Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Ο Πλάτων γράφει μ’ ένα τρόπο που μας εμπλέκει στην επιχειρηματολογία του. Μας παρουσιάζει επίσης φιλοσοφικές θέσεις που η τόλμη με την οποία εκφράζονται και η πλούσια φαντασία τους σπάνια έχουν βρει ταίρι. Οι μελετητές του Πλάτωνα τείνουν να υπερτονίζουν κάποια πλευρά του σε βάρος των υπολοίπων. Κατά καιρούς, έχει υποστηριχθεί ότι ενδιαφέρεται μόνο να συζητά με τον αναγνώστη και όχι να προβάλλει θετικές ιδέες. Άλλες φορές, ότι είναι ένας τολμητίας θεωρητικός που προχωράει δογματικά μπροστά, αδιαφορώντας για την επιχειρηματολογία. Αυτό που είναι δύσκολο -όσο και ωφέλιμο- να...

" ...Και αν δεν ήταν αυτό το μήλο που κρατάω στο χέρι, που η ευωδιά του με δυναμώνει και παρατείνει για λίγο τη ζωή μου, θα είχα ήδη ξεψυχήσει." Με τα λόγια αυτά ο Αριστοτέλης στην επιθανάτια κλίνη του αρχίζει, σύμφωνα με το "Liber de pomo", το τελευταίο μάθημά του, μια τελευταία προτροπή επί φιλοσοφίαν. Το "Liber de pomo", το οποίο μεταφράζεται και σχολιάζεται εδώ, είναι ένα λατινικό κείμενο του 13ου αιώνα -ιδιαίτερα διαδεδομένο κατά τον Μεσαίωνα και σχεδόν άγνωστο στις μέρες μας- στο οποίο αποτυπώνεται μια άκρως ενδιαφέρουσα εικόνα του μετασχηματισμένου Αριστοτέλη τ...

"...πολλές φορές, συγχισμένοι από την επιτίμηση δεν αντιλαμβάνονται τη φρόνηση. Κάποτε νομίζουν ότι ο θεραπευτής παραλογίζεται επιτιμώντας τους ενώ δεν έχουν σφάλει, ή ότι παρέβλεψε κά­τι από αυτά που ακόμη και ένας σοφός ενδέχεται να παραβλέψει, ή ότι είναι μεν πιο συνετός, αλλά δεν τους αγαπά ή τους μισεί ή τους φθονεί..." Ένα μικρό απόσπασμα μιας πρώιμης, αρχαιοελληνικής ψυχοθεραπευτικής πραγματείας. Η επικούρεια μέθοδος της παρρησίας, μακρυνός πρόγονος της ψυχανάλυσης, απαιτούσε "να λέγονται όλα από όλους", στα πλαίσια ομαδικών συνεδριών. Στο "Περί παρρησίας του Φιλ...

Ο "Ερμότιμος": είναι ο μέσος άνθρωπος· εκείνος που 'χει ανάγκη να πιστέψει σε κάτι ή σε κάποιον. Σε μια ιδεολογία, σε έναν ηγέτη, σε κάποια φιλοσοφική θεωρία ή θρησκεία... Πρόθυμος να γίνει οπαδός. Ο "Λουκιανός": ο δικηγόρος του διαβόλου. Εκείνη η διαμόνια φωνή της λογικής που απ' το βάθος του μυαλού μάς καλεί να κρίνουμε, να αμφισβητήσουμε, να περιφρονήσουμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες που μας σπρώχνουν στις αγκάλες της θρησκείας ή της ιδεολογίας· να μην καταδεχτούμε να γίνουμε οπαδοί αλλά να δώσουμε αληθινό νόημα στη ζωή μας, με νηφαλιότητα όσο και με ζήλο· απροσκύνητο...

Η σημερινή τάση να στρέφουμε το βλέμμα εκεί όπου ποτέ μέχρι τώρα δεν το έστρεψαν οι λόγιοι, και να φωτίζουμε ό,τι έμεινε ξεχασμένο από την ιστορία, μεταμορφώνει την εικόνα που έχουμε για τον αρχαίο κόσμο. Οι "Τελευταίοι Εθνικοί" είναι ένα χρονικό του θριάμβου του χριστιανισμού γραμμένο από την σκοπιά των ηττημένων. Το βιβλίο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να διευκολύνει την ανακάλυψη των "τελευταίων παγανιστών", παρέχοντας το απαραίτητο ιστορικό υπόβαθρο για μια γνωριμία μαζί τους μέσα από τα έργα τους και από τα ιστορικά έργα των συγχρόνων τους. Δίνει μια γενική περιγραφή της ιστ...

