Παπαϊωάννου Βούλα 1898-1990
Γεννήθηκε στην Λαμία το 1898. Παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στην Πολυτεχνική Σχολή. Άρχισε την ενασχόλησή της με τη φωτογραφία το 1940-1944. Μετά την κήρυξη του πολέμου φωτογράφισε τη ζωή εκείνων που έμειναν στην πρωτεύουσα. Εργάστηκε για τον Ερυθρό Σταυρό. Διηύθυνε το τμήμα φωτογραφίας της UNRRA (1946-1950). Ήταν ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (1952). Μια πάθηση των ματιών την ανάγκασε να σταματήσει τη φωτογραφία. Δώρισε το αρχείο των φωτογραφιών της στο Μουσείο Μπενάκη (1978). Πέθανε στην Αθήνα το 1990. Η Βούλα Παπαϊωάννου μυήθηκε στην τέχνη της φωτογραφίας από τον φωτογράφο Πάνο Γεραλή. Στα πρώτα της βήματα ασκήθηκε με επιτυχία σε λήψεις μουσειακών εκθεμάτων, τοπίου και αρχαιοτήτων. Μετά την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και κατά τη γερμανική Κατοχή κατέγραψε τη ζωή του άμαχου πληθυσμού της Αθήνας, αποτυπώνοντας τη φρίκη του πολέμου με τις συγκλονιστικές φωτογραφίες των σκελετωμένων από την πείνα παιδιών. Κατά την περίοδο του εμφυλίου (1947-1949) κατέγραψε τη ρημαγμένη ύπαιθρο, τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων της αλλά και τις προσπάθειες ανασυγκρότησης της χώρας, συνεργαζόμενη με την UNRRA και τις αμερικανικές αποστολές. Μετά το 1950 συμμετείχε με την προσωπική της ματιά, συχνά ως μέλος της ΕΦΕ (Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία), στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής εικόνας της Ελλάδας όπως προβλήθηκε μέσα από τα τουριστικά έντυπα και φωτογραφικά βιβλία. Δύο μάλιστα σημαντικές εκδόσεις από τον ελβετικό οίκο Clairefontaine / Guide du Livre, "La Grece a ciel ouvert" και "Iles Greques", διέδωσαν τις φωτογραφίες της πέρα από τα σύνορα της χώρας μας. Το έργο της, με την κατάθεσή του από την ίδια στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη το 1976, είδε πάλι το φως και επανεκτιμήθηκε κυρίως την τελευταία εικοσαετία. (φωτογραφία: 1950, συλλογή Φίλη Αρναούτογλου)
Ημερολόγιο 2014: Ελληνόπουλα
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2013)
Οι φωτογραφίες που επιλέχθηκαν για να διακοσμήσουν το φετινό ημερολόγιο της εφημερίδας "Τα Νέα" σταχυολογήθηκαν μέσα από τις συλλογές του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη. Με ματιά ειλικρινή, στραμμένη διακριτικά και με τρυφερότητα, οι δημιουργοί των εικόνων αυτών αποτυπώνουν τις μικρές, ευτυχισμένες καθημερινές στιγμές των παιδιών. [...]
Το Κουντρί
Μπουμπουρής Κώστας
Μπατσιούλας Ν. & Σ. (2013)
...σε ασπρόμαυρο φόντο "Το Κουντρί", μια ασήμαντη μεγάλη πέτρα στην έξοδο ενός χωριού, λίγο μακριά απ' την Άρτα, την Κυψέλη (Χόσεψη), εκεί γύρω στη δεκαετία του '30, μπορεί σήμερα και να μην υπάρχει. Αυτή η πέτρα έμεινε "καρφί στην καρδιά" ενός εντεκάχρονου, τη στιγμή του μισεμού του για την αναζήτηση καλύτερης τύχης, αφήνοντας πάνω της την μάνα αποκαμωμένη δίνοντάς του το τελευταίο χάδι με τα στερνά τρυφερά λόγια και συμβουλές της. Έμελλε... να μην την ξαναδεί! Ο πρόωρος χαμός της αγαλματώθηκε ως αιώνιο σύμβολο πόνου και μόχθου, μέσα στην ψυχή και το νου του εντεκ...
