Kafka Franz 1883-1924
Kafka Franz
Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1883 στην Πράγα από γονείς Εβραίους: από έναν πατέρα αυταρχικό, που κατόρθωσε να γίνει εύπορος υφασματέμπορος, κι από μια μάνα τρυφερή που, αντίθετα με τον πατέρα του, είχε μεγαλώσει μέσα σ' έναν περίγυρο βαθιά μορφωμένων ανθρώπων. Ο Φραντς ήταν ο πρωτότοκος. Είχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς, οι οποίοι πέθαναν σε βρεφική ηλικία. Οι αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια και κυρίως οι σχέσεις με τον αυταρχικό και άξεστο πατέρα του, στοίχειωσαν τη ζωή του. Μετά το γυμνάσιο, υπακούοντας στην επιθυμία του πατέρα του, ο Κάφκα αφού παρακολούθησε ορισμένα πανεπιστημιακά μαθήματα γερμανικής φιλολογίας, σπούδασε τελικά νομικά. Στο πανεπιστήμιο γνωρίστηκε με διάφορους γερμανόφωνους εκκολαπτόμενους λογοτέχνες όπως ο Μαξ Μπροντ, που έγινε επιστήθιος φίλος του. Στη συνέχεια εργάστηκε επί δεκατέσσερα χρόνια, πρώτα σε μια ασφαλιστική εταιρεία και μετά στο Ινστιτούτο Ασφάλισης Εργατικών Ατυχημάτων της Βοημίας. Τις νύχτες του αφιέρωνε στο γράψιμο. Αυτό ήταν το μεγάλο του πάθος. Ήξερε ότι ο προορισμός του ήταν το γράψιμο, αλλά δεν κατάφερε -δεν τόλμησε- να το κάνει επάγγελμά του. Ελάχιστα κείμενά του δημοσιεύτηκαν όσο ζούσε, όπως η περίφημη "Μεταμόρφωση" (1916), "Η αποικία των τιμωρημένων", το "Ένας αγροτικός γιατρός", καθώς και "Το γράμμα στον πατέρα" (1919). Το 1914 αρραβωνιάστηκε τη Φελίτσε Μπάουερ, την οποία είχε γνωρίσει στο σπίτι του Μπροντ και με την οποία αλληλογραφούσε επί δύο χρόνια, διέλυσε όμως τον αρραβώνα επειδή ένιωθε ανίκανος να αντιμετωπίσει το γάμο. Άλλη μια απόπειρά του να παντρευτεί τη Φελίτσε κατέληξε σε αποτυχία, αφού το 1917 έγινε γνωστό ότι πάσχει από φυματίωση και μπήκε σε σανατόριο -με τη συμπαράσταση της αδελφής του Ότλα. Το 1923, σε ένα ταξίδι του στη Βαλτική, γνώρισε τη χειραφετημένη εβραία νηπιαγωγό Dora Diamant και μετά από λίγο μετακόμισε στο σπίτι της στο Βερολίνο, προσπαθώντας να ξεφύγει από την επίδραση της οικογένειάς του και να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Πέθανε όμως φυματικός στις 3 Ιουνίου του 1924. Γενικά, η ζωή του υπήρξε απλή, χωρίς πολλές μετακινήσεις και μακρινά ταξίδια. Χωρίς "μεγάλες συναντήσεις". Λίγο πριν πεθάνει, παρακάλεσε τον Μπροντ να καταστρέψει τα έργα του, εντολή που αυτός ευτυχώς παράκουσε. Ο Μπροντ επιμελήθηκε τα τρία ημιτελή μυθιστορήματά του και τα εξέδωσε: "Η δίκη" (1925), "Ο Πύργος" (1926), "Αμερική" (1927). Μ' όλο που έχει διασωθεί ένα πολυσέλιδο ημερολόγιό του (3.000 σελ.), πολλά από τη ζωή του Κάφκα παραμένουν άγνωστα. Τούτο οφείλεται ιδιαίτερα ατα πολιτικά γεγονότα μεταξύ 1933 και 1945: Στο Βερολίνο, στο σπίτι της Dora Diamant, της πιστής φίλης του στα ύστερα χρόνια της ζωής του, κατασχέθηκε από τη Γκεστάπο μια δέσμη από χειρόγραφά του που θεωρούνται σήμερα χαμένα. Το 1935 απαγορεύτηκε η δημοσίευση των έργων του. Οι μάρτυρες της ζωής του, οι τρεις αδελφές του, φίλοι, συγγενείς, θανατώθηκαν από τους Ναζί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα αρχεία καταστράφηκαν. Η βιβλιοθήκη και πολλά γράμματά του χάθηκαν. Το έργο του, αρχικά γνωστό σ' ένα μικρό μόνο λογοτεχνικό κύκλο της Γερμανίας, διαδόθηκε μετά το θάνατό του στη Γαλλία, χάρη στους H. Breton, A. Camus και J. P. Sartre, ύστερα στην Αγγλία και Αμερική και τελευταία στη Ρωσία. Οι πρώτες μεταφράσεις στα Τσεχικά δημοσιεύτηκαν το 1957 στην Πράγα.
