Καλλιγάς Παύλος καθηγητής φιλοσοφίας

Εγκώμιο της φιλοσοφίας και άλλα δοκίμια

Εκκρεμές (2005)

Η φιλοσοφία που έχει μπει σε βιβλία έχει πάψει να επερωτά τους ανθρώπους. Ό,τι ασυνήθιστο και σχεδόν αβάσταχτο διαθέτει έχει κρυφτεί στην ευπρεπή ζωή των μεγάλων συστημάτων. Για να ξαναβρούμε ακέραιη τη λειτουργία του φιλοσόφου, πρέπει να θυμηθούμε ότι ακόμα και οι φιλόσοφοι-συγγραφείς που διαβάζουμε και που είμαστε δεν έπαψαν ποτέ να αναγνωρίζουν ως ταγό τους έναν άνθρωπο που δεν έγραφε, δεν δίδασκε, τουλάχιστον σε κρατικές έδρες, απευθυνόταν σε όποιους συναντούσε στον δρόμο και αντιμετώπισε δυσκολίες με την κοινή γνώμη και τις αρχές, πρέπει να θυμηθούμε τον Σωκράτη.

Γλώσσες της τέχνης

Εκκρεμές (2005)

Ποια είναι η φύση του συμβολισμού στις τέχνες; Πώς παράγεται το νόημα στη μουσική και την αφηρημένη ζωγραφική; Γιατί μπορούμε να πλαστογραφήσουμε έναν Ρέμπραντ, όχι όμως και έναν Μπετόβεν; Σε τι διαφέρει μια παρτιτούρα του Μπαχ από μία του Κέιτζ; Ποιος είναι ο ρόλος των συναισθημάτων στην κατανόηση του έργου τέχνης; Οι απαντήσεις του Γκούντμαν σε αυτά και άλλα ερωτήματα σχετικά με τις τέχνες άνοιξαν νέους δρόμους στη φιλοσοφία της τέχνης και κατέστησαν τις Γλώσσες της τέχνης το σημαντικότερο κείμενο του 20ού αιώνα στο χώρο της αισθητικής, τον πρώτο μεγάλο σταθμό στη διατύπω...

Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση

Εκκρεμές (2005)

Το "Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση" είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει: "Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης". Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική, στο τάδε ή το δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει έναν νέο ορισμό του ασυνειδήτου...

Το φανταστικό μουσείο των μουσικών έργων

Εκκρεμές (2005)

Το βιβλίο που άλλαξε τον τρόπο που μιλάμε για τη μουσική κατέκτησε σχετικά γρήγορα τον τίτλο του κλασικού. Μετά το 1992, που κυκλοφόρησε το "Φανταστικό μουσείο των μουσικών έργων", η έννοια του μουσικού έργου βρέθηκε στο προσκήνιο των περί μουσικής συζητήσεων μεταξύ μουσικών, μουσικολόγων, αλλά και απλών φιλόμουσων. Ενώ η χρήση της έννοιας του "έργου" είναι εντελώς μη προβληματική στην περίπτωση της "Πέμπτης Συμφωνίας" του Μπετόβεν ή της "Ιεροτελεστίας της άνοιξης" του Στραβίνσκι, κατά πόσο νομιμοποιούμαστε να αναφερόμαστε με την ίδια έννοια στη "Λειτουργία σε σι ελάσσονα"...

Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου

Εκκρεμές (2006)

Το δοκίμιο "Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου" αποτελεί τον πυρήνα του κλασικού πλέον βιβλίου του Γκέοργκ Λούκατς "Ιστορία και ταξική συνείδηση" (Βερολίνο 1923). Το έργο αυτό έθεσε τις βάσεις για μια επανασύνδεση του μαρξισμού με τον φιλοσοφικό στοχασμό -ικανή να ανταγωνιστεί τις μηχανιστικές του ερμηνείες- με κύριο μοχλό τη διαλεκτική έννοια της ολότητας. Αξιοποιώντας την πλούσια αστική του μόρφωση, ο νεοφώτιστος μαρξιστής Λούκατς αντιμετωπίζει σ' αυτό το συναρπαστικό κείμενο τρία θεμελιώδη θεωρητικά ζητήματα. Εν πρώτοις συλλαμβάνει την αλλοτριωμένη κοινωνι...

Η μοναδολογία

Εκκρεμές (2006)

"Η μοναδολογία" γράφτηκε από τον Leibniz το 1714, κοντά στο τέλος της ζωής του, με στόχο τη συμπύκνωση και εκλαΐκευση της φιλοσοφίας του. Σε ενενήντα αριθμημένες παραγράφους ο Leibniz εκθέτει το σύστημά του περιεκτικά και περιληπτικά. Στις παραγράφους αυτές δεν εμπλέκονται τεχνικές λεπτομέρειες του συστήματος. Παρά ταύτα, η εικόνα που προσφέρεται είναι κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωμένη. Η δομή της "Μοναδολογίας" είναι λιτή και αυστηρή. Στις 36 πρώτες παραγράφους ορίζεται η φύση των μονάδων, αναλύεται το επίπεδο του φαίνεσθαι και στοιχειοθετείται το κατά Leibniz είδος της σχέ...

