Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η ενθαρρυντική συμμετοχή στον ετήσιο, πανελλήνιο διαγωνισμό "Hotel Γ.Μ. Βιζυηνός" (με αφορμή τα 110 χρόνια από τον θάνατο του θεμελιωτή της νεοελληνικής διηγηματογραφίας), σε συνδυασμό με τη σημαντική στάθμη των προς κρίση κειμένων, δημιουργεί προσδοκίες για τη δυναμική τούτης της λογοτεχνικής πρότασης. Η κριτική επιτροπή 2006 κατέληξε σ' ένα βραχύ κατάλογο δέκα υποψηφίων: Νίκος Αδάμ Βουδούρης, Άρης Γαβριηλίδης, Μιχάλης Γεννάρης, Κατερίνα Καραγιάννη, Νιόβη Καραπιπέρη, Μερόπη Λιόντη, Σπύρος Ματσακάς, Λουίζα Σπηλιωτοπούλου, Χριστίνα Στρατηγοπούλου, Ελένη Φακάλου. Τελικώ...

Όταν εγώ, μαθητής λυκείου τότε, διέσχιζα τη Μεγάλη Οδό του Πέρα από το Τούνελ, το μικρό μετρό των τριών λεπτών, που ένωνε το Πέρα με το Γαλατά, προς το Ταξίμ, την κεντρική τότε πλατεία της Πόλης, άκουγα στο πέρασμα μου έξι γλώσσες ταυτόχρονα: τούρκικα, ελληνικά, αρμένικα, σεφαραδίτικα εβραϊκά, ιταλικά και γαλλικά. Στα αυτιά μου ηχούσε καθημερινά μια πανδαισία γλωσσών. Εμείς βλέπαμε, και εξακολουθούμε να βλέπουμε, την Πόλη και την Αλεξάνδρεια ως δύο από τα μεγάλα κέντρα του ελληνισμού- οι δύο πόλεις ήταν, ωστόσο, δύο κέντρα του κοσμοπολιτισμού που θα τα ζήλευαν πολλές μεγάλε...

Μάιος του 1981. Σε ένα άσημο τυπογραφείο της Θεσσαλονίκης τυπώνεται ένα βιβλίο που έμελλε να αποτελέσει μια μεγάλη τομή στην ελληνική πεζογραφία. Ο συγγραφέας του σχεδόν άγνωστος: Γιάννης Πάνου. Ο τίτλος του άβολος: "...από το στόμα της παλιάς Remington..." Είκοσι πέντε χρόνια μετά, τέσσερις νεώτεροι πεζογράφοι, με μια πρωτόγνωρη συλλογική χειρονομία, αποτίουν την οφειλόμενη τιμή, εξηγώντας γιατί, μετά από αυτό το βιβλίο, δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα όταν μιλάμε για "πεζογραφία" και "μυθιστόρημα". Μια χειρονομία με βαρύ συμβολικό φορτίο και πολλαπλές συνδηλώσεις, που θα συζη...

Θα πρέπει να ήμουνα στο γυμνάσιο (εξατάξιο). Δε θυμάμαι που το διάβασα, είναι όμως από τα πράγματα που παίξανε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της συνείδησής μου, μια επιλογή η οποία καθόρισε τη σπουδή στην τέχνη μου. Είχα διαβάσει ότι ο Μπέρναρντ Σο σε μια συνέντευξή του είχε πει: "Εγώ είμαι μεγάλος καλλιτέχνης, όμως δεύτερης κατηγορίας". Κάπως έτσι το κατάλαβα. Με απασχόλησε το τι εννοούσε, με βασάνισε πολύ, πολλά χρόνια. Και αποφάσισα ότι εγώ θα γίνω πρώτης κατηγορίας, χωρίς να με νοιάζει αν θα μείνω μικρός καλλιτέχνης. Όλες τις επιλογές μας τις πληρώνουμε με τη ζωή μας. Κ...

Το έμαθα πια, έπειτα από τριάντα χρόνια δοκιμασίας, ότι θα γράφω και θα ξαναγράφω, κάθε φορά αλλιώς, το ίδιο βιβλίο. Ότι θα πεθάνω με την ίδια έμμονη ιδέα: τη δυνατότητα ή όχι του ανθρώπου να αποτυπώνει με αυτοεπίγνωση και εντιμότητα τις εκπτώσεις του στη διαδρομή από το είναι που δικαιούται στο έχειν που διεκδικεί. Έμαθα επίσης και το άλλο: μυθιστοριογράφος δεν είναι μόνο ο παραμυθάς διασκεδαστής των αναγνωστών του, ούτε μόνο ο διανοητής στην τρύπα του, ούτε μόνο ο λεπτουργός στο εργαστήρι του, αλλά αυτός, κυρίως αυτός, που αντιστέκεται στον εφησυχασμό, αναζητώντας την πεμ...

