Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μέσα στη μακρά, πολυστέναχτη, ζοφερή περίοδο της δουλείας των Ελλήνων στους Τούρκους και στους Βενετούς ή τους Άγγλους, τώρα που στρέφουμε το βλέμμα του πνεύματός μας στο παρελθόν, για να λάβουμε από αυτό του βίου διδαχές, ένα και μόνο γιγάντιο ανάστημα υψώνεται, - ανάστημα που εβάστασε, διερμήνευσε δημιουργικά για όλους τους λαούς της οικουμένης και κράτησε ψηλά την τιμή της Ελλάδας: ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Γκρέκο. Μοχλός μοναδικός που με το ιδιότυπο, συγκλονιστικά προσωπικό έργο του, άλλαζε αποφασιστικά τον προσανατολισμό της ζωγραφικής Τέχνης στην Ευρώπη, έφερε τ...

Από τα ονόματα/σύμβολα μέσα στην ιστορία τον Νεοελληνικού Πολιτισμού, η "θεία Κούλα" δεν υπήρξε μονάχα, με τον γενναιόκαρδο, ελληνοτραφή, τίμιο, ευθύ, γεμάτον οραματισμούς υψηλούς και δημιουργική θετική βούληση χαρακτήρα της η "θεία", η συγγένισσα και φίλη όλων μας. Υπήρξε και "θεία" με μια μυστηριώδη, "θεολογική" υποδήλωση: μια μορφή καθαρή και έξω από τα συνηθισμένα του πνευματικού μας καθόλου βίου, μορφή που έφερε μέσα της ως μεγάλη δωρεά ένα αυτοτελές, αυτογενές και αυστηρά προσωπικό θεϊκό θραύσμα, μια χαρισματική δύναμη δημιουργίας, φως εκ φωτός, παρακαταθήκη αείζωη το...

Γράφω την εισαγωγή αυτή μόνο για όσους, κατά τον λόγο του Βίττγκενστάιν, "νιώθουν φιλία για το πνεύμα μου". Αλλιώτικα, δεν θα έβρισκα το θάρρος να πως τόσα πράγματα σε πρώτο πρόσωπο. Γιατί, στ' αλήθεια, επιθυμώ να τους μιλήσω για "πράγματα" που έγιναν τελικά "λέξεις". [...]

Οι στάχτες του χρόνου οι άσπλαχνες δεν είναι δίκαιο να σκεπάσουν το άξιο όνομα του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη (1890-1964). Γιατί το όνομα αυτό το έφερε μια εξέχουσα προσωπικότητα των Νεοελληνικών Γραμμάτων και το υποστηρίζει από την απειλή του καιρού ένα έργο ευρύ, υψηλό και μαζί βαθύ, γνώσης, ευαισθησίας, στοχαστικότητας και κριτικής δεινότητας εντελώς πρώτης γραμμής. Αυτές τις στάχτες παραμερίζουμε σήμερα, τριάντα σχεδόν χρόνια από την κοίμηση του, υψώνοντας στο φως το όνομά του με ποικίλα κριτικά μελετήματα και κείμενα δικά του ανθολογημένα, επιδιώκοντας να ξαναθυμίσουμε στου...

Θεωρώ τα κείμενα του τόμου αυτού ως αυθεντικές καταγραφές ενός μονολόγου. Προεκτείνουν και βαθαίνουν μέσα στην μυστηριώδη νόηση της γλώσσας την μοναξιά που ένιωσα από παιδί, μια παράδοξη σιγή που ανέδιδε υποβλητικά ο κόσμος. Δεν έχουμε τα κείμενά μου, το υπογραμμίζω, καμιάν οργανική σχέση με τη Φιλοσοφία (βλ. και "Λόγος περί παθών - Τα όρια"). Αποτελούν καρπίσματα μιας πολλών ετών, ολόκληρης θα έλεγα της ζωής μου, επίμονης ενδοσκόπησης. Τα θεωρώ, για να επαναλάβω τον λόγο του Kant, ως "ίχνη της εμπειρικής γνώσης". Εμπειρίες προσωπικές, παρατηρήσεις του περίγυρου και διαστοχ...

