Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα. Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του, οι ιδέες του συζητιούνται εντονότερα από ποτέ, καθώς καθίστανται επίκαιρες από τα ίδια τα πολιτικά και υπαρξιακά προβλήματα που ανακύπτουν στην πραγματικότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Στην τιτάνεια προσπάθειά του να σκεφτεί και να διαυγάσει κάθε πεδίο και κάθε στιβάδα του είναι, ο Καστοριάδης έσπασε τα θεσμισμένα στεγανά της γνώσης, συνδυάζοντας φαινομενικά διαχωρισμένα αντικείμενα, όπως η πολιτική σκέψη και πράξη, η φιλοσοφία, η τ...

Η σύγχρονη τέχνη και η φιλοσοφία, ως στιγμές της δικής μας επικαιρότητας, ως θεσμισμένοι ανθρωπολογικοί τόποι του δικού μας δύσκολου και απρόσφορου παρόντος, μας διανοίγουν. Μας διανοίγουν στην ιστορική πραγματικότητα, αλλά μας διανοίγουν διαφορετικά. Εν αντιθέσει, με το κυρίαρχο και σήμερα -όπως εξάλλου στο σύνολο σχεδόν της ιστορίας- φαντασιακό της ετερονομίας, μας διανοίγουν στην πραγματική εμπειρία ενός άλλου, εναλλακτικού κόσμου. Μερικώς, αλλά πραγματικά. Στο δικό τους περιορισμένο έδαφος, αλλά ριζικά. Στη βιωμένη εμπειρία ενός κόσμου, ο οποίος συνιστά για μας (για τη...

Γράφει ο P. Vidal-Naquet: "Πράγματι, ο Καστοριάδης ήρθε στο Παρίσι από την Αθήνα -όπως ο Ξένος του Πλάτωνα ήρθε στην Αθήνα από την Ελέα της Μεγάλης Ελλάδος- για να παίξει τον ρόλο του "διδασκάλου της αλήθειας", μιας αλήθειας που ήθελε να προωθήσει την ελευθερία και όχι να την καταπνίξει". Αναμφίβολα έτσι. Και γι' αυτό μιας αλήθειας, στην περίπτωσή του, ενσυνειδήτως με άλφα μικρό. Αλήθεια δε, που ως στοχαστικό πρόταγμα, υπήρξε εν προκειμένω όχι απλώς πρόθεση ελευθερίας ή βήμα προς αυτήν, αλλά χάρη στο πολυσχιδές, πολύπλευρο και πολύμοχθο έργο που αυτός μας κατέθεσε, έργω ελε...

Με το βιβλίο αυτό αρχίζουμε ένα νέο και σύγχρονο πεδίο διεπιστημονικών ερευνών, με φόντο τη σύγχρονη, βαθειά και παρατεταμένη παγκόσμια κρίση. [...] Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε ότι τυατό το νέο δίπολο σύγχρονης προβληματικής ανταποκρίνεται δημιουργικά και υπό μία σύγχρονη οπτική στο γενικότερο θεωρητικό, αισθητικό, πολιτισμικό και ιδεολογικό ρεύμα ή κίνημα του μοντερνισμού που σφράγισε ανεξίτηλα τον ΧΧο αιώνα, και το οποίο, πιστεύουμε, παραμένει ζωντανό ακόμη, πάντοτε υπονοείται, με τις αναγκαίες ανασυγκροτήσεις μορφολογικές, αισθητικές, πρακτικές κ.α.

Η σύγχρονη τέχνη και η φιλοσοφία, ως στιγμές της δικής μας επικαιρότητας, ως θεσμισμένοι ανθρωπολογικοί τόποι του δικού μας δύσκολου και απρόσφορου παρόντος, μας διανοίγουν. Μας διανοίγουν στην ιστορική πραγματικότητα, αλλά μας διανοίγουν διαφορετικά. Εν αντιθέσει, με το κυρίαρχο και σήμερα -όπως εξάλλου στο σύνολο σχεδόν της ιστορίας- φαντασιακό της ετερονομίας, μας διανοίγουν στην πραγματική εμπειρία ενός άλλου, εναλλακτικού κόσμου. Μερικώς, αλλά πραγματικά. Στο δικό τους περιορισμένο έδαφος, αλλά ριζικά. Στη βιωμένη εμπειρία ενός κόσμου, ο οποίος συνιστά για μας (για τη...

