Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο του M. H. Abrams "Ο καθρέφτης και το φως" (1953) έχει χαρακτηριστεί ακρογωνιαίος λίθος της νεότερης φιλολογικής επιστήμης και βασικό εγχειρίδιο μελέτης του ρομαντισμού. Πραγματεύεται τη μεγάλη τομή που επέφεραν στην ποίηση και στην κριτική οι νέες ιδέες και αντιλήψεις, που εμφανίστηκαν στο δεύτερο ήμισυ του 18ου αιώνα και αποκρυσταλλώθηκαν στο ρομαντικό κίνημα στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται στις δύο αντιθετικές μεταφορές που χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν την τέχνη και τον καλλιτεχνικό νου. Η πρώτη είναι αρχαία (Πλάτωνας) και χαρακ...

Με βιβλίο αυτό δίνεται για πρώτη φορά η ευκαιρία στον έλληνα αναγνώστη να προσεγγίσει τη σκέψη του μεγάλου γερμανού κοινωνιολόγου Niklas Luhmann μέσα από μια μονογραφία του. Το έργο Νομιμοποίηση μέσω διαδικασίας επηρέασε σημαντικά τη Νομική Επιστήμη, ωθώντας την να συνεργαστεί σε σταθερή πλέον βάση με τις οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες και να ξεφύγει έτσι από την απομόνωση που είχε επιβάλει η ίδια στον εαυτό της. Στηριζόμενος σε πορίσματα της συστηματικής θεωρίας, ο συγγραφέας διατυπώνει την επίμαχη θέση ότι το στοιχείο εκείνο που νομιμοποιεί τις αποφάσεις είναι σε...

Το χειμερινό εξάμηνο 1936-1937 ο Μάρτιν Χάιντεγκερ πραγματοποίησε στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ στο Μπραϊσγκάου σειρά δίωρων μαθημάτων υπό τον τίτλο "Νίτσε: η βούληση για ισχύ". Με αυτόν τον τίτλο ανακοινώνεται η παράδοση στον οδηγό σπουδών, σε συμφωνία με την επικεφαλίδα των χειρόγραφων σημειώσεων της παράδοσης. Η συγκεκριμενοποίηση του τίτλου με την προσθήκη "ως τέχνη", με βάση το τέταρτο μέρος του 3ου βιβλίου της νιτσεϊκής Βούλησης για ισχύ, κατέστη αναγκαία λόγω των παραδόσεων για τον Νίτσε στα χρόνια που ακολούθησαν, ιδίως λόγω της παράδοσης του εαρινού εξαμήνου...

Το 1973 ο καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλόσοφος Ντήτερ Χένριχ, αναγνωρισμένος ήδη για την έρευνά του στον Καντ, τον Φίχτε, τον Χαίλντερλιν και τον Χέγκελ, ιδίως με τις δημοσιεύσεις του γύρω από τα προβλήματα της αυτοσυνείδησης, κλήθηκε να παραδώσει στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ μια σειρά διαλέξεων για την περίοδο της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας (1781-1844). Οι 21 αυτές διαλέξεις, οι οποίες εκδόθηκαν δύο δεκαετίες αργότερα με τη φροντίδα του Ντέιβιντ Πατσίνι, αποτέλεσαν και αποτελούν σταθμό στην εξοικείωση της "αγγλοσαξονικής" με την "ηπειρωτική" παράδοση της φιλοσοφίας, στην αν...

Η πρώτη απαρχή των Προσωκρατικών κατέχει μια εξέχουσα θέση στη διαρκή αναμέτρηση του Χάιντεγκερ με την ιστορία της μεταφυσικής, και τα τρία κείμενα που ακολουθούν μια εξέχουσα θέση σε αυτή την επικέντρωση. Πρόκειται για κείμενα που παρουσιάστηκαν αρχικά ως διαλέξεις την περίοδο 1943-1952, για να ενταχθούν το 1954 στον τόμο Διαλέξεις και δοκιμές. Στο πρώτο από αυτά, ο Χάιντεγκερ επιχειρεί να αναδείξει ως αρχέγονο νόημα του ηρακλείτειου λέγειν τη "συγκομίζουσα απόθεση και μόνο τούτο", ενώ η λεκτική διατύπωση δεν είναι παρά έκφραση αυτής της πρωτογενούς συλλεκτικής συγκομιδής...

Το "Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση" είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει: "Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης". Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική, στο τάδε ή το δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει έναν νέο ορισμό του ασυνειδήτου...