Ελληνοϊταλικός πόλεμος: το άλλο '40: Κορόιδο Μουσολίνι
Σακελλαρόπουλος Τάσος
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Η εμπλοκή της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έχει απασχολήσει την ελληνική ιστοριογραφία με τρόπο εξαντλητικό. Αντίστοιχα, από τα φωτογραφικά τεκμήρια των πρώτων μηνών του πολέμου, έως την είσοδο του γερμανικού στρατού στην Αθήνα, έχουν εκτιμηθεί ως σχετικά με το θέμα όσα αναδεικνύουν την επική και εξιδανικευμένη διάσταση των πραγμάτων. Υπήρχαν όμως και άλλες παράμετροι, όπως εκείνη του ευαίσθητου και ψύχραιμου φωτογράφου, του καλλιτέχνη που ζει όπως όλοι τις ίδιες ελπίδες, τις ίδιες αγωνίες, το ίδιο δράμα και που επιλέγει συνειδητά να "αιχμαλωτίσει" με τον φακό του τ...
Βούλα Παπαϊωάννου
Κωνσταντίνου Φανή
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2009)
Οι είκοσι ζωγράφοι, γλύπτες, χαράκτες και φωτογράφοι που παρουσιάζονται στη σειρά "Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί" της εφημερίδας "Τα Νέα" διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ελληνική τέχνη. Πράγματι, η επιλογή είναι ακριβής και αυστηρή, πράγμα σπάνιο για τέτοιου είδους εγχειρήματα. Επιπλέον, από την άποψη της πληροφόρησης ενός φιλότεχνου, αλλά δίχως εξειδικευμένες γνώσεις, κοινού η σειρά καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα δημιουργίας, από τη γενιά του ΄30 ως την πρωτοπορία της δεκαετίας του 1970. Ανάμεσά τους θα συναντήσει κανείς και ορισμένους καλλιτέχνες της διασποράς, οι οποίοι εντάσσονται...
Βούλα Παπαϊωάννου
Κωνσταντίνου Φανή
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2009)
Οι είκοσι ζωγράφοι, γλύπτες, χαράκτες και φωτογράφοι που παρουσιάζονται στη σειρά "Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί" της εφημερίδας "Τα Νέα" διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ελληνική τέχνη. Πράγματι, η επιλογή είναι ακριβής και αυστηρή, πράγμα σπάνιο για τέτοιου είδους εγχειρήματα. Επιπλέον, από την άποψη της πληροφόρησης ενός φιλότεχνου, αλλά δίχως εξειδικευμένες γνώσεις, κοινού η σειρά καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα δημιουργίας, από τη γενιά του ΄30 ως την πρωτοπορία της δεκαετίας του 1970. Ανάμεσά τους θα συναντήσει κανείς και ορισμένους καλλιτέχνες της διασποράς, οι οποίοι εντάσσονται...
Όψεις της Ελληνικής Φωτογραφίας: Ρεύματα κλασικής δημιουργίας [1923-1969]
Ιωακειμίδης Βαγγέλης
Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (2009)
Θάλασσα: Εικόνες της Ελλάδας
Ανώνυμος
Μέλισσα (2008)
Κυρίαρχο στοιχείο του ελληνικού τοπίου είναι η θάλασσα. Οι εκτεταμένες ακτογραμμές της χώρας έχουν ανάπτυγμα δεκαπέντε χιλιάδων χιλιομέτρων. Στο περίγραμμά τους περιέχονται αναρίθμητοι όρμοι, κόλποι, ακρωτήρια, χερσόνησοι και ισθμοί. Η ανοιχτή επιφάνεια της θάλασσας έξω από τις ακτές χωρίζονται σε τέσσερα κύρια και πέντε μικρότερα πελάγη, που με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε δώδεκα θάλασσες. Σαν κάποιος να τα σκόρπισε με τυχαία ζάρια, υπάρχουν περισσότερα από 1500 μικρά και μεγάλα νησιά που επιπλέουν στο υδάτινο στοιχείο, άλλοτε σε πυκνές και άλλοτε σε αραιές διατάξεις, σ...