Για χρόνια προσπαθούσα να βρίσκω ευκαιρίες και αφορμές για να κάμω γνωστά στην Ελλάδα την μορφή, τον κόσμο, το έργο του κορυφαίου κουβανού συγγραφέα Χοσέ Λεσάμα Λίμα (Jose Lezama Lima). Από τότε που τον εγνώρισα μέσα στα βιβλία του, κάποιος ασίγαστος, επίμονος μαγνητισμός αισθάνομαι ν' ασκείται πάνω στο πνεύμα μου. Και αυτό δεν μου φαίνεται περίεργο: ο Λεσάμα Λίμα πιστεύει στην μυστική και μαζί αποκαλυπτική σημασία τέτοιων μαγνητισμών. Δεν είναι μήπως δικό του το ποιητικό βιβλίο που τιτλοφορήθηκε "Θραύσματα στον μαγνήτη του" ("Fragmentos a su iman); Όσο περνά ο καιρός, τ...

Τo "Θαλασσινό Κοιμητήριο" του Πωλ Βαλερύ είναι δίχως άλλο το πιο περίφημο ποίημά του. Προ πολλού ήδη, εκείνος που είχε γίνει γνωστός κάποτε σαν "ο ποιητής της Νεαράς Μοίρας", του ποιήματος εκείνου, δηλαδή, που τον είχε αναδείξει από τη μια μέρα στην άλλη σαν το νέο μεγάλο ποιητή της Γαλλίας, έχει γίνει πλέον "ο ποιητής του Cimetiere Marin". Έτσι, το παραθαλάσσιο νεκροταφείο της γενέτειρας του Σετ, που το απαθανάτισε με το κορυφαίο αυτό ποίημα, του το ανταπέδωσε, χαρίζοντας του κι εκείνο την αθανασία. Πρόκειται για ένα ελεγειακό ποίημα, αφού θέμα του είναι ο θάνατος, το οπο...

Στο πρώτο τέταρτο του αιώνα μας άρχισε να ορθώνεται μεστωμένη η μεγάλη προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη. Στο δεύτερο τέταρτο του αιώνα μας, η προσωπικότητα αυτή έδειξε ολάκερο τον απαρομοίαστο πνευματικό της δυναμισμό και με ασίγαστο δημιουργικό οίστρο, με αυστηρότητα και θαυμαστή πειθαρχία πνεύματος και σώματος, ύψωσε ένα πολύμορφο, επιβλητικό έργο που προκάλεσε -όπως όλων των μεγάλων πνευματικών μορφών τα έργα- ένθερμο έπαινο και ψόγο. Τώρα, ένα σχεδόν τέταρτο αιώνα μετά το θάνατό του, προβάλλει για τις γρηγορούσες συνειδήσεις που μ' αγωνία εφορεύουν τον πνευματικ...

Σε καιρούς πνευματικού χαλασμού, καθώς οι σημερινοί, είναι δραματικά αναγκαίο και υπαρκτικά τραγικό να αναζητεί, κάθε λαός και κάθε άνθρωπος, τη σωτηρία του σε μια βαθύτερη αυτογνωσία, φροντίζοντας ν' απαλλάξει την αληθινή του ταυτότητα από μύθους και στολίσματα που της πρόσθεσαν τα βιωμένα χρόνια. Είναι δραματικά αναγκαίο, και νόμιμο, γιατί τέτοιο υψηλό αγώνισμα υποβάλλει η ίδια η εντελέχεια της Ιστορίας· και είναι υπαρκτικά τραγικό, γιατί χωρίς τέτοια συνειδητή κατάχτηση της ταυτότητας, οι άνθρωποι και τα έθνη χάνουν τον εαυτό τους, δεν υπάρχουν κατά τις προδιαγραφές τ...