Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα. Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του, οι ιδέες του συζητιούνται εντονότερα από ποτέ, καθώς καθίστανται επίκαιρες από τα ίδια τα πολιτικά και υπαρξιακά προβλήματα που ανακύπτουν στην πραγματικότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Στην τιτάνεια προσπάθειά του να σκεφτεί και να διαυγάσει κάθε πεδίο και κάθε στιβάδα του είναι, ο Καστοριάδης έσπασε τα θεσμισμένα στεγανά της γνώσης, συνδυάζοντας φαινομενικά διαχωρισμένα αντικείμενα, όπως η πολιτική σκέψη και πράξη, η φιλοσοφία, η τ...

Το παρόν βιβλίο είναι η εξέλιξη και η καταγραφή έρευνας για τις πρακτικές αστικής αλληλεγγύης, όπως εμφανίστηκαν στις ελληνικές πόλεις μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2009. Η πρωτοβουλία οργανώθηκε από το "Εργαστήριο Ιστορίας, Θεωρίας και Εννοιολογικού Σχεδιασμού" του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ένα εργαστήριο στην πόλη του Βόλου και μια ημερίδα παρήγαγαν το αρχικό υλικό. This book is the outcome of a research and documentation on urban solidarity practices as they appeared in Greek cities after the outburst of the crisis in 2009. The i...

Μετά την πτώση του Tείχους του Βερολίνου, άλλαξε ο τρόπος της πολιτικής σκέψης. Η έννοια του "εχθρού" αντικαταστάθηκε από την έννοια του "υπόπτου", και το δίπολο "πόλεμος-ειρήνη" έδωσε τη θέση του στο "επέμβαση-ασφάλεια". Το κράτος δεν επιδιώκει πλέον να προσφέρει εγγυήσεις ασφάλειας στους πολίτες του, αλλά να ελέγχει τις ποικίλες ροές: οικονομικές, μεταναστευτικές, διατροφικές, υγειονομικές, πολιτισμικές. Το νεότερο κράτος θεμελίωσε τη νομιμοποίησή του στην ικανότητά του να εγγυάται την ασφάλεια των προσώπων. Αυτή η ασφάλεια περιελάμβανε την εγγύηση των θεμελιωδών δικαιωμά...

Ένας διάλογος για την επιτελεστικότητα, την αναγνώριση, την τρωτότητα, την αντίσταση και την πολιτική της συγκίνησης, που γίνεται τραγικά επίκαιρος στο πλαίσιο των καθεστώτων ασφαλειοποίησης, της στρατιωτικής και οικονομικής βίας, του ρατσισμού και της νεοφιλελεύθερης κυβερνολογικής.

Η χειραφέτηση ξεκινά όταν αμφισβητήσουμε την αντίθεση ανάμεσα στη θέαση και τη δράση, όταν κατανοήσουμε ότι τα προφανή δεδομένα που δομούν έτσι τις σχέσεις ανάμεσα στον λόγο, την παρατήρηση και την πράξη ανήκουν τα ίδια στη δομή της κυριαρχίας και της υποταγής. Ξεκινά όταν κατανοήσουμε ότι και η θέαση είναι μια δράση που επιβεβαιώνει ή μετασχηματίζει την κατανομή των θέσεων. Ο θεατής δρα και αυτός, όπως ο μαθητής ή ο επιστήμονας. Παρατηρεί, επιλέγει, συγκρίνει, ερμηνεύει. Συνδέει αυτό που βλέπει με πολλά άλλα πράγματα που έχει δει σε άλλες σκηνές, σε άλλους τόπους. Συνθέτει...

Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν στην εμπειρική μελέτη του κοινωνικού κόσμου οι πρόσφατες εξελίξεις στο πλαίσιο της μεταδομιστικής θεωρίας του λόγου; Πώς μπορούν κεντρικές έννοιες του μεταδομισμού, όπως είναι ο λόγος, οι θέσεις υποκειμένου, η ηγεμονία, η εξουσία, η εξάρθρωση, τα κενά σημαίνοντα και το συναίσθημα, να βοηθήσουν στην κατανόηση της σημερινής επισφαλούς και ρευστής πραγματικότητας, καθώς και της σχέσης μεταξύ του πολιτικού και του κοινωνικού; Αντλώντας έμπνευση από το έργο καταξιωμένων θεωρητικών όπως είναι ο Michel Foucault, o Ernesto Laclau, η Chantal Mouffe, ο...

Τα "κοινά", οι συλλογικοί, φυσικοί και πολιτισμικοί πόροι που διαχειριζόμαστε από κοινού με συμμετοχικές πρακτικές, αναδεικνύονται σήμερα στην κριτική θεωρία και πράξη ως ένας από τους βασικούς κόμβους της αυτόνομης πληθυντικής ανοικοδόμησης. Η ενδυνάμωσή τους δεν πλουτίζει μόνο την εμπειρία της κοινωνικής αυτοκυβέρνησης μέσα από αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς και κοινότητες σε πολιτισμικούς χώρους, στην εκπαίδευση, το διαδίκτυο, την κατανάλωση και την παραγωγή. Κτίζει εδώ και τώρα τα μικροθεμέλια της καθημερινής επιβίωσης και συμβίωσης με τους όρους των άλλων κόσμων στους οποί...

Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια πραγματική αντεπανάσταση. Από τη δεκαετία του '80 και μετά, οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι. Ανατρέπεται έτσι η τάση που επικρατούσε ώς τότε, και η οποία χαρακτηριζόταν από τη διαρκή προσπάθεια μείωσης της διαφοράς μεταξύ πλουσίων και τωχών. Γνωρίζουμε τους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες που προκάλεσαν αυτή την κατάσταση. Αλλά η υποχώρηση της ιδέας της ισότητας έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς οδήγησε στην απονομιμοποίηση της φορολογίας και της ιδέας της αναδιανομής του πλούτου. Είναι επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, να σκε...

Η οικονομική κρίση των ετών 2008-2009 φαινόταν να αμφισβητεί θεμελιωδώς τον νεοφιλελευθερισμό, το σώμα εκείνο των ιδεών που αποτελεί την πολιτική ορθοδοξία των πιο προηγμένων οικονομιών τις τελευταίες δεκαετίες. Σε αυτό το σημαντικό νέο βιβλίο ο Colin Crouch υποστηρίζει ότι ο νεοφιλελευθερισμός θα ξεπεράσει αυτή την πρόκληση. Ο λόγος είναι ότι, αν και φαίνεται ότι αφορά τις ελεύθερες αγορές, στην πράξη ο νεοφιλελευθερισμός ενδιαφέρεται για την κυριαρχία της εταιρείας-γίγαντα στη δημόσια ζωή. Αυτή έχει ενταθεί, αντί να περιοριστεί, από τη χρηματοοικονομική κρίση και από την...

Η γνώση συνιστά όλο και περισσότερο την καρδιά των κοινωνικών σχέσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι, στο σημερινό κύκλο των αγώνων, μια μεγάλη μερίδα των ακτιβιστών είναι φοιτητές, διανοητικοί εργάτες και όσοι δουλεύουν σε αστικές εργασίες υπηρεσιών - ό,τι ορισμένοι ονομάζουν γνωστικό πρεκαριάτο. Για τις εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο, όπως και για τις εξεγέρσεις στην Ισπανία, την Ελλάδα, το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή τόσο για αυτές που χαρακτηρίζονται κατά πρώτο λόγο από τη διεκδίκηση της ελευθερίας, όσο και για εκείνες που επικεντρώνουν στη φτώχεια ή σ...

