Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Γεννημένος στη Μόσχα στα 1821 ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκυ έζησε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της πολυτάραχης ζωής του στην Αγία Πετρούπολη όπου και πέθανε στα 1881. Η Άνοιξη στην Αγία Πετρούπολη απαρτίζεται από τέσσερις επιφυλλίδες που δημοσιεύτηκαν το 1847 στην εφημερίδα Χρονικά της Αγίας Πετρούπολης. Οι επιφυλλίδες αυτές, λησμονημένες από κριτικούς και ιστορικούς της ρωσικής λογοτεχνίας, δεν είχαν ενταχθεί στα άπαντα του Ντοστογιέφσκυ. Πρόκειται για κείμενα που παρέμειναν σχεδόν άγνωστα στο ευρύ κοινό και τα οποία αφηγούνται, με πολύ παραστατικό τρόπο, εικόνες κα...

Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας, είναι ο καλύτερος φίλος των μικρών παιδιών. Γράφει γι' αυτά ένα χριστουγεννιάτικο παραμύθι. Όλα εξελίσσονται σε μια παγωμένη ρωσική πόλη, όταν το χιόνι σκεπάζει τα πάντα. Στους δρόμους της περιπλανιέται ένα αγοράκι. Η μια περιπέτεια φέρνει την άλλη, ο κάθε δρόμος οδηγεί σε κόσμους διαφορετικούς...

Ένα σημαδιακό κείμενο το οποίο διατηρεί όλη του την αξία ακόμη και σήμερα, ιδιαίτερα για λαούς που διχάζονται μεταξύ των δικών τους παραδόσεων και της ιστορικής εξελίξεως. Τον διχασμό αυτό, που εκείνο τον καιρό εξέφραζαν τα δύο ρεύματα των δυτικοφίλων και σλαβοφίλων, με τον Λόγο στον Πούσκιν ο Ντοστογιέφσκι προσπαθεί να τον υπερβή και μας αφήνει ένα μνημείο συνθέσεως σε ανώτερο επίπεδο συγκρουομένων ιστορικών δυνάμεων. Ελευθερώνει έτσι από τα δεσμά του το παρελθόν και ανοίγει δρόμο στο μέλλον.

"Στο Υπόγειο, ο Ντοστογιέφσκυ κάνει μια σειρά ανακαλύψεων σχετικά με την ανθρώπινη φύση. Η ανθρώπινη φύση είναι ακραία, αντινομική και παράλογη. Ο άνθρωπος φέρει μέσα του μιαν ακαταμάχητη έλξη προς το παράλογο, προς την αχαλίνωτη ελευθερία, προς την οδύνη. Ο άνθρωπος δεν τείνει κατ' ανάγκη προς το κέρδος. Η δυνατότητα να εξουσιάζει τον εαυτό του τον κάνει να προκρίνει ανά πάσα στιγμή την οδύνη. Δε συμβιβάζεται με μια λογική οργάνωση της ζωής. Θέτει την ελευθερία υπεράνω της ευτυχίας. Η ελευθερία όμως δεν είναι η κατίσχυση της λογικής επί του ψυχικού στοιχείου· όχι, είναι μι...

Ιδανικός λογοτεχνικός τόπος τα Χριστούγεννα: εποχή της προσδοκίας και της διάψευσης, της ευφορίας και της μελαγχολίας, της αφθονίας και της στέρησης, της φαντασμαγορίας και της γύμνιας μαζί, καιρός των αναμνήσεων και των αποτιμήσεων, στιγμή κατάνυξης αλλά και πρόκλησης ερεθίζει τα συγγραφικά αντανακλαστικά μέσα στην αντιθετική της πολυμορφία. Από το παραμύθι του Άντερσεν ως το ειρωνικό αφήγημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ, από την γοτθική ιστορία του Χώθορν ως το αυτοβιογραφικό ενθύμημα του Ντύλαν Τόμας, από τον Ντοστογιέφσκι στον Τουρνιέ και από την Μπόουεν στον Απντάικ διαφορετ...

