Μπακόλας Νίκος
Bakólas Níkos
www.macedonia.org.uk/bakolas
Νίκος Μπακόλας (1927-1999). Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε και έζησε στη Θεσσαλονίκη, γιος του Χριστόφορου Μπακόλα και της συζύγου του Δέσποινας. Σπούδασε στο μαθηματικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Θεσσαλονίκης (αποφοίτησε το 1956) και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στην αεροπορία (1947-1950). Από τα φοιτητικά του χρόνια στράφηκε στη δημοσιογραφία με πρώτη εμφάνιση στην εφημερίδα "Νέα Αλήθεια" το 1951. Η δημοσιογραφία αποτέλεσε τη βασική επαγγελματική του δραστηριότητα. Συνεργάστηκε με τις περισσότερες εφημερίδες της συμπρωτεύουσας ("Ελεύθερος Κήρυξ", "Μακεδονία", "Ελεύθερος λόγος", "Θεσσαλονίκη", "Νέα Αλήθεια", "Ελληνικός Βορράς", "Δράσις"), όπου δημοσίευσε μεταφράσεις, άρθρα και φιλολογικά δοκίμια και υπήρξε κατά καιρούς υπεύθυνος σύνταξης και αρχισυντάκτης. Διετέλεσε επίσης προϊστάμενος του τμήματος τύπου της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (1959-1967) - και υπ’ αυτή την ιδιότητα άτυπος γραμματέας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο 1960-1965 -, πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής, εισηγητής δραματολογίου και καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε. Από τη δημοσιογραφία συνταξιοδοτήθηκε το 1986. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1952 με το έργο "Παραλλαγή στο πένθιμο εμβατήριο", για το οποίο τιμήθηκε με τον β’ έπαινο στο διαγωνισμό νουβέλας του περιοδικού "Μορφές" και τρία χρόνια αργότερα άρχισε να δημοσιεύει πεζογραφήματά του στο περιοδικό "Φοιτητικά Γράμματα" και την εφημερίδα "Παμφοιτητική". Το 1958 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "Μην κλαις, αγαπημένη". Τιμήθηκε με το βραβείο Plotin του περιοδικού "Τομές" (1978 για το έργο του "Μυθολογία"), το α΄ κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1988 για τη "Μεγάλη πλατεία"), ενώ διακρίσεις πήρε επίσης για τα έργα του "Όλοι οι άνθρωποι της γης" και "Μην κλαις, αγαπημένη". Εκτός από την πεζογραφία ο Νίκος Μπακόλας ασχολήθηκε επίσης με τις λογοτεχνικές μεταφράσεις, κυρίως από έργα αμερικανών συγγραφέων, καθώς και με τη θεατρική κριτική (σημειώνεται πως ο Νίκος Μπακόλας έγραψε και ένα θεατρικό έργο το -ανέκδοτο και άπαιχτο- "Ο κόκκινος φάκελος του 1960"). Ο Νίκος Μπακόλας ανήκει στους έλληνες πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς, ειδικότερα στους λογοτέχνες της λεγόμενης μοντερνιστικής παράδοσης της σχολής της Θεσσαλονίκης. Με επιρροές από το ρεύμα του εσωτερικού μονολόγου και αμερικανούς πεζογράφους όπως οι W. Faulkner, H. James και F.S. Fitzgerald, το σύνολο του μυθιστορηματικού του έργου κινείται στα πλαίσια της προσωπικής μυθολογίας του συγγραφέα για τη γενέτειρά του και την ιστορία της κατά την περίοδο από το 1880 ως τις μέρες μας. Έργα του μεταφράστηκαν στα σουηδικά, γερμανικά, ολλανδικά, αγγλικά, γαλλικά και φιλανδικά. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Μπακόλα βλ. Πίστας Παναγιώτης, "Μπακόλας Νίκος", στο "Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό", Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987 και Πίστας Παναγιώτης, "Νίκος Μπακόλας", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67", Στ΄, σ.56-77, Αθήνα, Σοκόλης, 1988. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Η μεγάλη πλατεία
Μπακόλας Νίκος
Κέδρος (2014)
Η "Mεγάλη πλατεία αφηγείται την ιστορία τεσσάρων προσώπων: του ρέμπελου Φώτη, του δημοσιογράφου Χρίστου, της προσφυγοπούλας Αγγέλας και του αμφιλεγόμενου και φιλόδοξου Γιάννη. Μαζί με τους άλλους δύο Βασικούς χαρακτήρες του μυθιστορήματος, τους νεότερους σε ηλικία Άγγελο και Αντιγόνη, οι ήρωες του Βιβλίου ανή-κουν στις γενιές του Μεσοπολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου. Στις σελίδες του Βιβλίου συναντώνται, εσκεμμένα ή τυχαία, ένα πλήθος από πρόσωπα και γεγονότα που συνθέτουν μια τοιχογραφία της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης. Βαθιά πολιτικό στον πυρήνα του, το βιβλίο ανατέμν...
