Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Φαίνεται πως μερικές μορφές του πνευματικού πολιτισμού μιας χώρας, χρειάζεται ο θάνατος να παρέμβει και να τις αποτραβήξει από τους συγκαιρινούς των, για να φανεί το εξαιρετικό τους μέγεθος και η άπεφθη αξία τους. Αυτό έγινε και με τον Αιμίλιο Χουρμούζιο: από τότε που ο θάνατός του δημιούργησε ανάμεσα σ' εκείνον κι εμάς μιαν επώδυνη απόσταση, θεωρούμε την μορφή του, καθώς πληθαίνει η έκδοση των έργων του και καθώς όλο και ερημώνεται ο νεοελληνικός πνευματικός χώρος από αυθεντικά μεγέθη, να μεγαλώνει, όλο και πιο πολύ να υψώνεται και να καταδείχνει μέσα στην ανέκκλητη σιγ...

Κανένας άλλος ποιητής μέσα στον χώρο του Νεοελληνικού Πολιτισμού δεν υψώθηκε ως συμπέρασμα Ιστορίας, Ζωής, Ποίησης και Πείρας· μόνον ο Κωστής Παλαμάς. Στην υψηλή του μορφή και στο ευρύτατο έργο του, συναίρεσε με τρόπο δημιουργικό όλα όσα οι Έλληνες εβίωσαν κι έπαθαν πάνω στη γη πλάθοντας Ιστορία κι Ομορφιά. Για τούτο δίκαια του αναγνωρίστηκε η δάφνη του εθνικού Ποιητή. Στην τελευταία περίοδο της ζωής του, ο Παλαμάς είδε να φυτρώνει ορμητικά η Νέα Ποίηση κι άκουσε τον ήχο της αξίνας που γκρέμιζε τα παλιά. Εκείνος δεν ήταν γκρεμιστής αλλά χτίστης. Δεν είχε έρθει ως άρνηση...

[...] Στα κείμενα τούτα θα δούμε ότι στην ιστορική δυναμική συντελείται η ανθρώπινη συνείδηση και διαγράφονται τα όρια του νόμου της. Θα δούμε, ακόμη, ότι η ελευθερία είναι ο κύριος καθοριστικός συντελεστής της ιστορικής πράξης. Κι όμως η ιστορία δεν είναι η έσχατη κρίση. Η ιστορία εμπεριέχει την ουτοπία της. Το δόγμα - κάθε δόγμα - επιφέρει τον τερματισμό της αναζήτησης, δηλαδή την απολίθωση του ιστορικού πνεύματος και όρων του. Η αναζήτηση της αλήθειας στον ιστορικό χρόνο είναι ελεύθερη και γίνεται γόνιμη, όταν η ελευθερία είναι αληθινή. Στα όρια του δόγματος τείνει ν'...

Με την απόσταση που τραγικά ανοίγει ο χρόνος όταν η ύπαρξη κρυσταλώνεται με την τελευτή της, ατενίζουμε σήμερα τον Φώτη Κόντογλου - είκοσι χρόνια μετά την κοίμησή του και ενενήντα από την γέννησή του. Τον ατενίζουμε με βαθύ σέβας και πιστή αγάπη να ψηλώνει από χρόνο και χρόνο και μέσα στην δεινή εμπλοκή του Ελληνισμού με την εποχή μας, να κερδίζει η μορφή και το έργο του ακέρια την σημασία τους. Με καθαρότερη σήμερα ματιά και με καρδιά που βρίσκει την δύναμη να τιθασεύει την αγάπη της στον ζυγό της δίκαιης κρίσης, θωρούμε τον Φώτη Κόντογλου να υψώνεται εις κεφαλήν γωνίας τ...

Περιέχονται τα κείμενα: - Η Ελευθερία - Η Αλήθεια - Η Ελλάδα - Ο πόνος - Ο έρωτας - Η ποίηση - Η λέξη - Ο κόσμος - Η ιστορία - Η ύλη - Το πνεύμα - Το όν - Ο Θεός - Ο χρόνος - Ο θάνατος - Η ζωή - Η ψυχή - Το μηδέν - Η αναγκαιότητα - Το τυχαίο - Το πεπρωμένο [...] Αγάπησα τις έννοιες αυτές κι έδωσα πολλά από τον εαυτό μου, όταν σχεδίαζα την ιστιοδρομία μου ανάμεσα σε θύελλες και σε νηνεμίες. Καμιά όμως έννοια δεν ξεσήκωσε τέτοια θύελλα στο πνεύμα μου, όσο η έννοια του Θεού. Έχω άραγε το δικαίωμα να μιλώ για την "έννοια" του Θεού; Όχι, βέβαια, αλλά χρησ...

Ερμηνεύοντας με το εξαιρετικό λογοτεχνικό του έργο και την πολιτεία του, ο Γιώργος Θεοτοκάς τους καιρούς του, υπήρξε από καταγωγή, από την ιερή του ρίζα ελληνοκεντρικός κατ' εξοχήν συγγραφέας και στοχαστής και αναδείχτηκε στην στερνή περίοδο του επίγειου βίου του αληθινά και γνήσια θεοκεντρικός. Μέσα, στην αιθάλη των καιρών μας που σκεπάζει ολόκληρη τη νεοελληνική κοινωνία, και την υψηλή περιοχή των Γραμμάτων μας, ο Θεοτοκάς στέκεται φωτεινός εκφραστής των ιδανικών, των θέσεων και των προσδοκιών της μεγάλης Γενιάς του Τριάντα αλλά συγχρόνως και μάρτυρας της ευγένειας του...

