Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η έκθεση αυτή δεν γράφτηκε με την πρόθεση να παρουσιάσει έναν εξαντλητικό πίνακα όσων μελετών έχουν γίνει στη Γαλλία για τις πόλεις του 18ου και του 19ου αι. Ας μας συγχωρεθεί λοιπόν και η φαινομενικά αυθαίρετη, αν όχι ιδιότροπη επιλογή, και τα κενά που τυχόν παρουσιάζει. Η επιθυμία μας είναι να συνδέσουμε στενά τούτο εδώ το δοκίμιο με το γενικό θέμα "Από την προβιομηχανική στη βιομηχανική πόλη" με τις εννοιολογικές και μεθοδολογικές επιλογές που συνεπάγεται μια τέτοια διατύπωση, με τα συγκεκριμένα ερωτήματα που εγείρει. Από τις ήδη συσσωρευμένες μονογραφίες, εδώ και μια δε...

[...] Επικεντρωμένος, ο τόμος αυτός, σε μία θεματική ενότητα, τη βίωση και καταγραφή του οικονομικού στα απομνημονεύματα του '21, δεν είναι παρά ένα μικρό, ελάχιστο δείγμα μιας ιδιότυπης διδασκαλίας που επιμένει στη μαρτυρία προκειμένου να διεμβολίσει την επιζητούμενη κατανόηση των μηχανισμών. Διδασκαλία υπαινικτική, η οποία προδίδει μια βαθύτατη ιστορική παιδεία, με την εποπτεία και την ευαισθησία που απορρέουν από αυτήν αλλά και την ανατροφοδοτούν. (από τον πρόλογο των Φιλίππου Ηλιού, Ευτυχίας Λιάτα, Άννας Ματθαίου, Πόπης Πολέμη) [...] Αυτά τα κείμενα είναι επεξερ...

"Προθυμίαν έχω, χρήματα δεν έχω να βοηθήσω το φίλτατον γένος μου. Άλλοι καταβάλλον κόπους. Άλλοι ας καταβάλλωσι χρήματα προς φωτισμόν της πατρίδος." Τέκνο της ανάγκης, οι προεπαναστατικές αγγελίες προς άγραν συνδρομητών για την έκδοση νεωτερικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, προσφέρουν μία πρώτης τάξεως μαρτυρία για την εποχή που τις γέννησε. Είτε οι ανάλογες προσπάθειες ευοδώθηκαν είτε έμειναν στα "ανεκπλήρωτα εκδοτικά σχέδια", ο προγραμματικός-διαφημιστικός λόγος των κειμένων, τα όποια εκδίδονται στον τόμο αυτό, φέρει έκδηλο το αποτύπωμα των κοσμοϊστορικών αλλαγ...

[...] Εξίσου ποικίλα με τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα ήταν και τα αντικείμενα των σεμιναρίων της, που παρακολουθήσαμε πρώτα στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης, κι αργότερα -ορισμένοι από εμάς- στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ή στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου: από την ιστορία του Τύπου έως εκείνη της γεωγραφίας, της χαρτογραφίας, και του περιηγητισμού, και από την ιστορία του βιβλίου έως την αλληλογραφία, τις λόγιες εταιρείες, την λογοτεχνία. Μια ιστορία ζωντανών ιδεών και ανθρώπων που εμπνεύσθηκαν από αυτές, κυρίως όμως μια ιστορία των μέσων, όπου οι ιδέες δι...

Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...

Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...

Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...

Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...

Καρπός μακράς επεξεργασίας από το Βιβλιολογικό Εργαστήρι "Φίλιππος Ηλιού", με εισαγωγή-επιμέλεια της Πόπης Πολέμη και επιστημονικούς συνεργάτες την Αναστασία Μυλωνοπούλου και την Ειρήνη Ριζάκη, αποτελεί οργανική συνέχεια του μνημειώδους Α' τόμου (έτη 1801-1818) τον οποίο είχε δημοσιεύσει ο Φίλιππος Ηλιού το 1997 και, εξαντλημένος προ πολλού, συνοδεύει την τωρινή έκδοση σε CD. Η ιστορική και φιλολογική έρευνα αποκτά έτσι ένα ακόμη έργο αναφοράς, ενώ ολοκληρώνεται η τεκμηριωτική υποδομή για την ελληνική βιβλιοπαραγωγή των αμέσως προεπαναστατικών, των επαναστατικών και των καπ...

Ο Φίλιππος Ηλιού πρόλαβε να εκδώσει τον πρώτο τόμο της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αιώνα: 1801-1818 (Βιβλιολογικό Εργαστήρι - Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 1997 [=1998]. Ο δεύτερος τόμος (έτη 1819-1832) κυκλοφόρησε το 2011 (Μουσείο Μπενάκη, ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ). Με τον τρίτο τόμο εγκαινιάζεται η σειρά που φιλοδοξεί τώρα να καλύψει ό,τι συμβατικά αποκαλούμε "οθωνικά χρόνια», δηλαδή την περίοδο 1833-1863. Τα 2.560 λήμματά του (έτη 1833-1844) σχεδόν ισοδυναμούν με το άθροισμα των δύο προηγούμενων (1.403 και 1.341 αντίστοιχα). Ο τόμος αυτός ψηλαφεί τη στιγμή που «το γένο...

