Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον πρώτο τόμο, υπό τη διεύθυνση της Cecile Morrisson, με τίτλο "Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (330-641)", παρουσιάστηκε η ίδρυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο δεύτερος τόμος, υπό τη διεύθυνση του Jean-Claude Cheynet, είναι αφιερωμένος στους επόμενους αιώνες (7ος-13ος). Κατά τη μεσαιωνική εποχή, η τεράστια πολυεθνική Αυτοκρατορία, τσακισμένη σχεδόν από τις σλαβικές και κυρίως τις αραβο-μουσουλμανικές εισβολές, μετασχηματίζεται σε κράτος επικεντρωμένο ξανά στον ελληνικό πληθυσμό. Εξακολουθεί όμως να υποδέχεται τις σλαβικές και αρμενικές μειονότητες, ενώ δεν έχει...

Το θέμα του φετινού ημερολογίου, με τα απόκοσμα και φανταστικά όντα, σχετίζεται με αρχέγονους φόβους του ανθρώπου απέναντι στα προβλήματα της ζωής, στο δέος μπροστά στα φυσικά φαινόμενα, στον φόβο τού θανάτου. Για να αντιμετωπίσει και να τους εξορκίσει όλους αυτούς τους φόβους και τις ανασφάλειες ο άνθρωπος κατέφευγε πολλές φορές σε τρόπους και μεθόδους κάθε άλλο παρά ορθολογικές. Επινόησε χειρισμούς για την απομάκρυνση του κακού και την πρόκληση του καλού, δημιούργησε με τη φαντασία του όντα εξωπραγματικά, ήρεμα αλλά και τρομακτικά, στα οποία απέδωσε ιδιότητες μαγικές. Η α...

Χωνευτήρι πολιτισμών και ιδεών, η Κωνσταντινούπολη υπήρξε για πολλούς αιώνες ελληνορωμαϊκή, βυζαντινή και χριστιανική, κέντρο πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας με οικουμενική ακτινοβολία. Στη συνέχεια ήταν οθωμανική και ισλαμική αλλά και ταυτόχρονα ρωμαίικη και χριστιανική - άλλωστε και η μητέρα Εκκλησία των Ορθοδόξων Χριστιανών, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, βρίσκεται πάντα εκεί. Κι αυτή η Κωνσταντινούπολη, η "Νέα Ρώμη" του Μεγάλου Κωνσταντίνου και των Βυζαντινών, η "νέα Ιερουσαλήμ" των απανταχού Χριστιανών, η Βασιλεύουσα πόλις, η κοιτίδα της τέχνης και του πολιτισμού, το...

Το 2011 το Μουσείο παραδίδει στο κοινό τη Villa Ilissia, τη χειμερινή κατοικία της Anne Marie Sophie de Marbois-Lebrun, Duchesse de Plaisance, ευρέως γνωστή απλώς ως Δούκισσα της Πλακεντίας. Η Sophie de Marbois υπήρξε αναμφισβήτητα μια μυθιστορηματική προσωπικότητα. Η ζωή της διαπλέκεται με τον μύθο αλλά κυρίως συνυφαίνεται με μια ταραχώδη περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας που γέννησε, μεταξύ άλλων και τον φιλελληνισμό, όπως και με τη μετεπαναστατική ελληνική κοινωνία που προσπαθούσε να αυτοπροσδιορισθεί, να βρει τη νέα της ταυτότητας έναντι της ευρωπαϊκής ετερότητας και του...

Επιλέξαμε να αφιερώσουμε το φετινό ημερολόγιο στη Δούκισσα της Πλακεντίας Sophie de Marbois - Lebrun. Στην ιστορία και τον μύθο της. Στις γνωστές αλλά και άγνωστες πλευρές αυτής της μυθώδους προσωπικότητας που επέλεξε το 1833 την Αθήνα ως τόπο διαμονής της και το κτηριακό συγκρότημα της Villa Ilissia ως τόπο χειμερινής κατοικίας της μετά το 1848. Η ιδέα προήλθε από ένα σημαντικό γεγονός, σταθμός στην ιστορία του κτηρίου όπως και του Μουσείου. Το κεντρικό μέγαρο Villa Ilissia στο οποίο στεγάστηκε από το 1930 έως το 2004 η μόνιμη έκθεση των συλλογών του Βυζαντινού Μουσείου...