Το πιο ενδιαφέρον μυθιστόρημα του 1994, απ' όσα διάβασα, βρίσκω πως είναι η "Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου" του Μισέλ Φάις. Μολονότι το πρώτο βιβλίο ενός νέου συγγραφέα, εντυπωσιάζει για την ωριμότητα του στοχασμού και την πολυτροπία της αφήγησης. (Σπύρος Τσακνιάς, εφημερίδα "Το Βήμα", 1.1.1995) Το μυθιστόρημα του Φάις θα αποκτήσει, νομίζω, κομβική σημασία στην ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας καθώς συνυφαίνει και υπερβαίνει διαδοχικά το φάσμα τριών ρευμάτων: του ρεαλισμού, του μοντερνισμού και του μεταμοντερνισμού, συνδυάζοντας έντεχνα την ιστορία με τη μνήμη και την α...

[...] Η παρούσα μελέτη "Γύρω στο αίσθημα του ωραίου" εκτιμώ ότι γράφτηκε ανάμεσα στα 1944-46 και προωθήθηκε στον συλλέκτη παλαιών βιβλίων Πέτρο Βέργο από τον πρώην εκδότη Σπύρο Νικολόπουλο. Πρόκειται για εκατό υποκίτρινα φύλλα (17χ24 εκ.) γραμμένα μόνο από τη μια όψη με μολύβι (αναγνωρίζεται η τρικυμιώδης γραφή του Καΐμη), όπου οι σποραδικές προσθαφαιρέσεις γίνονται με μελάνι πράσινου χρώματος. Αποσπάσματα αυτού του αφανέρωτου κειμένου πρωτοδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Η Λέξη" (τχ. 128, Ιούλιος-Αύγουστος 1995). Η παρούσα μελέτη ωστόσο είναι μια καλή αφορμή για να ανακεφ...

"Δε νομίζω ποτέ μια γυναίκα να αγάπησε στ' αληθινά έναν άντρα για τις σκέψεις του. Δεν είχε και ιδιαίτερες σκέψεις ο Αντρέας. Ήταν σαν να ζούσα σε μια nature morte. Όλα ήταν εκεί, ζωγραφισμένα στην εντέλεια, αλλά κάτι έλειπε. Κι αυτό που έλειπε ήταν το νόημα. Κοιταζόμασταν με τις ώρες στα μάτια, δεν μπορούσα να ξεκολλήσω από πάνω του, τον κοίταζα, τον κοίταζα κι έβλεπα τι; Ένα απέραντο συναίσθημα, που ήταν ολόκληρο δικό μου... Το νόημα το έδινες εσύ, ύστερα. Ήσουν ο αδερφός μου τότε, ο πατέρας μου. Πάλι θα σ' το πω, το σκέφτομαι συχνά, πώς το δέχτηκες... Πώς τη δέχτηκες αυτ...

"Του σκέπασε το κεφάλι με επισημότητα και αποφάσισε να μιλήσει στην Τίνα. Θα της έλεγε ότι στον άνθρωπο αυτόν άξιζε το ωραιότερο μακιγιάζ του κόσμου - πέθανε πρόωρα, δεν πρόλαβε τις ωραίες του εποχές. Και θα την παρότρυνε να δοκιμάσει νέες τεχνικές στην περιποίηση, με τα μοντέρνα υλικά που κρύβονταν στο σημερινό πακέτο. Γιατί είχε κάποτε γνωρίσει τον νεκρό και έζησε μαζί του στιγμές ανάτασης. Και ναι μεν θα της έκρυβε πως για το πτώμα αυτό θα έχανε εξήντα χιλιάδες ευρώ, αλλά δεν ένιωθε πια πως τις έχανε. Τις χρωστούσε στην ιδέα της τόλμης!" Στην αναμέτρηση ανάμεσα στον αδί...

"Ο Σταύρος Αντωνίου, ως σκηνοθέτης, είχε την επιμέλεια της τηλεοπτικής εκπομπής Ειδικός Απεσταλμένος, που παρουσίαζε πολιτικές αναλύσεις διεθνών γεγονότων. Έτσι, συχνά γινόταν αποδέκτης εμπιστευτικών επισκέψεων τηλεθεατών που ήθελαν να προσθέσουν το δικό τους λιθαράκι στην ανάλυση των εξελίξεων ενός κόσμου όπου η μεγάλη συνωμοσία κρυβόταν επιμελώς πίσω από το καθετί". Διασταυρώνοντας το φλέγμα της κλασικής αγγλικής σχολής με τον πυρετό της σκληρής αμερικάνικης αστυνομικής λογοτεχνίας, ο Ανδρέας Αποστολίδης μάς δίνει ένα συναρπαστικό αφήγημα, όπου η παρωδία διαβρώνει όχι μό...

