Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο πρώτο μέρος της μελέτης του για την αρχαία ελληνική επιστήμη (Αρχαία Ελληνική Επιστήμη: από τον Θαλή στον Αριστοτέλη), ο G. E. R. Lloyd επισήμαινε ότι παρόλο που στην αρχαία ελληνική γλώσσα δεν υπάρχει ακριβές αντίστοιχο του σύγχρονου όρου "επιστήμη", μπορεί εντούτοις να υποστηριχθεί ότι η δυτική επιστήμη ξεκίνησε με τους αρχαίους Έλληνες. Σε αυτόν τον δεύτερο τόμο της μελέτης, ο συγγραφέας συνεχίζει την πραγμάτευση των κυριότερων τομέων συνεισφοράς των αρχαίων Ελλήνων στην επιστήμη, αντλώντας από τις πιο πλούσιες γραπτές και αρχαιολογικές πηγές για την περίοδο μετά τον...

Ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών, ο Ισαάκ Νεύτων άφησε ένα έργο που αποτέλεσε την κορύφωση της Επιστημονικής Επανάστασης και εγκαινίασε την εποχή της σύγχρονης επιστήμης. Στη "Ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα", ο συγγραφέας παρακολουθεί τον Νεύτωνα από την εφηβεία του στο Lincolnshire μέχρι την καριέρα του στο Cambridge, όπου ουσιαστικά πραγματοποίησε όλα τα επιστημονικά του επιτεύγματα. Σε αυτήν την πλούσια και αναλυτική βιογραφία, ο Westfall εξετάζει και την προσωπική ζωή και την επιστημονική καριέρα του Νεύτωνα, δίδοντάς μας μια σφαιρική εικόνα του ως ανθρώπου...

Το βιβλίο περιλαμβάνει τέσσερα άρθρα που εξετάζουν την περίπλοκη σχέση ανάμεσα στην κβαντική φυσική και στο κοινωνικο-πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο αυτή διαμορφώθηκε. Στο πρώτο άρθρο, του αμερικανού ιστορικού των επιστημών Πολ Φόρμαν, υποστηρίζεται ότι η διαμόρφωση της κβαντικής φυσικής ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη γερμανόφωνη Ευρώπη μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας κβαντομηχανικής, ο μη αιτιακός χαρακτήρας της, δεν ήταν, σύμφωνα με τον Φόρμαν, προϊόν των εσωτερικών εξελίξεων στη φυσική, αλλά αποτέλεσμ...

Μια εικοσιπενταετία μετά τη θεσμική τομή που επέφερε ο νόμος-πλαίσιο στη λειτουργία των πανεπιστημίων, αδήριτη εμφανίζεται η αναγκαιότητα μιας νέας μεταρρύθμισης, που αφ' ενός θα αξιοποιήσει την αποτίμηση της εφαρμογής του νόμου-πλαισίου και αφ' ετέρου θα επιχειρήσει να προσαρμόσει το νομοθετικό πλαίσιο με γνώμονα τα νέα δεδομένα στον ελληνικό αλλά και τον ευρωπαϊκό χώρο. Ο εκσυγχρονισμός της ανώτατης εκπαίδευσης προϋποθέτει την ανάπτυξη της ακαδημαϊκής υπευθυνότητας και την επένδυση της με ένα νέο "κοινωνικό συμβόλαιο" πανεπιστημίου-πολιτείας, την αποκατάσταση μιας σειράς...

Γραμμένη από έναν κορυφαίο μελετητή εκείνης της περιόδου, η εισαγωγή αυτή στην ιστορία της επιστήμης του 17ου αιώνα εξετάζει τη λεγόμενη "επιστημονική επανάσταση" ως διελκυστίνδα ανάμεσα σε δύο κεντρικά θέματα: την Πλατωνική-Πυθαγόρεια παράδοση και τη Μηχανιστική Φιλοσοφία. Η πρώτη εξέταζε τη φύση μέσα από γεωμετρικούς όρους, έχοντας την πεποίθηση ότι το Σύμπαν κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις αρχές μιας μαθηματικής ευταξίας, ενώ η δεύτερη θεωρούσε τη φύση σαν μια τεράστια μηχανή και αναζητούσε τους κρυφούς μηχανισμούς της πίσω από τα φαινόμενα. Στην προσπάθεια επίτευξης των σ...

Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση αναβρασμού στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Κατά κύριο λόγο η κατάσταση αυτή πυροδοτείται από την προώθηση, εκ μέρους του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, μιας σειράς αμφιλεγόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων, πολλές εκ των οποίων έχουν ήδη αποσυρθεί εξαιτίας των μαζικών κινητοποιήσεων της ακαδημαϊκής κοινότητας. Σχεδόν όλες αυτές οι ρυθμίσεις, με επιστέγασμα, βέβαια, την από πολλές πλευρές προωθούμενη συνταγματική αναθεώρηση, εντάσσονται στην προσπάθεια μιας συνολικής και ριζικής αναμόρφωσης που γίνεται στη βάση συγκε...