Φωτογραφίζοντας τον Δεκέμβρη του '44
Κασιμάτης Μανόλης
Φωτογραφίζοντας (2008)
Μέχρι σήμερα η μελέτη της φωτογραφίας ντοκουμέντων του Δεκέμβρη 1944 για την εξαγωγή ποικιλόμορφων συμπερασμάτων δεν έχει πραγματοποιηθεί, επειδή το βάρος της πολιτικής ανάλυσης ήταν μεγαλύτερο. Ίσως και να φαινόταν περιττή από τους ιστορικούς. Από δε την πλευρά των ιστορικών της φωτογραφίας, είναι ελάχιστοι μέχρι σήμερα "οι έντιμοι" ερευνητές που συνδυάζουν την κοινωνική έρευνα και τη σχέση της τη φωτογραφία και τους φωτογράφους. Ορισμένοι δε, σκοπίμως σιωπούν μπροστά σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους. Όμως, οι αναλύσεις και των φωτογραφιών αλλά και της ίδιας δράσης τ...
Φωτογραφίζοντας τον Δεκέμβρη του '44
Κασιμάτης Μανόλης
Φωτογραφίζοντας (2008)
Μέχρι σήμερα η μελέτη της φωτογραφίας ντοκουμέντων του Δεκέμβρη 1944 για την εξαγωγή ποικιλόμορφων συμπερασμάτων δεν έχει πραγματοποιηθεί, επειδή το βάρος της πολιτικής ανάλυσης ήταν μεγαλύτερο. Ίσως και να φαινόταν περιττή από τους ιστορικούς. Από δε την πλευρά των ιστορικών της φωτογραφίας, είναι ελάχιστοι μέχρι σήμερα "οι έντιμοι" ερευνητές που συνδυάζουν την κοινωνική έρευνα και τη σχέση της τη φωτογραφία και τους φωτογράφους. Ορισμένοι δε, σκοπίμως σιωπούν μπροστά σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους. Όμως, οι αναλύσεις και των φωτογραφιών αλλά και της ίδιας δράσης τ...
Η φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου
Άγρα (2006)
Η επική διάσταση που διακρίνει την αντίσταση του ελληνικού λαού στα δίσεκτα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, ευτύχησε να αποτυπωθεί ποιητικά χάρη στην οξύτατη ευαισθησία της ματιάς δύο σπουδαίων φωτογράφων. Για τη μνημειακή μορφή με την οποία μας την κληροδότησαν ο Σπύρος Μελετζής και ο Κώστας Μπαλάφας, έχουν γραφεί όμως τόσο πολλά, ώστε κάθε νέα απόπειρα θα κινδύνευε να εκτροχιαστεί εύκολα ανάμεσα σε τετριμμένες επισημάνσεις και κούφια εγκώμια. Το μόνο που θα τολμούσα να προσθέσω είναι ότι εδράζεται στέρεα πάνω στις δυσπρόσιτες και δυσδιάκριτες εκείνες περιοχές όπου τα πολύτ...
Greece in Poetry
Συλλογικό έργο
Libro (2003)
To visit Greece according to T.S. Eliot, is "to arrive where we started and know the place for the first time". Poetry written in Greek constitutes the longest uninterrupted literary tradition in the Western world. It is Greek poetry that has given the world the various poetic genres in which Westerners have expressed their emotions and many of their noblest thoughts to the present day. In this book, the reader is invited to discover -or rediscover- Greece through its poetry, and to enter into the world from which have emerged those ideals of democracy, reason, and free...
Βγαίνοντας από τα χρόνια του πολέμου 1940-1960
Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνης - Δημοτική Πινακοθήκη Ρεθύμνης "Λ. Κανακάκις" (2001)
Φωτογραφίες μνήμης, ανθρώπων που η ματιά τους βρέθηκε να παρακολουθεί την ιστορία σε κάποιες οριακές στιγμές. Ερασιτέχνες ή επαγγελματίες φωτογράφοι ενταγμένοι στην υπόθεση του ανθρώπου. Η έκθεση "Βγαίνοντας από τα χρόνια του πολέμου 1940-1960", με έργα των Χαρισιάδη, Παπαϊωάννου, Χρουσάκη, Τσαγκρή, Ζημέρη, μπορεί να ειδωθεί σαν ντοκουμέντο των χρόνων 1940-1960, αλλά και σαν εισαγωγή σε μια υπόθεση που συνεχίζεται και επικαιροποιείται στις μέρες μας, οδηγημένη από τις ανάγκες των ανθρώπων. Νέες κοινωνικές ανακατάξεις, μια άλλη διαστρωμάτωση, άλλες ανάγκες, αλλά πάντα ανάγκ...