"Δε δουλεύω, δε δουλεύεις, δε δουλεύει, δε δουλεύουμε, δε δουλεύετε, δε δουλεύουσι. Το τρίτο πληθυντικό αρχαϊστί (η γραμματική της τεμπελιάς). Είμαστε μια οικογένεια αραχτών (το συντακτικό της ανέμελης ζωής). Δε δουλεύει κανείς. Έχουμε πάρει αμέτρητες φορές δανεικά μεταξύ μας, έχουμε ξεγελάσει ο ένας τον άλλον πολλές φορές, ακόμα και για ένα ευρώ. Φυσικά, δεν υπάρχει φίλος και γνωστός που να μη μας αποφεύγει, καθώς, ακόμη κι οι πέτρες το γνωρίζουν, κάθε συζήτηση που ανοίγουμε περιστρέφεται γύρω από τα δανεικά. Ο ντάντι έχει πεθάνει εδώ και πολύ καιρό. Δυστυχώς, η μητέ...

Ο μυθιστοριογράφος είναι κυρίως σκηνοθέτης αλλά πρέπει να είναι και ηθοποιός. Να μπορεί να υποδυθεί χαρακτήρες και άτομα διαφορετικά από τον εαυτό του - πώς αλλιώς μπορείς να μιλήσεις γι' άλλους ανθρώπους αν δεν τους καταλάβεις; Και πώς μπορείς να τους καταλάβεις αν δεν τους υποδυθείς; Και πώς θα το κάνεις αυτό αν δεν τους παρατηρείς και δεν τους προσέχεις; Η εξατομίκευση του αφηγητή, η προβολή του υποκειμενικού, από μια άποψη απλούστεψε τη δουλειά των μυθιστοριογράφων. Για πολλούς, όπως άλλωστε δείχνουν και τα βιβλία τους, το μόνο αξιοπρόσεκτο πράγμα στον κόσμο είναι ο εαυ...

Τίποτα δεν είναι τυχαίο και τίποτα δεν μπορεί να υπερβεί το τυχαίο. Στο κείμενο τούτου του πονήματος δεν χρειάστηκε να πω απλά "Μίλησε, μνήμη", όπως ο λατρεμένος Ναμπόκοφ. Όταν πήρα απόφαση να μπω στη διαδικασία αυτή και κατάλαβα πως αδυνατούσα να ξεφύγω απ' τον ιλαρό πειρασμό της αυτοβιογραφίας, παράλλαξα τη "ναμποκοφική" προστακτική σε "Μίλησε, μνήμη, γι' αυτά που δεν ξαναμίλησες". Και το έκανα, όσο μ' έπαιρνε, εντός των ορίων μιας "σειράς" με αντικείμενο τα υλικά ή και την τεχνική του μαγειρέματος ενός βιβλίου... Τι σόι υλικά; Άνθρωποι, ακούσματα, εποχές, θάνατοι, αισθ...

Η σειρά "Συναντήσεις" συσπειρώνει γύρω από ένα θέμα δέκα ανθρώπους της γραφής. Εν προκειμένω δέκα πεζογράφοι γράφουν μια ιστορία με θέμα την τρομοκρατία. Διεθνής ή εγχώριος τρόμος, τρομολαγνεία ή άλλοθι καταστολής, οι συγγραφείς φωτίζουν αυτό το παμπάλαιο και διαρκώς επίκαιρο ζήτημα, αξιοποιώντας όλα τα στοιχεία της λογοτεχνικής μεσίτευσης: το σαρκασμό, την ταύτιση, την καταδίκη, τη μεταφορά. Στο "Θρυμματισμένο πλανήτη" εντέλει ο τρόμος γίνεται το πρόσχημα για να αποτυπώσουν οι συγγραφείς τη θρυμματισμένη εικόνα ενός κόσμου παραδομένου όχι μόνο στην τυφλή βία αλλά και στην...

"Για πολλά χρόνια το θέμα του φύλου μου γινόταν όλο και πιο σκοτεινό και σε κάποιο σημείο έφτασα να πιστεύω ότι ήμουν άντρας. Σχεδόν δεν ήμουν άνθρωπος -ποιος νοιαζόταν για το φύλο μου ή για το σεξ; Ήμουν πλέον ο "νεκρός". Φέτος το καλοκαίρι για να αποφύγω την αποσύνθεση γράφτηκα για πρώτη φορά σε μια πισίνα ενός μεγάλου εκπαιδευτικού ιδρύματος δίπλα από το σπίτι μου. Σκοπός μου ήταν, όπως πάντα, αφενός να ξεγελάσω τους δικούς μου ότι είμαι ζωντανός, επιδεικνύοντας μια μίνιμουμ φυσική δραστηριότητα, και αφετέρου να αποφύγω τη νεκρική ακαμψία. Μέγα λάθος αποδείχτηκε αυτή η...

