Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Από τα μέσα του 19ου αιώνα έως σήμερα, η στρατιωτική ζωή έγινε πολλές φορές αντικείμενο έμπνευσης των συγγραφέων μας, των πεζογράφων κυρίως, αλλά και των ποιητών. Μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για ένα ιδιαίτερο είδος της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας που έχει χαρακτηριστεί ως "λογοτεχνία του στρατώνα"; Kαι αν ναι, ποια είναι η φυσιογνωμία της; Από ποιες διαδρομές περνάει; Oι διαδρομές αυτές συναντούν τις ιστορικές και κοινωνικές διαδρομές της χώρας και σε τι βαθμό επηρεάζονται; Στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας επιχειρεί μία περιδιάβαση στις λογοτεχνικές στρατιωτικές σελίδ...

Αρχές του 20ού αιώνα. Μια ιστορία έρωτα και απώλειας την εποχή των Βαλκανικών Πολέµων στη Θεσσαλονίκη, στο Μελένικο (σηµερινό Μέλνικ στη Βουλγαρία), στη Σόφια, στο Βουκουρέστι και στο Παρίσι. Η αφήγηση, που παρακολουθεί τη σχέση ανάµεσα στην ωραία αρχοντοπούλα Ελένη και τρεις φίλους, τον Στέφανο, τον Θεόδωρο και τον Βούλγαρο Γκεόργκι, ξεκινά µε τη φωτογραφία του Γάλλου φωτογράφου Ωγκύστ Λεόν στο Σιδηρόκαστρο, το 1913: "Έλληνες πρόσφυγες από το Μελένικο". Με ολόκληρη την τότε οθωµανική Μακεδονία σε αναβρασµό καθώς ο βαλκανικός κόσµος γεννιόταν από την αρχή, σε µια ατµόσφαιρα...

Αν η Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου [1909-1935] ζούσε στην Αθήνα, είχε ερωτευτεί τον Καρυωτάκη, είχε γράψει ερωτικά ποιήματα γι' αυτόν, είχε εμπλακεί στο κλίμα της εποχής που θα ονομαστεί καρυωτακισμός, ίσως η ποίησή της αλλά και ολόκληρο το έργο της -διηγήματα, θέατρο- να μην είχαν παρασυρθεί στη δίνη της λησμονιάς. Το εντελώς αντίθετο δηλαδή από τη σχεδόν συνομήλική της Μαρία Πολυδούρη. Ακόμα και τα βιογραφικά στοιχεία της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου δεν είναι πολλά. Ό,τι γνωρίζουμε από την ολιγόχρονη ζωή της το χρωστάμε στον Θεσσαλονικέα ποιητή Γιώργο Βαφόπουλο [1903...

Τρεις φωτογραφίες κι ένα χειρόγραφο µε τις χρονολογίες 1931, 1939, 1941-1944 που κληρονοµεί από τη Θεσσαλονικιά γιαγιά της Λούνα, ωθούν την εγγονή Αλίζα να επισκεφθεί τη Θεσσαλονίκη τον Σεπτέµβριο του 2012. Επίσηµη αιτιολογία για το ταξίδι της εικοσιεπτάχρονης µεταπτυχιακής φοιτήτριας ιστορίας στο Πανεπιστήµιο του Τελ Αβίβ, η έρευνα για το µεταπτυχιακό της µε θέµα "Ο βίος και το έργο του Αβραάµ Μπεναρόγια". Η αλήθεια όµως είναι η επιθυµία της να ανακαλύψει τι κρύβουν τόσο οι τρεις φωτογραφίες όσο και οι χρονολογίες που έχει καταγράψει η Λούνα. Και πραγµατικά κρύβονται πολλά...

Τι κρύβουν οι δύο ζωές της Βερόνικα Κ.; Τι έχει αφήσει πίσω της στην Τασκένδη, όπου γεννήθηκε από Έλληνες γονείς που βρέθηκαν εκεί μετά τον Εμφύλιο; Ποιο μυστικό στοίχειωνε τα παιδικά της χρόνια; Ποιος είναι ο καθοριστικός ρόλος του παλιού αντάρτη πατέρα της και στις δύο ζωές της; Και ο μεγάλος της έρωτας με τον Ιόσιφ Μπ. τι απέγινε; Πώς κύλησε η ζωή της στην Ελλάδα, την οποία έμαθε από παιδί να θεωρεί ως πατρίδα της και στην οποία ήρθε το 1989, τη χρονιά που ο κόσμος που γνώριζε άρχιζε να καταρρέει; Πώς τη δέχθηκε αυτή η πολυθρύλητη πατρίδα; Ερωτήματα στα οποία καλείτα...

Ο Κόλπος ο Θερμαϊκός εισχωρεί, βέβαια, ανάμεσα στα πόδια μου - και ας αφήσω τις φτηνές συσχετίσεις που αυθόρμητα ξεπετάγονται. Δεν είναι πια διάφανος και δροσερός όπως πρώτα. Με ψάρια άπειρα, ασημένιες σαγίτες κατά τις ομαδικές τους τροπές. Έχει κάποια στασιμότητα, αναθυμίαση κάποια. Μαζί σαπίζουμε, Νύμφη του Θερμαϊκού. Είσαι Νύμφη και είμαι Νυμφίος. Και είσαι η γενέτειρά μου. Εσύ, βέβαια, κάποτε θα ξανανιώσεις, όταν όλα αυτά τα μπετά ξαναγίνουνε, έτσι ή αλλιώς χώματα. Και στον καιρό της νέας δόξα σου, της νέας αναγέννησής του, αν είσαι μάνα, η ανά, η μάικω, και η μάντρε, ε...

Τριάντα χρόνια, έξι ποιητικές συλλογές, ένας τίτλος. "Οι τρυφεροί άντρες και τα άλλα ποιήματα". Ο τίτλος; Από μια αγαπημένη ομότιτλη συλλογή της ποιήτριας, που είχε κυκλοφορήσει το 1993. Η πορεία όμως μέσα στην ποίηση κοινή για όλα τα ποιήματα από το 1981 έως σήμερα. Ποιήματα-παιδιά σκορπισμένα μέσα στο χρόνο και συγκεντρωμένα τώρα όλα μαζί κάτω από την ίδια οικογενειακή στέγη. Καιρός ήταν, σκέφτηκε η ποιήτρια, να μαζευτούμε όλα μαζί να ξαναειδωθούμε, να δούμε ποια λείπουν, ποια έχουν μείνει στο χθες, αναπόφευκτα ίσως. Είναι μια ιδιαίτερη χαρά για τον/την η ποιητή/τρια...

Το μυθιστόρημα "Πατρίδα από βαμβάκι" διαδραματίζεται στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν και στη Θεσσαλονίκη από το 1949 έως το 1967. Ο ήρωας είναι ένας γιατρός που ακολουθεί τη μοίρα της αναγκαστικής πολιτικής προσφυγιάς μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού. Το 1967 θα επιλέξει μια δεύτερη πολιτική προσφυγιά για να βρίσκεται πιο κοντά στην Ελλάδα. Στο τραίνο Τασκένδη-Μόσχα αναλογίζεται όλη τη μέχρι τότε διαδρομή του. Οράματα, διλλήματα, ενοχές, ιδεολογικές συγκρούσεις, ένας μοιραίος παράνομος έρωτας με μια Ρωσίδα κι ένα αναπάντεχο μυστικό που αποκαλύπτεται πολλές δεκαετίες...

Συμπληρώνονται φέτος είκοσι χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Ιωάννου. Στο γεγονός δεν έχει ως τώρα δοθεί η δέουσα προσοχή, αν κρίνουμε από την αδιαφορία των περισσοτέρων από τις εφημερίδες που διαμορφώνουν με τις σελίδες τους για το βιβλίο τις συνθήκες του λογοτεχνικού μας χρηματιστηρίου αξιών. Ο λόγος είναι προφανής. "Ο Ιωάννου δεν πουλάει", δήλωνε αφ' υψηλού προ ημερών εκδότης εθισμένος στο λογοτεχνικό είδος του μπεστ σέλλερ. Και όμως, ο Ιωάννου ως τον θάνατό του ήταν ο πλέον "ευπώλητος" από τους πεζογράφους της εποχής του. [...] Το γιατί ο Ιωάννου είναι ένας από τους κ...