Διαδρομές στο βλέμμα
Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή (1997)
Η έκθεση "Διαδρομές στο βλέμμα" που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο από τις 29 Ιουνίου έως τις 21 Σεπτεμβρίου 1997 επιχειρεί να παρουσιάσει την ιστορία της φωτογραφίας μέσα από έργα των γνωστότερων εκπροσώπων διαφόρων φωτογραφικών ειδών (τοπίο, πορτρέτο, πολεμική, εθνογραφική, επιστημονική και πειραματική φωτογραφία, φωτοειδησεογραφία, μόδα), συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών των πρωτοπόρων της ελληνικής φωτογραφικής σκηνής. Συνολικά παρουσιάζονται 130 φωτογραφίες 26 ξένων και Ελλήνων φωτογράφων (πέντε φωτογραφίες του κάθε καλλιτέχνη): Nadar, Beato, M...
Ιωάννινα 1890-1950
Σφυρόερας Βασίλης 1921-2015
Ολκός (1996)
Η φωτογραφική ύλη της έκδοσης αναφέρεται στην περίοδο 1890-1960 και έχει κατανεμηθεί σε πέντε θεματικές ενότητες: - "Γιαννιώτικος περίγυρος" - "Ο ρυθμός της πόλης" - "Εβραϊκή κοινότητα" - "Λίμνη, Νησί, Κάστρο" - "Ιστορικά στιγμιότυπα"
Βούλα Παπαϊωάννου
Κωνσταντίνου Φανή
Φωτογράφος (1990)
Φιλοδοξία αυτής της σειράς των φωτογραφικών λευκωμάτων που φέρνει το γενικό τίτλο Ελληνική Κοινωνία και Φωτογραφία είναι να καταγράψει ότι αξιόλογο έγινε στην ιστορία της ελληνικής φωτογραφίας από την εφεύρεση της έως σήμερα. Αυτή η ιστορία παρουσιάζει πρόσθετο ενδιαφέρον γιατί είναι ταυτόχρονα και ο καθρέφτης της εξέλιξης της κοινωνίας του σύγχρονου, νεοελληνικού κράτους, η ίδρυση του οποίου συμπίπτει περίπου με την εφεύρεση της φωτογραφίας. Οι φωτογράφοι, μάρτυρες της εποχής τους, μέσα από την ιδιαιτερότητα του έργου τους κατέγραψαν τα προβλήματα, τις χαρές, τον πόνο, τη...
Λεύκωμα ζωής: Φωτογραφικές αναμνήσεις από το Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών 1947-1950
Εντός
"Βρεφοδόχος. Κιβώτιον ευμεγέθες δυνάμενον να χωρεί έως δύο βρέφη εξηπλωμένα. Το τοιούτον εντοιχίζεται παρά την εξώθυραν των βρεφοκομείων προς τον σκοπόν να εκτίθενται εν αυτώ κρυφά τα δι' ένα οιονδήποτε λόγον απορριπτόμενα ή εγκαταλειπόμενα νεογνά ή βρέφη. Ως δε ήθελεν αποτεθεί εκεί το παιδίον αυτόματος ηλεκτρικός κώδων αγγέλλει την πράξιν ταύτην της εγκαταλείψεως". (απόσπασμα από το βιβλίο) Το Δημοτικό Βρεφοκομείο της Αθήνας ιδρύθηκε το 1874, με σκοπό την περίθαλψη και συντήρηση των εγκαταλελειμμένων ή ορφανών νεογνών. Κατά μέσο όρο δύο βρέφη την ημέρα εισάγονταν στο...