Οι τοίχοι της μικρής καμαρούλας του τον κοίταζαν με ύφος γνώριμου προσώπου -τοίχοι σκονισμένοι, τοίχοι με πράσινο ακάθαρτο χρώμα, καπνισμένοι- καθώς και ο κομός του από ακαζού, οι καρέκλες του από ξύλο μίμηση ακαζού, το κόκκινο βαμμένο τραπέζι του, το τούρκικο ντιβάνι του από κόκκινο μολέσκιν με τα πρασινωπά λουλουδάκια, όπως και τα ρούχα του, που τα έβγαλε χτες βιαστικά - βιαστικά και τα έριξε μ' αφροντισιά στο ντιβάνι. Τέλος, το γκρίζο φθινοπωρινό φως, θλιμμένο και μουντό, μπήκε στο δωμάτιό του, ανάμεσα από το θαμπό παράθυρο, με τόση κακία και με μορφασμό τόσο πικρό, ώστ...

Στον "Σωσία", ο συγγραφέας καταδύεται στον ψυχικό κόσμο του δημόσιου υπαλλήλου Γκολιάτκιν (που μας φέρνει στο μυαλό τον βιβλικό Γολιάθ). Ο ήρωάς μας θέλει να "τραβάει τον δρόμο του", αλλά και θέλει να "μη διαφέρει καθόλου απ' τους άλλους ανθρώπους". Διχάζεται: ο πραγματικός Γκολιάτκιν εμμένει στην ιδιαιτερότητά του, ο σωσίας του υποτάσσεται στον γενικό κομφορμισμό, γίνεται ίδιος με τους άλλους ανθρώπους. Ο Ντοστογιέφσκι περιγράφει αριστοτεχνικά τη σύγκρουση των δύο στάσεων, την έκφρασή τους στη ζωή του ήρωα, την τραγική κατάληξη...

Αυτό που σκιαγράφησε ο Ντοστογιέφσκι με τόσο μεγάλη οξυδέρκεια στον Αιώνιο σύζυγο είναι η αντιπαράθεση των δύο πρωταγωνιστών: του απατημένου συζύγου και του εραστή. Μια αντιπαράθεση που γίνεται με αργό ρυθμό και με περιστροφές που αγγίζουν τα όρια του εφιάλτη. Δεν είναι απλώς δύο άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι, αλλά δύο είδη ανθρώπων: ο αιώνιος σύζυγος και ο αιώνιος εραστής. Αυτός που είναι πάντα σκλάβος μιας γυναίκας αλλά με τον οποίο η γυναίκα ζει, και αυτός που σαγηνεύει τις γυναίκες, τις εμπνέει, αλλά με τον οποίο οι γυναίκες δεν ζουν ποτέ. Ο εραστής είναι πάντοτε μ...

Εννιά χρόνια μετά, μαθαίνει πως η μοναδική γυναίκα που αγάπησε δεν υπάρχει πια. Ο Βελτσάνινοβ, στα τριάντα εννέα του χρόνια, ένιωθε ήδη πολύ κουρασμένος, πολύ "γέρος". Είχε ζήσει τόσο έντονα τη ζωή του, που τώρα πια δεν ήξερε καλά καλά τι τον ενοχλούσε. Όλα κυλούσαν τόσο ήρεμα... Και ξαφνικά, εμφανίζεται από το πουθενά ο σύζυγος! Οι μνήμες κατακλύζουν τη σκέψη του... Εκείνη στην αγκαλιά του... εκείνη να γελάει πρόστυχα όταν της ζητάει να εγκαταλείψει το σύζυγο και να φύγει μαζί του στο εξωτερικό... εκείνη τώρα νεκρή... Αυτός, που δεν είχε υπολογίσει ποτέ τίποτα και κανέν...