Η κριτική για τα βιβλία του Τηλέμαχου Αλαβέρα
Συλλογικό έργο
Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2007)
[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)
Για τον Χριστιανόπουλο
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (2003)
[...] Τα κείμενα για την ποίηση του Χριστιανόπουλου καλύπτουν χρονική περίοδο, η οποία κατά τι υπερβαίνει το ήμισυ ενός αιώνα (1950-2002). Ανεξαρτήτως των κειμένων που επιλέξαμε, ένα ποσοτικό συμπέρασμα είναι δυνατόν να σκιαγραφηθεί: Με την πάροδο του χρόνου ο ουσιαστικός κριτικός λόγος υποκαθίσταται από έναν επιφανειακότερο δημοσιογραφίζοντα λόγο. Αξιόλογα κριτικά και φιλολογικά κείμενα γράφονται και σήμερα· "επιδερμικές" προσεγγίσεις επιχειρούνταν και στη δεκαετία του 1950, αλλά -ως γνωστόν- οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Η σύνταξη ενός τόμου με κριτικά κείμεν...
Εν Θεσσαλονίκη: 13 σύγχρονοι πεζογράφοι
Συλλογικό έργο
Ιανός (2001)
Οι πνευματικοί άνθρωποι που ζουν και εργάζονται στη Θεσσαλονίκη, είναι αυτοί που δημιουργούν και την πνευματική της φυσιογνωμία. Ειδικότερα οι πεζογράφοι της άνοιξαν καινούργιους δρόμους στα γράμματά μας, τόσο με τον εσωτερικό μονόλογο των "Μακεδονικών ημερών" του μεσοπολέμου, όσο και με τη νεορεαλιστική πρόζα του "Κύκλου της "Διαγωνίου"" μετά το 1960. Η μελέτη "Εν Θεσσαλονίκη, 13 σύγχρονοι πεζογράφοι" έχει σκοπό να κάνει γνωστό σε ένα ευρύτερο κοινό -μέσα από το έργο δεκατριών καταξιωμένων συγγραφέων της πόλης, που ασφαλώς δεν είναι οι μόνοι - τα πεζογραφικά αυτά ρεύματ...
Μην κλαις αγαπημένη
Μπακόλας Νίκος
Ελληνικά Γράμματα (2000)
Μέσα από τη σύντομη ερωτική ιστορία μιας κοπέλας του καμπαρέ και ενός νέγρου ναυτικού που έχει μπλέξει με τον υπόκοσμο, ο συγγραφέας περιγράφει την αποτυχημένη απόπειρα δύο ανθρώπων να ξεφύγουν από τον αδιέξοδο κόσμο στον οποίο "εκόντες-άκοντες" ανήκουν. Υπόθεση και αφήγηση έχουν ίσως τις καταβολές τους στο αμερικανικό μυθιστόρημα και στο φιλμ νουάρ, δύο "είδη" που αγαπούσε ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας. Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε και έζησε στη Θεσσαλονίκη (1927-1999). Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1955, με διηγήματα που δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά. Το πρώτο του βιβλίο, "Μην κ...
Χρονιές άγιες και άγριες
Μπακόλας Νίκος
Ελληνικά Γράμματα (1999)
"Τα πεζά που περιλαμβάνονται σ' αυτό το βιβλίο έχουν γραφτεί στα νιάτα μου, κάπου γύρω στο 1953 ως το 1959, κι έχουν όλη την αφέλεια των πρωτόλειων. Τα πιο πολλά από αυτά υποβλήθηκαν τότε σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς του Δήμου Θεσσαλονίκης. Τα πρώτα που υπέβαλα δεν πήραν καμιάν απολύτως διάκριση. Αργότερα, όταν το 1955 βγάλαμε τα "Φοιτητικά Γράμματα", ένα αξιόλογο φοιτητικό περιοδικό της εποχής, δημοσίευσα τα περισσότερα από τα διηγήματα εκεί, σε μια σειρά τευχών. Ένα ("Τα χρυσόψαρα") δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Παμφοιτητική", την ίδια εποχή, ενώ ένα άλλο ("Ο κόκκινος φάκ...
