Βαφόπουλος Γεώργιος Θ. 1903-1996
Vafópoulos Geórgios Th.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΦΟΠΟΥΛΟΣ (1903-1996). Ο Γιώργος Βαφόπουλος γεννήθηκε το 1903 στη Γευγελή της τότε Γιουγκοσλαβίας, δεύτερος γιος του Θωμά Βαφόπουλου και της Ρούλας το γένος Δεμερτζή. Είχε πέντε αδέρφια. Μαθήτευσε στην Αστική Σχολή Γευγελής. Μετά το τέλος του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου η οικογένεια Βαφόπουλου εκπατρίστηκε και ο ποιητής έζησε στην Έδεσσα, το Φανό, τη Γουμένισσα και τελικά στη Θεσσαλονίκη, όπου τέλειωσε το Γυμνάσιο (1917-1924). Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1921 με δημοσιεύσεις ποιημάτων του στα περιοδικά Σφαίρα (Γυναίκα) και Νουμάς (Ελεγείο στους αδικοσκοτωμένους). Το 1923 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Αθήνα, γράφτηκε στη Μαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως αντιγραφέας στη Μεγάλη Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσης του Γ.Χατζιδάκη. Επέστρεψε τη Θεσσαλονίκη λόγω προβλημάτων υγείας και το 1924 ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Μακεδονικά Γράμματα, από κοινού με τον Κ.Κόκκινο. Τότε γνωρίστηκε με την μετέπειτα (1931) σύζυγό του και επίσης ποιήτρια Ανθούλα Σταθοπούλου (που πέθανε το 1935). Το 1925 κλήθηκε να υπηρετήσει στο Α΄ Σύνταγμα Αθηνών, απαλλάχτηκε όμως από τη θητεία του ένα χρόνο αργότερα, καθώς έπασχε από φυματίωση, και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη. Το 1927 με εισήγηση του Κωστή Παλαμά δημοσιεύτηκαν στη Νέα Εστία εφτά ποιήματά του. Το 1931 ταξίδεψε στο Άγιο Όρος. Το 1932 διορίστηκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Το 1938 ίδρυσε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (την οποία διηύθυνε ως το 1963). Τον ίδιο χρόνο γνωρίστηκε με την Αναστασία Γερακοπούλου, αργότερα (1946) δεύτερη σύζυγό του. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αποσπάστηκε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Αθήνας, όπου γνωρίστηκε με τον Ι.Μ.Παναγιωτόπουλο, τον Γιώργο Θέμελη (με τους οποίους συνδέθηκε στενά), τη Γαλάτεια Καζαντζάκη, τον Καίσαρα Εμμανουήλ, το Στέλιο Ξεφλούδα, τον Τάσο Αθανασιάδη, τον Τέλλο Άγρα, και άλλους λογοτέχνες. Το Μάρτιο του 1951 ταξίδεψε στην Αγγλία με πρόσκληση του Βρετανικού Συμβουλίου, για να μελετήσει το σύστημα λειτουργίας των εκεί βιβλιοθηκών. Τον ίδιο χρόνο ταξίδεψε στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ελβετία. Ακολούθησαν πολλά ταξίδια του, στις Η.Π.Α. (1957), την Αυστρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία (1967), στην Ελλάδα (1967, 1968), το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Γερμανία (1968), την Ιταλία (1969), την Ισπανία (1970), τη Σκανδιναβία (1973), την Κύπρο (1974) και αλλού. Το 1954 πέθανε ο πατέρας του, που είχε τυφλωθεί το 1939 σε ατύχημα. Το καλοκαίρι του 1955 επέστρεψε για λίγο στη Γιουγκοσλαβία, όπου επισκέφτηκε τον τάφο του παππού του. Το καλοκαίρι του 1962 πέθανε η μητέρα του. Το 1974 έπαθε βαριά καρδιακή προσβολή. Το 1983 με δωρεά του ποιητή και της Αναστασίας ιδρύθηκε το Βαφοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Υπήρξε μέλος της επιτροπής απονομής λογοτεχνικών βραβείων του Δήμου Θεσσαλονίκης, της επιτροπής του διαγωνισμού Μαρίας Ράλλη, Γενικός Γραμματέας του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης (1944), μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κ.Θ.Β.