[...] Στα δύο εισαγωγικά κείμενα αναπτύσσουμε δύο υποθέσεις για την τέχνη του αρχείου. Η μία προτείνει την αρχειακή επιτέλεση ως δημόσια τέχνη που παρεμβαίνει στις διαδικασίες συνδιαμόρφωσης του αρχείου με έμφαση στο πολιτικό πεδίο επιτελέσεων "πράξης και ομιλίας". Η συγχρονικότητα της επιτέλεσης δημιουργεί πεδία δημόσιας συνεκφώνησης, μια δυνατότητα σύνδεσης διαφορετικών δημοσίων σφαιρών σε διαφορετικά στάδια της αρχειοθέτησης, δοκιμάζοντας εναλλακτικές μορφές συμμετοχής και συλλογικής συγγραφής. Η άλλη εξετάζει το αρχείο ως δημοκρατική θεσμίζουσα καλλιτεχνική πρακτική, με...

Τρίτος τόμος του έργου του Μαρσέλ Γκωσέ "Η άνοδος της δημοκρατίας", μιας φιλοσοφικής ιστορίας του εικοστού αιώνα και συνάμα μιας θεωρίας της δημοκρατίας. [Οι δύο πρώτοι τόμοι, "Η επανάσταση των νεότερων χρόνων" και "Η κρίση του φιλελευθερισμού", κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις "Πόλις" σε επίτομη έκδοση το 2009. Εκεί ο Γκωσέ περιγράφει την κρίση του φιλελευθερισμού που, εγκαθιδρύοντας τη βασιλεία του ατομικισμού, αγνόησε τη συλλογικότητα]. Με το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η δημοκρατία καλείται να αντιμετωπίσει την πρόκληση των νέων ολοκληρωτικών κρατών τα οποία...

Τα τελευταία χρόνια η ψυχανάλυση -ιδίως η λακανική θεωρία- αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως σημείο αναφοράς για τον αναπροσανατολισμό τόσο της πολιτικής θεωρίας όσο και της πολιτικής ανάλυσης. Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, το γεγονός ότι μείζονες πολιτικοί στοχαστές της αριστεράς προσεγγίζουν με αυξανόμενο ενδιαφέρον το έργο του Ζακ Λακάν. Αναδύεται έτσι ένας νέος θεωρητικός και πολιτικός ορίζοντας. "Η Λακανική αριστερά", που ήδη κυκλοφορεί στα αγγλικά και τα ισπανικά, είναι το πρώτο βιβλίο που καταπιάνεται ενδελεχώς με τον αναδυόμενο αυτόν θεωρητικό προσανατολισμό και δ...

Ο εκδημοκρατισμός συνίσταται στην εκδήλωση της διαφωνίας, η οποία διαδηλώνει την παρουσία όσων δεν μετρούν. Είναι η καλλιέργεια ζωνών ηγεμονικού αγώνα που δρουν ενάντια στο συναινετικό ειδύλλιο του κράτους. Ένας τέτοιος κλονισμός του κράτους δεν συνδέεται τελεολογικά με την κατασκευή ενός αρχικού έθνους-υποκειμένου, αλλά με την καλλιέργεια μιας αναρχικής πολλαπλότητας. Πώς θα μπορούσε να γίνει πράξη μια πολιτική όπως αυτή που περιέγραψα; Πώς θα μπορούσε να γίνει αποτελεσματική; Θα μπορούσε κανείς να πει, όπως ορισμένοι μεταχαϊντεγκεριανοί αριστεροί, ότι είναι ανάγκη να καλλ...

Η θεωρία της εξέλιξης δεν είναι απλώς ένα αδρανές στοιχείο μιας θεωρητικής επιστήμης. Είναι επίσης, και αναπόφευκτα, μια δυνατή λαϊκή διήγηση για την καταγωγή του ανθρώπου. Κάθε τέτοια αφήγηση έχει συμβολική δύναμη. Είμαστε ίσως ο πρώτος πολιτισμός που δεν καθιστά τον συμβολισμό κύρια λειτουργία της. Οι περισσότερες ιστορίες για την καταγωγή του ανθρώπου πρέπει να έχουν επινοηθεί καθαρά με στόχο να παίξουν συμβολικό και ποιητικό ρόλο. Οι υποθέσεις για το πώς δημιουργηθήκαμε και από πού προερχόμαστε αιχμαλωτίζουν αναπόφευκτα τη φαντασία μας, διαμορφώνουν τις απόψεις μας για...