Αν οι σημερινοί φιλόσοφοι αντιμετωπίζουν την αδιαφορία -δηλαδή την αντι-φιλοσοφική στάση- των πολλών, οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν να αντιμετωπίσουν κάτι ακόμη πιο ανυπόφορο: τους Σκεπτικούς. Εκτός κι αν ήταν Σκεπτικοί οι ίδιοι. Σήμερα, η πρόκληση των αρχαίων Σκεπτικών συναντά το πρωτοφανές ενδιαφέρον των ερευνητών και των μελετητών της διεθνούς φιλοσοφικής/πανεπιστημιακής κοινότητας, και έχει πυροδοτήσει έναν διάλογο που -ιδιαίτερα από το 1980 και μετά- απόκτησε ένταση και πυκνότητα, έναν γόνιμο διάλογο βασισμένο στα αρχαία κείμενα-πηγές και στις σύγχρονες κριτικές ερμηνεί...

'Ενα ακόμη "βιβλίο" για την αρχαιότητα έχει σωθεί, και εκδίδεται για πρώτη φορά. Ο συγγραφέας του παράξενου αυτού έργου είχε την ιδέα να μην το γράψει σε πάπυρο ή περγαμηνή αλλά πάνω σε κάτι πολύ πιο ανθεκτικό. Κι έτσι η ελληνική πόλη Οινόανδα απέκτησε μια παγκόσμια αποκλειστικότητα: στο κέντρο της υπήρχε ένα υπερφυσικό βιβλίο, συνολικής επιφάνειας 100 τ.μ., με όλες τις σελίδες του ανοιχτές για τον καθένα που θα είχε τη διάθεση να το διαβάσει. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιγραφή στον κόσμο. Συγγραφέας, ο μαχητικός προπαγανδιστής της επικούρειας φιλοσοφίας Διογένης ο Οινο...

Το 12Ο4 η Βυζαντινή αυτοκρατορία κατακτήθηκε από δυτικά στρατεύματα της Τέταρτης Σταυροφορίας, ένα συνασπισμό δυνάμεων που συγκροτήθηκε με πρόσχημα την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων. Το γεγονός υπήρξε κοσμοϊστορικό για τους υπηκόους της Αυτοκρατορίας και άλλαξε δραματικά την εικόνα που είχαν για το κράτος και τους εαυτούς τους. Από πολλούς σύγχρονους ιστορικούς υποστηρίζεται ότι στα χρόνια της φραγκοκρατίας δόθηκε το έναυσμα για τη διαμόρφωση ενός ελληνικού πρωτοεθνικισμού που έμελλε, αιώνες μετά, να οδηγήσει στη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους. Με εργαλείο την θεω...

Το μυθιστόρημα "Οι Δαίμονες του Χιλ Χάους" δεν θεωρείται μόνο κλασικό στο είδος του, αλλά και λογοτεχνικό επίτευγμα. Αφηγείται την ιστορία τεσσάρων ατόμων που πηγαίνουν να μείνουν -και να πειραματιστούν- σ’ ένα "στοιχειωμένο" σπίτι: ο σοβαρός ανθρωπολόγος δρ Μόνταγκιου, ένας γοητευτικός μικροαπατεώνας, ο Λιουκ Σάντερσον, μία δυναμική, επιτυχημένη γυναίκα, η Θίο, και τέλος μια φαινομενικά συνεσταλμένη, άπειρη κοπέλα, η Έλινορ, που ίσως είναι ο καλύτερα σκιαγραφημένος χαρακτήρας στη σύγχρονη λογοτεχνία τρόμου. Στο Χιλ Χάους, όμως, οι ήρωες δεν συναντούν μόνο το φόβο αλλά και...

