Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η Βέιλ έγραψε το δοκίμιό της "Η Ιλιάδα ή το ποίημα της βίας" αμέσως μόλις ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, σε ηλικία τριάντα ετών, τέσσερα μόλις χρόνια πριν απ' το θάνατό της. Αν και το θέμα του έπους -ο πόλεμος στην Τροία- συνδέεται με την ιστορική συγκυρία στην οποία βρέθηκε η Βέιλ τη δεδομένη στιγμή, το δοκίμιο δεν συνιστά απλώς αντίδραση στα γεγονότα, αλλά συμπυκνώνει καίρια σημεία του στοχασμού της, που διένυε πλέον την ωριμότερη φάση του. Δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στις έννοιες της συμπόνιας και της γενναιοδωρίας, παρά στις έννοιες του ηρωισμού, της τιμής και της υστε...

Στο κείμενό της "Στοχασμοί για τις απαρχές του χιτλερισμού (1939-1940)", η Σιμόν Βέιλ απορρίπτει τη διαδεδομένη τάση να αποδίδεται το φαινόμενο του ναζισμού σε κάποιες γερμανικές εθνικές ιδιαιτερότητες ή στη διαβολική προσωπικότητα του Χίτλερ. Μια τέτοια βολική ερμηνεία απαλλάσσει όσους την υιοθετούν από την υποχρέωση μιας αυτοκριτικής έρευνας, που θα οδηγούσε στην ανίχνευση αρνητικών επιρροών και τάσεων, οι οποίες δεν χαρακτηρίζουν μόνο τον χιτλερισμό αλλά διαποτίζουν ολόκληρο σχεδόν τον δυτικό πολιτισμό. Σύμφωνα με τη Βέιλ, θεμέλιο του χιτλερισμού είναι δύο αρχές: η αρχή...

Το "Πρόσωπο και το ιερό" είναι πολεμικό κείμενο. Στρέφεται με ένταση εναντίον της ιδέας του προσώπου και κυρίως εναντίον της σύνδεσης του ανθρώπινου προσώπου με το ιερό. Υπάρχει πράγματι κάτι ιερό στον άνθρωπο, δέχεται και η Βέιλ, αλλά αυτό δεν είναι το πρόσωπο, ιερό στον άνθρωπο είναι το απρόσωπο, και μόνο αυτό. Μέσα σε κάθε άνθρωπο ζει ανεπίγνωστα, στο βάθος της καρδιάς του, η προσδοκία του καλού. Η ιερότητα του ανθρώπου είναι ακριβώς η επιθυμία να μην του κάνουν κακό, το παράπονο όταν του κάνουν κακό, και η προσδοκία να του κάνουν καλό. Στη μακρά ιστορία του κακού, οι αν...

Τίποτα στον κόσμο δεν μπορεί να εμποδίσει τον άνθρωπο να αισθάνεται γεννημένος για την ελευθερία. Ποτέ, ό,τι κι αν γίνει, δεν μπορεί να δεχτεί τη δουλεία" γιατί σκέφτεται. Δεν έπαψε ποτέ να ονειρεύεται μια ελευθερία χωρίς όρια, είτε ως παρελθούσα ευτυχία που του τη στέρησε μια τιμωρία, είτε ως μέλλουσα ευτυχία που του την χρωστά ένα είδος συμφωνίας με κάποια μυστηριώδη Πρόνοια. Ο κομμουνισμός που φαντάστηκε ο Μαρξ είναι η πιο πρόσφατη μορφή αυτού του ονείρου. Το όνειρο αυτό παρέμεινε ανέκαθεν μάταιο, όπως όλα τα όνειρα, ή, αν ποτέ λειτούργησε σαν παρηγοριά, ήταν πάντα σαν ό...

"Ως πολιτική διανοήτρια, όπως και σε όποιο άλλο πεδίο, η Σιμόν Βέιλ δεν μπορεί να ταξινομηθεί σε κάποια κατηγορία. [...] Από τη μια υποστήριζε παθιασμένα τους απλούς ανθρώπους και ιδίως τους καταπιεσμένους - όσους καταπιέζονταν από τη μοχθηρία και την ιδιοτέλεια και όσους καταπιέζονταν από τις ανώνυμες δυνάμεις της μοντέρνας κοινωνίας. Είχε εργαστεί σε εργοστάσιο της Ρενό, είχε εργαστεί ως αγρότισσα, για να μοιραστεί τις ίδιες συνθήκες ζωής με τους ανθρώπους της πόλης και της υπαίθρου. Από την άλλη, ήταν εκ φύσεως μοναχική και ατομικίστρια, ένιωθε βαθιά φρίκη για ό,τι αποκα...

Όταν υπάρχουν κόμματα σε μία χώρα, προκύπτει αργά ή γρήγορα μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων, ώστε να είναι αδύνατο να παρέμβουμε αποτελεσματικά στα δημόσια δρώμενα χωρίς να ενταχθούμε σε κόμμα και να παίξουμε το παιχνίδι. Οποισδήποτε ενδιαφέρεται για τα κοινά, επιθυμεί να ενδιαφερθεί αποτελεσματικά. Έτσι, αυτοί που έχουν ιδιαίτερη μέριμνα για το δημόσιο αγαθό, είτε παύουν να το σκέφτονται και στρέφονται σε κάτι άλλο, είτε περνούν από τη δοκιμασία των κομμάτων. Αλλά και σε τούτη την περίπτωση οι έγνοιες που παρουσιάζονται αποκλείουν τη μέριμνα για το δημόσιο αγαθό. Το κόμματα...

[...] Μορφή προφητική του απολύτου της αγάπης, μάρτυρας της ελευθερίας του Θεού, η Σιμόνη Βέιλ μας άφησε δεκατέσσερα βιβλία, συγκροτημένα, μερικά από αυτά, από τα χειρόγραφά της. Έτσι και το βιβλίο που έλαβε τον εύγλωττο τίτλο. "Η βαρύτητα και η χάρη". Σε μια άγρυπνη κατάσταση "διαλογικότητας" -καθώς θα υποστήριζε ο σπουδαίος ρώσος γλωσσολόγος Μπάχτιν- του Θεού με την ψυχή, του πλάστη με το πλάσμα, αναπτύσσεται μια σειρά συγκεκομμένων, πυκνών, κάποτε βιαστικών και σκοτεινών διαλογισμών που όλοι επικεντρώνονται στην διερεύνηση της, μοναδικής κρισιμότητας για την ιστορία του...

Στην παρούσα μελέτη για το έπος της Ιλιάδας, όπου δείχνεται μοναδική κάτοχος της ελληνικής παιδείας, η Σιμόν Βέιλ λέει τούτα τα ανεπανάληπτα: "Όσοι ονειρεύτηκαν πως η βία, ξεπερασμένη από την πρόοδο, θ' άνηκε πια στο παρελθόν, είδαν τούτο το ποίημα σαν ιστορικό ντοκουμέντο. Μα, όσοι ξέρουν να ξεδιαλύνουν τη βία σήμερα, όπως άλλοτε, στο κέντρο της ανθρώπινης μοίρας, βρίσκουν στην Ιλιάδα την πιο λαμπρή και κατακάθαρή της απεικόνιση". Και συνεχίζει έτσι: "Μονάχα όταν κανείς γνωρίσει της βίας το κράτος και μάθει να μην το αποδέχεται, γίνεται να' ναι δίκαιος και ν' αγαπάει". Κι...