Οι δυσανεξίες της νεωτερικότητας

Εκκρεμές (2006)

Αυτό που πρέπει να κατανοηθεί εδώ είναι η ηθική δύναμη που εμφιλοχωρεί σε έννοιες όπως η πληρότητα του εαυτού. Θα ήταν παραπλανητικό να προσπαθήσουμε να την ερμηνεύσουμε μονάχα σαν μία μορφή εγωισμού ή ηθικής χαλάρωσης και αυταρέσκειας συγκριτικά μ' ένα αυστηρότερο και απαιτητικότερο παρελθόν [...] Δεν είναι απλώς ότι οι άνθρωποι θυσιάζουν τον έρωτα ή τη φροντίδα των παιδιών τους για να επιδοθούν στην καριέρα τους. Κάτι παρόμοιο ίσως να συνέβαινε πάντοτε. Η διαφορά είναι ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι καλούνται σήμερα να το κάνουν, νιώθουν υποχρεωμένοι να το κάνουν, νιώθου...

Κείμενα

Εκκρεμές (2006)

Από τα κείμενα του Ντέιβιντ Χιουμ, τα οποία επιλέγει να παρουσιάσει αυτή η έκδοση για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι αυτοβιογραφίες του. Το πρώτο, "Ένα είδος ιστορίας της ζωής μου" ("A Kind of History of My Life"), ο Χιουμ το συντάσσει με τη μορφή επιστολής, την άνοιξη του 1734, καθ' οδόν προς το Μπρίστολ, με υποψήφιο αποδέκτη κάποιον ανώνυμο γιατρό, πιθανώς τον John Arbuthnot, για να ζητήσει συμβουλές σχετικά με την "ασθένεια του πεπαιδευμένου" από την οποία είχε προσβληθεί. Σαράντα δύο χρόνια αργότερα, γύρω στον Απρίλιο του 1776, λίγο...

Πραγματισμός

Εκκρεμές (2006)

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα όψιμο έργο του Αμερικανού φιλοσόφου και περιλαμβάνει μια σειρά διαλέξεων που είχε δώσει στη Βοστώνη και στη Νέα Υόρκη. Η σειρά αυτή των διαλέξεων συνοψίζει τη συνεισφορά του Τζαίημς στο φιλοσοφικό ρεύμα του πραγματισμού. Η θεμελιακή υπόθεση που διατρέχει το σύνολο των οκτώ διαλέξεων του βιβλίου είναι ότι το νόημα των ιδεών μας διαπλέκεται άμεσα με τις δυνητικές συνέπειές του. Χωρίς τις τελευταίες οι ιδέες είναι άνευ νοήματος. Ο Τζαίημς φρονεί ότι αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται από τους επιστήμονες για να προσδιορίσουν τις έννοιές τους...

Εννεάς πρώτη

Ακαδημία Αθηνών (2006)

Η "Πρώτη εννεάς" του Πλωτίνου (204-270 μ.Χ.) περιλαμβάνει εννέα αυτοτελή κείμενα, όπου ο μεγάλος Νεοπλατωνικός φιλόσοφος πραγματεύεται θέματα ηθικού και γνωσιολογικού περιεχομένου, όπως οι αρετές, η ευδαιμονία, η προέλευση του Κακού, διαλεκτική, η φύση του ανθρώπου, αλλά και το ζήτημα του Ωραίου. Είναι αντιπροσωπευτική όλων των συγγραφικών του περιόδων και των τεχνικών γραφής που μεταχειρίζεται ο Πλωτίνος στα υπόλοιπα έργα του. Σ' αυτήν εκτίθενται, έσω και συνοπτικά, οι βάσεις και οι θεμελιώδεις αρχές που διέπουν το φιλοσοφικό του σύστημα, το οποίο παρουσιάζεται συνήθως ως...

Εννεάς πρώτη

Ακαδημία Αθηνών (2006)

Η "Πρώτη εννεάς" του Πλωτίνου (204-270 μ.Χ.) περιλαμβάνει εννέα αυτοτελή κείμενα, όπου ο μεγάλος Νεοπλατωνικός φιλόσοφος πραγματεύεται θέματα ηθικού και γνωσιολογικού περιεχομένου, όπως οι αρετές, η ευδαιμονία, η προέλευση του Κακού, διαλεκτική, η φύση του ανθρώπου, αλλά και το ζήτημα του Ωραίου. Είναι αντιπροσωπευτική όλων των συγγραφικών του περιόδων και των τεχνικών γραφής που μεταχειρίζεται ο Πλωτίνος στα υπόλοιπα έργα του. Σ' αυτήν εκτίθενται, έσω και συνοπτικά, οι βάσεις και οι θεμελιώδεις αρχές που διέπουν το φιλοσοφικό του σύστημα, το οποίο παρουσιάζεται συνήθως ως...