Ο Ταρίκ Αλί έγραψε αυτό το βιβλίο με αγάπη για την αλήθεια, κριτικό πνεύμα, χιούμορ και σεβασμό απέναντι στα θέματά του: την πολυτάραχη ζωή και τις ιδέες του Τρότσκι, και τα συγκλονιστικά γεγονότα που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα -επαναστάσεις στη Ρωσία, άνοδος του Στάλιν, ναζισμός, Ισπανικός Εμφύλιος κ.α. Στους δικούς μας αναθεωρητικούς καιρούς, όπου πολλοί νέοι ιστορικοί στοχεύουν στη δημιουργία συναισθημάτων παρά στο να ενθαρρύνουν την σοβαρή συζήτηση, είναι πια κοινοτοπία το να πραγματεύεται κανείς την Ρωσική Επανάσταση ως ένα ευθύς εξ αρχής καταστροφικό γεγονός, και να α...

Οι ίδιοι οι Στωικοί αναγνώριζαν ότι ο Στωικός σοφός είναι σπάνιο φαινόμενο -"σπάνιο όσο και το πουλί, ο Φοίνικας". Ένα σχεδόν ανέφικτο ιδεώδες, που ωστόσο ποτέ δεν παύει να αποτελεί τον υπέρτατο σκοπό, και που ταυτίζεται με την τέλεια ευδαιμονία. Ο σοφός είναι όμοιος με τον Θεό, και μόνο σ' αυτό διαφέρουν: ο σοφός είναι θνητός και μειονεκτεί σε σχέση με τον Θεό ως προς την αγαθοποιό δύναμη· όμως μεταξύ δύο σοφών ο πλουσιότερος δεν είναι και ο καλύτερος. Το ιδεώδες του Στωικού σοφού υπάρχει πάντα για να δείχνει πώς θα μπορούσαμε και πώς αξίζει να είμαστε. Είναι το πρότυπο σ...

"Οι λαοί της Ευρώπης δεν χρειάστηκε καν να επηρεαστούν από την επίσημη προπαγάνδα για να υποστηρίξουν τον πόλεμο: συμμετείχαν με ενθουσιασμό, από αίσθημα πατριωτικού καθήκοντος και μόνο." To 1914 οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ήταν έτοιμες για πόλεμο. Η Γερμανία, υποκινημένη από "τον απαρχαιωμένο μιλιταρισμό, τις φιλοδοξίες για παγκόσμια κυριαρχία και μία νευρωτική ανασφάλεια", επιτέθηκε πρώτη, πιστεύοντας ότι έτσι θα συντόμευε τον πόλεμο. Τέσσερα χρόνια αργότερα 8.000.000 ανθρώπινες ζωές είχαν χαθεί στον πιο ολέθριο πόλεμο που είχε γνωρίσει ως τότε η υφήλιος. Ο σερ Μάικλ Χάου...

To βιβλίο του γερμανού φιλόσοφου Μαξ Στίρνερ "Ο μοναδικός και η ιδιοκτησία του" χαρακτηρίστηκε το "πιο επαναστατικό που γράφτηκε ποτέ". Πρωτοδημοσιεύτηκε το 1844 και αποτελεί μια σφοδρότατη πολεμική εναντίον του αριστερού εγελιανισμού και των περιφανών εκπροσώπων του Λούντβιχ Φόυερμπαχ, Μπρούνο Μπάουερ, Μόζες Χες κ.ά. Είναι επίσης μία επίμονη και εντυπωσιακά γραμμένη κριτική τόσο του φιλελευθερισμού όσο και του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, από τη σκοπιά ενός ακραίου και εκκεντρικού ατομικισμού. Ο Καρλ Μαρξ ήταν ένας από τους πολλούς συγκαιρινούς του Στίρνερ που επιχ...

Είναι ζωτικό και πάντα επίκαιρο το ερώτημα, πώς συνέβη να ανακοπεί και να οπισθοδρομήσει ο πολιτισμός. Είναι ένα από τα μεγάλα ερωτήματα που πρέπει κανείς να θέτει και να απαντά, αν μη τι άλλο για να προσδιορίσει ως μορφωμένος και σκεπτόμενος άνθρωπος τι εννοεί ως πολιτισμό και τι ως βαρβαρότητα, επανεξετάζοντας τις πνευματικές και ηθικές του αξίες. Κάθε ιστορική μελέτη, λοιπόν, που συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση πληρώντας τις επιστημονικές προϋποθέσεις, είναι πολύτιμη και ευπρόσδεκτη. Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία μιας απίθανης παραδοξότητας: το πώς μια περιθωριακ...

