Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο τίτλος αυτού του ημερολογίου της Εταιρείας μας είναι "Μέρες του 2013", εμπνευσμένος κατά ένα μέρος από τις γνωστές ημερολογιακές καταγραφές του Γιώργου Σεφέρη, Μέρες, που καλύπτουν το χρονικό διάστημα 1925-1960. Λέω κατά ένα μέρος, γιατί το βασικό συνδετικό στοιχείο που υπάρχει μεταξύ των κειμένων, ποιητικών και πεζών, του δικού μας ημερολογίου, είναι ότι οι συγγραφείς που επιλέξαμε και που με το έργο τους άφησαν ένα σημαντικό ίχνος στην ελληνική λογοτεχνία του 20ου αιώνα, ο καθένας με τον τρόπο του αποδίδουν ή μεταφέρουν κορυφαίες στιγμές έντασης τις οποίες έζησαν προσωπ...

Μια από τις εξέχουσες ιδιότητες του Ελληνισμού είναι να σπέρνει τον κόσμο εκπολιτίζοντάς τον, εξανθρωπίζοντάς τον. Από την ιδιότητα του σπορέα ως την πραγματικότητα της Διασποράς, η απόσταση είναι μικρότερη από όσο με την πρώτη ματιά φαίνεται. Όπου γης κι αν στάθηκαν οι Έλληνες, ο νους τους έμεινε αμετακίνητος στο άθλημα της κορύφωσης. Το πιο μεγάλο επίτευγμα της γόνιμης αυτής διασποράς του Ελληνισμού, στην Αναγέννηση στάθηκε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος· στον αιώνα μας, ο αλεξανδρινός ποιητής Κ.Π. Καβάφης.Όπως εκείνος ο μεγαλόπνοος Κρητικός με τα χρώματα, κι ετούτος, με τι...

Η παρουσία του Ηλία Βενέζη στα νεοελληνικά γράμματα εκφράζει με τρόπο ανεπανάληπτο μια δραματική περίοδο της Ιστορίας του Έθνους μας. Συγχρόνως όμως, αποτελεί μια βεβαίωση της ενότητας του Ελληνισμού με καρδιά του το Αιγαίο πέλαγος. Ανατολίτης, αιγαιοπελαγίτης, Έλληνας, συναίρεσε μέσα στο έργο του την τέχνη ως μεράκι κι ως υπαρξιακή λειτουργία με την κατάθεση μιας μαρτυρίας που σώζει την ιστορία ζωντανότερη από οποιοδήποτε ιστορικό βιβλίο. Ένας από τους πιο εκλεκτούς, λαοφιλείς συγγραφείς της περίφημης Γενιάς του '30, έφερνε μέσα στις φλέβες του το αίμα του παραμυθιού. Α...

"Ο στοχασμός και ο λόγος" έρχεται, κατά κάποιον τρόπο, να συνεχίσει τις "Ομιλίες της γυμνής ψυχής", τη σειρά τα δοκίμια τα τυπωμένα στα 1946. Τα εφτά χρόνια που πέρασαν από τότε σημαδεύτηκαν, ανάμεσα στ' άλλα, και σε κάποια γραψίματα, που αμεσότερα εκφράζουν το περπάτημα μέσα στον εσωτερικό χώρο. Όσα βρίσκονται πιο σιμά, χρονολογικά θέλω να πω, προς τις "Ομιλίες της γυμνής ψυχής", δένονται μαζί τους στενότερα κατά το ήθος. Όσα πάλι πλησιάζουν την παρούσα στιγμή επισημαίνουν τη μεταλλαγή. Ο αναγνώστης, που θα θελήσει να σκύψει στα κείμενα τούτα με προσοχή, θα το νιώσει.

Όταν μια εποχή χρησιμοποιεί συχνά μερικούς όρους, τούτο σημαίνει πως οι όροι αυτοί ανταποκρίνονται σε κάποιες σκοπιμότητες. Η εποχή μας χρησιμοποιεί συχνά τους όρους "χάος", "προβληματισμός", "άγχος". Μπορούμε , χωρίς να πέσουμε σε λάθος, ν' αφαιρέσουμε ένα ισχυρό ποσοστό υπερβολής. Η υπερβολή είναι αναπόφευκτη και δεν είναι ο πρόσφατος καρπός της ιδιοσυγκρασιακής δομής του ανθρώπου ή των σύγχρονων ιστορικών συνθηκών. Και άλλοτε έχει συμβεί μερικοί όροι ή μερικά συνθήματα ν' αποκτήσουν διάδοση πολύ μεγαλύτερη από το γεγονός που προσπαθούσαν να χαρακτηρίσουν. Ας μη λησμονούμ...

Την ώρα που ανοίγω το βιβλίο τούτο με τα δοκίμια με συνεπαίρνει ο πόθος να κοιτάξω το είδος εξεταστικότερα. Η ιστορία του λόγου, επιφαινόμενο και συνάρτηση της ιστορίας του ανθρώπου, μας ξαφνιάζει συχνά με κάποιους μετασχηματισμούς, με κάποιους χαμούς και ξαναγεννημούς, που θα έπρεπε να τους προσδοκούμε, ωστόσο, αν βρισκόταν η μπόρεσή μας στο επίπεδο της ουσίας του περιστατικού. Και κείνο που φαίνεται κάποτες, στην πρώτη ματιά, σα μια δήλωση ατομικής πρωτοβουλίας, χωρίς τις ρίζες και χωρίς παρακλάδια, δεν είναι στο βάθος παρά μια έκφραση του καιρού, που πασκίζει απελπισμένα...

Όταν στα 1962 έκανα προσκαλεσμένος γι' αρκετό καιρό το πρώτο μου ταξίδι στην Κίνα, είχα την ευκαιρία να βρίσκομαι σε πάμφτωχα χωριά, σ' επαρχίες μακρινές μέσα σε οικογένειες με παιδιά πολλά. Οι δυσκολίες κι οι στερήσεις της τραχιάς ζωής ήταν ολοφάνερες στους χωρικούς που δέχονταν την ομάδα των ξένων. Όμως αυτοί, σαν να είχαν όλα τ' αγαθά που επιθυμούσαν, μας μιλούσαν με τρυφερότητα και μας έδειχναν τα γελούμενα λιγόχρονα παιδιά. Αυτά, φτωχικά ντυμένα κι όλα ίδια -όπως κι οι μεγάλο τότε-, μας πλησιάζουν με πρόσωπα φωτεινά, χαμογελώντας. Μας έκαναν εντύπωση! Πώς μπορούσαν μέ...

Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...

Στην ιστορία της τέχνης δεν είναι σπάνια η περίπτωση των καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν έργα τους από την ποίηση. Συμβαίνει μάλιστα άλλοτε να τους ωθεί ένα γενικότερο ποιητικό κλίμα στη διαμόρφωση των δικών τους προσπαθειών και άλλοτε να αντλούν από συγκεκριμένα ποιήματα. Θα μπορούσαμε να μνημονεύσουμε ως ενδεικτικά παραδείγματα της πρώτης κατηγορίας τον Βρετανό χαράκτη, ζωγράφο και ποιητή William Blake (1757-1827), ο οποίος εικονογράφησε, ανάμεσα σε πολλά άλλα, τις Night's Thoughts του Young (1797), το Βιβλίο του Ιώβ από την Παλαιά Διαθήκη (1823), τη Θεία Κωμωδία του Δάντη...