Τα τελευταία χρόνια το πλήθος (multitudo) και τα κοινά (commons) αναδείχθηκαν σε δεσπόζουσες έννοιες στην πολιτική και κοινωνική θεωρία αλλά και στον τρέχοντα πολιτικό διάλογο. Το πλήθος αντικαθιστά την ενοποιητική έννοια του λαού -η οποία άντλησε από το κράτος και το έθνος- χωρίς να μπορεί πλέον να συμπεριλάβει τις αντινομίες και τις άγριες συγκρούσεις της σημερινής κοινωνίας. Από την άλλη, τα κοινά στη σύγχρονη μητρόπολη δεν είναι μόνο ο δημόσιος χώρος έτσι όπως τον ξέραμε. Είναι, επίσης, το έδαφος, ο αέρας, οι υποδομές, είναι και η απαραίτητη ενέργεια για την αναπαραγωγή...

Τα κείμενα του τόμου αυτού επιχειρούν να προσεγγίσουν τη σκέψη του Κ. Καστοριάδη σε σχέση με τη σημερινή πολιτική και κοινωνική κατάσταση, να αναλύσουν την τόσο παρεξηγημένη και διαστρεβλωμένη -από τη γένεσή της στην αρχαία Ελλάδα έως τη σημερινή εποχή- έννοια της δημοκρατίας, να προσδιορίσουν την συμβολή του φιλοσόφου στην ανάδειξη της δημοκρατίας ως βασικού στοιχείου του προτάγματος της αυτονομίας, να συγκρίνουν επίσης τις ιδέες του με αυτές άλλων στοχαστών που εμφορούνται από την ιδέα της πολιτικής αλλαγής, να επισημάνουν σημεία προσεγγίσεως και αποκλίσεως, να αναδείξουν...

Ποιες είναι οι γενικές πολιτικές προϋποθέσεις για να συγκροτηθούν σήμερα αποτελεσματικά σχήματα πολιτικού ανταγωνισμού που θα αποκρίνονται σε επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες με όρους πραγματικής ενίσχυσης της ίσης ελευθερίας; Το ερώτημα αυτό διατυπώνεται στο φόντο μιας "μεταπολιτικής" καμπής των κοινοβουλευτικών καθεστώτων της αγοράς και εγείρεται στην εγχώρια συγκυρία ενός πρωτοφανούς κοινωνικού κλυδωνισμού. Η πολιτική θεωρία που βρίσκει έκφραση στα τέσσερα κείμενα της συλλογής θυμάται ότι η πολιτική είναι η τέχνη του "καιρού", της σύλληψης της συγκυρίας, του αδράγματος...

Κάθε χρόνο, στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, οι παραδόσεις του Michael J. Sandel συγκεντρώνoυν πάνω από χίλιους φοιτητές, που κατακλύζουν τα ακαδημαϊκά έδρανα του Sanders Theatre. Πώς η πολιτική φιλοσοφία έγινε ένα από τα δημοφιλέστερα μαθήματα στο ιστορικό πανεπιστήμιο; Ο διάσημος καθηγητής πέτυχε το ακατόρθωτο: να κάνει γοητευτική την έννοια της δικαιοσύνης. Ας φανταστούμε έναν οδηγό φορτηγού που κατευθύνεται με ταχύτητα προς το μέρος πέντε πεζών, οι οποίοι νομοτελειακά θα χάσουν τη ζωή τους. Στη διασταύρωση έχει τη δυνατότητα να στρίψει σε έναν παράδρομο, στον οποίο όμω...