Ηθική

Εκκρεμές (2009)

Η "Ηθική" είναι έργο ζωής του Σπινόζα. Περιέχει τα θεμέλια, την ουσία και το μεγαλύτερο μέρος της σκέψης του: μεταφυσική, φυσική, γνωσιολογία, ανθρωπολογία, ψυχολογία, ηθική (συν στοιχεία θρησκειολογίας και πολιτικής). Ο συγγραφέας θέτει ως στόχο όχι μόνο να εκθέσει, αλλά και να αποδείξει "με γεωμετρικό τρόπο" τη φύση και τη συναρμογή των πραγμάτων. Αγωνίζεται να αναδείξει την ύψιστη ενότητα του Όντος εντάσσοντας όλα τα επιμέρους αντικείμενα γνώσης σε ένα συμπαγές και αυστηρά δομημένο φιλοσοφικό σύστημα. Η φύση και ο Θεός, η ύλη και το πνεύμα, η έκταση και η σκέψη, ο κόσμος...

Η ιερατική τέχνη. Οι ύμνοι

Στιγμή (2009)

"Όπως ακριβώς οι ερωτικοί άνθρωποι, ακολουθώντας τον δρόμο που οδηγεί από τις ομορφιές των αισθητών, καταλήγουν σε αυτή τούτη τη μία αρχή όλων των ωραίων και νοητών, έτσι και οι ιερατικοί, ξεκινώντας από τη συμπάθεια που ενυπάρχει σε όλα τα φαινόμενα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς τις αφανείς δυνάμεις, και κατανοώντας έτσι ότι τα πάντα ενυπάρχουν στα πάντα, συνέστησαν την ιερατική επιστήμη, επειδή παρατήρησαν με θαυμασμό ότι τα έσχατα ενυπάρχουν στα πρώτα και τα πρώτα στα έσχατα: ότι τα γήινα ενυπάρχουν κατά την αιτία τους στον ουρανό και κατά τρόπο ουράνιο, αλλά και τα ουρ...

Η ιερατική τέχνη. Οι ύμνοι

Στιγμή (2009)

"Όπως ακριβώς οι ερωτικοί άνθρωποι, ακολουθώντας τον δρόμο που οδηγεί από τις ομορφιές των αισθητών, καταλήγουν σε αυτή τούτη τη μία αρχή όλων των ωραίων και νοητών, έτσι και οι ιερατικοί, ξεκινώντας από τη συμπάθεια που ενυπάρχει σε όλα τα φαινόμενα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς τις αφανείς δυνάμεις, και κατανοώντας έτσι ότι τα πάντα ενυπάρχουν στα πάντα, συνέστησαν την ιερατική επιστήμη, επειδή παρατήρησαν με θαυμασμό ότι τα έσχατα ενυπάρχουν στα πρώτα και τα πρώτα στα έσχατα: ότι τα γήινα ενυπάρχουν κατά την αιτία τους στον ουρανό και κατά τρόπο ουράνιο, αλλά και τα ουρ...

Κατάλογος 24

Στιγμή (2009)

Περιέχονται τα κείμενα: - Χειρόγραφο του Ε. Χ. Γονατά - Ε. Χ. Γονατάς, επιστολή στον Νίκο Εγγονόπουλο - Η α' σελίδα του Φυλλαδίου του Σταυράκη - "Ιστορία του άρχοντος και σπαθαρίου Σταυράκη" . Σχέδιο γενίτσαρη . Γλωσσάριο . Κώστας Γ. Τσικνάκης, σημείωμα - Ε. Χ. Γονατάς, επιστολή στον Νίκο Καχτίτση - Νίκος Καχτίτσης, επιστολή στον Ε. Χ. Γονατά - Στυλιανός Αλεξίου, από την "Οδύσσεια" του Ομήρου - Παύλος Καλλιγάς, "Ένας μανιχαϊκός ύμνος" - Μαρία Μπαλοπούλου, οκτώ ποιήματα - Ανθολόγιο ξενόγλωσσης ποίησης (μτφρ. Μαρία Υψηλάντη) . Φρανσουά Βιγιόν . Αρθούρος Ρεμπώ...