Τα θέματα από την ιστορία των Μαθηματικών είνα ένα εισαγωγικό βιβλίο, σκοπός του οποίου είναι να παρουσιάσει στον αναγνώστη μερικά αντιπροσωπευτικά θέματα από την ιστορία των αιγυπτιακών, των βαβυλωνιακών και των αρχαίων ελληνικών μαθηματικών. Το μαθηματικό υλικό που πραγματεύεται είναι αρκετά στοιχειώδες, ούτως ώστε το βιβλίο στο μεγαλύτερο μέρος του να είναι προσιτό ακόμα και στους μαθητές της τελευταίας τάξης του λυκείου. Βασικό μέλημα του συγγραφέα ήταν να αποφύγει τους αναχρονισμούς και τις ανιστορικές ερμηνείες και ανακατασκευές που χαρακτηρίζουν την παλαιότερη ιστορι...

Η έκδοση αυτή παρέχει ένα στέρεο υπόβαθρο στην ιστορία των μαθηματικών και επικεντρώνεται στα πιο θεμελιώδη ζητήματα που περιλαμβάνουν τα προγράμματα σπουδών όλων των βαθμίδων της σύγχρονης εκαίδευσης. Ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει πληρέστερα τις διάφορες μαθηματικές έννοιες στο ιστορικό τους πλαίσιο, ενώ οι μελλοντικοί δάσκαλοι θα βρουν ένα πολύτιμο βοήθημα για την ανάπτυξη πλάνων διδασκαλίας με βάση την ιστορική εξέλιξη του κάθε ζητήματος. Το βιβλίο ενδείκνυται ιδιαίτερα για ένα εισαγωγικό ή προχωρημένο μάθημα ιστορίας των μαθηματικών σε φοιτητές μαθηματικών με επαγγε...

H έννοια της τεχνολογίας εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά τη βιομηχανική επανάσταση, διευρύνεται κατά τον μεσοπόλεμο και γενικεύεται στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, για να φτάσει μέσα στον 20ό αιώνα να συνδεθεί με τα πάντα - ακόμα και με τη δυνατότητα εξαφάνισής μας μέσω ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος ή μιας καταστροφής του περιβάλλοντος. Ο παρών τόμος καλύπτει μια περίοδο κατά την οποία η τεχνολογία όχι μόνο αναπτύχθηκε ραγδαία σε πολλά επίπεδα, αλλά και διαμορφώθηκαν με συγκεκριμένο τρόπο μια σειρά από κρίσιμες τεχνολογίες: τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα, οι πυρηνικοί αντι...

Το βιβλίο είναι βασισμένο σε πρωτότυπο αρχειακό υλικό και αδημοσίευτες πηγές και παρουσιάζει την πολυκύμαντη ζωή και το πολύπλευρο έργο του μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή (1873-1950), μιας λαμπρής προσωπικότητας της ελληνικής διασποράς με βασική δράση στο ελληνικό και το γερμανικό πολιτισμικό και πολιτικό περιβάλλον. Με νεοφαναριώτικη καταγωγή από τον πατέρα του και παροικιακή από τη μητέρα του, ο Καραθεοδωρή συμπαρατάχθηκε με τον Βενιζέλο και κλήθηκε από αυτόν για τη δημιουργία του Ιωνικού Πανεπιστημίου Σμύρνης και την αναδιοργάνωση των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσα...

Στο βιβλίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα το διάσημο έργο του Σοβιετικού μαρξιστή φυσικού, ιστορικού και φιλοσόφου Boris Hessen (1893-1936). Οι κοινωνικές και οικονομικές ρίζες των Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας του Νεύτωνα, το οποίο είχε παρουσιαστεί ως ανακοίνωση στο 2ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας των Επιστημών και των Τεχνικών που έγινε στο Λονδίνο το 1931. Το έργο του Hessen κατέχει στην ιστοριογραφία της ιστορίας των επιστημών μια μοναδική θέση, διότι με αυτό επιχειρήθηκε για πρώτη φορά μέσω της μαρξιστικής θεωρίας η ανάγνωση, η κατανόηση και η ανασυ...

