Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το τιμιότατο δώρημα που χάρισε η Θεσσαλονίκη στα Νεοελληνικά Γράμματα με την ασύγκριτης πνευματικότητας και γλώσσας λογοτεχνική "Σχολή" της, προσφέρθηκε δια χειρός Γ. Θ. Βαφόπουλου, που πρώτος, περνώντας από οδυνηρές υπαρξιακές δοκιμασίες, ακούσε εντός του και διερμήνευσε την μοναδική, υψηλόφθογγη φωνή της. Τιμούμε με τον τόμο αυτό, τον άξιο, ακάματο, εμπνευσμένο Αρχηγέτη της και τιμούμε το αυτόνομα πανάξιο ποιητικό κυρίως, αλλά και πεζογραφικό του έργο, ένα έργο που φάνηκε κιόλας να διεκδικεί την αθανασία -και που καθορίζει την μεθόριο και το ύψος μιας "Σχολής", της "Σχ...

Συγκεντρώσαμε στον μικρό αυτό τόμο ορισμένα κείμενα, άλλα ανέκδοτα, άλλα δημοσιευμένα στο περιοδικό ελευθερίας και γλώσσας "Ευθύνη". Ο τίτλος του βιβλίου "Οι εκτροπές της κουλτούρας" αποδίδει τον προβληματισμό για την ενότητα και την πολλαπλότητά της. Ειδικά τώρα, που έπεσαν πολλά ιδεολογικά συρματοπλέγματα, και ξεπεράστηκαν πολλά χαρακώματα. Η συμβολή στην αέναη δημιουργία της είναι υπόθεση όλων μας, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς "μονοπώλια" (από το προλογικό σημείωμα του συγγραφέα)

[...] Το πρώτο κείμενο αυτού του βιβλίου, ο "Λόγος για τα πάθη του έρωτα", είναι το πρωιμότερο απ' τα τέσσερα και πρέπει να γράφτηκε γύρω στο φθινόπωρο του 1653. Ανήκει στην κοσμική του περίοδο και σώζεται σε δύο χειρόγραφα, που ανακαλύφθηκαν το ένα το 1843 απ' τον Victor Cousin, και το άλλο το 1907 απ' τον Augustin Gazier. Ένα μεγάλο μέρος της κριτικής αμφισβήτησε έντονα την απόδοση αυτού του κειμένου στον Πασκάλ, πρόβλημα που παραμένει άλυτο μέχρι σήμερα, έστω κι αν το πνεύμα που το διατρέχει φαίνεται ολότελα συγγενικό, αν όχι το ίδιο, μ' εκείνο των "Σκέψεων". Το δεύτε...

Στη νιότη του ο άνθρωπος παλεύει να γνωρίσει και να κυβερνήσει το σώμα του· στα γεράματά του να το συντηρήσει, να το σώσει ή, τέλος, ν' απαλλαγεί από αυτό ανώδυνα. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος προετοίμασε το λογοσέλιδο αυτό βιβλίο όταν πια είχε συνειδητοποιήσει, και με πόση οδυνηρή καρτερία, πως δεν μπορούσε πλέον να σώσει το σώμα του και προσπαθούσε, με άκρα αξιοπρέπεια, ν' απαλλαγεί όσο πιο ανώδυνα γινόταν από αυτό. Τότε ήταν, αρχές φθινοπώρου του 1986, που μου εμπιστεύτηκε πως είχε αποφασίσει να δημοσιεύσει τον πρώτο τόμο της "Αυτοβιογραφίας" του που μου είχε δώσει να με...

ΜΟΝΑΧΑ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΟΥ ΞΑΓΡΥΠΝΟΥΣΕ Μ' έσπρωξαν βίαια στο μέλλον μου με προσταγές μα- δώντας το γαλάζιο: Και σάστισαν, σταυρώνοντας τα χέρια τους τα δέντρα Δάκρυσαν οι φτωχές μου εληές, ανατριχιάσανε τα στά- χυα, κι απλώθηκαν παντού σκιές. Και μες στη νύχτα -που βούλιαζε στο αίμα μου, νάρ- κωνε την ψυχή μου- Μονάχα ο Άγγελός μου ξαγρυπνούσε παίζοντας με πε- φτάστερα Να μη με πάρει ο ύπνος του θανάτου.