Οι Συλλογές του Μουσείου Τα αντικείμενα του Μουσείου ξεπερνούν τις 30.000 και είναι οργανωμένα θεματικά κατά συλλογές (εικόνες, τοιχογραφίες, χειρόγραφα, αντικείμενα από χαρτί, γλυπτά, έργα μικροτεχνίας, κεραμικά, υφάσματα, πίνακες, ψηφιδωτά, αντίγραφα, Συλλογή Λοβέρδου, Συλλογές Ιδρύματος Πασσά), καταγεγραμμένα και ψηφιοποιημένα με ηλεκτρονικά συστήματα τεκμηρίωσης και αποθηκευμένα σε σύγχρονες αρχαιολογικές αποθήκες. Χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα μ.Χ. έως τον 20ό αιώνα.

Το φετινό ημερολόγιο αγγίζει ένα θέμα πάντα επίκαιρο στη θρησκευτική τέχνη. Τη συνάφεια του κοσμικού με το ιερό. Στους βυζαντινούς χρόνους η ιερότητα της εικόνας και οι στόχοι του δόγματος δεν άφηναν περιθώρια σε μία υλική πραγματικότητα ανεξάρτητη από την πνευματική και θεολογική προοπτική. Η ύλη παριστάνεται "παρεμπιπτόντως", υπηρετώντας τη θέωση του προσώπου κατά τα πρότυπα του Θεού και των αγίων. Παρ' όλα αυτά σε εξαιρετικά θρησκευτικά έργα, με σπουδαία έργα, με σπουδαία θεολογικά μηνύματα, παρεισφρέει "ανεπαισθήτως" η δροσεράδα ενός πουλιού που κελαηδάει, ο κάματος μ...

Το φετινό ημερολόγιο αγγίζει ένα θέμα πάντα επίκαιρο στη θρησκευτική τέχνη. Τη συνάφεια του κοσμικού με το ιερό. Στους βυζαντινούς χρόνους η ιερότητα της εικόνας και οι στόχοι του δόγματος δεν άφηναν περιθώρια σε μία υλική πραγματικότητα ανεξάρτητη από την πνευματική και θεολογική προοπτική. Η ύλη παριστάνεται "παρεμπιπτόντως", υπηρετώντας τη θέωση του προσώπου κατά τα πρότυπα του Θεού και των αγίων. Παρ' όλα αυτά σε εξαιρετικά θρησκευτικά έργα, με σπουδαία έργα, με σπουδαία θεολογικά μηνύματα, παρεισφρέει "ανεπαισθήτως" η δροσεράδα ενός πουλιού που κελαηδάει, ο κάματος μ...

[...] Τα κειμήλια ανήκουν σε εκκλησίες προσφύγων της Ν. Ιωνίας, στο σωματείο Ν. Σινασού, στο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού, στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών και στο μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού-Φιλιώ Χαϊδεμένου ή είναι ιδιωτικά ενθυμήματα και εικόνες από το οικογενειακό εικονοστάσι, έργα συνήθως ταπεινά από καλλιτεχνική άποψη αλλά ανεκτίμητης αξίας για τους κατόχους τους. Με αυτές τις ενέργειες του μουσείο θεμελίωσε τη συνεργασία του με τις κοινότητες των προσφύγων που συμμετείχαν ενεργά στη διαμόρφωση του "λόγου" της έκθεσης. Η ανταπόκρισή τους στο κάλεσμά μας επιβ...

Για να ανιχνεύσει κανείς την ιστορία της ΧΑΕ, θα πρέπει να μελετήσει τον τρόπο πρόσληψης του παρελθόντος, και συγκεκριμένα του Μεσαίωνα κατά τον 19ο αιώνα. Ο απαξιωμένος μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα Μεσαίωνας ανακαλύπτεται εκ νέου από τους Ευρωπαίους διαφωτιστές. Οι λαοί και οι πνευματικοί τους ηγέτες, επηρεασμένοι από διδάγματα του ρομαντισμού, αναζητούν τις ρίζες τους, την ιστορική πορεία τους και τη συνέχεια της ύπαρξής τους στον χρόνο. Τότε ανακαλύπτεται και το Βυζάντιο και καλείται να εξυπηρετήσει τον ίδιο σκοπό: να αναδείξει την ιστορική πορεία του έθνους στους αιών...

[...] Η τέχνη επομένως δεν είναι μόνο αισθητικό φαινόμενο αλλά μαρτυρία πολιτισμού. Η αισθητική αξία των αντικειμένων δεν μειώνεται όταν αυτά τοποθετούνται σε ενότητες δημιουργημένες με βάση τα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα. Αντιθέτως, η αξία τους μεγαλώνει όταν παράλληλα αναδεικνύεται η λειτουργία και η χρήση τους, αφού η αισθητική απόλαυση βιώνεται βαθύτερα όταν ενισχύεται από τη γνώση. Μια εικόνα δεν χάνει από την αισθητική της αξία όταν υποδηλωθεί και η λατρευτική της χρήση, ούτε ένα κιονόκρανο όταν εντοπισθεί, αναφερθεί ή και περιγραφεί και το αρχιτεκτονικό σύν...

Περιεχόμενα: Εισαγωγική ομιλία Δημήτρη Κωνστάντιου Εισηγήσεις - Τάσος Μαργαριτώφ - Νίκος Ζίας - Δημήτρης Χαραλάμπους - Ευτυχία Παπαδοπούλου - Κώστας Μουζουράκης Συζήτηση - Τοποθετήσεις Παράρτημα Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και η εξέλιξη της συντήρησης στην Ελλάδα: Μια πρώτη προσέγγιση - Εισαγωγή - Η πρώιμη ιστορία της συντήρησης στην Ελλάδα - Η ίδρυση και οι δραστηριότητες του ΚΕΣ - Για τη διαδικασία της συντήρησης - Η σχολή του ΚΕΣ του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου - Λίγα λόγια για τη συντήρηση στο Βυαντινό Μουσείο μετά τη διάλυση τ...

[...] Οι 50 φωτογραφίες που επιλέχθηκαν από τα ιστορικά φωτογραφικά αρχεία του Μουσείου ανήκουν στη συλλογή της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας και αποτελούν στην πλειοψηφία τους λήψεις του Γεωργίου Λαμπάκη κατά τη διάρκεια της περιοδείας του σε πόλεις της Θράκης, τον Αύγουστο του 1902, και στην Κωνσταντινούπολη, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Τμήμα ακόμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Θράκη κατά την εποχή αυτή διέσωσε λαμπρά μνημεία από το βυζαντινό παρελθόν της αλλά και σημαντικά μεταβυζαντινά. Πολλά από αυτά χάθηκαν οριστικά στη δίνη των ταραχών που γνώρισε το τό...

Η τέχνη του πηλού δεν έπαψε ποτέ να ασκείται στον ελλαδικό χώρο, διαγράφοντας μια μακρά και ενδιαφέρουσα πορεία από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Την περίοδο που ακολούθησε την τουρκική κατάκτηση του Βυζαντινού κράτους, αλλά και πριν, τα κεραμικά αντικείμενα αποτελούσαν απαραίτητα χρηστικά αντικείμενα για κάθε νοικοκυριό ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης. Το μεταβυζαντινό τραπέζι στρωνόταν με εφυαλωμένα επιτραπέζια αγγεία, όπως κούπες και πινάκια, φλιτζάνια και μαστραπάδες. Παρά την ένδεια του υλικού και τις περιορισμένες ανασκαφικές έρευνες, μπορούμε με βεβαιότητα...

Ο σεβασμός και η ανάδειξη της δουλειάς των πρωτοπόρων προσποιεί τιμή πρώτα και κύρια σ' αυτόν που αναλαμβάνει την πρωτοβουλία. Κοιτάζοντας πολλές φορές το παρελθόν της Υπηρεσίας και του Μουσείου ιδιαιτέρως, βλέπω κάθε φορά μπροστά μου τα ονόματα των πρωτεργατών, των μεγάλων μαϊστόρων και καλλιτεχνών που υπηρέτησαν την επιστήμη και την τέχνη. Εκείνων που έβαλαν τις βάσεις για τα σημερινά άλματα στους τομείς που σχετίζονται με τη συντήρηση και την προστασία της κληρονομιάς. Αυτή είναι η περίπτωση των συντηρητών-καλλιτεχνών Φώτη Ζαχαρίου και Αντώνη Γκλίνου. Μαΐστορες πραγματικ...

[...] Ο τόμος με τον τίτλο "Διαδρομές στο Βυζάντιο" που έχουμε την χαρά να εκδώσουμε στη σειρά "Μελετήματα", περιέχει τις επιφυλλίδες της στην εφημερίδα Καθημερινή και αδημοσίευτες διαλέξεις. Μέσα από αυτά τα κείμενα φαίνεται η βαθιά γνώση που είχε η Μαρία Θεοχάρη για τον πολιτισμό και την τέχνη του Βυζαντίου. Χωρίς να μειωθεί στο ελάχιστο η επιστημονική τους εγκυρότητα, εμφανίζοτναι μπροστά σοτν αναγνώστη κείμενα κατανοητά χωρίς περιττή και δυσνόητη ορολογία, αλλά με γλώσσα ρέουσα. Έτσι, ο βυζαντινός πολιτισμός κατανοείται ως συστατικό στοιχείο μιας κοινωνίας εξαιρετικά ε...