Όσο σκληρό και πικρό, όσο ανασταλτικό και απειλητικό κι αν πα ραμένει το έλλειμμα σε κατοικίες, η καθαυτό ανάγκη εν σχέσει προς το κατοικείν δεν συνίσταται πρωταρχικά στην έλλειψη κατοικιών... είναι επίσης παλαιότερη από τους παγκόσμιους πο λέμους και τις καταστροφές, παλαιότερη επίσης από την αύξηση του πληθυσμού της γης και την κατάσταση των βιομηχανικών εργατών... συνίσταται στο γεγονός ότι οι θνητοί πρέπει να αναζητούν πάντοτε εξαρχής την ουσία του κατοικείν, στο γεγονός ότι πρέπει πρώτα να μάθουν να κατοικούν. Τι θα συνέβαινε άραγε εάν η α νεστιότητα του ανθρώπου συνί...

Από το Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, η "κριτική θεωρία" ή "σχολή της Φρανκφούρτης" δεν σταμάτησε να δίνει γόνιμα ερεθίσματα για τη συγκρότηση μιας κοινωνικής θεωρίας, ικανής να δώσει μια αξιόπιστη περιγραφή του δεδομένου και την προοπτική μιας δυνατής απελευθερωτικής αλλαγής του. Τα κείμενα του τόμου αυτού αποτελούν μια πρώτη, συνολική όσο και πλουραλιστική, ελληνική συμβολή στη θεωρητική συζήτηση γύρω από αυτό το σημαντικό θεωρητικό-επιστημονικό εγχείρημα, συζήτηση η οποία συνεχίζεται αμείωτη διεθνώς. Οι ενότητες του τόμου ανασυγκροτούν την ανάπτυξη της κριτικής θεωρίας από το...

Από τα κείμενα του Ντέιβιντ Χιουμ, τα οποία επιλέγει να παρουσιάσει αυτή η έκδοση για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι αυτοβιογραφίες του. Το πρώτο, "Ένα είδος ιστορίας της ζωής μου" ("A Kind of History of My Life"), ο Χιουμ το συντάσσει με τη μορφή επιστολής, την άνοιξη του 1734, καθ' οδόν προς το Μπρίστολ, με υποψήφιο αποδέκτη κάποιον ανώνυμο γιατρό, πιθανώς τον John Arbuthnot, για να ζητήσει συμβουλές σχετικά με την "ασθένεια του πεπαιδευμένου" από την οποία είχε προσβληθεί. Σαράντα δύο χρόνια αργότερα, γύρω στον Απρίλιο του 1776, λίγο...

Ο Καλλίας κατέχει περίοπτη θέση στο φιλοσοφικό έργο του Σίλλερ, καθ' όσον εδώ εκτίθενται με ξεχωριστή σαφήνεια και εξαντλητική συνέπεια τα θεμέλια της θεωρίας του περί του ωραίου, στα οποία στηρίζονται και οι μεταγενέστερες αισθητικές του μελέτες. Το θέμα που πραγματεύεται αφορά στη δυνατότητα ανεύρεσης μιας αντικειμενικής αρχής της ωραιότητας και κατ' επέκταση ενός αντικειμενικού κριτηρίου για το τι είναι ωραίο. Στο σύνολό της η αισθητική του Schiller θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια από τις σημαντικότερες απόπειρες να κατοχυρωθεί η ηθική διάσταση του ωραίου. Μόνο η εμπει...

Ο Ιμμάνουελ Καντ παραμένει σήμερα επίκαιρος. Μάλιστα για πολλούς φιλόσοφους και σχολιαστές του θα πρέπει να θεωρείται ως ο κατεξοχήν φιλόσοφος της νεωτερικότητας, εκείνος που με την "κοπερνίκεια στροφή" του στον στοχασμό επιτέλεσε μια αξεπέραστη πλέον ρήξη με την παραδεδομένη σκέψη. Ιδίως σε ό,τι αφορά την καντιανή πρακτική φιλοσοφία, από τα μέσα του περασμένου αιώνα καταγράφεται μια αναγέννηση του ενδιαφέροντος και μια έντονη συζήτηση γι' αυτήν, με απώτερο στόχο να βρεθούν εννοιολογικά μέσα για την αποσαφήνιση των σύγχρονων ερωτημάτων σχετικά με το νόημα του ηθικού νόμου κ...

Η "Ηθική" είναι έργο ζωής του Σπινόζα. Περιέχει τα θεμέλια, την ουσία και το μεγαλύτερο μέρος της σκέψης του: μεταφυσική, φυσική, γνωσιολογία, ανθρωπολογία, ψυχολογία, ηθική (συν στοιχεία θρησκειολογίας και πολιτικής). Ο συγγραφέας θέτει ως στόχο όχι μόνο να εκθέσει, αλλά και να αποδείξει "με γεωμετρικό τρόπο" τη φύση και τη συναρμογή των πραγμάτων. Αγωνίζεται να αναδείξει την ύψιστη ενότητα του Όντος εντάσσοντας όλα τα επιμέρους αντικείμενα γνώσης σε ένα συμπαγές και αυστηρά δομημένο φιλοσοφικό σύστημα. Η φύση και ο Θεός, η ύλη και το πνεύμα, η έκταση και η σκέψη, ο κόσμος...