Δύο διαφορετικές πνευματικές παραδόσεις έχουν ανεξίτηλα σημαδέψει την ιστορία της κοινωνικής σκέψης. Η ευρωπαϊκή παράδοση, από την μια μεριά, και η αγγλοσαξονική παράδοση από την άλλη. Η πρώτη από αυτές, οπωσδήποτε κι αν υπάρχουν εσωτερικές διαφοροποιήσεις στους κόλπους της -με την Γερμανική, την Γαλλική και την Ιταλική σχολή κυρίως -τείνουν να βρίσκουν την ενότητα τους τόσο κατά την γέννηση της κοινωνικής επιστήμης όσο και στην διαχρονική της διασπορά. Η αγγλοσαξονική παράδοση από την άλλη μεριά, σχετίζεται κυρίως με τον τρόπο εκείνο της σκέψης που εγκαινιάσθηκε με την Αγγ...

Από την στιγμή που εμφανίστηκε στα Γράμματά μας ο Στράτης Μυριβήλης, τοποθετήθηκε από τους τίμιους και καλόπιστους μελετητές και κριτές της Λογοτεχνίας μας σε θέση εξέχουσα και περίοπτη. Και στην θέση αυτή στέκεται ατάραχος και στέρεος τόσα χρόνια, μετά την ένσαρκη αποχώρησή του από την ζωή. Όσο εκείνος "κρύβεται" μέσα στον χρόνο, τόσο το έργο του υψώνεται και λάμπει, κρουστό στην αλήθεια του, εράσμιο στην ειδή και ανθρώπινα δραματικό στην ουσία του. Γιατί το έργο αυτό είναι μετουσιωμένο μέσα στην αλήθεια μιας γλώσσας ζωντανής και τελεσφόρας που αποτελεί υπόδειγμα προσωπ...

Τον αντικρύσαμε να έρχεται από μακρνά και από ψηλά, με τα φτερά απλωμένα μεγάλα, να κρατεί στο ράμφος του χλωρό βλαστάρι από τους απόρρητους λειμώνες του ανθρώπινου μυστηρίου: ήταν ο Ποιητής Δ. Π. Παπαδίτσας. Από εκεί που ήλθε, προς τα εκεί κάποια νύχτα βιαστικός μας έφυγε, κληροδοτώντας μας ένα έργο μεγάλο, όπου η γλώσσα μας χαριτώθηκε με τόσην ισχύ ώστε να γίνει πραγματική γλώσσα χρησμοδότη, προφήτη και ιεροφάντη μαζί. Η ευγένεια και ο ασίγαστος οίστρος της ψυχής του Παπαδίτσα αποτυπώθηκαν με τρόπο ουσιώδη και μαζί υπερούσιο μέσα στο σπουδαίο και ακήρατο αυτό έργο....

Με το σκοτεινό, αινιγματικά δραματικό αποτύπωμα της παραφροσύνης στο τίμιο ελληνικό μέτωπό του στέκεται πάνω από εκατό χρόνια στα νεοελληνικά Γράμματα ο Γεώργιος Βιζυηνός. Στην σύντομη ζωή του κατόρθωσε, κυρίως με τα αφηγήματά του, να διανοίξει την κοίτη του αφηγηματικού μας λόγου όχι μόνο προς το ψυχογραφικό μυθιστόρημα αλλά προς πυκνές και επάλληλες αφηγήσεις όπου να μπορούν να συναιρούνται "εν καθαρά ψυχολογική και ιστορική κρίσει" καθώς ο ίδιος παρατηρούσε, όλα τα αείζωα στοιχεία που συνυφαίνουν και συμβαστάζουν την έμφορτη από ιστορική μοιραιότητα νεοελληνική ψυχή....

[...] Στα κείμενα που ακολουθούν, επεδίωξα να συνδυάσω τις ποικίλες αυτές δυνατότητες, για να χαρτογραφήσω και να κατοχυρώσω αισθητικά τις βιώσεις εκείνες, που η ενδιάθετη συναλλαγή με τον τόπο επιτρέπει στην εγρήγορση και υποστασιακά αλγούσα συνείδηση. Η εικονική και βιωματική φιλοσοφική θεώρηση είναι ασφαλώς μια διάθεση του πνεύματος ξένη προς την παραδοσιακά αποδεκτή επιδίωξη της αφαιρετικής συγκρότησης συστημάτων, που τείνει να σφετερίζεται και να ιδιοποιείται την σφαίρα της. Η εικονική διάθεση στον φιλοσοφικό λόγο ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στην προσωκρατική φιλοσοφική σκέψ...

[...] Πρόκειται για σειρά κειμένων που είδαν το φως της δημοσιότητας την τελευταία δεκαετία σε περιοδικά όπως "Νέα Εστία", "Τετράδια Ευθύνης", "Δαυλός", "Ιατρολογοτεχνική Στέγη", "Κοινωνικές τομές", "Ηπειρωτική Εστία" κ.ά. Συμπορεύτηκα με τους δημιουργούς αυτούς, που μου κράτησαν συντροφιά σε ώρες μεγάλης μοναξιάς, και προσπάθησα να καταθέσω κάτι από τον οίστρο που διέπει το πνεύμα τους. Η υποκειμενική προσοικείωση του αυθεντικού αποτελεί μία δυνατότητα του πνεύματος πέρα για πέρα θεμιτή στην εξέλιξη του υπερβατικού νοήματος του λόγου της ιστορίας. Η ενότητα των δοκιμίων, α...