Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αν "κάθε πραγματική περιγραφή είναι ταυτόχρονα και η εξήγηση του ζητήματος", τότε η εξήγηση, η ερμηνεία των γεγονότων κρύβεται στην πραγματική αλληλουχία τους, στην εσωτερική αιτιακή τους συνάρτηση, που αποκαλύπτει και την αντικειμενική νομοτέλεια, την ιστορική αναγκαιότητα. Τη συνάφεια, τον ειρμό των γεγονότων της νεοελληνικής ιστορίας ενάμιση, τουλάχιστον, αιώνα, από τις παραμονές της λεγόμενης ελληνικής επανάστασης ως τη μεταπολίτευση του 1974 κ.ε., δηλαδή από τις αρχές του 19ου ως τα τέλη του 20ού αιώνα, επιχειρεί να συλλάβει αυτό το βιβλίο, με σημεία αναφοράς τις πολιτ...

Με άξονα την εξέλιξη των εθνών, το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να προσφέρει στον αναγνώστη μια εγκυκλοπαιδική επιτομή της παγκόσμιας ιστορίας, από την προέλευση ως την υπέρβαση των εθνών, μια σύνοψη της ιστορικής εξέλιξης από τη φυλετική κοινωνία της "απώτερης αρχαιότητας", διαμέσου της πολιτικής κοινωνίας, ως την κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα του εγγύτατου μέλλοντος, μια πολύ γενική επισκόπηση της γραπτής ιστορίας των ως τα τώρα κοινωνιών, που είναι ιστορία ταξικών αγώνων. Γιατί τα νεώτερα αστικά έθνη, τα καθαυτό έθνη εκμαιεύτηκαν με την αστική επανάσταση από τους κόλπους της φε...

Το βιβλίο αυτό καταστρώθηκε έτσι που να προσφέρει στον αναγνώστη δυο μελέτες στη συσκευασία μιας. Η πρώτη παρακολουθεί τη δομική - δηλαδή χρηματοοικονομική, όχι απλά χρηματοπιστωτική - κρίση του καπιταλισμού, που μαίνεται από το 2008, όχι μόνο κλονίζοντας εταιρίες, επιχειρήσεις, τράπεζες, αλλά αποσταθεροποιώντας ολόκληρα κράτη, και δεν είναι, όπως οι προηγούμενες διαρθρωτικές κρίσεις, κυκλική, είναι διαρκής και, με τις αδιάκοπες διακυμάνσεις της, που η τελική τάση τους είναι όμως πτωτική, αποτελεί σύνθεση των κυκλικών οικονομικών κρίσεων που προηγήθηκαν (1816, 1825, 1836, 1...

Από την άποψη του περιεχομένου του το σπονδυλωτό αυτό βιβλίο είναι μια σειρά αυτοτελών μελετημάτων, που συναποτελούν ένα σύντομο απάνθισμα νεοελληνικής ιστορίας. Αν και αυτοτελείς, ωστόσο, οι μελέτες αυτές συνδέονται εσωτερικά μεταξύ τους: όχι μόνο επειδή, όπως είναι αυτονόητο, περιστρέφονται γύρω από το ίδιο θεματικό αντικείμενο, τη νεοελληνική ιστορία δηλαδή· αλλά κι επειδή επίσης στόχος τους είναι να συμβάλουν στην απομυθοποίηση ορισμένων πτυχών της νεοελληνικής ιστορίας, που έχουν αναχθεί σε εθνικοπατριωτικούς θρύλους.

Το "σπονδυλωτό" αυτό βιβλίο αποτελείται από τρία αυτοτελή, αλλά συνεχόμενα θέματα, που προσφέρουν μια συνολική εικόνα των εξωτερικών σχέσεων της Ελλάδας τους τελευταίους δυο αιώνες. Άλλωστε πριν από την περίοδο αυτή είναι ζήτημα κατά πόσο μπορεί να γίνεται λόγος για εξωτερικές σχέσεις της Ελλάδας, τουλάχιστον υπό την έννοια των διακρατικών σχέσεων. Για την Ελλάδα, όπως για όλες τις χώρες της Ανατολής, που πλην μιας (της Τουρκίας) αναπτύχθηκαν σε παθητική εξάρτηση από την καπιταλιστικά αναπτυγμένη Δύση, οι εξωτερικές σχέσεις, όχι υπό την στενότερη έννοια των διπλωματικών, αλ...

