Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ 1908-1993
Pentzíkis Nikos Gavriíl
Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908 - 1993). Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, τέταρτο παιδί του Γαβριήλ Πεντζίκη και της Μαρίας το γένος Ιωαννίδου. Είχε τρεις αδερφές, από τις οποίες η Χρυσούλα ήταν η ποιήτρια Ζωή Καρέλλη. Ο πατέρας του ήταν φαρμακοποιός και η μητέρα του δασκάλα. Στο δημοτικό σχολείο πήγε για πρώτη φορά το 1919 στην έκτη τάξη· τα προηγούμενα χρόνια είχε κάνει μαθήματα στο σπίτι. Το 1921 ταξίδεψε με την οικογένειά του στη Βουδαπέστη, το Βελιγράδι και τη Βιέννη. Σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών συνέταξε μια Παγκόσμια Γεωγραφία που εγκρίθηκε αρχικά από το Υπουργείο Παιδείας, η έγκριση ωστόσο ανακλήθηκε όταν έγινε γνωστή η ηλικία του. Τότε άρχισε να γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Το 1926 έφυγε για σπουδές oπτικής και φαρμακευτικής στο Παρίσι, όπου γνωρίστηκε με τον Γιάννη Ψυχάρη, και μετά από δυο χρόνια πήρε πτυχίο φυσιολογίας οπτικής. Το 1927 πέθανε ο πατέρας του και η οικογένεια αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες. Από 1928 ως το 1929 σπούδασε Φαρμακευτική και Βοτανική στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου · αποφοίτησε το 1929. Επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και από το 1930 ως το 1955 ανέλαβε το φαρμακείο του πατέρα του, που έγινε ένα από τα γνωστότερα λογοτεχνικά στέκια της πόλης. Από το 1953 και ως το 1969 εργάστηκε ως ιατρικός επισκέπτης. Το 1933 επισκέφτηκε για πρώτη φορά το Άγιο Όρος (ώς το θάνατό του ξαναπήγε ενενηντατρείς φορές), όπου ξεκίνησε την ενασχόλησή του με τη ζωγραφική. Το 1940 επιστρατεύτηκε και εκπαιδεύτηκε στο Ληγουριό, δεν πρόλαβε ωστόσο να πολεμήσει, καθώς προηγήθηκε η συνθηκολόγηση με τους γερμανούς. Το 1943 γράφτηκε στο Κ.Κ.Ε. Ένα χρόνο αργότερα συμμετείχε για πρώτη φορά σε έκθεση ζωγραφικής στο ανθοπωλείο Ευρυβιάδη Κωνσταντινίδη. Το 1946 αναγκάστηκε για οικονομικούς λόγους να συνεταιριστεί στο πατρικό φαρμακείο. Το 1948 παντρεύτηκε τη Νίκη Λαζαρίδου, με την οποία απέκτησε ένα γιο τον Γαβριήλ. Γύρω στο 1967 ξεκίνησε η σταδιακή ψυχική απομάκρυνσή του από τα εγκόσμια και η καθημερινή του ενασχόληση με τον "Συναξαριστή" του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, που κράτησε ως το τέλος της ζωής του και σημάδεψε την μετέπειτα καλλιτεχνική του παραγωγή. Ταξίδεψε στην Ολλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αγγλία και το Στρασβούργο, (1986 και 1989). Ως ζωγράφος πήρε μέρος σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (1951), Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης (1952), γκαλερί "Ζυγός" της Αθήνας (1958), αίθουσα "Τέχνη" (1960 και 1966), όγδοη Πανελλήνια Έκθεση Θεσσαλονίκης (1965), Ινστιτούτο Goethe της Αθήνας (1969), Κύπρος (1970), Λονδίνο (1971), γκαλερί "Κρεωνίδη" (1976), γκαλερί "Κοχλίας" (1982), Ιταλία (1984), Εθνική Πινακοθήκη (1985), Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης (1985), Κιλκίς (1986), Βαφοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο (1986) και αλλού). Πέθανε από καρδιακή ανακοπή το 1993. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1934 με το μυθιστόρημα "Ανδρέας Δημακούδης (ένας νέος μονάχος)", υπογράφοντας ως Κοσμάς Σταυράκιος. Από το 1935 άρχισε η μακρόχρονη συνεργασία του με πολλά περιοδικά και εφημερίδες της Θεσσαλονίκης ("Το 3ο μάτι", "Μακεδονικές Ημέρες", "Φιλολογικά Χρονικά", "Κοχλίας" -του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος από το 1945-, "Το Φύλλο του Λαού", "Η Δευτέρα", "Ο Αιώνας μας", "Μορφές", "Σημερινά Γράμματα", "Διαγώνιος", "Ενδοχώρα", "Ευθύνη", κ.α.), όπου δημοσίευσε πεζογραφήματα, ποιήματα, μεταφράσεις και άρθρα . Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, ιταλικά, ολλανδικά και γερμανικά. Τιμήθηκε με τη γαλλική διάκριση Palmes d’ Officier d’ Academie (1952), τον Αργυρό σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα (1971), το οφφίκιο του Μεγάλου Άρχοντος Μυρεψού της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας (1971), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1982 για το έργο του "Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία"), το βραβείο Gottfried - Herder στη Βιέννη (1989). Το 1988 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πήρε μέρος σε τηλεοπτικές εκπομπές λόγου και σε λογοτεχνικές εκδηλώσεις και έδωσε πολλές διαλέξεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το λογοτεχνικό έργο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη εντάσσεται τυπικά στη γενιά του ’30 και μάλιστα ανάμεσα στους πρωτοπόρους συγγραφείς που εισηγήθηκαν τη συνειρμική γραφή υπό την επίδραση του μοντερνισμού στη νεοελληνική πεζογραφία. Διαχωρίζεται ωστόσο από τους συγχρόνους του, κυρίως λόγω της έντασης με την οποία οικειοποιήθηκε και αξιοποίησε τόσο τα σύγχρονά του λογοτεχνικά ρεύματα, όσο και την παράδοση της νεοελληνικής πεζογραφίας στο πλαίσιο της ορθοδοξίας (όπως αυτή καλλιεργήθηκε κυρίως από τον Παπαδιαμάντη). Κάποια από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του πολύμορφου έργου του είναι η ευρεία θεματική του (που πηγάζει από ιστορικά, γεωγραφικά, λογοτεχνικά, θρησκευτικά και άλλα συμφραζόμενα), η συχνή χρήση του εσωτερικού μονολόγου και της μεταφοράς με παραπομπές στη βυζαντινή εικαστική τέχνη, η θρησκευτική προσήλωση και η μεγάλη αγάπη του για τη γενέτειρά του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη βλ. Γιώργος Αράγης, "Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης", στο "Η μεσοπολεμική πεζογραφία· από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)", τ. Ζ΄, σ. 46-77, Αθήνα: Σοκόλης, 1993, Γαβριήλ Ν. Πεντζίκης, "Χρονολόγιο Ν. Γ. Πεντζίκη", στο ένθετο "Επτά Ημέρες" της Καθημερινής, 2/3/1997, σ. 3-7, και ανανεωμένο στην επετειακή ιστοσελίδα του ΕΚΕΒΙ: http://pentzikis.ekebi.gr, 2008, Αλέξης Ζήρας, Χρύσανθος Χρήστου, "Πεντζίκης, Νίκος Γαβριήλ", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 8, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988, και Μιχάλης Μερακλής, Ειρήνη Παπακυριακού "Πεντζίκης, Νίκος Γαβριήλ", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Πατάκης, 2007, σ. 1771-1772. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.). Σε ένα "τυπικό" κείμενο που μας παραδόθηκε, ο συγγραφέας αυτοβιογραφείται ως εξής: "Γεννήθηκα στα 1908. Πήγα σχολείο μονάχα στην Στ' Δημοτικού, διδαχθείς κατ' οίκον. Oι οικοδιδάσκαλοί μου, μού εμφύτευσαν την αγάπη στη γεωγραφία και το δημοτικό τραγούδι. Δεκατεσσάρων χρονών έγραψα μια Παγκόσμια Γεωγραφία. Eν συνεχεία άρχισα να γράφω εκφραζόμενος προσωπικά πάνω στο σχήμα "H Λαφίνα" και του "Kίτσου η μάνα". Θαύμαζα τον Kαρκαβίτσα για το ότι μνημόνευε και εκμεταλλευόταν πάρα πολλές παραδόσεις μας. Φοιτητής στο Παρίσι, η Νορβηγική και γενικότερα η Σκανδιναβική Συμβολιστική λογοτεχνία μ' επηρέασε και άρχισα να κινούμαι σε άλλο επίπεδο. Tότε ήταν που διάβασα και το θεατρικό έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο "Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα". Στο Στρασβούργο, συνεχίζοντας τις σπουδές μου, μου επεβλήθη ο Γάλλος Kλωντέλ. Aπό το 1936 και μετά, πέρασα σε άλλον κόσμο με τους Bυζαντινούς χρονικογράφους. Aπό τους αρχαίους Έλληνες, επειδή ποτέ δεν υπήρξα ευφυής και έξυπνος, εκτός από τον Πίνδαρο και προπαντός τον Όμηρο, σε κανέναν άλλον απάνω δεν στηρίχτηκα. Mιας εξ αρχής η τάση μου ήταν μυθικής και παραμυθικής ερμηνείας των εγκοσμίων. Tα βιβλία που εξέδωσα, ορίζουν σειρά συναισθηματικών απογοητεύσεων. Aυτό άλλωστε μ' έκανε ολοένα και φανατικότερο υπηρέτη και μιμητή των Βυζαντινών συγγραφέων. Aπό το 1967 καθημερινά εργάζομαι πάνω στο συναξαριστή του Aγίου Nικοδήμου του Aγιορείτου. Έκανα μια μικρή, μεσαία και μεγάλη περίληψη του Συναξαριστή. Aπό τότε μέχρι σήμερα, ό,τι κι αν επιχειρώ να γράψω, βασίζεται στην αριθμητική και ψηφαριθμητική επεξεργασία του συναξαρίου της ημέρας. Tα βιβλία μου που κυκλοφόρησαν (και πρέπει να σημειωθεί ότι εκδότης σπάνια δεχόταν να μου εκδώσει βιβλίο και πολύ περισσότερο διευθυντής περιοδικού να δημοσιεύσει κείμενό μου) είναι: Ο "Aνδρέας Δημακούδης", το πρώτο μου μυθιστόρημα. Στον "Aνδρέα Δημακούδη" δίνεται μια εικόνα της ερωτικής απαλλοτριώσεως του εγώ. Στον "Πεθαμένο και ανάσταση", το απαλλοτριωμένο και νεκρό εγώ ανασταίνεται χάρις σε στοιχεία επαφής με τον τόπο. Aρχινώ ταυτόχρονα τότε να καταγίνομαι με τη ζωγραφική. Mε τον Στρατή Δούκα, τον Παπαλουκά και τον Xατζηκυριάκο-Γκίκα, διδασκόμενος. Στην ποιητική συλλογή "Eικόνες" το νόημα αποδίδεται με τη φράση: "H αγάπη πρέπει να μας μάθει και τα κόπρανα ν' αγαπάμε του άλλου". H "Πραγματογνωσία", περιγράφει τα γεγονότα ενός γάμου, μιας πεντάμορφης νεαράς κόρης, μ' έναν σαραβαλιασμένο, με το 'να πόδι ξύλινο, ναυτικό. H "Aρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής" είναι μια προσπάθεια μνημικής ταύτισης ζώντων και νεκρών. Tο "Mυθιστόρημα της Kυρίας Έρσης" γράφτηκε όταν είχα πια παντρευτεί. Aπό το 1969 και μετά, χάρις στην προβολή που μου έκανε στο Γερμανικό Iνστιτούτο Γκαίτε ο κ. Σαββίδης, άρχισαν να βγαίνουν συχνά τα βιβλία μου. Συλλογή διηγημάτων αποτελεί η "Συνοδεία"· η "Mητέρα Θεσσαλονίκη", είναι κείμενα σε πεζό, με κέντρο την αγάπη μου για την πόλη που γεννήθηκα και ζω. Tο "Προς εκκλησιασμό" είναι μια σειρά ομιλιών, χαρακτηριστική της προσπάθειάς μου για ένταξη στην εκκλησία. Σε ανάλογο επίπεδο, όχι όμως θεωρητικό, κινούνται οι "Σημειώσεις εκατό ημερών" και τα "Oμιλήματα". Στο "Aρχείον" που είναι ένα βιβλίο εμμέσου έρωτος, η έννοια του χρόνου καταλύεται και οριστικά θεμελιώνεται η εσωτερική μου μυθολογία. Mια εικόνα μυθολογικής αντιλήψεως είναι τέλος το βιβλίο μου, "Πόλεως και Nομού Δράμας παραμυθία"."