Ο Γιώργος Ιωάννου της Θεσσαλονίκης. Ο Γιώργος Ιωάννου της ποίησης. Ο Γιώργος Ιωάννου της πεζογραφίας. Ο Γιώργος Ιωάννου της διδασκαλίας. Ο Γιώργος Ιωάννου της περιπλάνησης και της μοναξιάς. Ο Γιώργος Ιωάννου της στιχουργικής. Ο Γιώργος Ιωάννου θύμα ενός αδόκητου θανάτου. Η εξιστόρηση μιας ζωής πλήρους από ήρεμη μεγαλοσύνη. Φέτος, ένα βιβλίο. Eίκοσι χρόνια από τον θάνατό του. Από τη γέννηση (20 Νοεμβρίου 1927), μέχρι τον θάνατο (16 Φεβρουαρίου 1985), η περιπέτεια μιας ολόκληρης ζωής που έχει διανύσει την απόσταση από τη λύπη μέχρι την αναγνώριση. Από την εναγώνια προσπά...

Όλη της τη ζωή, η Ρίτα απολάμβανε τη λικνιστική μονοτονία της ευτυχίας: μια αγαπημένη οικογένεια, καλοί φίλοι, επιτυχία ως συγγραφέας βιβλίων "για το καλοκαίρι". Τούτη η γαλήνια ζωή ραγίζει και για πρώτη φορά η Ρίτα δοκιμάζει την απώλεια και την ευθραυστότητα της ύπαρξης σ' ένα δύσκολο κόσμο. Στην προσπάθειά της ν' ανακαλύψει την αιτία που η ζωή της ξαφνικά άλλαξε, αρχίζει να προβληματίζεται για μια σειρά καταστάσεων με επίκεντρο τη γυναίκα και τις αντιφάσεις της.

Μελένικο, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, 1911-1913. Λίγο πριν και λίγο μετά τους Βαλκανικούς πολέμους που τελειώνουν με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου τον Ιούλιο του 1913. Τίποτα δεν μένει πια ίδιο. Όλα αλλάζουν στα Βαλκάνια. Κι ανάμεσα σ' αυτές τις σαρωτικές και τραυματικές αλλαγές μια γενιά προσπαθεί να ενηλικιωθεί. Ο Στέφανος, που ξεκινά από το Μελένικο να σπουδάσει στη Θεσσαλονίκη και να χάσει στο τέλος και την ίδια του την πατρίδα, ο Κωνσταντίνος που θα μακελευτεί στον πόλεμο, ο Μίλτος που θα χαθεί μια σκοτεινή νύχτα στη Θεσσαλονίκη, ο Θεόδωρος με τις αλαφροΐσκιωτες ιστορίες του,...

[...] Θα πρέπει να επισημανθεί πως τα κριτικά κείμενα τα οποία έχουν συγκεντρωθεί εδώ, έχουν δημοσιευθεί είτε σε λογοτεχνικά περιοδικά, είτε σε ειδικές στήλες του ημερήσιου τύπου και ως εκ τούτου υπάκουαν, κάθε φορά, στις ανάλογες χωρικές απαιτήσεις, χωρίς όμως να αλλοιώνεται η ουσία τους λόγω της, τυχόν, μικρής τους έκτασης. Εκτός όμως από τα κείμενα που αφορούν ένα βιβλίο, υπάρχουν και εννιά μεγαλύτερης επιφάνειας, τα οποία χαρακτηρίζω ως δοκιμές και που, είτε κρίνουν τη συνολική παρουσία ενός ποιητή, είτε αφορούν ειδικότερες πλευρές της ποίησής του, είτε θίγουν κάποια γε...

Από τις λεωφόρους του Μανχάταν στην παλιά πόλη του Ντύσσελντορφ και στα βιομηχανικά κέντρα της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας κι από κει στις βουερές γειτονιές του δαιδαλώδους Πεκίνου, στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ, στην "Ponte Flor de Lotus", τη "Γέφυρα του Λωτού" στο Μακάο, στη Σεούλ και στις Βερμούδες: οι τόποι γίνονται φράσεις, παράγραφοι, επιστολές που θα επιδοθούν πολλά χρόνια μετά, όταν η Γλαύκη και η Μαρκέλλα θα έχουν ξεπεράσει το φράγμα της σιωπής και θα έχουν αρχίσει να μαθαίνουν ανάμεσα στις άλλες γλώσσες και τη γλώσσα του αποστολέα. Συνομιλίες με ανώνυμους περαστικούς...

