Σφήκας Κώστας 1927-2009
Sfíkas Kóstas
Ο Κώστας Σφήκας (1927-2009), γεννήθηκε στην Αθήνα. Εργάστηκε ως ταχυδρομικός υπάλληλος από τα εφηβικά του χρόνια. Το 1961 με τα "Εγκαίνια", μια μικρού μήκους ταινία, ξεκίνησε την περιπέτεια του αυτοδίδακτου κινηματογραφιστή. Το 1962 σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ "Αναμονή" και επτά χρόνια αργότερα μαζί με τον Σταύρο Τορνέ το μεσαίου μήκους ντοκιμαντέρ "Θηραϊκός όρθρος", που αγοράστηκε, αργότερα, από το ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης. Ταγμένος στον πειραματικό κινηματογράφο, ο Σφήκας γύρισε ταινίες μυθοπλασίας που προκάλεσαν συζητήσεις και τάραξαν τα νερά του μεταπολιτευτικού "Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου" ("Μοντέλο", 1974, "Μητροπόλεις", 1975, "Αλληγορία", 1986, "Το προφητικό πουλί των θλίψεων του Πάουλ Κλέε", 1995, "Προμηθεύς Εναντιοδρόμων", 1998, "Η γυναίκα της... και ο συλλέκτης - Αλληγορία ΙΙΙ", 2002, "Μεταμόρφωση", 2007). Μέχρι το τέλος, παρέμεινε μια σταθερή, μοναχική, εναλλακτική φωνή στα κινηματογραφικά τεκταινόμενα. Ανέλαβε, επίσης, τη σκηνοθεσία μιας σειράς εκπομπών για την κρατική τηλεόραση, οι οποίες συνθέτουν μια σπάνια ανθολογία εναλλακτικής-εικαστικής διαπραγμάτευσης των θεμάτων τους ("Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο", 1979, "Θρήνος για τον Γιάννη Χρήστου", 1980, "Ο εξπρεσιονισμός στον κινηματογράφο", 1982, "Η ποίησις του Ανδρέα Εμπειρίκου", 1982, "Το μοντάζ του Αϊζενστάιν", 1983, "Η αποκάλυψη του Ηγεμόνα", 1992, "Ο αινιγματικός κύριος Ιούλιος Βερν - Νεμο- Αλληγορία ΙΙΙ", 1993). Το 2004 το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης διοργάνωσε αναδρομικό αφιέρωμα στο σύνολο του έργου του και τον τίμησε με τον "Χρυσό Αλέξανδρο", "για τον κρίσιμο και γόνιμο ρόλο του, στο βαθμό που, παρά τις αντιξοότητες, κατάφερε να αναπτύξει ένα σημαντικό έργο". Πάντα χαμηλού προφίλ, ο Κώστας Σφήκας υπήρξε, επίσης, δραστήριος μεταφραστής λογοτεχνίας -συγγραφέων, μεταξύ άλλων, όπως ο Δάντης και ο Μπαλζάκ. Για τη μετάφρασή του των "Χαμένων ονείρων" του Μπαλζάκ, βραβεύτηκε με το Α΄ κρατικό βραβείο μετάφρασης το 2001. Πέθανε στην Αθήνα στις 25 Μαΐου 2009, σε ηλικία 82 ετών.