Οι σχέσεις μας, ακόμα και οι πιο αθώες, είναι πάντοτε ιδιοτελείς. Κάτι που η Δάφνη αποφεύγει να λάβει υπόψη της, καθώς αφηγείται την ιστορία της Σοφίας, η οποία βαδίζει σχεδόν αυτάρεσκα το δρόμο της αυτοκαταστροφής. Ίσως η Σοφία, έστω κι αν δεν το ομολογεί, έχει συνείδηση αυτού του δούναι και λαβείν, ενώ η Δάφνη βολεύεται εξυμνώντας την ανιδιοτέλεια μιας φιλίας που στο τέλος καταρρέει. Κάτω από το φιλήσυχο ρεαλισμό και την ακύμαντη αφήγηση της Ελιάνας Χουρμουζιάδου ο αναγνώστης θα ανακαλύψει τις παραμορφώσεις και τους κλονισμούς μιας ιδιαίτερης πεζογραφικής φωνής.

Σ' ένα απομονωμένο χωριό της Πίνδου ξεσπά μια επιδημία λύσσας. Παγιδευμένος στο χιόνι και στην αρρώστια, που κατασπαράζει το χωριό με τρομαχτικούς ρυθμούς, ο αφηγητής της ιστορίας προσπαθεί ν' ανιχνεύσει την προέλευση του Κακού ή να βρει κάποια ελπίδα σωτηρίας. Πρόσωπο-κλειδί σ' αυτή του την προσπάθεια θα είναι το στοιχειό του χωριού, ένας παράξενος νέος με τ' όνομα Δημήτρης απ' τον οποίο και ξετυλίγεται όλη η ιστορία. Ο Αύγουστος Κορτώ διολισθαίνει δεξιοτεχνικά από την αγωνία της πλοκής στην αγωνία της ύπαρξης και ο αναγνώστης με τη σειρά του παγιδεύεται, βαθμιαία, σε ένα...

Η σειρά "Συναντήσεις" θα συσπειρώνει κάθε φορά γύρω από ένα θέμα δέκα ανθρώπους της γραφής. Εν προκειμένω δέκα συγγραφείς γράφουν μια ερωτική ιστορία στη σπασμένη φόρμα του ημερολογίου (εξού και ο τίτλος). Ιμερολόγια, λοιπόν. Αισθησιακές, τρυφερές, απενοημένες, σαρκαστικές, κατεξοχήν όμως σελίδες απουσίας. Καθώς αυτός που ιμερολογραφεί απευθύνεται σε κάτι που λείπει -πόσο μάλλον όταν αυτό το κάτι συνδέεται με την ερωτική εμπειρία. Σκίζοντας σελίδες από άλλες ζωές ή από την ίδια τη ζωή τους, οι δέκα συγγραφείς δένουν το μελαγχολικό ή ειρωνικό βιβλίο του ερωτικού χρόνου.

Συμβάλλοντας στον εμπλουτισμό της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, οι εκδόσεις Μίνωας και το περιοδικό Γυναίκα διοργάνωσαν τον Β΄ διαγωνισμό διηγήματος πρωτοεμφανιζόμενου πεζογράφου. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη και τα κείμενα άρτια. Το έργο της κριτικής επιτροπής δύσκολο και ερεθιστικό. Οι συγγραφείς Αμάντα Μιχαλοπούλου, Φαίδων Ταμβακάκης, Μισέλ Φάις και Θανάσης Χειμωνάς, ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου και οι δημοσιογράφοι Άννυ Κολτσιδοπούλου και Όλγα Μπατή κατέληξαν σε δώδεκα διηγήματα που ξαφνιάζουν με την ποικιλία των ιδεών τους και τη φρεσκάδα της γραφής τ...

Στα διηγήματα της Μαρίας Σκαμάγκα η Ιστορία εκδηλώνεται ως μια διακριτική προσπάθεια διαστολής της ατομικής μνήμης. Η πεζογράφος έχει την ανάγκη να προεκτείνει τις σφηνωμένες στο παρόν ζωές των ηρώων της μέσα από τραγικά συμβάντα της νεότερης ιστορίας του τόπου. Οι χαρακτήρες της συζητάνε για τα Δεκεμβριανά (που δε γνώρισαν) όπως εξομολογούνται τους αδιέξοδους έρωτές τους (που φοβούνται να βιώσουν). Οι πρωταγωνιστές της συλλογής Ιστορίες χωρίς ήρωες συχνά φλυαρούν περί πολιτικής, φεμινισμού και λογοτεχνίας. Σωπαίνουν μόνο όταν επιστρέφουν στην οικογενειακή εστία. Εκεί κατ...