Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε καιρούς πνευματικού χαλασμού, καθώς οι σημερινοί, είναι δραματικά αναγκαίο και υπαρκτικά τραγικό να αναζητεί, κάθε λαός και κάθε άνθρωπος, τη σωτηρία του σε μια βαθύτερη αυτογνωσία, φροντίζοντας ν' απαλλάξει την αληθινή του ταυτότητα από μύθους και στολίσματα που της πρόσθεσαν τα βιωμένα χρόνια. Είναι δραματικά αναγκαίο, και νόμιμο, γιατί τέτοιο υψηλό αγώνισμα υποβάλλει η ίδια η εντελέχεια της Ιστορίας· και είναι υπαρκτικά τραγικό, γιατί χωρίς τέτοια συνειδητή κατάχτηση της ταυτότητας, οι άνθρωποι και τα έθνη χάνουν τον εαυτό τους, δεν υπάρχουν κατά τις προδιαγραφές τ...

Σε καιρούς πνευματικού χαλασμού, καθώς οι σημερινοί, είναι δραματικά αναγκαίο και υπαρκτικά τραγικό να αναζητεί, κάθε λαός και κάθε άνθρωπος, τη σωτηρία του σε μια βαθύτερη αυτογνωσία, φροντίζοντας ν' απαλλάξει την αληθινή του ταυτότητα από μύθους και στολίσματα που της πρόσθεσαν τα βιωμένα χρόνια. Είναι δραματικά αναγκαίο, και νόμιμο, γιατί τέτοιο υψηλό αγώνισμα υποβάλλει η ίδια η εντελέχεια της Ιστορίας· και είναι υπαρκτικά τραγικό, γιατί χωρίς τέτοια συνειδητή κατάχτηση της ταυτότητας, οι άνθρωποι και τα έθνη χάνουν τον εαυτό τους, δεν υπάρχουν κατά τις προδιαγραφές τ...

Θεωρώ τα κείμενα του τόμου αυτού ως αυθεντικές καταγραφές ενός μονολόγου. Προεκτείνουν και βαθαίνουν μέσα στην μυστηριώδη νόηση της γλώσσας την μοναξιά που ένιωσα από παιδί, μια παράδοξη σιγή που ανέδιδε υποβλητικά ο κόσμος. Δεν έχουμε τα κείμενά μου, το υπογραμμίζω, καμιάν οργανική σχέση με τη Φιλοσοφία (βλ. και "Λόγος περί παθών - Τα όρια"). Αποτελούν καρπίσματα μιας πολλών ετών, ολόκληρης θα έλεγα της ζωής μου, επίμονης ενδοσκόπησης. Τα θεωρώ, για να επαναλάβω τον λόγο του Kant, ως "ίχνη της εμπειρικής γνώσης". Εμπειρίες προσωπικές, παρατηρήσεις του περίγυρου και διαστοχ...

Για χρόνια προσπαθούσα να βρίσκω ευκαιρίες και αφορμές για να κάμω γνωστά στην Ελλάδα την μορφή, τον κόσμο, το έργο του κορυφαίου κουβανού συγγραφέα Χοσέ Λεσάμα Λίμα (Jose Lezama Lima). Από τότε που τον εγνώρισα μέσα στα βιβλία του, κάποιος ασίγαστος, επίμονος μαγνητισμός αισθάνομαι ν' ασκείται πάνω στο πνεύμα μου. Και αυτό δεν μου φαίνεται περίεργο: ο Λεσάμα Λίμα πιστεύει στην μυστική και μαζί αποκαλυπτική σημασία τέτοιων μαγνητισμών. Δεν είναι μήπως δικό του το ποιητικό βιβλίο που τιτλοφορήθηκε "Θραύσματα στον μαγνήτη του" ("Fragmentos a su iman); Όσο περνά ο καιρός, τ...

Τα κείμενα πον ακολουθούν, στην πρώτη τους μορφή, δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "η Καθημερινή"· το δοκίμιο "Η ρίζα τον κακού" στο περιοδικό "Νέα Εστία" και το πρώτο δοκίμιο, "η Εποχή μας", γράφτηκε ειδικά για τον τόμο αυτό που κατά κάποιο τρόπο τον καθορίζει και τοποθετεί τους στόχους του. Δεν μπορεί κανείς να ξέρει τι απ' αυτά που γράφει θα σωθεί, μέσα από την αέναη κάθαρση που επιτελεί στον κόσμο αυτόν ο χρόνος. Αρκεί κανείς να μη κρυφτεί και να ομολογήσει ποιος και τι είναι. Τα κείμενα του τόμου αυτού ακριβώς σ' αυτή την ομολογία προβαίνουν: ποιος και τι είναι κείνος π...

Γράφω την εισαγωγή αυτή μόνο για όσους, κατά τον λόγο του Βίττγκενστάιν, "νιώθουν φιλία για το πνεύμα μου". Αλλιώτικα, δεν θα έβρισκα το θάρρος να πως τόσα πράγματα σε πρώτο πρόσωπο. Γιατί, στ' αλήθεια, επιθυμώ να τους μιλήσω για "πράγματα" που έγιναν τελικά "λέξεις". [...]

Μέσα στη μακρά, πολυστέναχτη, ζοφερή περίοδο της δουλείας των Ελλήνων στους Τούρκους και στους Βενετούς ή τους Άγγλους, τώρα που στρέφουμε το βλέμμα του πνεύματός μας στο παρελθόν, για να λάβουμε από αυτό του βίου διδαχές, ένα και μόνο γιγάντιο ανάστημα υψώνεται, - ανάστημα που εβάστασε, διερμήνευσε δημιουργικά για όλους τους λαούς της οικουμένης και κράτησε ψηλά την τιμή της Ελλάδας: ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Γκρέκο. Μοχλός μοναδικός που με το ιδιότυπο, συγκλονιστικά προσωπικό έργο του, άλλαζε αποφασιστικά τον προσανατολισμό της ζωγραφικής Τέχνης στην Ευρώπη, έφερε τ...

Τα κείμενα του τόμου αυτού δημοσιεύθηκαν το έτος 1968 στην εφημερίδα "Το Βήμα", δύο την εβδομάδα συνήθως, με την υπογραφή "Ερανιστής" που είχε υιοθετήσει ο Άγγελος Τερζάκης, για ένα διάστημα της περιόδου της δικτατορίας. Χωρίστηκαν και πάλι, σύμφωνα με τη δομή που ο ίδιος είχε επιλέξει στους πρώτους τόμους των "Δοκιμίων" του σε τρείς ενότητες θεμάτων: Της εποχής, του ελληνισμού, του θεάτρου -αφού στην περίοδο αυτή τα θέματα της τέχνης τα χειρίστηκε σε άμεση αναφορά προς την εποχή μας. Τον τίτλο του τόμου αυτού, καθώς και των δύο προγενεστέρων ("Οδοιπόροι μιας εποχής", "...

Η "Ανάβαση στο όρος Κάρμηλο" πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο μια ψυχή θα μπορέσει να προετοιμαστεί για να φθάσει σύντομα στην ένωση με τον Θεό. Δίνει συμβουλές και διδάγματα πολύ χρήσιμα στους αρχάριους και σε κείνους που έχουν προχωρήσει ώστε να γνωρίζουν πως να απαλλαγούν από καθετί πρόσκαιρο, να μην ενοχλούνται από τα πνευματικά και να μείνουν με την απόλυτη γύμνια και ελευθερία του πνεύματος που είναι απαραίτητες για την ένωση με τον Θεό. Η ανάβαση στο Όρος Κάρμηλο είναι γραμμένη από τον Πατέρα Ιωάννη του Σταυρού, μοναχό του Τάγματος των ανυπόδητων Καρμηλιτών.

Το Έθνος που λησμονεί τους ηγέτες του κινδυνεύει -είτε οι ηγέτες αυτοί ανήκουν στο χώρο της πολιτικής είτε στην περιοχή του πνεύματος. Κινδυνεύει να αποπροσανατολιστεί και να λησμονήσει για ποιο λόγο ζει. Τον πολύτιμο λόγο ύπαρξης ενός Έθνους εκφράζουν ακριβώς οι ηγέτες του. Για τούτο είναι ανάγκη το Έθνος να στρέφεται σταθερά προς αυτούς, να αντικρύζει στο πρόσωπό τους τον εαυτό του ενσαρκωμένο και να διδάσκεται από τη δική τους πολιτεία. Ακόμη μεγαλύτερη όμως ανάγκη μιας τέτοιας υψηλής μορφής επικοινωνίας έχει το δικό μας Έθνος, έθνος από τη φύση του ιστοριογόνο, γιατί οι...

Με το σκοτεινό, αινιγματικά δραματικό αποτύπωμα της παραφροσύνης στο τίμιο ελληνικό μέτωπό του στέκεται πάνω από εκατό χρόνια στα νεοελληνικά Γράμματα ο Γεώργιος Βιζυηνός. Στην σύντομη ζωή του κατόρθωσε, κυρίως με τα αφηγήματά του, να διανοίξει την κοίτη του αφηγηματικού μας λόγου όχι μόνο προς το ψυχογραφικό μυθιστόρημα αλλά προς πυκνές και επάλληλες αφηγήσεις όπου να μπορούν να συναιρούνται "εν καθαρά ψυχολογική και ιστορική κρίσει" καθώς ο ίδιος παρατηρούσε, όλα τα αείζωα στοιχεία που συνυφαίνουν και συμβαστάζουν την έμφορτη από ιστορική μοιραιότητα νεοελληνική ψυχή....

Τον αντικρύσαμε να έρχεται από μακρνά και από ψηλά, με τα φτερά απλωμένα μεγάλα, να κρατεί στο ράμφος του χλωρό βλαστάρι από τους απόρρητους λειμώνες του ανθρώπινου μυστηρίου: ήταν ο Ποιητής Δ. Π. Παπαδίτσας. Από εκεί που ήλθε, προς τα εκεί κάποια νύχτα βιαστικός μας έφυγε, κληροδοτώντας μας ένα έργο μεγάλο, όπου η γλώσσα μας χαριτώθηκε με τόσην ισχύ ώστε να γίνει πραγματική γλώσσα χρησμοδότη, προφήτη και ιεροφάντη μαζί. Η ευγένεια και ο ασίγαστος οίστρος της ψυχής του Παπαδίτσα αποτυπώθηκαν με τρόπο ουσιώδη και μαζί υπερούσιο μέσα στο σπουδαίο και ακήρατο αυτό έργο....

Τα δύο σχολιαστικά δοκίμια που ακολουθούν γράφτηκαν το καλοκαίρι του 1971, ως λόγος -και συχνότερα αντίλογος- του πανελλήνιου εορτασμού για τα εκατόν πενήντα χρόνια της εθνεγερσίας του Εικοσιένα. Τα θεωρώ ως μία συνειδησιακή μετοχή, όχι στον εορτασμό αλλά στην ιερή επέτειο. Για τον σχολιασμό του "Θούριου" του Ρήγα -το πρώτο δοκίμιο- χρησιμοποίησα τον τόμο "Ρήγα Βελεστινλή, Θεσσαλού: Κείμενα", έκδοση "Στοχαστής", Αθήνα 1969, και οι αριθμοί σε παρένθεση αναφέρονται στις σελίδες αυτής της έκδοσης που περιλαμβάνει κι άλλα έργα του Ρήγα. Για τον σχολιασμό της "Ελληνικής νομαρχ...

Ερμηνεύοντας με το εξαιρετικό λογοτεχνικό του έργο και την πολιτεία του, ο Γιώργος Θεοτοκάς τους καιρούς του, υπήρξε από καταγωγή, από την ιερή του ρίζα ελληνοκεντρικός κατ' εξοχήν συγγραφέας και στοχαστής και αναδείχτηκε στην στερνή περίοδο του επίγειου βίου του αληθινά και γνήσια θεοκεντρικός. Μέσα, στην αιθάλη των καιρών μας που σκεπάζει ολόκληρη τη νεοελληνική κοινωνία, και την υψηλή περιοχή των Γραμμάτων μας, ο Θεοτοκάς στέκεται φωτεινός εκφραστής των ιδανικών, των θέσεων και των προσδοκιών της μεγάλης Γενιάς του Τριάντα αλλά συγχρόνως και μάρτυρας της ευγένειας του...