Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μισέλ Φουκώ και Πωλ Βεν. Ο φιλόσοφος και ο ιστορικός. Δυο μεγάλες μορφές του κόσμου των ιδεών. Δυο ανένταχτοι. Δυο "παράκαιροι" που επί μακρόν πορεύτηκαν και πολέμησαν μαζί. Ο Πωλ Βεν συνθέτει εδώ το απροσδόκητο πορτραίτο του φίλου του και ξανανοίγει τη συζήτηση σχετικά με τις πεποιθήσεις του. Διατείνεται: "Όχι, ο Φουκώ δεν είναι αυτός που πιστεύει ο κόσμος! Ούτε δεξιός ούτε αριστερός, δεν ορκιζόταν ούτε στην Επανάσταση ούτε στην καθεστηκυία τάξη. Ακριβώς όμως γι' αυτό, επειδή δεν ορκιζόταν στην καθεστηκυία τάξη, η δεξιά τον απέρριψε, ενώ η αριστερά πίστεψε ότι αρκούσε π...

Ερωτισμός και μυστήρια, φύλο και αναπαράσταση, γυναίκα και εικόνα, σώμα και βλέμμα... Μια σειρά αλληλένδετα ερωτήματα, που ζητούν να ξεδιαλύνουν οι τρεις επιφανείς ελληνιστές και συγγραφείς αυτού του τόμου. Εξετάζοντας την περίφημη τοιχογραφία της λεγόμενης Έπαυλης των Μυστηρίων στην Πομπηία, ο Πωλ Βέυν ανατρέπει την καθιερωμένη άποψη ότι πρόκειται για θρησκευτική αναπαράσταση βακχικής ιεροτελεστίας. Αληθινό μάθημα ιστορικής μεθόδου, η μελέτη του επανερμηνεύει πειστικά το ζωγραφικό έργο ως απεικόνιση ενός πρωινού πριν από το γάμο στο γυναικωνίτη, αυτό τον ιδεατό όσο και...

Έχοντας ως επάγγελμα τη μελέτη της ελληνορωμαϊκής Aρχαιότητας, δεν έπαψα ποτέ σε όλη τη ζωή μου να μιλώ για την Παλμύρα. Με την καταστροφή της Παλμύρας από την τρομοκρατική οργάνωση του Ισλαμικού Κράτους, μια ολόκληρη περίοδος του πολιτισμού μας και μαζί του γνωστικού μου αντικειμένου τινάχτηκε βίαια στον αέρα. [...] Γιατί μια τρομοκρατική οργάνωση καταστρέφει ή μεταπωλεί τα αθώα μνημεία ενός μακρινού παρελθόντος; Για ποιο λόγο κατέστρεψαν την Παλμύρα, την οποία η Ουνέσκο είχε κατατάξει μεταξύ των μνημείων της παγκόσμιας κληρονομιάς; Και γιατί έγιναν όλες αυτές οι σφαγές...

Ένα μοναδικό βιβλίο που δίνει απάντηση σ'ένα μοναδικό ερώτημα: Πώς ο κόσμος μας έγινε χριστιανικός; Πώς εγκαταλείφθηκε ο αρχαίος κόσμος, η πλούσια και πανίσχυρη παράδοσή του, για να πάρει τη θέση του ο χριστιανικός πολιτισμός; - Χάρη στην ιδιοφυΐα ενός ξεχωριστού ανθρώπου, ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα, του Κωνσταντίνου του Μεγάλου, να συλλάβει και να εκφράσει το πνεύμα της εποχής του. - Χάρη σε μια ξεχωριστή θρησκεία που ανανέωσε εις βάθος το θρησκευτικό συναίσθημα. Ένα συναίσθημα "μη αναγώγιμο" στη ψυχολογία ή στην κοινωνία. Με απλή γλώσσα και σαφήνεια, αποφεύγοντας...

Η Αθήνα και η Ρώμη, ορόσημα του αρχαίου κόσμου, έχουν χαθεί ανεπιστρεπτί. Ωστόσο οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι δεν παύουν να είναι παρόντες στον νεότερο κόσμο, που τους ερευνά και τους επανερμηνεύει σε κάθε καμπή της ιστορίας τους. Είναι άραγε τυχαίο ότι το ενδιαφέρον για την αρχαιότητα μεγαλώνει ξανά σήμερα, τη στιγμή ακριβώς που η ευρωπαϊκή ταυτότητα τίθεται και πάλι επί τάπητος; Από τους διακεκριμένους συγγραφείς αυτού του τόμου, ορισμένοι δείχνουν πόσο κοντά μας βρίσκονται πάντα οι αρχαίοι, ενώ άλλοι υπογραμμίζουν αντίθετα την αγεφύρωτη απόσταση που μας χωρίζει από εκείνου...

Δεν είναι μόνο οι "αλήθειες" (ή οι ιδέες) που έχουν ιστορία, αλλά το ίδιο το κριτήριο του αληθινού και ψεύτικου. Στους "Ελληνες υπήρξε μια εποχή όπου, για να γνωρίσουν το παρελθόν, ήταν αρκετό να το επινοήσουν εντούτοις δεν ήταν πλαστογράφοι· αργότερα, η αλήθεια συνίστατο στην αντιγραφή αυτού που "ήταν γνωστό": και ο Bossuet" θα θεωρήσει ακόμα το μύθο σαν μια κοινώς αποδεκτή αφήγηση. Το βιβλίο τούτο αφηγείται την ιστορία-συγνώμη: την ερμηνευτική - έξι ή επτά τέτοιων "γεγονότων της αλήθειας". Στους ίδιους τους Έλληνες στους οποίους οι σύγχρονοι είχαν την καλοσύνη να χαιρε...

Αν ο ιστορικός δεν απαλλαγεί από το σύνδρομο της προφάνειας, ποτέ δεν θα γίνει καλός ιστορικός, όπως κι ο φιλόσοφος δεν θα γίνει καλός φιλόσοφος αν δεν δει τα ιστορικά a priori της γνώσης. Ο Μισέλ Φουκώ έκανε και τα δύο, πράγμα που είχε μια διπλή συνέπεια: να αναδιαταχθεί το περιεχόμενο που ως τότε είχαν οι λέξεις "φιλοσοφία" και "ιστορία" και να μας προσφέρει μια χιουμοριστική, ειρωνική ιστορία. Ο ανά χείρας τόμος είναι μια συμβολή στη μελέτη αυτής της κοπερνίκειας επανάστασης.

Το βιβλίο αυτό θα αναλύσει τον ελληνικό ευεργετισμό κατά την ελληνιστική περίοδο, ύστερα από την εποχή που η Ελλάδα και η ελληνική Ανατολή ήταν υποταγμένες στη ρωμαϊκή ηγεμονία και αποτελούσαν τμήμα της Αυτοκρατορίας· είναι ένα χρονικό διάστημα που εκτείνεται από το 350 π.Χ. περίπου, μέχρι το 400 μ.Χ. Η σκηνή του δράματος είναι η ελληνική πόλη, ανεξάρτητη ή αυτόνομη, και οι πρωταγωνιστές του δράματος είναι οι προύχοντες των πόλεων αυτών... Θα αρχίσουμε να μιλάμε από την κλασική Αθήνα όπου ο ευεργετισμός ήταν ένα άγνωστο πράγμα... Με γλαφυρή γλώσσα και επιστημονική ακρί...

Αναμνήσεις απ' τον αιώνα που πέρασε, περίπατοι στην αρχαιότητα, εμβριθείς στοχασμοί και ιστορίες ζουμερές, συχνά συγκινητικές, αφηγήσεις ενίοτε επώδυνων προσωπικών εμπειριών, κοσμούν το ωραίο αυτό βιβλίο που μοιάζει με καταστάλαγμα μιας ζωής έξω απ' τους κανόνες, Ο Πωλ Βεν, ο μεγάλος ιστορικός της Ρώμης, ο οποίος κλόνισε τόσες παραδεδομένες ιδέες, αποδεικνύεται εδώ αστείος, σοβαρός, αδιάφορος για τη γνώμη των άλλων. Ακόρεστος για πολιτισμό και ποίηση, αποστασιοποιημένος απ' τον κόσμο του Πανεπιστημίου, προτιμά ν' ατενίζει τα σύννεφα παρά να συγχρωτίζεται με τους ανθρώπους.

Το βιβλίο αυτό, σημείο αναφοράς πλέον στον χώρο του, παρακολουθεί την έννοια του "ιδιωτικού" από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τον δυτικό Μεσαίωνα και το Βυζάντιο, στα τέλη της πρώτης μ.Χ. χιλιετίας. Εντοπίζει μεταξύ πολλών άλλων, το περιεχόμενο που δίνει η ρωμαϊκή αριστοκρατική ηθική στο γάμο, στην οικογένεια και στο ιδιωτικό συμφέρον, καθώς αυτή επιδιώκει την ταξική επιβολή και την ιδεολογική υπεροχή. Βρίσκει στα ερείπια της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής στην Αφρική τη δυναμική συμπαράθεση "ιδιωτικών" και "δημόσιων" χώρων, όπως αυτή υπαγορεύεται, για παράδειγμα,...

Το βιβλίο αυτό, σημείο αναφοράς πλέον στον χώρο του, παρακολουθεί την έννοια του "ιδιωτικού" από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τον δυτικό Μεσαίωνα και το Βυζάντιο, στα τέλη της πρώτης μ.Χ. χιλιετίας. Εντοπίζει μεταξύ πολλών άλλων, το περιεχόμενο που δίνει η ρωμαϊκή αριστοκρατική ηθική στο γάμο, στην οικογένεια και στο ιδιωτικό συμφέρον, καθώς αυτή επιδιώκει την ταξική επιβολή και την ιδεολογική υπεροχή. Βρίσκει στα ερείπια της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής στην Αφρική τη δυναμική συμπαράθεση "ιδιωτικών" και "δημόσιων" χώρων, όπως αυτή υπαγορεύεται, για παράδειγμα,...

Είναι δύο λεπτές αγκαλιασμένες σιλουέτες που διαγράφονται στο βάθος μιας νεολιθικής σπηλιάς. Είναι το αινιγματικό χαμόγελο του αρχαίου εκείνου ζεύγους που επέζησε σε έναν τοίχο της Πομπηίας. Είναι επίσης το ξίφος του Τριστάνου που τον χωρίζει από την καλή του, τα δάχτυλα του Ζιλιέν που αγγίζουν το χέρι της Μαντάμ ντε Ρενάλ, τα χιλιάδες φλογισμένα λόγια της Ιουλιέτας, της Ελοΐζας, της Βερενίκης. Ακόμη, η ανασηκωμένη φούστα ενός νυμφίδιου του Φραγκονάρ, το χέρι του Σαρλώ που σφίγγει δυνατά το χέρι της Πωλέτ Γκοντάρ, κι έπειτα τα ποτάμια δακρύων, τα όργια φιλιών, οι συμφωνίε...

"Η Ελληνορωμαϊκή αυτοκρατορία" του Πωλ Βεν περικλείει την εξέλιξη του αρχαίου κόσμου και ανοίγει, έτσι, ένα παράθυρο για την κατανόησή του αλλά και για την κατανόηση όσων ακολούθησαν (του χριστιανισμού συμπεριλαμβανομένου). Εκ πρώτης όψεως ένας κοινός πολιτισμός αφού ο νικητής, η Ρώμη, αφομοιώνεται από τον πολιτισμό του κατακτημένου ελληνισμού. Αφομοιώνεται όμως εντελώς; Και, κυρίως, τι σημαίνει αυτή η αφομοίωση; Αυτή η πρώτη "παγκοσμιοποίηση" στην Ιστορία, που εξελίσσεται σε έναν κόσμο μεγάλης ποικιλίας ταυτοτήτων, ο οποίος ούτε την ενότητά του εξασφαλίζει αλλά ούτε και κο...