Στις 20 του μηνός περνούσε ο Λέντς από τα βουνά. Οι παρυφές και οι υψηλές βουνοπλαγιές μέσα στα χιόνια, οι κοιλάδες κάτω γκρίζα πετρώματα, πράσινες εκτάσεις, βράχοι και έλατα. Ήταν υγρασία και ψύχρα, το νερό φλοίσβιζε από τα βράχια και πηδούσε πάνω απ' το μονοπάτι. Τα κλαδιά στα έλατα κρεμόντουσαν βαριά μες στον υγρό αέρα. Στον ουρανό περνούσαν γκρίζα σύννεφα, αλλά όλα τόσο πυκνά, και η ομίχλη όλο ατμούς περνούσε βαριά και υγρή μεσ' απ' τους θάμνους, τόσο οκνυρή, τόσο αδέξια [...] (Απόσπασμα από το βιβλίο)

ΥΠΟ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΙΝ Στο παράθυρο κρέμεται/ πλεγμένο με βελόνι/ λευκό κουρτινάκι περασμένων καιρών./ Έμειν' έτσι όπως κάποιο χέρι/ κάποτε το 'χε παραμερίσει/ για να μπορούν/ να βλέπουν/ έξω δυο γέρικα μάτια./ Τώρα το τζάμι έχει θαμπώσει από τη σκόνη/ και το κουρελιασμένο κουρτινάκι/ σαλεύει αργά απ' τα ρεύματα/ που νέμονται το έρημο σπίτι.

Στον χρόνο που μας έρχεται συμπληρώνονται κιόλας 30 χρόνια από τότε που ο Άγγελος Σικελιανός σφάλισε τα μεγάλα του μάτια κι έφυγε ανηφορίζοντας στα ουράνια, απ' όπου στα 1884 είχε κατέβει στη γη. Για τέτοιους αντρειωμένους του πνεύματος η μνήμη της θανής δεν φέρνει δάκρυα αλλά θάμβος στην ψυχή και στο νου έξαρση και φωτισμό. Με τέτοια αισθήματα και καθώς ο κηλιδωμένος αυτός αιώνας γέρνει προς τη δύση του, στεκόμαστε σ' ένα καταράχι κι αντικρύζουμε πάλι τον Σικελιανό, φορτισμένοι με την πείρα πικρών ημερών και την θανάσιμη αγωνία μιας εποχής που σύντριψε πολλές βεβαιότητε...

[...] Παρουσιάζει ενδιαφέρον η στάση του Saint - Beuve απέναντι στο ρομαντισμό. Ξεκίνησε ως ρομαντικός με την αρθρογραφία του στην εφημερίδα "Globe". Η φιλία με τον Victor Hugo είναι χαρακτηριστική, αλλά δεν θα διαρκέσει πολύ. Ο συγγραφέας θ' αναθεωρήσει τις απόψεις του και θα περάσει στο αντίθετο στρατόπεδο των κλασικών, όπου θα κινηθεί με περισσότερη άνεση. Στα δοκίμια που ακολουθούν ασκεί μιαν έντονη κριτική κατά του ρομαντισμού κι αναφέρεται στην αρχαία Ελλάδα μ' έναν, ίσως υπερβολικό, θαυμασμό. Βλέπει την κλασική Αθήνα ως μια ειδυλλιακή πολιτεία, όπου βασιλεύει η αγνότ...

[...] Όμως δεν έπαψα ούτε και τότε να γράφω, μόνο τώρα έγραφα για τον εαυτό μου σκέψεις, στοχασμούς, απορίες, προβλήματα τεχνικής, συγκρίσεις, παρομοιώσεις, θεωρίες περί τέχνης, εκθέσεις, μουσεία, βιβλία, ταξίδια. Σ' αυτή την προσπάθεια διανοητικής αμεροληψίας κυριαρχούσαν οι παραβολές ανάμεσα σε διαφόρους πολιτισμούς δυτικού-ανατολικού, βορρά-νότου, αρχαϊκού-παρακμής. Σ' αυτόν τον κυκεώνα των νέων γνώσεων με οδηγούσε ένας μίτος της Αριάδνης: πορευόμουν απάνω στα ίχνη της ελληνικότητας. Αυτός ήταν ο σκοπός και το τέρμα και ο στόχος για τα βέλη της φαρέτρας μου. Ακόμη μια...