Μία επιστολή που δεν γράφεται με την προοπτική να επιδοθεί σ΄ αυτόν προς τον οποίο νοερά απευθύνεται· που θέλει απλώς να ψηλαφίσει το κενό της απουσίας του, να συναρμολογήσει λόγια που ειπώθηκαν ή υπονοήθηκαν, κινήσεις ανεπαίσθητες και χειρονομίες που έμειναν για μια στιγμή μετέωρες στον αέρα, μία τέτοια επιστολή δεν υποκαθιστά παρά τη σιωπή του αποστολέα. Καλά καλά δεν υπάρχει ούτε αποστολέας· υπάρχει μόνο μία απροσδιόριστη, έντονη ωστόσο, ανάγκη για επικοινωνία με τον "άλλο" που κρύβεται μέσα στον καθένα και που κάποτε διεκδικεί επιτακτικά το πρόσωπό του - ή το προσωπείο...

Μια γυναίκα γύρω στα πενήντα, που ζει μεγάλο μέρος του χρόνου της στη Σαντορίνη, αλληλογραφεί με ένα φίλο της ψυχίατρο που εργάζεται στην Αγγλία. Τις επιστολές αυτές μαζί με κάποια e-mails θα βρει ο γιος της μετά το θάνατό της και θα προσπαθήσει να καταλάβει τον κόσμο της μητέρας του. Έναν κόσμο όπου η ομορφιά της δύσης στην καλντέρα φωτίζει τη δυστυχία ενός πολιτισμού που κρύβει επιμελώς τον πανικό μπροστά στα αισθήματα και τις ανάγκες της ψυχής.

Η νεαρή συγγραφέας που «δραπετεύει» από την Αθήνα για να βρει την ηρεμία και την έμπνευση σ' ένα από τα μεγάλα και ιστορικά ελληνικά νησιά, προκειμένου να ολοκληρώσει το βιβλίο της, συναντάει έναν καινούργιο κόσμο μεταξύ πραγματικότητας και μύθου: τη μαγευτική φύση, τη συναρπαστική ιστορία και μυθολογία του νησιού, αλλά, κυρίως, το πρόσωπο μιας άλλης νέας γυναίκας. Μια ασυνήθιστη έλξη· μια σχεδόν εξωπραγματική συμπεριφορά. Η μια αλήθεια, η πραγματική, ανταγωνίζεται την άλλη, την υπερβατική. Η περιπέτεια της καθημερινότητας που αντιστρατεύεται την περιπέτεια του ονείρου και...

O στρατός περνάει στη Νεοελληνική Λογοτεχνία από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Ο στρατός σε όλες του τις στιγμές, τις απάνθρωπες του πολέμου, τις σκληρότατες του καψονιού και της φυλακής αλλά και τις αξέχαστα συντροφικές. Η Έλενα Χουζούρη ανθολογεί τις λογοτεχνικές στρατιωτικές σελίδες 72 ελλήνων πεζογράφων και ποιητών (Ανδρέας Καρκαβίτσας, Στρατής Μυριβήλης, Γιάννης Ρίτσος, Θανάσης Βαλτινός, Κώστας Καρυωτάκης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Μπεράτης, Γιώργος Θεοτοκάς, Άγγελος Τερζάκης, Στρατής Τσίρκας, Δημήτρης Χατζής, Μένης Κουμανταρέας, Αλέξανδρος Κοτζιάς, Μάριος Χάκκας, Γιώργος Ι...

Τι μπορεί να εκμυστηρεύεται, άραγε, ένας συγγραφέας και αθεράπευτα διανοούμενος, κάπου στα μέσα της ηλικίας του, ήδη εξαρτημένος από το αλκοόλ και αποκαρδιωμένος απ΄ τη ζωή, σε μια πρώην μαθήτριά του και ερωμένη του και τώρα μεταπτυχιακή σπουδάστρια σε Πανεπιστήμιο του Λονδίνου; Απλώς, σκέψεις που ποτέ δεν είχε το θάρρος να τις εμπιστευτεί σ΄ αυτήν, μνήμες προσωπικών στιγμών που ο χρόνος μετάγγισε τη νοσταλγική αύρα τους και, τέλος, σχόλια για τη λογοτεχνική πραγματικότητα που τη βρίσκει φτωχή, περιθωριοποιημένη και αλυσιτελή.