Η ουσία του εγχειρήματός μου δεν είναι διαφορετική από εκείνη του Λουκρήτιου, που χρησιμοποίησε τους λατινικούς στίχους του για να καταστήσει τις περίεργες εκείνες και βαθιές συλλήψεις του ελληνικού πνεύματος κατανοητές και χρήσιμες σε πάμπολλους συμπατριώτες του. Σκοπός των δοκιμίων αυτών είναι η μεταλαμπάδευση του πνεύματος του Επίκουρου στον 21ο αιώνα. Οι αποκαλύψεις του Επίκουρου στάθηκαν ένα ιδεολογικό ανάχωμα ενάντια στις πολυάριθμες και ανησυχητικές αντιλήψεις που προπαγάνδιζαν από κοινού κάθε λογής ηθικολόγοι, θεολόγοι, "προφήτες", αστρολόγοι και άλλοι αγύρτες, που...

Ποια θα μπορούσε να είναι η θρησκευτικότητα ενός φιλοσόφου που κατηγορήθηκε από τους πάντες ως υλιστής "άθεος" και "ηδονιστής"; Η θέση του Επίκουρου, "ο θεός δεν έχει προβλήματα ούτε σε άλλους προκαλεί, κι έτσι ούτε οργίζεται με κανέναν ούτε χαρίζεται σε κανέναν· όλα αυτά είναι γνωρίσματα αδύναμου όντος", συνιστά αθεΐα; Αποτελεί αντίφαση το να πιστεύει κανείς στην ύπαρξη του θεού και συγχρόνως να τον αποκλείει από τις ανθρώπινες υποθέσεις; Το βιβλίο φωτίζει πολλές πλευρές της ελληνικής ιστορίας και θρησκείας και εξετάζει νηφάλια τις θέσεις της επικούρειας φιλοσοφίας απένα...

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, μαζί με την Οκτωβριανή Επανάσταση, την κατάρρευση του κομμουνιστικού συνασπισμού και την ανάδυση της αμερικανικής μονοκρατορίας, αποτελεί έναν από τους μεγάλους σταθμούς του 20ού αιώνα. Ως πολεμική σύγκρουση ήταν και -ευτυχώς- παραμένει η σφοδρότερη που γνώρισε η ανθρωπότητα, ενώ ως αφετηρία πολιτικών και κοινωνικών ανακατατάξεων συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους κύριους γεννήτορες του σημερινού κόσμου. Το κράτος του Ισραήλ, η μαοϊκή Κίνα, η κατάρρευση των αποικιακών αυτοκρατοριών, η μονοκρατορία του δολλαρίου, η διαίρεση της Κορέας, η γυναι...

Η δημοκρατία αυτοκτονεί. Μέσα από τη διαμάχη των πρωταγωνιστών της, το κλίμα διαφθοράς και τρόμου, τις δολοφονίες και λεηλασίες, ανατέλλει το άστρο του νεαρού Αύγουστου, του πρώτου αυτοκράτορα της Δύσης. Ο γέρος Επίκουρος φιλόσοφος, τραπεζίτης και εκδότης βιβλίων Τίτος Αττικός, ξέροντας ότι σε λίγες μέρες θα πεθάνει, αναπολεί με ηρεμία τα συγκλονιστικά εκείνα γεγονότα που καθόρισαν το μέλλον του δυτικού κόσμου. Θυμάται τους φίλους του που βρήκαν τον θάνατο, κρίνει πρόσωπα, ιδέες, συμπεριφορές. Μα πάνω απ' όλα, κρίνει τη στάση που κράτησε ο ίδιος. Ήταν δημοκράτης στα νιάτ...

Στη σοσιαλιστική παράδοση συναντούμε συχνά μια οξεία κριτική του κυρίαρχου δημοκρατικού λόγου. Εξίσου συχνά, ο σοσιαλισμός προτάθηκε ως η πιο ευρεία δημοκρατία που θα γνώριζε ποτέ ο κόσμος. Τι συμβαίνει εδώ; Είναι, άραγε, η δημοκρατία ένα απλό νομιμοποιητικό μακιγιάζ για το "δεσποτισμό του εργοστασίου"; Μήπως η νομιμοποιητική της ισχύς βασίζεται στο ότι, αντίθετα, εγκλείει κάτι άξιο λόγου, του οποίου ο σοσιαλισμός αποτελεί και το μόνο δυνατό διάδοχο; Τι γίνεται όταν οι περιεκτικές προϋποθέσεις της δημοκρατίας βρίσκονται σε άκρα αναντιστοιχία με τις παρούσες πολιτικές μορφές...