Eπίσκεψις Οσίου Παϊσίου
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Αθανάσιος Αλτιντζής (2017)
Όταν σε επισκεφθεί ένας άγιος όλα ηρεμούν. Μέσα σου και γύρω σου. Το γεγονός δεν εξηγείται. Όμως, συμβαίνει. Είναι θαύμα. Η επίσκεψις του Οσίου Παϊσίου είναι ένα βιβλίο-ανθολόγιο κειμένων, τα οποία συνέγραψαν άνθρωποι των γραμμάτων και αφορά το βίωμά τους, μέσα από συναντήσεις τους με τον Όσιο ή από αναγνώσματα έργων του. Πεντζίκης, Κοσματόπουλος, Βαμβουνάκη, Σκαμπαρδώνης, Κούκος, Ορφανίδης, Αναστάσιος Ιερομόναχος είναι μόνο μερικά από τα ονόματα που κοσμούν την παρούσα έκδοση, η οποία έχει ένα και μοναδικό στόχο την επίσκεψη του Οσίου στην καρδιά του καθενός. Εί...
Το δικό μας Πάσχα
Συλλογικό έργο
Νάρκισσος (2016)
Πασχαλινά κείμενα και αφηγήσεις, από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τις μέρες μας. Στο "Δικό μας Πάσχα" επιλέχθηκαν πενήντα πέντε διηγήματα, κυρίως, από σαράντα έξι σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς και δημιουργούς, με σκοπό τη συνύπαρξη και συνήχηση διαφορετικών φωνών σε ένα πανοραμικό γιορταστικό πεδίο. Στο σπίτι της πόλης, στο πατρικό του χωριού, στην εξοχική πλατεία, παντού όπου γιορτάζεται το χαρμόσυνο Πάσχα, σμίγουν αγαπημένα πρόσωπα γύρω από το παραδοσιακό τραπέζι, μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα αναστάσιμης χαράς και ελπιδοφόρας προσμονής, σε πλήρη αρμονία με την αναγεννημένη α...
Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Φυσικός εκκλησιασμός 1934-1993
Πεντζίκης Γαβριήλ Ν.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2013)
Επίκεντρο της αναδρομικής παρουσίασης του ζωγραφικού έργου του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη είναι τα έργα που εμπνεύστηκε ο καλλιτέχνης από το εικοσαήμερο προσκύνημά του στο Άγιον Όρος τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1952. Συμπεριλαμβάνονται επίσης τρεις εμβόλιμες θεματικές ενότητες αφιερωμένες στο θήλυ, στη γενέτειρα πόλη και στη φύση. Το εικαστικό υλικό κατανέμεται χρονολογικά σε τρεις περιόδους. Η πρώτη περίοδος (1934 έως 1952) είναι περίοδος πρόδηλων πειραματισμών του καλλιτέχνη με ζωγραφικά μέσα και αναζήτησης της θεματογραφικής του παλέτας, που εμβληματικά αντανακλάται σε σπουδ...
Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Φυσικός εκκλησιασμός 1934-1993
Πεντζίκης Γαβριήλ Ν.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2013)
Επίκεντρο της αναδρομικής παρουσίασης του ζωγραφικού έργου του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη είναι τα έργα που εμπνεύστηκε ο καλλιτέχνης από το εικοσαήμερο προσκύνημά του στο Άγιον Όρος τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1952. Συμπεριλαμβάνονται επίσης τρεις εμβόλιμες θεματικές ενότητες αφιερωμένες στο θήλυ, στη γενέτειρα πόλη και στη φύση. Το εικαστικό υλικό κατανέμεται χρονολογικά σε τρεις περιόδους. Η πρώτη περίοδος (1934 έως 1952) είναι περίοδος πρόδηλων πειραματισμών του καλλιτέχνη με ζωγραφικά μέσα και αναζήτησης της θεματογραφικής του παλέτας, που εμβληματικά αντανακλάται σε σπουδ...
Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη
Συλλογικό έργο
Ινόνια (2010)
Ο Γιώργος Μοσχίδης διαβάζει ποίηση των 12 κορυφαίων ποιητών της Θεσσαλονίκης, όπως τιμητικά επιλέγει και καταγράφει ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Ο Γιώργος Μοσχίδης και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γνωρίστηκαν έφηβοι το 1950 στην Θεσσαλονίκη. Τρία χρόνια αργότερα, παρουσίασαν στο αμφιθέατρο της Σχολής Βαλαγιάννη μια βραδιά αφιερωμένη στους κορυφαίους ποιητές της Θεσσαλονίκης. Η σημερινή προσπάθεια είναι συμπληρωμένη με μεταγενέστερο υλικό, μουσικές νότες, μελωδίες και εμπειρία μισού και πλέον αιώνα. Οι ποιητές παραμένουν οι ίδιοι, χωρισμένοι, από το 1957, σε τέσσερις τριάδες: τ...
Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας)
Συλλογικό έργο
Κότινος (2009)
Η πρώτη μεσοπολεμική δεκαετία (1920-1930) μπορεί να είναι μάλλον φτωχή σε νέες, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες παρουσίες στον χώρο της ποίησης, δεν παύει, ωστόσο, να αποτελεί ένα ενδιάμεσο, στη βαριά έως και ζοφερή ατμόσφαιρα του οποίου κυοφορούνται συνθήκες πρόσφορες για την ανάδειξη του "καινούριου". Εγγύηση γι' αυτό αποτελούν οι ποιητές που έκαναν την εμφάνισή τους λίγα χρόνια πριν, ανάμεσα στα 1910 και στα 1920 (Ρώμος Φιλύρας, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Κώστας Ουράνης, Κ.Γ. Καρυωτάκης, Νίκος Χάγερ-Μπουφίδης, Τέλλος Άγρας, Μήτσος Παπανικολάου), και οι οποίοι τώρα διανύουν την περίοδο...
Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα
Καμπουρίδης Χάρης
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη (2009)
Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα- όραμα, εμπειρία και ανάπλαση του χώρου" είναι η πολυπρόσωπη και πολυφωνική θεματική έκθεση που οργανώνει το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη με στόχο την παρουσίαση της ιστορικής εξέλιξης της τοπιογραφικής ζωγραφικής στην Ελλάδα. Η έκθεση έχει ως χρονική αφετηρία μία εποχή όπου ο τόπος, ιδωμένος ως εθνικός και πολιτιστικός χώρος, εκφράζει μια ακόμη φαντασίωση: είτε των Ευρωπαίων που τον αντιμετωπίζουν σαν μία σκηνή στην οποία προβάλλουν την ρομαντική και αργότερα οριενταλιστική οπτική τους...
Γραφή Κατοχής
Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ
Άγρα (2008)
Ο τόμος "Γραφή Κατοχής" φέρνει στο φως το μείζονος σημασίας ανέκδοτο "Χειρόγραφο 1943" του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, το οποίο περιλαμβάνει το "Ποίημα της 14ης Ιουλίου", σημειώσεις για το υλικό που χρησιμοποιήθηκε στη σύνθεσή του, σημειώσεις παράλληλων αναγνωσμάτων του συγγραφέα, και ολόκληρη τη σειρά ποιημάτων "Φωτογραφίες", που παρέμενε ανέκδοτη στο σύνολο της μέχρι σήμερα. Η έκδοση του χειρογράφου πλαισιώνεται με παράθεση κειμένων, ανέκδοτων και δημοσιευμένων, που αναφέρονται στην Κατοχή και βοηθούν την επαρκέστερη ανάγνωση του χειρογράφου ή επιτρέπουν την ανίχνευση μεταγεν...
Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής
Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ
Άγρα (2008)
"Μέσα στην κάμαρή μου, δεξιά καθώς μπαίνουμε, έχω ένα κουτί γεμάτο λογής αναμνηστικά και κυρίως πολλές και διάφορες φωτογραφίες. Σκέφτηκα λοιπόν ότι με το υλικό αυτό θα μπορούσα να συνθέσω μια ενδιαφέρουσα πεζή αφήγηση. Πρόσωπα και πράγματα, όταν πολλές φορές τα ερευνώ εκεί μέσα, με ξαφνιάζουν και με απελπίζουν, καθώς, δυσκολευόμενος να ξαναβρώ την τάξη που είχαν στη ζωή, νιώθω σα να περιπλανιέμαι ανάμεσα σ' ερείπια ή μέσα σε κοιμητήριο. Σε τέτοιες περιπτώσεις μου κόβεται η λαλιά και μου είναι αδύνατο να εκφραστώ. Όμως αναδιπλούμενος γύρω από τη μνήμη σε στιγμές απόγνωσης ό...
Μητέρα Θεσσαλονίκη
Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ
Κέδρος (2008)
Περιέχονται τα αφηγήματα: "Πρόσωπο και πόλη", "Αγορά", "Διάνοιξη οδού", "Αρχοντικός αυλόγυρος", "Μνήμη νεκρών", "Ληξιαρχικός", "Τοπίο του είναι", "Ένδον πόλη", "Επιστροφή", "Θεσσαλονίκη και ζωή", "Σύννεφα κι' αναπολήσεις", "Άποψη από τα βορειοδυτικά", "Πανόραμα και ιστορία", "Γραφικότητες", "Πλατεία Ελευθερίας", "Μητέρα Θεσσαλονίκη" και "Ο ναός του πολιούχου"
Destroy Athens: μια αφήγηση
Συλλογικό έργο
Futura (2007)
Το βιβλίο αυτό είναι μια αφήγηση. Αποτελείται από 25 κείμενα συγγραφέων μιας ευρύτατης λογοτεχνικής παράδοσης, από τον Μιχαήλ Μητσάκη και τον Ούγκο Φον Χόφμανσταλ στον Τζ. Τζ. Μπάλαρντ και τον Μπρετ Ήστον Έλλις και από τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη και τον Χούλιο Κορτάσαρ στη Σύλβια Πλαθ και τον Γιώργο Χειμωνά. Τα κείμενα είναι χωρισμένα σε έξι ημέρες, όσες και οι ημέρες της έκθεσης "Destroy Athens". Το βιβλίο αυτό εμπνέεται, σχολιάζει, ερμηνεύει την έκθεση, αλλά διαβάζεται και ανεξάρτητα από αυτήν. Είναι μια αντανάκλαση, ένας διάδρομος που όπως οι διάδρομοι της 1ης Μπιενάλε...
Προς εκκλησιασμόν
Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ
Ίνδικτος (2007)
Πρόκειται για μια συλλογή εννέα ομιλιών όπου ο συγγραφέας καταθέτει τη βιωματική σχέση του με την Εκκλησία, η οποία λειτουργεί σαν πυξίδα για όλο το δημιουργικό του έργο, το συγγραφικό και το ζωγραφικό. Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο Ν. Γ. Πεντζίκης σε μιά από τις ομιλίες, "Πρέπει να ομολογήσω, ότι πτωχός στο πνεύμα, πολλαπλώς δια της Εκκλησίας ενισχύθην. Εκ της μελέτης των μνημείων της θρησκευτικής μας παραδόσεως, εξήγαγα συμπεράσματα περί του συμμετρικώς ασυμμέτρου, περί του ότι ορθότερον γεωμετρικώς είναι το πρακτικώς μη ακριβώς τετράγωνον, περί της εννοίας του ρυθμού σαν...
Χριστού γέννα
Συλλογικό έργο
Ακρίτας (2006)
Τα κείμενα του βιβλίου αυτού (που αποτελεί μια εντελώς νέα εκδοτική προσπάθεια του Ακρίτα που αφορά στα Χριστούγεννα), αναδίδουν τη φρεσκάδα και το δυναμισμό μιας Γέννησης που διατηρείται και σώζει το παρόν, 2000 χρόνια τώρα. Αν η αλήθεια όσων γράφουν οι θεολόγοι μας ήταν για την αυτοσυνειδησία του σήμερα ένα αυτονόητο δεδομένο, τότε ο Ακρίτας δεν θα εξέδιδε το βιβλίο αυτό. Μα τα αυτονόητα του μυαλού μας έπαψαν να είναι και αυτονόητα της καθημερινότητάς μας. Οι συμμετέχοντες θεολόγοι, λογοτέχνες και καλλιτέχνες, με τη ζωντάνια των κειμένων τους, την αμεσότητα των λόγων του...