Σε όσους ασχολούνται με τα καθέκαστα και την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας τον 19ο αιώνα, είναι αυτονόητη η χρησιμότητα της βιβλιογραφίας των ελληνικών εντύπων της εποχής αυτής. Η μελέτη των προεπαναστατικών χρόνων, της Επανάστασης, της Καποδιστριακής και της Οθωνικής περιόδου ευνοήθηκε αναμφίβολα από τη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Σ. Γκίνη και Β. Γ. Μέξα. Ωστόσο, για το τελευταίο τρίτο του αιώνα, οι γνώσεις υστερούν ουσιαστικά από την άποψη αυτή. Τοπικές ή θεματικές βιβλιογραφίες ικανοποιούν, ως ένα βαθμό, αιτήματα επιμέρους τεκμηρίωσης, αλλά το σύνολο της βιβλιοπαραγω...

Εκδότες και τυπογράφοι, συγγραφείς και μεταφραστές, οπαδοί και αντίπαλοι του Διαφωτισμού, τα ελληνικά τυπογραφεία της Βενετίας, η Πατριαρχική Τυπογραφία της Κωνσταντινούπολης κι ακόμη: συνδρομές και συνδρομητές, κυκλοφορίες, ζητήματα βιβλιογραφικά (με το μεγάλο έργο του Emile Legrand να δεσπόζει), το αναγνωστικό κοινό και τα είδη του βιβλίου, από τις λαϊκές φυλλάδες και τα θρησκευτικά έντυπα μέχρι το νεωτερικό επιστημονικό βιβλίο: Μέσα από τις σελίδες του τόμου αυτού αναδεικνύεται ένας ολόκληρος κόσμος, άγνωστος εν πολλοίς και γοητευτικός, όχι μόνο για τους ερευνητές αλλά γ...

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης, που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης με τη συνεργασία της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας ( Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη ) και με επιστημονικό σύμβουλο τον Αλέξη Δημαρά, στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (13 Ιανουαρίου έως 14 Μαρτίου 2010). Η έκθεση και ο κατάλογος επικεντρώνονται σε σχολικά βιβλία ( αλφαβητάρια, αναγνωστικά, Νεοελληνικά Αναγνώσματα ) γραμμένα και εικονογραφημένα από γνωστούς λογοτέχνες και καλλιτέχνες. Παρουσιάζεται η συμβολή δέκα λογοτεχν...

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης, που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης με τη συνεργασία της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας ( Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη ) και με επιστημονικό σύμβουλο τον Αλέξη Δημαρά, στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (13 Ιανουαρίου έως 14 Μαρτίου 2010). Η έκθεση και ο κατάλογος επικεντρώνονται σε σχολικά βιβλία (αλφαβητάρια, αναγνωστικά, Νεοελληνικά Αναγνώσματα) γραμμένα και εικονογραφημένα από γνωστούς λογοτέχνες και καλλιτέχνες. Παρουσιάζεται η συμβολή δέκα λογοτεχνών (...

Οι δεσμοί του Φίλιππου Ηλιού με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τους ανθρώπους που το πλαισιώνουν υπήρξαν στενοί και μακρόχρονοι, με θεσμικό επιστέγασμα την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής (1994). Έτσι, η επιστημονική συνάντηση που οργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Ρέθυμνο (14-15/10/2005) υπήρξε μια χειρονομία μεστή περιεχομένου: ιστορικοί, φίλοι και συνεργάτες, ομότεχνοι του Φ. Ηλιού τίμησαν τη μνήμη του με τρόπο ουσιαστικό, καταθέτοντας τον γνωστικό οβολό τους στη μεγάλη τράπεζα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας. Ο τόμος περιέχει τ...

Πέντε χρόνια μετά το θάνατο του Φίλιππου Ηλιού, το τομίδιο αυτό εκδίδεται εις ανάμνησιν εκείνης της ημέρας του Μαρτίου του 2004. Ανάμνηση κριτική, με τους τρόπους τους δικούς του, που θέλω να τη μοιραστώ με φίλους και συνοδοιπόρους. Αναδημοσιεύονται, λοιπόν, στη συνέχεια, δύο από τα κείμενα που γράφτηκαν, το διάστημα που μεσολάβησε, για να νικήσουν τη σιωπή και να πατήσουν με τη γραφή το θάνατο. Επικεντρώνονται, αμέσως ή εμμέσως, σε μία επαφή κομβική με τον πρεσβύτερο ομότεχνο Κ. Θ. Δημαρά και τα συνεπακόλουθά της. Κι ίσως δεν είναι άτοπο να ξαναθυμίσω εδώ πως τον ιστ...

Ο πυρήνας του αρχείου εντοπίστηκε το καλοκαίρι του 1975. Το μισό υλικό ήταν στοιβαγμένο σ' ένα δωμάτιο του δημαρχιακού μεγάρου το οποίο κάποτε ήταν το δημοτικό φαρμακείο. Το υπόλοιπο βρισκόταν σ' έναν από τους "πύργους" του ίδιου μεγάρου, και σ' άλλους χώρους. Το φθινόπωρο του 1975 η "Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού" δέχθηκε να αναλάβει την ταξινόμηση του αρχείου. Την άνοιξη του 1976 μια ομάδα πήγε στην Ερμούπολη να διερευνήσει τη φύση και την έκταση του υλικού. Διαπιστώθηκε ότι τα χρονικά όρια κυμαίνονταν από το 1830 περίπου ως τα τέλη της δεκαετίας του 1960· ότι μικρό μ...