Η "Χριστιανοσύνη ή άλλως Ευρώπη" είναι ένα πολιτικό δοκίμιο του Νοβάλις γραμμένο στα 1799 υπό την άμεση επίδραση των "Λόγων" του Σλαϊερμάχερ για τη θρησκεία. Εκ πρώτης όψεως εμφανίζεται ως ένας ύμνος στη μεσαιωνική χριστιανοσύνη και έχει από πολλούς θεωρηθεί δείγμα μιας αντιδραστικής τάσης, που χαρακτηρίζει όχι μόνο τον Νοβάλις αλλά και τον γερμανικό ρομαντισμό γενικότερα. Ωστόσο το επιχείρημα του Νοβάλις δεν στρέφεται ενάντια στην αλλαγή και την εξέλιξη: "προϊούσες, διαρκώς διευρυνόμενες εξελικτικές διεργασίες αποτελούν το υλικό της ιστορίας", πιστεύει ο ευαίσθητος ποιητής...

Τι είναι όμως φιλοσοφία; Τι απέμεινε μετά την αποχώρηση από την πατρογονική εστία των επιστημονικών πεδίων που γέννησε η φιλοσοφία; Αυτό που απέμεινε είναι ένας ερευνητικός τομέας ο οποίος δεν κάνει παρατηρήσεις, δεν εκτελεί πειράματα, και δεν χρειάζεται εμπειρικά δεδομένα: πρόκειται για ένα θεωρητικό αντικείμενο που απαιτεί μονάχα στοχασμό. Από μια εμπειριστική σκοπιά εκφράζεται σκεπτικισμός σχετικά με την ύπαρξη ενός τέτοιου αντικειμένου: από τη σκοπιά αυτή κάθε γνώση απορρέει ασφαλώς από την εμπειρία. Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν η ερώτηση. "Τι εμπειρικό δεδομένο σου πα...

Στην "Προέλευση της γεωμετρίας" ο Χούσερλ, με μέθοδο κυρίως απορητική, διατυπώνει θέσεις που εξακολουθούν να έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη. Προπάντων επιτυγχάνει να διανοίξει σε όλο της το πλάτος τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα, την επιστήμη και την ιστορία: η γλώσσα φωτίζεται ως εγγυητής της ιδεατότητας του νοήματος και φορέας της ιστορικότητας. Αυτή η θεματοποίηση της γλώσσας δεν θα ήταν ωστόσο έγκυρη, εάν δεν παρέπεμπε στον πρακτικό κόσμο της καθημερινότητας και, ταυτοχρόνως, δεν προβαλλόταν στην τελεολογία του Λόγου. Με στόχο να δοθούν κάποιες π...

Το δοκίμιο "Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου" αποτελεί τον πυρήνα του κλασικού πλέον βιβλίου του Γκέοργκ Λούκατς "Ιστορία και ταξική συνείδηση" (Βερολίνο 1923). Το έργο αυτό έθεσε τις βάσεις για μια επανασύνδεση του μαρξισμού με τον φιλοσοφικό στοχασμό -ικανή να ανταγωνιστεί τις μηχανιστικές του ερμηνείες- με κύριο μοχλό τη διαλεκτική έννοια της ολότητας. Αξιοποιώντας την πλούσια αστική του μόρφωση, ο νεοφώτιστος μαρξιστής Λούκατς αντιμετωπίζει σ' αυτό το συναρπαστικό κείμενο τρία θεμελιώδη θεωρητικά ζητήματα. Εν πρώτοις συλλαμβάνει την αλλοτριωμένη κοινωνι...

Η δίτομη έκδοση περιέχει τις ανακοινώσεις του Συνεδρίου "Η ποιητική του τοπίου", το οποίο ήταν το πέμπτο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας και διοργανώθηκε σε συνεργασία με το πρόγραμμα "Νεοελληνική γραμματολογία και Ιστορία των ιδεών (15ος-19ος αι.)" του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Οι τριάντα έξι επιστημονικές μελέτες που απαρτίζουν τη δίτομη έκδοση διερευνούν τους ποικίλους και σύνθετους τρόπους πρόσληψης και αναπαράστασης του τοπίου, πραγματικού και φανταστικού, σε κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας...