Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μια ανθολογία ελληνικού διηγήματος του εικοστού αιώνα είναι, εκ των πραγμάτων, ένα εγχείρημα συνολικού χαρακτήρα. Οφείλει να αποτυπώνει μέσα από κατασταλαγμένες μορφές τόσο τις περιπέτειες της γραφής όσο και της γλώσσας αλλά και της χώρας που ανέδειξε τους επιλεγμένους διηγηματογράφους. Όσο απαραίτητοι είναι σε μια ανθολογία οι δημιουργοί-αγκωνάρια, οι δημιουργοί που σ’ αυτούς αναφερόμαστε αυθόρμητα, σχεδόν χωρίς σκέψη, άλλο τόσο ενδυναμώνουν την ανθολογία αυτή οι δημιουργοί ήσσονος σημασίας. Οι συγγραφείς δηλαδή που αποτυπώνουν «στιγμές» και «εικόνες» ταπεινές και φαινομεν...

Δεκαπέντε διηγήματα, τα περισσότερα γραμμένα πρόσφατα, που διανθίζονται από μερικά παλαιότερης γραφής. Τα τρία πρώτα αποτελούν την ενότητα "Ακριβά γούστα η κυρία", χαρίζοντας τον τίτλο στο βιβλίο, με επιμέρους διπλωματικούς τίτλους "Το ένδυμα", "Το κόσμημα", "Το φιλοδώρημα". Τρεις περιπτώσεις γυναικείας φιλοκαλίας. Εξάλλου για πρώτη φορά ο συγγραφέας του "Απ' αφορμή" με κάποια σχεδόν "συντομογραφημένα" κείμενα επιχειρεί καταγραφές καθημερινότητας στη ροή του χρόνου, ενώ προχωρεί με μεγαλύτερα στην περιγραφή του δισυπόστατου ή του ποικιλόμορφου του ανθρωπίνου προσώπου.

Είναι πολλά ακόμα που θα είχα να ξετυλίξω από το κουβάρι της μνήμης, όμως έστω κι αυτό το μέρος καλό είναι να το μοιραστώ μέσα από τις σελίδες του βιβλίου με τον αναγνώστη-σύντροφο. Πάντα πίστευα ότι η σχέση συγγραφέα-αναγνώστη είναι μοναδική σε χώρο και χρόνο κι αυτήν υπηρέτησα μέχρι τώρα. Έτσι δίνω αυτά τα κείμενα που γράφτηκαν σε διάφορους χρόνους, χωρίς κατά την ώρα της γραφής να έχουν υποψιαστεί, καν ότι θα μπορούσε να συναρμοστούν μεταξύ τους και να συν-τεθούν· από μόνα τους πορεύτηκαν και πορεύονται δικό τους χρόνο. Δεν πρόκειται μόνον για παρέλαση προσώπων, τόπων,...

Το κείμενο του δοκιμίου που δίνει τον τίτλο στο βιβλίο υπήρξε μια στροφή στον προβληματισμό μου. Τίθεται ως ελεύθερη, αδέσμευτη αντιμετώπιση του προβλήματος και με τα δεδομένα της ώρας που γράφτηκε, πριν σαράντα και χρόνια. Πρωτοδημοσιεύτηκε στη "Νέα Πορεία" (τεύχος 76, Ιούνιος 1961, τεύχος 77-78, Ιούλιος-Αύγουστος 1961) σε αρχική μορφή, και στη συνέχεια κυκλοφόρησε σε βιβλίο την ίδια χρονιά. Οι απόψεις που αναπτύσσονται σ' αυτό συζητούνται όλο και περισσότερο μέσα στα χρόνια. [...] Ελάχιστες διορθώσεις του κειμένου ορθογραφικές, ή φραστικές, δεν αλλάζουν με τίποτα εκείνη...

Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει... και ονειρεύεται... Και εμπνέει τους συγγραφείς της που μέσα από κείμενα βιωματικής μνήμης, στο "φωτισμό" και στις "σκιές" κάθε εποχής και με τη δική του όραση και ευαισθησία ο καθένας, "αιχμαλωτίζουν": τη γοητεία του κυριακάτικου απογεύματος στις κερκίδες· τις έντονες συγκινήσεις και τη "μυθολογία" του κόσμου της μπάλας· την ατμόσφαιρα και την αίσθηση της Θεσσαλονίκης που περιστρέφεται γύρω από τις ομάδες της, τους παίκτες της, τους φιλάθλους της. Αναβλύζει έτσι μια πόλη που πάλλεται και εκφράζεται στα κυριακάτικα καφενεία (Τηλ. Αλαβέρας), σ...