Πάνω σε μια αντιστροφή της Δελφικής προστακτικής «γνώθι σαυτόν», στηρίχτηκε το διανοητικό οικοδόμημα ενός ανθρώπου μυστικόπαθου και ταλαιπωρημένου, του οποίου ολόκληρη η ζωή σπαταλήθηκε στους χώρους του πνευματικού του «υπογείου». Πρόκειται για τον υποχθόνιο, ανώνυμο ντοστογιεφσκικό ήρωα, ο οποίος ορύεται από τα βάθη της συνείδησής του: όχι, δεν είναι καλό να γνωρίζει ο άνθρωπος τον εαυτό του. Ο άνθρωπος αυτός φαίνεται πως ενστερνίσθηκε το αρχαιοελλνικό ρητό, το πραγματοποίησε και τελικώς αποδεικνύοντας το λάθος του το απέρριψε...

"Ο Ντοστογιέφσκι συνθέτει έναν πίνακα στον οποίον αυτό που έχει κυρίως και κατ' εξοχήν σημασία είναι ο καταμερισμός του φωτός. Το φως πηγάζει από ένα εστιακό σημείο... Το σπουδαιότερο πράγμα σε ένα έργο του Ντοστογιέφσκι, όπως ακριβώς και σ' έναν πίνακα του Ρέμπραντ, είναι η σκιά", μας λέει ο Αντρέ Ζιντ. Πράγματι, καθώς η ίδια η Νιέτοτσκα Νιεσβάνοβα μας διηγείται τις αναμνήσεις της παιδικής της ηλικίας, παρακολουθούμε να αναδύεται μέσα από τις σκιές της αφήγησής της η λανθάνουσα ερωτική σχέση της παιδίσκης Νιέτοτσκα με τον μητριό της, τον κακορίζικο βιολιστή Εφίμωφ. Ύστερα...

Συλλογή διηγημάτων Ρώσων κλασικών συγγραφέων που αποτυπώνουν θαυμάσια τη γιορταστική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Γράφει η Σόνια Ιλίνσκαγια στον πρόλογο του βιβλίου: "Η μαγεία του ρωσικού τοπίου τα Χριστούγεννα: η γη, τα κλαδιά και τα κλωναράκια των δέντρων, οι στέγες των σπιτιών -όλα ολόλευκα. Το βράδυ στα φώτα των δρόμων στροβιλίζονται οι νιφάδες, λάμπουν σαν αστεράκια, η αναπνοή λευκό συννεφάκι άχνας. Τίποτε όμως δεν πτοεί τα παιδιά και τους νέους. Ήρθαν οι διακοπές με το χιονοπόλεμο, τους χιονανθρώπους, τα έλκηθρα...".

Τέσσερα διηγήματα του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα παρουσιάζονται στον παρόντα τόμο: "Ένας μικρός ήρωας", "Το όνειρο ενός γελοίου", "Το παιδί στη γιορτή πλάι στον Χριστό", "Ο χωρικός Μαρέι". Η ενηλικίωση μέσα από την απώλεια της παιδικής αθωότητας, ο ονειροπόλος που, αποκομμένος από την πραγματικότητα, οραματίζεται μια ουτοπική κοινωνία, η απογοήτευση από τη σκληρότητα των ανθρώπων αλλά και η βαθιά πίστη στην ουσιαστική καλοσύνη τους, είναι τα χαρακτηριστικά θέματα που διατρέχουν τα διηγήματα αυτά της ώριμης εποχής του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και παρουσιάζονται εδώ σε νέα, σύγχρο...

Πιεζόμενος από τους δανειστές του αλλά και από τον εκδότη Στελόφσκι, ο Ντοστογιέφσκι γράφει μέσα σε λίγες εβδομάδες, τον Οκτώβριο του 1866 τον "Παίκτη". Το μυθιστόρημα αυτό αποτέλεσε την αφορμή της γνωριμίας του Ντοστογιέφσκι με τη δεύτερη σύζυγό του, Άννα Γκριγκόριεβνα Σνίτκινα, η οποία στάθηκε πλάι του, στο ρόλο του φύλακα αγγέλου, μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο "Παίκτης" έχει αυτοβιογραφική βάση και περιλαμβάνει τις εμπειρίες του δημιουργού του από την εποχή του δεύτερου ταξιδιού του στο εξωτερικό, το 1863, στις γερμανικές λουτροπόλεις Βισμπάντεν και Χόμπουργκ, όπου ο...