Destroy Athens: μια αφήγηση
Συλλογικό έργο
Futura (2007)
Το βιβλίο αυτό είναι μια αφήγηση. Αποτελείται από 25 κείμενα συγγραφέων μιας ευρύτατης λογοτεχνικής παράδοσης, από τον Μιχαήλ Μητσάκη και τον Ούγκο Φον Χόφμανσταλ στον Τζ. Τζ. Μπάλαρντ και τον Μπρετ Ήστον Έλλις και από τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη και τον Χούλιο Κορτάσαρ στη Σύλβια Πλαθ και τον Γιώργο Χειμωνά. Τα κείμενα είναι χωρισμένα σε έξι ημέρες, όσες και οι ημέρες της έκθεσης "Destroy Athens". Το βιβλίο αυτό εμπνέεται, σχολιάζει, ερμηνεύει την έκθεση, αλλά διαβάζεται και ανεξάρτητα από αυτήν. Είναι μια αντανάκλαση, ένας διάδρομος που όπως οι διάδρομοι της 1ης Μπιενάλε...
Ανάμεσα σε ερωτιδείς και αγγέλους
Συλλογικό έργο
Απόπειρα (2010)
Από τι είναι φτιαγμένοι οι άγγελοι; Πόσοι άγγελοι χωρούν στο κεφάλι μιας καρφίτσας; Πώς θα ήταν να κουβεντιάζεις με έναν άγγελο; Μπορείς να τον αγγίξεις; Πώς αντιλαμβάνεται κανείς την παρουσία ενός αγγέλου; Είναι μερικά από τα ερωτήματα για αυτά τα μεγαλοπρεπή και μυστηριώδη πλάσματα που έχουν τροφοδοτήσει θρύλους και παραμύθια, και πυροδότησαν τη φαντασία των μεγάλων συγγραφέων.
Ανθολογία του μαύρου χιούμορ
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (1996)
"Το μαύρο χιούμορ είναι οριοθετημένο από πολλά πράγματα, όπως απ' την ηλιθιότητα, τη σκεπτικιστική ειρωνεία, την αστειότητα χωρίς οξύτητα· είναι ο κατ' εξοχήν θανάσιμος εχθρός της αισθηματικότητας, που αιώνια έχει το ύφος ότι πνέει τα λοίσθια, που βρίσκεται πάντα στο γαλάζιο φόντο", γράφει ο Μπρετόν. Ένας γαλαξίας συγγραφέων, βιογραφίες εκτυφλωτικές, παρουσιάζεται και ανθολογείται. Ο Μποντλέρ, ο Ρεμπό, ο Ντε Λ' Ιλ Αντάμ, ο Ζαρί, ο Απολινέρ, ο Λωτρεαμόν, ο Πόε, ο Κάφκα, ο Νίτσε, ο Σαντ, ο Νταλί, ο Πικάσο, ο Ζιντ, ο Κρο, ο Σουίφτ και άλλοι, εξυψώνουν ό,τι αποκαλείται χιούμ...
Αφορισμοί
Kafka Franz 1883-1924
Ροές (2009)
Η επιλογή αυτή από τα "Ημερολόγια" και άλλα κείμενα του μεγάλου Τσέχου συγγραφέα συνοψίζει τους κύριους άξονες που διαπερνούν το λογοτεχνικό του έργο: την υπαρξιακή αγωνία, τη μοναξιά απέναντι στις τυφλές δυνάμεις του Κράτους και της κοινωνίας, τις στρεβλές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων - μ' άλλα λόγια, όλα όσα καθιστούν τον Κάφκα (1883-1924) ένα συγγραφέα δραματικά επίκαιρο.