Ε. (1964-1967), αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, της επιτροπής του κινηματογραφικού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1966), της επιτροπής απονομής συντάξεως στους λογοτέχνες (1973), επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1988). Τιμήθηκε με τον Α΄ Έπαινο του διαγωνισμού διηγήματος της Νέας Εστίας (1927), με το Βραβείο της πόλεως Θεσσαλονίκης (1963), με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1967), με το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1972). Πέθανε στη Θεσσαλονίκη. Για αναλυτικότερα βιογραφικά στοιχεία του Γ.Θ.Βαφόπουλου, βλ. Λυγίζος Μήτσος, «Βαφόπουλος Γεώργιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 3. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Παπαγεωργίου Κώστας, «Βαφόπουλος Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Παπαθανασόπουλος Θανάσης, «Βίος και έργα του Γ.Θ.Βαφόπουλου», Νεά Εατία 143, 1η-15/4/1998, ετ.ΟΒ΄, αρ.1698-1699, σ.446-456. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Χαιρετισμός στον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1979)
Σε λίγο -το 1980- ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος συμπληρώνει εξήντα ολόκληρα χρόνια άγρυπνης πνευματικής παρουσίας μέσα στον νεοελληνικό πνευματικό χώρο. Στα 1920 έγινε συνδιευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού "Μούσα", ύστερ' από εφηβικά δημοσιεύματα, κι από τότε ως σήμερα, στέκεται στη πρώτη γραμμή των συγγραφέων του τόπου μας. Η προσωπική αγωνία, η αγρύπνια της συνείδησής του και η υψηλή ευγένεια της ψυχής του συνταιριασμένα θαυμαστά μ 'ένα ισχυρότατο κι εξαιρετικά πλούσιο συγγραφικό τάλαντο, ανέδειξαν τον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο όχι μονάχα ένα μεγάλο και γονιμότατο συγγραφέα ά...
Η κριτική παρουσία του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1992)
Οι στάχτες του χρόνου οι άσπλαχνες δεν είναι δίκαιο να σκεπάσουν το άξιο όνομα του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη (1890-1964). Γιατί το όνομα αυτό το έφερε μια εξέχουσα προσωπικότητα των Νεοελληνικών Γραμμάτων και το υποστηρίζει από την απειλή του καιρού ένα έργο ευρύ, υψηλό και μαζί βαθύ, γνώσης, ευαισθησίας, στοχαστικότητας και κριτικής δεινότητας εντελώς πρώτης γραμμής. Αυτές τις στάχτες παραμερίζουμε σήμερα, τριάντα σχεδόν χρόνια από την κοίμηση του, υψώνοντας στο φως το όνομά του με ποικίλα κριτικά μελετήματα και κείμενα δικά του ανθολογημένα, επιδιώκοντας να ξαναθυμίσουμε στου...
Η πορεία της ποιήτριας Ζωής Καρέλλη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1997)
Καθώς ο γνήσιος ποιητής παλεύει να φανερώσει την αρετή της γλώσσας του, υψώνει με τις λέξεις του ένα φως να γνωριστεί ο άνθρωπος και ο κόσμος - το μυστήριο μέσα στο μυστήριο. Και όσο ψηλότερα ανεβαίνει ο ποιητής, τόσο μεγαλώνει μέσα στους θύλακες του έργου του αυτό το παρήγορο, εξανθρωπιστικό φως. Φως τέτοιας έντασης, τελετουργικής ποιότητας της ελληνικής μας γλώσσας, φως μέγα αντικρύζουμε να υψώνεται στην αγιασμένη πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς θεωρούμε την σεμνότατη μορφή της κορυφαίας μας ποιήτριας Ζωής Καρέλλη να ανέρχεται προς την περιωπή της αθανασίας. Την αθανασ...
Θεσσαλονίκη
Ιανός (1999)
Το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, πιστό στους στόχους του, υλοποιεί ακόμη μία φορά την εκδοτική προσπάθειά του με την έκδοση του 5ου τόμου της επιστημονικής επετηρίδας "Θεσσαλονίκη", συμβάλλοντας στην προβολή της τοπικής ιστορίας. Η Θεσσαλονίκη από την ίδρυσή της αριθμεί μία μακροχρόνια και λαμπρή ιστορία, παρά τις περιπέτειες, τις αντιξοότητες, τις επιδρομές, τις αλλεπάλληλες επιβουλές. Οι εργασίες που δημοσιεύονται σ' αυτό τον τόμο, θα μας βοηθήσουν να γνωρίσουμε την ιστορία της πόλης και να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας στους τομείς της ιστορίας, της λαογραφ...
