Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ποια είναι η λεγόμενη Σχολή της Φρανφούρτης; Τι κοινό έχουν μεταξύ τους προσωπικότητες τόσο μοναδικές και έργα τόσο ετερόκλητα, που εκτείνονται από τη φιλοσοφία, την κοινωνιολογία, την ψυχολογία και την πολιτική επιστήμη ώς τη μουσικολογία και τη λογοτεχνική κριτική; Τι σχέση έχει η έννοια της μονοδιάστατης κοινωνίας του Μαρκούζε με το μοντέλο του κρατικού καπιταλισμού του Πόλλοκ; Ή η κριτική του Αντόρνο στη μουσική του Στραβίνσκυ με την επίθεση του Χορκχάιμερ στη φιλοσοφική ανθρωπολογία του Σέλερ; Ή οι θέσεις του Φρομ για τον σαδομαζοχιστικό χαρακτήρα με τις κρίσεις του Λό...

Ο εξωαστικός κόσμος που κωδικοποιούμε στις λέξεις "ύπαιθρος", "εξοχή" ή απλώς "φύση" είναι για τον σημερινό κάτοικο της ελληνικής πόλης μια χαμένη πατρίδα. Ίσως να μην είναι υπερβολή να πούμε ότι και σε αυτήν την περίπτωση την απώλεια ακολούθησε μια Μεγάλη Ιδέα ανακατάληψης του χαμένου εδάφους. Η ύπαιθρος εμφανίζεται πλέον στον ψυχικό μας ορίζοντα ως μια επικράτεια υπό αέναη διεκδίκηση. Ως έκφραση της συνθήκης αυτής μπορεί να θεωρηθεί η ευρωστία της σύγχρονης παραθεριστικής ουτοπίας, η παροξυσμική έξοδος από τις πόλεις σε τριήμερα αργιών και η ακαταμάχητη έλξη του "εξοχ...

Το κλασικό αυτό έργο είναι μια ιστορία των τρόπων με τους οποίους οι ανθρωπολόγοι έχουν σκεφτεί την "πρωτόγονη κοινωνία". Η μελέτη της ήταν ένα από τα προγράμματα που ανέδειξαν την ανθρωπολογία σε επιστήμη στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Επρόκειτο για μια εξειδικευμένη προσπάθεια στο πλαίσιο ενός ευρύτερου λόγου, που αγκάλιαζε τότε τις μελέτες της "πρωτόγονης" νοοτροπίας και τις θεωρητικές εικασίες αναφορικά με την προέλευση της γλώσσας και της θρησκείας. Όλα αυτά τα ζητήματα συνδέονταν άρρηκτα με το μεγάλο δαρβίνειο ερώτημα περί των απαρχών του ανθρώπου. Ωστόσο, η ιδιάζου...

Τα θεραπευτικά μοντέλα που μια κοινωνία χρησιμοποιεί είναι πιστός της καθρέφτης. Η κρίση του ιατρικού θεραπευτικού μοντέλου στον εικοστό αιώνα -που ξεκίνησε ίσως με την ψυχανάλυση και οδηγήθηκε από το αντιψυχιατρικό κίνημα στις απώτατες συνέπειές της- πρέπει να διαβάζεται ως ομόλογη με τις ανανεούμενες κρίσεις του καπιταλισμού και τη συνεχή αναγέννηση των μεγάλων επαναστατικών κινημάτων σε όλη τη διάρκεια του αιώνα. Αυτό που μας έκανε να δούμε δεν είναι μια νέα εκδοχή της παλαιάς αντιμαχίας σώμα-ψυχή, αλλά η αναπαραγωγή της αντιμαχίας τεχνική-πολιτική μέσα στις ίδιες τις θε...

Το βιβλίο αυτό φωτίζει ένα μεγάλο, και αδικαιολόγητα σκιασμένο από τους μηχανισμούς της δημοσιότητας, κομμάτι των νεοελληνικών γραμμάτων - αλλά δεν είναι μια γραμματολογική ιστορία. Ο συγγραφέας του μιλάει από θέση πολιτικής και πνευματικής συστράτευσης με τον αστερισμό των διανοητών στους οποίους είναι αφιερωμένα τα δοκίμιά του, όντας και ο ίδιος μέρος, κατά κάποιον τρόπο, της ιστορίας που αφηγείται. Μέσ' από μια σειρά θεματικών αναφορών στο έργο του Μανόλη Λαμπρίδη, του Βύρωνα Λεοντάρη, του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου και του Στέφανου Ροζάνη, αναπλάθει στα διάκενα την προϊστ...