Το μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης
Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ
Άγρα (2005)
Το "Μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης" κατέχει ιδιαίτερη, μοναδική ίσως θέση στο έργο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη: ακολουθεί, ακροθιγώς βέβαια, τους θεσμοθετημένους κανόνες του λογοτεχνικού είδους του μυθιστορήματος, μέσα σε ένα συγγραφικό σύμπαν που χαρακτηρίζεται όχι τόσο από πειθαρχία στη μορφή και τους κανόνες των διαφόρων λογοτεχνικών ειδών αλλά από οργιαστικές μεταμορφώσεις και ρυθμούς αφήγησης τόσο ποικίλους που σαστίζουν το νου. Το "Μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης" στην οριστική του σημερινή μορφή πρωτοεκδόθηκε το 1966. Η μορφή αυτή του μυθιστορήματος είναι αποτέλεσμα εκτεν...
Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Η μόνιμη συλλογή
Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2004)
[...] Ο Δημήτρης Μεϊμάρογλου είναι ένας φιλοσοφημένος συλλέκτης, ο οποίος με προσοχή αλλά και πολύ μεράκι αναζητά και εντοπίζει έργα που θα συγκροτήσουν ολοκληρωμένα τη συλλογή του. Και όταν τα βρει τα εναγκαλίζεται με πάθος, αλλά και τρυφερότητα, αυθεντικά δικά του αποκτήματα που δύσκολα μπορεί να αποχωριστεί. Και όμως κάποια στιγμή σκέπτεται να μοιραστεί την αγάπη του με το πλατύτερο κοινός ενός μουσείου. Η χρονική στιγμή της ευγενικής προσφοράς είναι βαθιά συγκινητική. Σαράντα οκτώ σύγχρονα δημιουργήματα, ζωγραφικής και καλλιτεχνικής φωτογραφίας δωρίζει ο Δημήτρης Μεϊμάρ...
Φώτα ολόφωτα
Συλλογικό έργο
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2001)
Μετά την ανατύπωση δύο παλαιών αφιερωμάτων περιοδικών στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ("Νέα Ζωή" Αλεξάντρειας, 1908 και "Χαραυγή" Μυτιλήνης 1911), το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ολοκληρώνει με τούτο τον τόμο τη συνεισφορά του στην επέτειο των εβδομήντα χρόνων από το θάνατο του συγγραφέα της "Φόνισσας". Αν τα δύο πιο πάνω αφιερώματα καλύπτουν ανάγκες του αναγνωστικού κοινού και των μελετητών σε παλαιά και δυσεύρετα κείμενα, ο τόμος τούτος αποτελεί μια σύγχρονη θεώρηση του Παπαδιαμάντη. [...] (από τον πρόλογο του Μάνου Χαριτάτου στην πρώτη έκδοση, Δεκέμβριος 1981)
Ο πεθαμένος και η ανάσταση
Πεντζίκης Νίκος Γαβριήλ
Άγρα (1999)
Το πεζογράφημα του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη "Ο πεθαμένος και η ανάσταση", γραμμένο το 1938, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1944 κι αποτελεί σταθμό για την πεζογραφία μας, καθώς ο εσωτερικός μονόλογος, που είχε ήδη εισαχθεί από το 1930, παίρνει στην περίπτωση Πεντζίκη μια διαφοροποιημένη και πιο εξελιγμένη μορφή. Ο συνειρμικός λόγος, που επηρέασε βαθύτατα την πεζογραφία μας, ειδοποιός διαφορά του Πεντζίκη ανάμεσα στους άλλους πεζογράφους του εσωτερικού μονολόγου, καταλήγει συχνά στην κατάργηση κάθε λογικής συνέπειας και φόρμας προαναγγέλλοντας σε μια εποχή τόσο παρωχημένη την εξέλ...