Αφορισμοί
Kafka Franz 1883-1924
Στιγμή (2012)
Τον Σεπτέμβριο του 1917, ένα μήνα μετά τη διάγνωση ότι πάσχει από φυματίωση, ο Κάφκα επισκέπτεται το σπίτι της αδελφής του στο Zurau της βόρειας Βοημίας. Απαλλαγμένος από όλες τις κοινωνικές υποχρεώσεις, θα αφιερώσει τους επόμενους οκτώ μήνες στη συγγραφή μιας σειράς μικρών κειμένων (αφορισμών) που περιέχουν αινιγματικές εικόνες και στοχασμούς με ανατροπές, λεπτολογίες και αντιφάσεις. Κατά τον Μαξ Μπροντ, το κείμενο αποτελεί την ιδιωτική θεολογία του Κάφκα. Μια δεύτερη συλλογή αφορισμών, με τον τίτλο "Αυτός", περιέχει ημερολογιακές καταγραφές του Κάφκα σε τρίτο πρόσωπο....
Γράμμα στον πατέρα
Kafka Franz 1883-1924
Νεφέλη (1996)
Ο Μαξ Μπροντ, επιστήθιος φίλος του Φραντς Κάφκα, έκρινε ότι το "Γράμμα στον πατέρα", (1919), αποτελεί λογοτεχνικό έργο. Πρόκειται για κείμενο απόλυτα προσωπικό που πραγματικά απευθυνόταν στον πατέρα του συγγραφέα -χωρίς ποτέ να επιδοθεί. Η αξία του "Γράμματος στον πατέρα" συνίσταται στην καθολικότητά του, γιατί ξεπερνά τα όρια της τραγικής ζωής του συγγραφέα. Αν ο αναγνώστης ψάξει, θα βρει ότι το κείμενο τον αφορά άμεσα και συγχρόνως αποτελεί ένα κλειδί για την κατανόηση του καφκικού έργου. Κοινωνιολόγοι, ψυχαναλυτές, θεολόγοι βρήκαν σ' αυτό το γράμμα την τροφή που γύρευαν....
Γράμμα στον πατέρα
Kafka Franz 1883-1924
Μεταίχμιο (2019)
"Ένα γράμμα που δεν έφτασε ποτέ στον παραλήπτη του". Τον Νοέμβριο του 1919 ο Φραντς Κάφκα νοίκιασε ένα δωμάτιο σε μια πανσιόν, πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Πράγας. Τις επόμενες εννέα ημέρες έγραψε μια επιστολή 103 σελίδων, η οποία αρχίζει με την προσφώνηση "Πολυαγαπημένε πατέρα" και τελειώνει με την υπογραφή "Φραντς". Ο Κάφκα είναι τριάντα έξι χρόνων όταν γράφει αυτήν την επιστολή και ο πατέρας του εξήντα επτά, όμως τα λόγια του Φραντς παραπέμπουν σε ένα ανασφαλές, φοβισμένο παιδί, το οποίο στέκει αμήχανο μπροστά στην τρομερή πατρική φιγούρα. Μπορεί τα ημερολόγια και οι...
Γράμμα στον πατέρα
Kafka Franz 1883-1924
Μεταίχμιο (2019)
"Ένα γράμμα που δεν έφτασε ποτέ στον παραλήπτη του". Τον Νοέμβριο του 1919 ο Φραντς Κάφκα νοίκιασε ένα δωμάτιο σε μια πανσιόν, πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Πράγας. Τις επόμενες εννέα ημέρες έγραψε μια επιστολή 103 σελίδων, η οποία αρχίζει με την προσφώνηση "Πολυαγαπημένε πατέρα" και τελειώνει με την υπογραφή "Φραντς". Ο Κάφκα είναι τριάντα έξι χρόνων όταν γράφει αυτήν την επιστολή και ο πατέρας του εξήντα επτά, όμως τα λόγια του Φραντς παραπέμπουν σε ένα ανασφαλές, φοβισμένο παιδί, το οποίο στέκει αμήχανο μπροστά στην τρομερή πατρική φιγούρα. Μπορεί τα ημερολόγια και οι...
Γράμματα στη Μίλενα
Kafka Franz 1883-1924
Κέδρος (2020)
Η αλληλογραφία του Φραντς Κάφκα με τη Μίλενα Γέσενσκα άρχισε το 1920, όταν εκείνη μετέφραζε στα τσέχικα τα πρώτα σύντομα διηγήματά του. Η επαγγελματική σχέση τους σύντομα μετατράπηκε σε φλογερό έρωτα που διήρκεσε ως το 1923. Η νεαρή τότε Τσέχα μεταφράστρια τον θαύμαζε και είχε εκτιμήσει τη μεγαλοφυΐα του πολύ πριν από τους περισσότερους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. Και εκείνος της εμπιστεύτηκε τα ημερολόγιά του ξεγυμνώνοντας μπροστά της την καρδιά και τη συνείδησή του. Τα γράμματα αυτά κατέχουν ιδιαίτερη θέση στην πλούσια αλληλογραφία του Κάφκα. Είναι ακριβή στη δια...