Η πορεία της ποιήτριας Ζωής Καρέλλη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1997)
Καθώς ο γνήσιος ποιητής παλεύει να φανερώσει την αρετή της γλώσσας του, υψώνει με τις λέξεις του ένα φως να γνωριστεί ο άνθρωπος και ο κόσμος - το μυστήριο μέσα στο μυστήριο. Και όσο ψηλότερα ανεβαίνει ο ποιητής, τόσο μεγαλώνει μέσα στους θύλακες του έργου του αυτό το παρήγορο, εξανθρωπιστικό φως. Φως τέτοιας έντασης, τελετουργικής ποιότητας της ελληνικής μας γλώσσας, φως μέγα αντικρύζουμε να υψώνεται στην αγιασμένη πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς θεωρούμε την σεμνότατη μορφή της κορυφαίας μας ποιήτριας Ζωής Καρέλλη να ανέρχεται προς την περιωπή της αθανασίας. Την αθανασ...
Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1997)
Σπουδή στον ποιητή Γ. Θ. Βαφόπουλο
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1996)
Το τιμιότατο δώρημα που χάρισε η Θεσσαλονίκη στα Νεοελληνικά Γράμματα με την ασύγκριτης πνευματικότητας και γλώσσας λογοτεχνική "Σχολή" της, προσφέρθηκε δια χειρός Γ. Θ. Βαφόπουλου, που πρώτος, περνώντας από οδυνηρές υπαρξιακές δοκιμασίες, ακούσε εντός του και διερμήνευσε την μοναδική, υψηλόφθογγη φωνή της. Τιμούμε με τον τόμο αυτό, τον άξιο, ακάματο, εμπνευσμένο Αρχηγέτη της και τιμούμε το αυτόνομα πανάξιο ποιητικό κυρίως, αλλά και πεζογραφικό του έργο, ένα έργο που φάνηκε κιόλας να διεκδικεί την αθανασία -και που καθορίζει την μεθόριο και το ύψος μιας "Σχολής", της "Σχ...
"Σε κλαίει λαός..."
Συλλογικό έργο
Δόμος (1995)
Ενενήντα χρόνια μετά το θάνατο του Παύλου Μελά, ο τόπος μας δείχνει να στερείται του ζωοποιού ήθους που λειτουργούσε ως αυτονόητος άξονας αναφοράς. Μέχρι, πρότινος (μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες) το ήθος και η πράξη του Παληκαριού αναγνωρίζονταν και σε άλλους χαρισματικούς του λαού μας. Σήμερα ίσως μοιάζει ρομαντικό να περιμένει κανείς τέτοιες δοξαστικές αποκοτιές. Γι' αυτό, πέραν του χρέους να μνημονεύσομε έναν μεγάλο άνδρα της νεώτερης ιστορίας μας, είναι ανάγκη να θυμηθούμε με τι ψωμί τράφηκε ο κόσμος αυτού του τόπου, να ξανασυλλαβίσουμε την αλφαβήτα της κοινής μας συνε...
Η βουή και το πάθος
Faulkner William 1897-1962
Εξάντας (1993)
"Από το φράχτη, ανάμεσα από τ' ανοίγματα που άφηναν τα λουλούδια, μπορούσα να τους βλέπω που χτυπούσαν τη μπάλλα. Προχωρούσαν προς το μέρος, που ήταν η σημαία, και γω πήγαινα δίπλα-δίπλα στο φράχτη. Ο Λάστερ έψαχνε στο γρασίδι, κοντά στο δέντρο. Έβγαζαν τη σημαία και χτυπούσαν. Ύστερα ξανάβαζαν τη σημαία και πήγαιναν στο τραπέζι και χτυπούσαν πότε ο ένας, πότε ο άλλος. Ύστερα συνέχιζαν και γω πήγαινα πλάι-πλάι στο φράχτη. Ο Λάστερ ήρθε από το δέντρο και πήγαμε δίπλα - δίπλα στο φράχτη και σταμάτησαν και σταματήσαμε και κοιτούσα από το φράχτη, ενώ ο Λάστερ έψαχνε στο γρασίδι...