Τιμή στον Τ. Κ. Παπατσώνη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1999)
Το Φυλλάδιο Νεοελληνικού Προβληματισμού "Ευθύνη", γιορτάζει με τον τόμο αυτό τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων ζωής ενός αληθινά μεγάλου νεοέλληνα ποιητή, του Τ. Κ. Παπατσώνη. Όταν τον περασμένο χρόνο αντικρύσαμε ευτυχισμένοι το οστράκινο σκεύος του ποιητή, με τα ιστία της δημιουργίας υψωμένα, να υπερβαίνει νικηφόρα τη μεθόριο των ογδόντα του χρόνων, συλλογιστήκαμε πως ήταν χρέος μας να τον τιμήσουμε, θεωρήσαμε την πράξη αυτή ως τιμή του Νέου Ελληνισμού αλλά και δική μας συνάμα τιμή, αφού σ' ένα κόσμο παραχαρακτών, εμείς θα προσπαθούσαμε να φανερώσουμε την αλήθεια ενός έργου...
Ανθολογία λογοτεχνικών κειμένων για το Άγιον Όρος
Συλλογικό έργο
Ιωλκός (2000)
[...] Κατά την ανθολόγηση καταβλήθηκε προσπάθεια, ώστε να καλυφθεί σφαιρικά η καθημερινή, η λατρευτική ζωή, το περιβάλλον, οι συνήθειες, τα "άνθη" που βλάστησαν στην αθωνική Έρημο. Επιχειρήθηκε γλωσσική ενοποίηση και συγχρονισμός με τη σύγχρονη γλωσσική αντίληψη, διατηρήθηκαν όμως οι ιδιοτυπίες που εκφράζουν και το ύφος των συγγραφέων, όπως π.χ. του Νίκου Καζαντζάκη (μάχονταν αντί μαχόταν στο τρίτο πρόσωπο του ενικού στον Παρατατικό χρόνο και μαχόντουσαν στο τρίτο του πληθυντικού). Διορθώθηκαν σιωπηρά αβλεπτήματα ή λάθη οφειλόμενων σε άγνοια των αγιορείτικων δεδομένων. Σ...
Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2008)
Το βιβλίο "Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα: Μια συγχρονική ανθολογία" περιλαμβάνει ποιητικά κείμενα που δημοσιεύτηκαν στη διάρκεια του 20ού αιώνα, με στόχο να προσφερθεί στον αναγνώστη ένα γενικό πανόραμα της ελληνικής ποίησης αυτής της εποχής σε μια επίτομη και χρηστική έκδοση. Η ανθολογία λοιπόν οργανώθηκε με τέτοια τρόπο ώστε να δώσει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να παρακολουθήσει την εξέλιξη και τις διάφορες τάσεις της ελληνικής ποίησης του 20ού αιώνα μέσα από τη συγχρονική παρουσίαση των ανθολογημένων κειμένων. Με γνώμονα αυτόν το στόχο, τα ποιήματα κατατάχθηκαν κατά...
Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2008)
Το βιβλίο "Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα: Μια συγχρονική ανθολογία" περιλαμβάνει ποιητικά κείμενα που δημοσιεύτηκαν στη διάρκεια του 20ού αιώνα, με στόχο να προσφερθεί στον αναγνώστη ένα γενικό πανόραμα της ελληνικής ποίησης αυτής της εποχής σε μια επίτομη και χρηστική έκδοση. Η ανθολογία λοιπόν οργανώθηκε με τέτοια τρόπο ώστε να δώσει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να παρακολουθήσει την εξέλιξη και τις διάφορες τάσεις της ελληνικής ποίησης του 20ού αιώνα μέσα από τη συγχρονική παρουσίαση των ανθολογημένων κειμένων. Με γνώμονα αυτόν το στόχο, τα ποιήματα κατατάχθηκαν κατά...
Η κριτική για τον Άλκη Θρύλο
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2009)
[...] Αν χωρίζαμε, εκδοτικά, την παρουσία του Άλκη Θρύλου σε δύο περιόδους, θα είχαμε την περίοδο 1915 έως 1928, και την περίοδο 1961 έως 1971 (χρονιά του θανάτου του), περίοδο κατά την οποία, μετά από πολύχρονους δισταγμούς, θα φροντίσει ο ίδιος τη συγκέντρωση και την ταξινόμηση των κειμένων του, και που θα εκδοθούν μέσα στο διάστημα αυτό σε πολλούς τόμους. [...] Για τη δεύτερη, εκδοτικά, περίοδο του Άλκη Θρύλου, δεν χρειάζεται να γίνει ξεχωριστός λόγος, αφού σ' αυτήν αναφέρεται το σύνολο των κριτικών που συγκεντρώνονται στον παρόντα τόμο. [...] Δεν αποκλείεται να ζημιώθ...