Αγάπη και δικαιοσύνη

Εκκρεμές (2009)

Πώς να αποφύγουμε την υπερβολή ή την κοινοτοπία όταν μιλούμε για αγάπη; Ένας τρόπος να ανοίξουμε έναν δρόμο ανάμεσα σ' αυτά τα δύο άκρα συνίσταται στο να προσανατολίσουμε τις αναλύσεις μας στη διαλεκτική μεταξύ αγάπης και δικαιοσύνης. Υπό τον όρο "διαλεκτική" ο Πωλ Ρικέρ εννοεί εδώ αφενός την αναγνώριση της πρωταρχικής ασυμμετρίας ανάμεσα στις δύο έννοιες και αφετέρου την αναζήτηση πρακτικών διαμεσολαβήσεων. Μια τέτοια διαλεκτική διαμεσολάβηση επιτελείται, κατά τον Γάλλο διανοητή, στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και πιο συγκεκριμένα στο κεφ. Στ', εκεί όπου το καινοτόμο αίτημα:...

Κατάλογος 25

Στιγμή (2011)

Περιλαμβάνονται τα κείμενα & ενότητες: - Στυλιανός Αλεξίου, Τρία ποιήματα για τον Κορνάρο ("Τραπεζόντα Σητείας", "Κορνάρος", "Κάστρο") - Στυλιανός Αλεξίου, συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό "Sky" του Ηρακλείου, Μάιος 2011 - Παύλος Καλλιγάς, επιστολή στον Στυλιανό Αλεξίου - Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, "Το αρχαιολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Γιώργης Μανουσάκης, "Το φιλολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Κώστας Γ. Τσικνάκης, "Το πρόσφατο συγγραφικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Μενέλαος Γ. Παρλαμάς, ""Κρητική Ανθολογία" του Στυλιανού Αλεξίου" - Βιβλία του Στυλι...

Κατηγορίαι. Περί ερμηνείας

Νήσος (2011)

Η έκδοση όλων των έργων του Αριστοτέλη απευθύνεται στον αναγνώστη που θέλει να διαβάσει το έργο του φιλοσόφου, δίχως να είναι ειδικός στη φιλοσοφία, αλλά και στους φοιτητές και τους καθηγητές, που μπορούν πλέον να αναφέρονται σε μια ελληνική χρηστική έκδοση, ενιαία και επιστημονικά ενημερωμένη. Το κάθε έργο εκδίδεται με την ευθύνη ενός επώνυμου ειδικού και περιλαμβάνει το αρχαίο κείμενο του Αριστοτέλη και τη μετάφρασή του, καθώς και εισαγωγή, σύνοψη της επιχειρηματολογίας κάθε κεφαλαίου, σύντομα σχόλια και σημειώσεις, βιβλιογραφία, γλωσσάρι, και ευρετήριο ονομάτων και αρχαί...

Κατηγορίαι. Περί ερμηνείας

Νήσος (2011)

Η έκδοση όλων των έργων του Αριστοτέλη απευθύνεται στον αναγνώστη που θέλει να διαβάσει το έργο του φιλοσόφου, δίχως να είναι ειδικός στη φιλοσοφία, αλλά και στους φοιτητές και τους καθηγητές, που μπορούν πλέον να αναφέρονται σε μια ελληνική χρηστική έκδοση, ενιαία και επιστημονικά ενημερωμένη. Το κάθε έργο εκδίδεται με την ευθύνη ενός επώνυμου ειδικού και περιλαμβάνει το αρχαίο κείμενο του Αριστοτέλη και τη μετάφρασή του, καθώς και εισαγωγή, σύνοψη της επιχειρηματολογίας κάθε κεφαλαίου, σύντομα σχόλια και σημειώσεις, βιβλιογραφία, γλωσσάρι, και ευρετήριο ονομάτων και αρχαί...

Οι αρχές της φιλοσοφίας Ι & ΙΙ

Εκκρεμές (2012)

Ο Ντεκάρτ έχει αποτελέσει σύμβολο της επανάστασης την οποία μπορεί να πραγματοποιήσει η δύναμη του νου. Το έργο του, ωστόσο, το γνωρίζουμε αποσπασματικά. Οι "Αρχές της φιλοσοφίας" του, γραμμένες μετά τους "Μεταφυσικούς στοχασμούς" του, είναι το μοναδικό έργο στο οποίο ο Ντεκάρτ συνοψίζει τη φιλοσοφία του και βοηθά τον αναγνώστη να μελετήσει το ρόλο των περίφημων μεταφυσικών του αρχών στη φυσική, τη θεωρία του για τη συμπεριφορά των σωμάτων στον κόσμο. Στο έργο αυτό παραδίδεται με συστηματικό τρόπο μια σειρά όρων ανάγνωσης και αναστοχασμού της πραγματικότητας μέσα από το...

Συνολικά Βιβλία 54
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου