Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Φρόυντ υφαίνει έναν ιστό ερμηνειών διχασμένων ανάμεσα στους δύο τόμους των εναισθήσεών του: στο διαφωτιστικό του απόθεμα και στον λανθάνοντα ρομαντισμό του. Όταν, ωστόσο, το πλέγμα των ερμηνειών του αποκτά σκληρότητα και απαιτεί μιαν απόφαση, τότε ο λανθάνων ρομαντισμός του αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, οι οποίες τον οδηγούν σε καταγωγικές περιοχές πέραν των ορίων που επιβάλλονται από τις πρόδηλες επιδιώξεις της μυθοποιίας του.

Η τραγωδία του ανθρώπινου πεπρωμένου μέσα στον κόσμο και η τραγωδία του κόσμου μέσα στο ανθρώπινο πεπρωμένο: η πρόταση αυτή έχω την γνώμη πως θα μπορούσε να μας περιγράφει την κατεύθυνση του στοχασμού του Παπαϊωάννου. Ενός στοχασμού που είχε ως βασική του αφετηρία και προϋπόθεση τον αρχαίο ελληνικό ανθρωπισμό, την σωκρατική διαλεκτική και την πλατωνική πολιτεία. Οι προκείμενες της διαλεκτικής και κριτικής του σκέψης διαμορφώνονταν απ' αυτό τον κόσμο τον ελληνικό, την τραγική μοίρα του οποίου την έβλεπε να κορυφώνεται μέσα στην νεότερη φιλοσοφία και στην ιστορία των ιδεών. Κ...

Κατά μία έννοια, οι "Αναμνήσεις" του Σερζ μας δίνουν δύο εκδοχές της επαναφύπτισής του ως συγγραφέα. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, η απόφασή του να γράψει μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος pis aller ή υποκατάστατου της πολιτικής δράσης (σιωπηρά την εξισώνει με τη "συμμετοχή στο έργο της εκβιομηχάνισης"). Η δεύτερη εκδοχή έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας κλασικής προσηλυτιστικής εμπειρίας: θάνατος, αναγέννηση και εσωτερική παρόρμηση να προσφέρει μαρτυρία. Πολλές γενιές κριτικών των βιβλίων του, που προσέγγισαν επιπόλαια τη βιογραφία του Σερζ, δέχθηκαν την πρώτη εκδοχή και κατά σ...

Περί ερμηνείας Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για να δώσω μια ιδέα των προβλημάτων, τα οποία με απασχόλησαν τα τελευταία τριάντα χρόνια, και της παράδοσης στην οποία ανήκει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζομαι τα προβλήματα αυτά είναι, πιστεύω, να ξεκινήσω από την τρέχουσα εργασία μου σχετικά με τη λειτουργία της αφήγησης και από κει και πέρα να δείξω τη σχέση ανάμεσα σ' αυτή τη σπουδή μου και στις προγενέστερες εργασίες μου σχετικά με τη μεταφορά, την ψυχανάλυση, τον συμβολισμό και άλλα συναφή προβλήματα, προκειμένου, τελικά, να ξαναγυρίσω από τις μερικές αυτές διερευνήσεις στις...

Το κείμενο του διάσημου Τσέχου διανοητή Ρενέ Βέλλεκ, που παρουσιάζεται εδώ, έχει σαν κύριο στόχο του την πρόκληση που ο Άρθουρ Ο. Λοβτζόυ διατυπώνει στο βασικό του κείμενο: "Περί της διακρίσεως των ρομαντισμών" (1924). Συγκεκριμένα ο Λοβτζόυ αποφαίνεται πως "θα έπρεπε να μάθουμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη "ρομαντισμός" στον πληθυντικό. Αυτό βέβαια αποτελεί ήδη την πρακτική των πλέον προσεκτικών και παρατηρητικών ιστορικών της λογοτεχνίας, στον βαθμό που αναγνωρίζουν ότι ο "ρομαντισμός" μιας χώρας πολύ λίγα κοινά σημεία έχει με εκείνον κάποιας άλλης, και ότι σε όλες τις περισ...

Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει δεκατέσσερις εισηγήσεις στο συνέδριο για τον Κώστα Παπαϊωάννου που διοργάνωσε η Σύγχρονη Δελφική Αμφικτυονία με τη συνδρομή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο από τις 7 ως τις 10 Δεκεμβρίου του 2006. Αντικείμενά τους τα στοιχεία που συνδέουν το έργο του Κώστα Παπαϊωάννου με τις νεωτερικές αναζητήσεις της δυτικής σκέψης, η αποτύπωση της πνευματικής του ιδιοσυστασίας και η διερεύνηση της συμβολής του στη συνάρτηση Χέγκελ - Μαρξ.

Η διάγνωση της "ανθρώπινης κατάστασης", που επιχειρεί στο βιβλίο αυτό μια από τις πιο ευαίσθητες και εύστροφες παρατηρήτριες του αιώνα μας, προσπαθεί να κάνει κατανοητό τον χαρακτήρα των σημερινών βιομηχανικών κοινωνιών, φωτίζοντας παράλληλα τρεις θεμελιώδεις εκδηλώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης γενικά: τον μόχθο, την εργασία και την πράξη. Ως ιστορική αφετηρία χρησιμεύει η αντιπαράθεση της αρχαίας (και προπαντός της αρχαιοελληνικής) κοινωνίας, στην οποία αφιερώνονται εκτεταμένες αναλύσεις, με τις τεράστιες αλλαγές που συνεπέφερε η νεότερη επιστημονική και τεχνική επανάσταση,...

Είναι γνωστόν, ότι στην ιστορία των ιδεών και της σκέψης δύο μείζονες παραδόσεις της ερμηνευτικής διαδέχθηκαν η μία την άλλη: πρόκειται αφ’ ενός μεν για την φιλολογική ερμηνευτική των κειμένων του 19ου αιώνα και αφ’ ετέρου για την φιλοσοφική ερμηνευτική της ανθρώπινης καταστάσεως του 20ου αιώνα. Στην αυγή του 21ου αιώνα, χωρίς να σχηματοποιούνται τα πράγματα, διαφαίνονται στον θεωρητικό ορίζοντα τάσεις διασταυρώσεως και διαπλοκής των δύο τύπων της ερμηνευτικής. Το πόνημα του στοχαστή και φιλοσόφου Στέφανου Ροζάνη εντάσσεται σε μία τέτοιου τύπου επιστημολογική προοπτική. Το...

Δεκαοχτώ εισηγήσεις από το συνέδριο/αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη που διοργάνωσε η Σύγχρονη Δελφική Αμφικτυονία σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών από τις 2 ως τις 4 Νοεμβρίου του 2007. Γραμματολογικές επισημάνσεις, συγκρίσεις και θεωρήσεις της πολιτικής και φιλοσοφικής σκέψης του Καστοριάδη, εστιασμένες στην αντίληψή του για τη Δημοκρατία υπό το πρόταγμα της Αυτονομίας.

Με άξονες τις παραδοσιακές δομές και λειτουργίες του παρελθόντος και πρότυπο-κατεύθυνση το δυτικό-νεωτερικό παράδειγμα, η ελληνική κοινωνία πορεύθηκε μέσα σε μία ιστορικά ιδιόμορφη διαρκή κίνηση κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών και πολιτισμικών αποδιαρθρώσεων και ανασυνθέσεων. Μία πορεία που αποδεικνύεται δύσκολη καθώς θεσμικές δυσλειτουργίες, οικονομικές υστερήσεις και πολιτισμικές μεταβολές αναδεικνύουν τις δομικές ιδιομορφίες και αδυναμίες της. Στο βιβλίο αυτό, ως εισαγωγή στη μελέτη της ελληνικής κοινωνίας, καταβάλλεται η προσπάθεια να απεικονισθεί και να αναλυθεί...

Την ώρα που ο κόσμος μας γίνεται ένα melting pot, τίθεται ένα ερώτημα που θα αποτελέσει τη λυδία λίθο για την ηθική του 21ου αιώνα: Πώς είναι δυνατό να ζήσουμε μαζί με τους άλλους, χωρίς να τους απορρίψουμε ή να τους αφομoιώσουμε, αν δεν αναγνωρίσουμε ότι είμαστε ξένοι μέσα στον εαυτό μας; Το βιβλίο αυτό είναι μία πρόσκληση για να συλλογιστούμε τους τρόπους που διαθέτουμε για να ζήσουμε ως ξένοι ή μαζί με ξένους, ενώ, συγχρόνως, αναπαριστά τις τύχες του ξένου μέσα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό: οι Έλληνες με τους "μετοίκους" τους και τους "βαρβάρους" τους, οι εβραίοι που θεμελι...

Η κουλτούρα της εκροής είναι η μέσω του μπαρόκ ίχνους απελευθέρωση της εσωτερικότητας από την τυραννία της εξωτερικότητας, ή ακόμη η λύτρωση από την αντίθεση μεταξύ εσωτερικότητας και εξωτερικότητας που καταδυναστεύει όχι μόνο τη μεταφυσική του in der welt οικείν, αλλά και την διαρκή σύγκρουση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινόμενου in der Buch ονομάζειν το οικείν. Είναι η απολύτρωση της ομιλίας από τους φραγμούς της γλώσσας και ταυτοχρόνως η εκχώρηση της γλώσσας στο δια του ονομάζειν οικείν μέσω του έσχατου ουρανού του κενού σημαίνοντος. Ο Bruno Zevi έχει υποδείξει αυτήν ακριβ...

Πόσο εφικτή είναι μια αναπαράσταση; Πόσο τα υπολείμματα του πραγματικού, οι αφηγήσεις και τα ιστορικά τεκμήρια επηρεάζουν τη διαχείριση της μνήμης; Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, 24 καλλιτέχνες δημιουργούν με τόλμη, ειλικρίνεια και ελευθερία τη διαδρομή που θα οδηγήσει σ' αυτές. Έργα: Νίκος Αλεξίου, Άννα Ανταλουδάκη, Μπάμπης Βενετόπουλος, Μωρίς Γκανης, Σίμης Γκατένιο, Γιάννης Γρηγοριάδης, Ειρήνη Ευσταθίου, Θοδωρής Ζαφειρόπουλος, Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Απόστολος Καραστεργίου, Γιώργος Λάππας, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Κυριάκος Μορταράκος, Κώστας Μπασάνος, Δημήτρης Ξόν...

Τα δοκίμια του Τζωρτζ Όργουελ, από τα οποία παρουσιάζουμε μια μικρή επιλογή, δείχνουν πως ο Όργουελ δεν υπήρξε μόνο ένας συγγραφέας που κόμισε μέσα στην πολιτική γραφή της γενιάς του τη βαθύτερη ηθική ανησυχία και την πνευματική εντιμότητα, αλλά πώς υπήρξε συγχρόνως κι ένας ευαίσθητος και καλλιεργημένος γνώστης της λογοτεχνίας. Την εσωτερική συνάφεια και τη δυναμική σχέση ανάμεσα στις δύο αυτές ιδιότητες του συγγραφέα φωτίζει καλύτερα από κάθε άλλη ανάλυση η σύντομη πνευματική αυτοβιογραφία του "Γιατί γράφω" που λόγω του "εισαγωγικού" και αντιπροσωπευτικού της χαρακτήρα παί...

Ο Πλάτων για την αλήθεια Ο πρυτανικός λόγος 27-5-1933 Το θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας Το ερώτημα για την τεχνική Από το εννοιολόγιο της σκέψης Η φιλοσοφία του για το Πολιτικό δεν αρχίζει και δεν τελειώνει στον πρυτανικό του Λόγο του 1933 ή σε άλλα κείμενά του, δοξαστικά ή μη για τον Φύρερ. Πολύ περισσότερο δεν εξαντλείται σε απολογητικές εξηγήσεις, εκ των υστέρων, του ίδιου του φιλοσόφου ότι μέχρι την ανάληψη της πρυτανείας του δεν ανήκε σε κανένα κόμμα και ποτέ δεν είχε προσωπικές ή υπηρεσιακές σχέσεις με το ναζιστικό κόμμα και με την κυβέρνηση. Γενικώς ειπείν,...

Τα κείμενα του τόμου αυτού επιχειρούν να προσεγγίσουν τη σκέψη του Κ. Καστοριάδη σε σχέση με τη σημερινή πολιτική και κοινωνική κατάσταση, να αναλύσουν την τόσο παρεξηγημένη και διαστρεβλωμένη -από τη γένεσή της στην αρχαία Ελλάδα έως τη σημερινή εποχή- έννοια της δημοκρατίας, να προσδιορίσουν την συμβολή του φιλοσόφου στην ανάδειξη της δημοκρατίας ως βασικού στοιχείου του προτάγματος της αυτονομίας, να συγκρίνουν επίσης τις ιδέες του με αυτές άλλων στοχαστών που εμφορούνται από την ιδέα της πολιτικής αλλαγής, να επισημάνουν σημεία προσεγγίσεως και αποκλίσεως, να αναδείξουν...

Ο Martin Heidegger διατυπώνει μια θεμελιώδη διερώτηση, της οποίας την απάντηση παρέχει με πλήρη βεβαιότητα ως προς την αλήθεια της: "από που ορμώμενος ο άνθρωπος εγείρει την αξίωση να φτάσει ως την ουσία ενός πράγματος; Ο άνθρωπος εγείρει την αξίωση ορμώμενος μόνο από εκεί όπου τη δεξιώνεται. Τη δεξιώνεται στην προσαγόρευση της γλώσσας. Και βεβαίως μόνον αν -και στο βαθμό που- σέβεται την ίδια την ουσία της γλώσσας [...] Η γλώσσα είναι αυτή που κατ' αρχάς και τελικά μας στέλνει νεύματα για την ουσία ενός πράγματος". Έχω τη γνώμη ότι η διερώτηση αυτή, μαζί με την απάντησή τη...

Κάθε λόγος περί του θείου έρωτος και του έρωτος ως εκστατικής στιγμής τα υπάρξεως είναι αποσπασματικός. Αυτή η αποσπασματικότητα αναδύεται ως όρος sine qua non της ιερότητος, η οποία φανερώνεται από τη σχάση του θείου και τη σχάση του εγκοσμίου στην αλληλουχία των αλληλοδράσεων και διερμηνεύσεων, των συνδέσεων και αναπαραστάσεων του θειου και του εγκόσμιου. Ο θείος έρως ενδύεται το εγκόσμιο πεπρωμένο του και συγχρόνως επιστρέφει στην καταγωγική του περιοχή που είναι το ιερό και η ιερότητα του ιερού.

Κάθε λόγος περί του θείου έρωτος και του έρωτος ως εκστατικής στιγμής τα υπάρξεως είναι αποσπασματικός. Αυτή η αποσπασματικότητα αναδύεται ως όρος sine qua non της ιερότητος, η οποία φανερώνεται από τη σχάση του θείου και τη σχάση του εγκοσμίου στην αλληλουχία των αλληλοδράσεων και διερμηνεύσεων, των συνδέσεων και αναπαραστάσεων του θειου και του εγκόσμιου. Ο θείος έρως ενδύεται το εγκόσμιο πεπρωμένο του και συγχρόνως επιστρέφει στην καταγωγική του περιοχή που είναι το ιερό και η ιερότητα του ιερού.