Η συλλογή αυτή δεν αποτελεί ευρετήριο αποφθεγμάτων, ταξινομημένων κατά λήμματα, αλλά μάλλον μια επίτομη ανθολογία της παγκόσμιας ιστορίας, οργανωμένη κατά περιόδους και κατάλληλα σχολιασμένη, που προσανατολίζει τον αναγνώστη σε μια συνεκτική, όχι επιλεκτική παρακολούθηση, αν και, κατ' αντίθεση με μια θεματολογική κατάταξη.

Η συλλογή αυτή δεν αποτελεί ευρετήριο αποφθεγμάτων, ταξινομημένων κατά λήμματα, αλλά μάλλον μια επίτομη ανθολογία της παγκόσμιας ιστορίας, οργανωμένη κατά περιόδους και κατάλληλα σχολιασμένη, που προσανατολίζει τον αναγνώστη σε μια συνεκτική, όχι επιλεκτική παρακολούθηση, αν και, κατ' αντίθεση με μια θεματολογική κατάταξη.

Ο ιστορικός ρόλος της Τουρκίας από τη μια, και των "βαλκανικών μικρολαών" από την άλλη, που συνδέεται άμεσα με το Ανατολικό Ζήτημα και έμμεσα με την ευρωπαϊκή επανάσταση, υπήρξε διαμετρικά αντίθετος. Γιατί οι "βαλκανικές μικρογραφίες κρατών" ξεπρόβαλαν με μια σειρά βρώμικων πολέμων εθνικής καθαρότητας, έτσι που η ιστορία του εθνικού ζητήματος στα Βαλκάνια να συμπίπτει με το χρονικό της εθνοκάθαρσης στη χερσόνησο του Αίμου· ενώ η συνάφεια της Τουρκίας με την ευρωπαϊκή επανάσταση ταυτίζεται με το ρόλο των Τούρκων στην παγκόσμια ιστορία, δηλαδή βασικά στη νεότερη ιστορία, την...

Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο σταυρό, στο σπαθί και στο στέμμα, δηλαδή την ορθοδοξία, το μεγαλοϊδεατισμό και τη μοναρχία στην Ελλάδα; Η τριγωνική αυτή σχέση θα μπορούσε, με λίγα λόγια να διατυπωθεί ως εξής: Επειδή το νεοελληνικό κράτος ήταν το πρώτο κράτος εθνικού τύπου σ' όλη την Ανατολή, "από την Αδριατική ως τον κόλπο της Βεγγάλης", η αναγκαία πολιτική μορφή της ύπαρξής του δε μπορούσε να είναι άλλη από την αβασίλευτη δημοκρατία. Γιατί η κληρονομική μοναρχία προϋπόθετε την ανάπτυξη του φεουδαλισμού, ενώ η νεοελληνική κοινωνία πρόκυψε από τους κόλπους του ασιατικού τρόπ...

Το βιβλίο αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί συνοπτική ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Ως "καθημερινή" ιστορία, όμως, δε συνιστά μια στατική περιγραφή ηθών, εθίμων και συνηθειών, αλλά κυρίως αποτελεί μια επισκόπηση των μεταβολών, των κρίσεων και των εξελίξεων που συνέβησαν στον ιδιωτικό βίο των Ελλήνων μέσα σε ένα βάθος χρόνου. Ο συγγραφέας καταγράφει εν συντομία τις μεταβολές αυτές, για να προχωρήσει όμως βαθύτερα στην ερμηνεία τους· για να "ξεναγήσει" τον ταξιδιώτη, με άλλα λόγια τον αναγνώστη, σε μια εποχή που συνοδεύτηκε από κρίσιμες και καθοριστικές πολιτικές και κοι...

Το βιβλίο μπορεί να εκληφθεί σαν μελέτη των εμφυλίων πολέμων της νεοελληνικής ιστορίας, που συμπτώματά τους αποτελούν και οι πολιτικές δολοφονίες, αλλά μπορεί επίσης να εκληφθεί και σαν έρευνα μερικών από τις πιο αξιοσημείωτες πολιτικές δολοφονίες στη νεότερη Ελλάδα μέσα στα πλαίσια των εμφυλίων αγώνων, στα οποία συντελέστηκαν. Γιατί πολιτικές δολοφονίες, όπως εκείνες της ελληνικής επανάστασης - του Π. Καρατζά, του Α. Οικονόμου, του Π. Κρεβατά, του Ο. Ανδρούτσου (μαζί, καθώς θα δούμε, κι ο θάνατος του Καραϊσκάκη), - ή όπως ο φόνος του Καποδίστρια, οι επανειλημμένες απόπειρ...