Το βιβλίο του καθηγητή van Sommers απαντά σε πλήθος ερωτημάτων, όπως: -Είναι η ζήλεια ένα είδος ανωριμότητας; -Έχει αποτέλεσμα η θεραπεία; -Κατά πόσον οι swingers της Καλιφόρνιας και άλλες εναλλακτικές θρησκευτικές κοινότητες κατάφεραν να αποκλείσουν τη ζήλεια από τη ζωή τους; Τέτοια ερωτήματα που διεγείρουν την περιέργεια βρίσκονται στην καρδιά αυτής της προσιτής και αξιοθαύμαστου εύρους προσπάθειας για την κατανόηση του συναισθήματος της ζήλειας. Βασιζόμενος σε έναν συνδυασμό ψυχολογικής έρευνας και ρηξικέλευθης κοινής λογικής, ο συγγραφέας εξετάζει με τη σειρά βιολο...

Ο οίκτος είναι ένα προβληματικό ζήτημα. Το συναίσθημα που βρίσκεται στην καρδιά της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας έχει προκαλέσει έντονη διαμάχη τόσο στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα όσο και στη νεώτερη Ευρώπη. Ορισμένοι νεώτεροι φιλόσοφοι, ασπαζόμενοι το γενικό ήθος των Ελλήνων τραγικών ποιητών, υποστηρίζουν ότι ο οίκτος είναι ένα πολύτιμο κοινωνικό συναίσθημα χωρίς το οποίο θα ήταν δύσκολο να ιδρυθούν σωστές πολιτικές κοινότητες. Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, αφιερώνοντας ένα ολόκληρο βιβλίο, τον Αιμίλιο, στον οίκτο και στον κοινωνικό του ρόλο, συνδέει στενά αυτό το συναίσθημα με την ίδια...

"Το όργιο είναι ένα οργανωμένο ξέσπασμα ενεργητικότητας, η εκτόνωση της υστερίας που έχει συσσωρευτεί από την εγκράτεια και τον περιορισμό, και ως τέτοιο τείνει να έχει μια φύση υστερική ή καθαρτική. Κάθε είδος περιορισμού παράγει και τις εντάσεις του. O άνθρωπος βρίσκεται στην άβολη θέση να διαθέτει τόσο πολιτισμένες όσο και ζωικές ροπές που πρέπει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να συμφιλιωθούν, συνήθως εις βάρος των δεύτερων. Όμως η αυξανόμενη πίεση δεν μπορεί να συγκεντρώνεται απεριόριστα και οδηγεί τελικά στην απελευθέρωση από κάθε είδους ένταση, δηλαδή το όργιο..."...

Η γλώσσα της μουσικής είναι αρκετά διαφορετική από την προθετική γλώσσα. Περιέχει μια θεολογική διάσταση. Αυτό που έχει να πει αποκαλύπτεται και ταυτόχρονα κρύβεται. Ιδέα της είναι το θείο ΄Ονομα στο οποίο έχει δοθεί σχήμα. Είναι απομυθολογικοποιημένη προσευχή, απαλλαγμένη από κάθε στοιχείο μαγικής αποτελεσματικότητας. Είναι η ανθρώπινη προσπάθεια - καταδικασμένη όπως πάντα - να ονομαστεί το ΄Ονομα, όχι να μεταδόσει νοήματα...Η ερμηνεία είναι ουσιώδης τόσο για τη μουσική όσο και για τη γλώσσα, αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Το να ερμηνεύεις τη γλώσσα σημαίνει: να κατανοείς...

Η γλώσσα της μουσικής είναι αρκετά διαφορετική από την προθετική γλώσσα. Περιέχει μια θεολογική διάσταση. Αυτό που έχει να πει αποκαλύπτεται και ταυτόχρονα κρύβεται. Ιδέα της είναι το θείο ΄Ονομα στο οποίο έχει δοθεί σχήμα. Είναι απομυθολογικοποιημένη προσευχή, απαλλαγμένη από κάθε στοιχείο μαγικής αποτελεσματικότητας. Είναι η ανθρώπινη προσπάθεια - καταδικασμένη όπως πάντα - να ονομαστεί το ΄Ονομα, όχι να μεταδόσει νοήματα...Η ερμηνεία είναι ουσιώδης τόσο για τη μουσική όσο και για τη γλώσσα, αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Το να ερμηνεύεις τη γλώσσα σημαίνει: να κατανοείς...

Ο κορυφαίος ψυχολόγος ύστερα από δεκαετίες ερευνών στις ασυνήθιστες καταστάσεις συνείδησης μέσω ολοτροπικών εμπειριών, με το έργο του αυτό ανοίγει νέους ορίζοντες στην αυτοδιερεύνηση και στην εσωτερική ανάπτυξη. Με το βλέμμα στο μέλλον υποστηρίζει πως "αν ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων υποστεί μια διαδικασία βαθιάς εσωτερικής μεταμόρφωσης, ίσως φτάσουμε σε ένα επίπεδο συνειδησιακής εξέλιξης που να αξίζουμε το υπερήφανο όνομα που δώσαμε στο είδος μας: homo sapiens".