Με τον Μπαρμπαλιά ο συγγραφέας καταγράφει τις μνήμες του από μια γενιά που το πέρασμά της σηματοδοτεί μια ολόκληρη εποχή. Τόπος συνάντησης το περίφημο φαρμακείο του ποιητή Ηλία Κατσόγιαννη ή Μπαρμπαλιά, Τσιμισκή 10, ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά στέκια της Θεσσαλονίκης. Η καρδιά της πόλης. Θαμώνες προσωπικότητες της εποχής. Θεσσαλονικείς λογοτέχνες όπως ο Θέμελης, ο Σπανδωνίδης, ο Βαφόπουλος, ο Δέλιος. Αθηναίοι συγγραφείς, όπως ο Μυριβήλης, ο Μελάς, ο Κανελλόπουλος και ο Σβώλος, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, ηθοποιοί, ο σκηνοθέτης Ορέστης Λάσκος και άλλοι, Βορειοελλα...

Με την παράθεση ενός νεανικού αφηγήματος, που ξαναγράφεται ύστερ΄ από πενήντα χρόνια από τον ίδιο συγγραφέα, προς τα τέλη της χιλιετίας, με τον χαρακτηριστικό ειρωνιστικό τίτλο "Γκλόρια μπέλλι", αρχίζουν να αναπτύσσονται τα δεκαέξι διηγήματα του βιβλίου. Θεματική τους εξέλιξη: η διάψευση κάποιας νεανικής και πάλι περίπτωσης ονειροφαντασίας και η ανομβρία της καθημερινότητας έως το τρίτο διήγημα ("Επί του παρόντος"), η ανθρωπογεωγραφία με τις συνέπειές της και τις γεύσεις του τίποτα μέχρι το δέκατο διήγημα, για να παρεκκλίνει η αφήγηση με τα διηγήματα "Στου Γιώργη", "Ενώπιον...

Οι στάχτες του χρόνου οι άσπλαχνες δεν είναι δίκαιο να σκεπάσουν το άξιο όνομα του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη (1890-1964). Γιατί το όνομα αυτό το έφερε μια εξέχουσα προσωπικότητα των Νεοελληνικών Γραμμάτων και το υποστηρίζει από την απειλή του καιρού ένα έργο ευρύ, υψηλό και μαζί βαθύ, γνώσης, ευαισθησίας, στοχαστικότητας και κριτικής δεινότητας εντελώς πρώτης γραμμής. Αυτές τις στάχτες παραμερίζουμε σήμερα, τριάντα σχεδόν χρόνια από την κοίμηση του, υψώνοντας στο φως το όνομά του με ποικίλα κριτικά μελετήματα και κείμενα δικά του ανθολογημένα, επιδιώκοντας να ξαναθυμίσουμε στου...

Η προσπάθειά του να τείνει στη σύλληψη, μέσα από τα δεδομένα της πραγματικότητας και τις επινεύσεις του ορθολογισμού, μιας τυπολογίας των νέων ανθρώπων. Οι ήρωές του, υποβαλλόμενοι, θα λέγαμε, σε ένα είδος θεραπείας από την αχρείαστη και στείρα αισθηματολογία (σ' αυτό που ο ίδιος θα ονόμαζε "αποστείρωση των αισθημάτων" και "αισθηματική αποτοξίνωση"), κυριαρχούνται από την ορμή της θετικής (όχι μεταφυσικής) προσπελάσεως του μυστηρίου της ζωής και του ξεπεράσματος των παραδομένων ανθρώπινων αδυναμιών... Μ. Γ. Μερακλής ... Το ζήτημα του χρόνου, τόσο από άποψη φιλοσοφικ...