Περιεχόμενα Εισαγωγή - Β. Φιοραβάντες: "Μοντέρνα αισθητική: Το πρόταγμα της απελευθέρωσης και τραγικότητα" Παγκοσμιοποίησης και Τέχνη - Γ. Λαζαράτος: "Η τέχνη στην εποχή της παγκοσμιοποίησης: Η πολιτική της διάσταση" - Α. Μαστρογιάννη: "Η διαχρονικότητα του ιμπρεσιονισμού και η συμβολή του στη μοντέρνα τέχνη" - Γ. Ζιώγας: "Το τέλος μιας ουτοπίας; Η επιφάνεια της αφηρημένης ζωγραφικής το 2008" - Ο. Σταθάτου: "Σχετικά με την προτεραιότητα του Αντικειμένου" - Α. Δήμου-Τζαβάρα: "Καλλιτέχνημα, "αίτια" και τύχη" - Δ. Τζωρτζόπουλος: Όψεις του αισθητικού στον Hegel" -...

"Το μη τελείωμα πρέπει να είναι δομικό στοιχείο της τέχνης, της κουλτούρας και της πολιτιστικής πολιτικής στο βαθμό που τις προφυλάσσει από την ενσωμάτωση, την αλλοτρίωση και την ορθολογικοποίηση. Η αποσπασματοποίηση, δηλαδή, το μη τελείωμα και το σύστημα - αντισύστημα είναι (ή πρέπει να είναι) οι βασικές συνιστώσες της πολιτιστικής πολιτικής, ειδικότερα σήμερα που οι συστηματικές ή τουλάχιστον οι συστημίζουσες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης είναι πολύ πιο ισχυρές από κάθε άλλη περίοδο. Ακόμη πιο συγκεκριμένα η κουλτούρα και, ως εκ τούτου, η πολιτιστική πολιτική θα πρέπει να...

Ζούμε σ' έναν κόσμο μεταφράσεων. Κείμενα μεταφράζονται από τη μια γλώσσα στην άλλη και όπως έχει ειπωθεί, χαρακτηριστικά, σ' ένα ορισμένο επίπεδο διαρκώς τα πάντα μεταφράζονται. Όμως, είναι δυνατή η μετάφραση ενός μηνύματος, όχι απλώς από μια φυσική γλώσσα σε άλλη (δηλαδή, όχι μόνον εντός του ίδιου σημειωτικού συστήματος, του συστήματος των φυσικών γλωσσών), αλλά από ένα σύστημα σημείων σε άλλο; Μπορούμε να μεταφράσουμε ένα λογοτεχνικό κείμενο σε κινηματογραφική ταινία, ένα ποίημα σε γλυπτό, έναν πίνακα από τη ζωγραφική τέχνη στην τέχνη του χορού, ή αντίστροφα; Με άλλα λόγι...

Ποια η ταυτότητα του έργου τέχνης στην εποχή μας; Ποια η σχέση του με την κριτική ερμηνεία; Το ότι είναι φτιαγμένο από σημεία, ότι είναι ένα σημείο, ένα σημειακό γεγονός, είναι κάτι περισσότερο από προφανές και κοινά αποδεκτό. Αν και σημείο όμως, κατά την κριτική του πρόσληψη "συμπεριφέρεται" κατά τρόπο ανώμαλο, παράδοξο, αναφορικά με τα όσα γνωρίζουμε για τη λειτουργία των σημείων. Ενώ κατά τη (και από τη) χρήση των σημείων αναμένουμε μία μονοσήμαντη σημασιοδότηση και την κοινοποίηση ενός νοήματος, μίας σημασίας, που να είναι εντοπίσιμα, το έργο τέχνης εμφανίζεται στη συλλ...