Γράμματα στη Φελίτσε
Kafka Franz 1883-1924
Γαβριηλίδης (2007)
Ο Φραντς Κάφκα (1883-1924) γνωρίζει τη Φελίτσε Μπάουερ (1887-1960) το βράδυ της 13ης Αυγούστου 1912 στο σπίτι του Μαξ Μπροντ, εκδότη και στενού του φίλου. Κατά τη διάρκεια του δείπνου της δείχνει φωτογραφίες από το "μορφωτικό ταξίδι" που πραγματοποίησε τις πρώτες μέρες του Ιουλίου μαζί με τον Μαξ Μπροντ στη Βαϊμάρη. Με αφορμή ένα τεύχος του περιοδικού "Παλαιστίνη", δίνουν τα χέρια κλείνοντας έτσι τη συμφωνία να ταξιδέψουν μαζί τον επόμενο χρόνο στην Παλαιστίνη. Η μακροχρόνια αλληλογραφία τους εγκαινιάζεται επίσημα στις 20 Σεπτεμβρίου, οπότε της γράφει το πρώτο γράμμα, υπ...
Διηγήματα και μικρά πεζά
Kafka Franz 1883-1924
Ροές (2006)
"Αχ" είπε το ποντίκι, "ο κόσμος στενεύει κάθε μέρα. Στην αρχή ήταν τόσο πλατύς που φοβόμουν, συνέχισα να τρέχω, και χάρηκα όταν είδα τελικά στο βάθος δεξιά και αριστερά τοίχους, αλλά οι μακρινοί αυτοί τοίχοι συγκλίνουν με τόση ταχύτητα που έφτασα ήδη στο τελευταίο δωμάτιο και εκεί στη γωνία στέκει η παγίδα, και τρέχω καταπάνω της". "Δεν έχεις παρά να αλλάξεις κατεύθυνση" είπε η γάτα και το έφαγε.
Επιστολή προς τον πατέρα
Kafka Franz 1883-1924
Ίνδικτος (2003)
Στην "Επιστολή προς τον πατέρα" ο Φραντς Κάφκα παρουσιάζεται περισσότερο από ποτέ "... σαν γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους", όπως τον χαρακτήρισε η πρώτη μεταφράστριά του στα Τσεχικά, και αγαπημένη του, Μίλενα Γέσενσκα. Αυτή η "περίφημη" κατά τον νομπελίστα Ελίας Κανέττι επιστολή, στην οποία οι ρόλοι κατηγόρου και κατηγορούμενου εναλλάσονται, οι κατηγορίες ανασκευάζονται και οι υπερασπιστικές γραμμές καταρρέουν με τον μοναδικά αριστουργηματικό καφκικό τρόπο, αποτελεί την άλλοτε απνευστί και άλλοτε μετρημένη και συγκρατημένη, αλλά πάντοτε φορτισμένη, εκ βαθέων κατάθεση ζωής τ...
Έρευνες ενός σκύλου
Kafka Franz 1883-1924
Εκδόσεις Πατάκη (2016)
Άλογα, ποντίκια, σκύλοι, τυφλοπόντικες, πίθηκοι: ζώα εμφανίζονται στα περισσότερα κείμενα του Κάφκα, αναλαμβάνοντας συχνά πρωταγωνιστικούς ρόλους, είτε συνυπάρχοντας -πάντοτε δύσκολα- με τους ανθρώπους είτε ζώντας σε έναν δικό τους, αμιγώς ζωικό κόσμο. Η παρούσα συλλογή συγκεντρώνει τα λιγότερο γνωστά διηγήματα ζώων του Κάφκα, καθώς και επιλεγμένα μικρά πεζά, τα οποία σκιαγραφούν ένα ψυχικό πανόραμα που εκτείνεται από την πλέον βασανιστική υπαρξιακή αγωνία ως την πιο παιγνιώδη διάθεση. Η μετάφραση γίνεται από την κριτική έκδοση των έργων του Κάφκα, που βασίζεται στα χειρόγ...