... Χρησιμοποιεί ένα πλήρες και σύγχρονο χειρουργείο. Δεν κάνει πραγματικά ψυχογραφία, αλλά ανελέητη ανατομία. Ο ήρωάς του γίνεται το αντικείμενο και θύμα "επισταμένης" και μεθοδικής εργαστηριακής έρευνας... Σόλων Μακρής ... Το ύφος και η γλώσσα του, γλώσσα ατημέλητη κι ακατάστατη στο τυπικό της και στην εξωτερική της εμφάνιση, είναι η γλώσσα και το ύφος της ανάλυσης, η φράση του έχει την κίνηση του διανοήματος και του συλλογισμού, καθώς περιστρέφεται και ξετυλίγει της έννοιες, αλλά, παρ' όλες τις τάσεις του ν' αποσκιρτήσει απ' τον υποκειμενισμό και να περάσει με ψυ...

Πρόκειται για εκατόν έξη σημειώματα που γράφτηκαν κατά καιρούς ανάμεσα σε πολλές άλλες απασχολήσεις και δημοσιεύτηκαν στον καθημερινό τύπο μεταξύ 1965-1982 και που αφορούν 86 συγγραφείς. Η διάθεση όσων καταγίνονται μ' αυτού του είδους τη βιβλιοπαρουσίαση ξεκινάει πρώτα απ' την ανάγκη να "γευτούν" οι ίδιοι το βιβλίο κ' ύστερα όλα τ' άλλα. Κι' ύστερα να δεις μέσα στα χρόνια λάθη ή αναθεωρήσεις. [...] Ο τόμος διαλαμβάνει σημειώματα για βιβλία ποίησης, πεζογραφίας, οδοιπορικά, μεταφράσεις, ιστοριογραφία κ.λπ. Δεν δημοσιεύτηκαν εδώ όσα γράφτηκαν για βιβλία μελέτης, κριτικής,...

Το κείμενο που ακολουθεί εντάσσεται οπωσδήποτε σε προσωπικές καταγραφές που ξεκίνησα γύρω στο 1980, σκόρπια κι ασυστηματοποίητα. Βέβαια, όπως τονίζω, οι σελίδες του κειμένου αυτού γράφτηκαν από πρόθεση και τελείως ανεξάρτητα από τις άλλες σημειώσεις. Ήταν ένα δεκαπενθήμερο στα τέλη του 1983 που κράτησα, στη μοναδική μέχρι τώρα περίοδο της ζωής μου, τακτικά, καθημερινά, ημερολόγιο. [...] (από το εισαγωγικό κείμενο του συγγραφέα)

Όταν όλοι κοιμούνταν στους συνεχόμενους θαλάμους των τριών διμοιριών του λόχου, αυτός στεκόταν με την πλάτη σ' ένα από τα παλιά σιδερόφρακτα παράθυρα, παρακολουθώντας τούτη την ανθρώπινη ακίνητη μάζα πεσμένη πάνω στα διπλά κρεβάτια, με πόδια και χέρια ξεπεταμένα από τις κουβέρτες. Άλλοι έμεναν με μάτια ανοιχτά, να ονειρεύονται ποιος ξέρει τι, άλλοι ροχάλιζαν ξεφυσώντας ένα απαίσιο βουητό ακατάληπτων φθόγγων κι άλλοι, θαρρείς πως αρκούνταν σ' ένα βαθύ ξεπνοησμένο λήθαργο. Ένοιωθε στο στόμα περίπου την ίδια γεύση της ναυτίας, όπως τότε που τους παρακολουθούσε όλους αυτούς να...

Καθόμαστε και κουραζόμαστε και γράφουμε... Τι γράφουμε και... γιατί; Το γιατί που ριμάρει με το γατί. Το γατί μες στο Φλεβάρη έχει αξία! Τούτη τη στιγμή είναι Μάρτης γεμάτος... Σωρό τα χαρτιά στοιβάζονται στ' άτσαλα τραπέζια, στις αρχειοθήκες να ξεχειλούν απ' τα συρτάρια. Κάπου να τα βολέψεις... Αλλά, πού ξέρεις... και πάλι, το γιατί -αυτό το γιατί, αυτό! Λοιπόν, να, μια ζωή υπήρξε στη φασαρία μέσα και στη ατσαλοσύνη, όχι την ανεμελιά, των χαρτιών. Ως συντάκτης ύλης μάλιστα, που τόσες δεκαετίες τα σακάτεψε στο παλιομάγαζο, κι όλο με τα έναντι και έναντι την έβγαλε μέχρι τη...