Εκατό χρόνια πριν, οι προοδευτικοί υπέρμαχοι της εκκοσμίκευσης πίστευαν ότι η νεωτερικότητα και ο εκσυγχρονισμός θα οδηγούσαν στην περιθωριοποίηση της θρησκείας. Η πίστη θα αποσυρόταν βαθμιαία από τη δημόσια σφαίρα και θα γινόταν αποκλειστικά ιδιωτική υπόθεση. Στον κόσμο του 21ου αιώνα η πρόβλεψη αυτή έχει διαψευστεί θεαματικά. Η οργανωμένη θρησκεία παραμένει μια ισχυρή δύναμη στα περισσότερα μέρη του κόσμου, σε ορισμένα μάλιστα η πολιτική σημασία της έχει αυξηθεί. Στην Ινδία, το Ισραήλ και τις αραβικές χώρες, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες -την παραδειγματική, για πολλού...

Τα δοκίμια αυτά επισκοπούν ένα παγκόσμιο θρησκειολογικό υλικό, επιχειρώντας από τη μία πλευρά να το κατανοήσουν μέσ’ από τη συστηματική πολιτισμική σύγκριση, και από την άλλη να το εντάξουν σε ένα μακροϊστορικό σχήμα που δεν παραγνωρίζει ούτε τις ιδιαιτερότητες των θρησκευτικών φαινομένων ούτε την εξάρτησή τους από το μεγάλο συνεχές τού ανθρώπινου πολιτισμού. Με τρόπο λιγότερο θεωρησιακό απ’ ό,τι στις Μελέτες για το ιερό και σε χαμηλότερο επίπεδο αφαίρεσης, περισσότερο δεσμευμένες δηλαδή στις απτές ιδιαιτερότητες των μορφών που συζητιούνται, οι προσεγγίσεις αυτές υποβάλλουν...

Τα δοκίμια αυτά επισκοπούν ένα παγκόσμιο θρησκειολογικό υλικό, επιχειρώντας από τη μία πλευρά να το κατανοήσουν μέσ’ από τη συστηματική πολιτισμική σύγκριση, και από την άλλη να το εντάξουν σε ένα μακροϊστορικό σχήμα που δεν παραγνωρίζει ούτε τις ιδιαιτερότητες των θρησκευτικών φαινομένων ούτε την εξάρτησή τους από το μεγάλο συνεχές τού ανθρώπινου πολιτισμού. Με τρόπο λιγότερο θεωρησιακό απ’ ό,τι στις Μελέτες για το ιερό και σε χαμηλότερο επίπεδο αφαίρεσης, περισσότερο δεσμευμένες δηλαδή στις απτές ιδιαιτερότητες των μορφών που συζητιούνται, οι προσεγγίσεις αυτές υποβάλλουν...

Καμιά θρησκεία στο σύγχρονο κόσμο δεν προκαλεί τόσο φόβο και καμιά δεν έχει παρεξηγηθεί τόσο πολύ όσο το Ισλάμ. Στοιχειώνει τη λαϊκή φαντασία στη Δύση ως μια ακραία μορφή πίστης, που υποστηρίζει την αυταρχική διακυβέρνηση, την καταπίεση της γυναίκας, τον εμφύλιο πόλεμο και την τρομοκρατία. Η σύντομη αυτή ιστορία της Κάρεν Άρμστρογκ, προϊόν πολύχρονης έρευνας και ενασχόλησης με το Ισλάμ, επιχειρεί να προσφέρει μια πληρέστερη και πιο αντικειμενική εικόνα. Αποδεικνύει ότι αυτή η θρησκεία, που αποκτά με ταχείς ρυθμούς ολοένα και περισσότερους οπαδούς, αποτελεί ένα φαινόμενο πολ...

Σε πολεμική με τη θεωρία της "Σύγκρουσης των Πολιτισμών", ο Bulliet προτείνει μια νέα ανάγνωση της ιστορίας που γεφυρώνει το χάσμα Ισλάμ-Δύσης, υποστηρίζοντας πως και οι δύο πλευρές μπορούν να κατανοηθούν καλύτερα μέσα στο πλαίσιο ενός ενιαίου ισλαμοχριστιανικού πολιτισμού. Πέρα από τις κοινές κειμενικές ρίζες κι ένα κοινό πολιτισμικό υπόβαθρο, οι δίδυμες κοινωνίες διέγραψαν παράλληλες τροχιές σε γεωγραφικά γειτονικές περιοχές, πέρασαν από ανάλογα στάδια εξέλιξης και αντιμετώπισαν παρόμοια εσωτερικά προβλήματα, στα οποία απάντησαν με όχι ασύμβατους τρόπους. Από το 1500 και...