Αντίθετα από τον Popper ο Imre Lakatos, ως βασικό σημείο αναφοράς της ανάλυσής του δε θεωρεί τις μεμονωμένες θεωρίες -ούτε και τη σύζευξη μιας συγκεκριμένης θεωρίας, κάποιων επικουρικών υποθέσεων και αρχικών συνθηκών. ΄Αξονας του θεωρητικού του οικοδομήματος είναι οι "σειρές θεωριών" ή ερευνητικά προγράμματα. Η μετατόπιση αυτή οφείλεται στο ότι τα κριτήρια "αποδοχής-απόρριψης" του Lakatos δεν αρθρώνονται στη λογική σχέση θεωρίας-εμπειρικής βάσης αλλά σε μια αντίληψη κατ' εξοχήν ιστορική, το πλαίσιο της οποίας ο εμπειρικός χαρακτήρας της επιστήμης άρρηκτα συναρτάται με την ι...

Ο Γκαστόν Μπασελάρ είναι μία από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες στη φιλοσοφία της επιστήμης του αιώνα μας. Το έργο του, επικεντρωμένο στην ιστορία και τη φιλοσοφία κυρίως της φυσικής και της χημείας, είναι πρωτότυπο, συστηματικό, ευρύ, έργο που άσκησε πολύ μεγάλη επίδραση ακόμη και έξω από τα σύνορα του κλάδου του. Αλλά από την άλλη μεριά, έμεινε εν πολλοίς άγνωστο στον κόσμο της αγγλόφωνης φιλοσοφίας και ιστορίας της επιστήμης, μέχρι εντελώς πρόσφατα. Το βιβλίο της Μαίρης Τάιλς είναι το πρώτο που αναγνωρίζει ρητά το ενδιαφέρον και τη σημασία του έργου του Μπασελάρ, και καταπιά...

Η δημιουργία και η εδραίωση της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας έχουν αποτελέσει αντικείμενο συστηματικής ιστορικής έρευνας. Οι ιστορικοί των φυσικών επιστημών έχουν διερευνήσει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα ερωτήματα: Ποια ήταν τα προβλήματα που απασχολούσαν τους φυσικούς του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα; Πώς συνέβαλαν άλλοι φυσικοί στη δημιουργία της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας; Ποια ήταν η προβληματική του Αϊνστάιν που τον οδήγησε στην διατύπωση της θεωρίας; Ποιες φιλοσοφικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές επιρροές μπορεί να διακρίνει κανείς στη σκέψη...

Η δημιουργία και η εδραίωση της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας έχουν αποτελέσει αντικείμενο συστηματικής ιστορικής έρευνας. Οι ιστορικοί των φυσικών επιστημών έχουν διερευνήσει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα ερωτήματα: Ποια ήταν τα προβλήματα που απασχολούσαν τους φυσικούς του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα; Πώς συνέβαλαν άλλοι φυσικοί στη δημιουργία της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας; Ποια ήταν η προβληματική του Αϊνστάιν που τον οδήγησε στην διατύπωση της θεωρίας; Ποιες φιλοσοφικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές επιρροές μπορεί να διακρίνει κανείς στη σκέψη...

Η αποτυχία της Μεσαιωνικής Επιστήμης να αποσπασθεί από τη Φυσική και την Κοσμολογία του Αριστοτέλη -παρά τις τόσες σοβαρές κριτικές εις βάρος τους- αποτελεί το κεντρικό θέμα τούτου του βιβλίου. Με αφετηρία την "καχεκτική" κατάσταση της επιστημονικής σκέψης τον πρώιμο μεσαίωνα, ο συγγραφέας περιγράφει την "έκρηξη των γνώσεων" που προκάλεσαν οι πολυπληθείς μεταφράσεις Ελληνικών και Αραβικών συγγραμμάτων, για να φτάσει στον ύστερο μεσαίωνα και την "ένταση" που άρχισε να συσσωρεύεται ανάμεσα στο Αριστοτέλειο δόγμα και τις εκκολαπτόμενες νέες επιστημονικές αντιλήψεις. Κορυφαίος...

Ο Wittgenstein είχε γράψει 1000 σελίδες περίπου, αφιερωμένες στη λογική και τα μαθηματικά, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνονται στις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις" και τη "Φιλοσοφική γραμματική" (τα λεγόμενα "μεταβατικά κείμενα"). Μολονότι τα δύο αυτά κείμενα περιέχουν εκτενείς αναφορές σε θέματα ανωτέρων μαθηματικών, οι ωριμότερες απόψεις, που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο, κινούνται κυρίως στο στοιχειώδες επίπεδο. Ο λόγος είναι ότι, στο βιβλίο αυτό, ο Wittgenstein εκθέτει, τρόπον τινά, τα πορίσματα των ερευνών που διεξήγαγε στα μεταβατικά κείμενα, και, έχοντας π...

Ποια συμπεράσματα για τη φιλοσοφία της επιστήμης προκύπτουν αν δεχθούμε ότι οι σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες, όπως η φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, δεν είναι παγιωμένα, κλειστά εννοιολογικά συστήματα αλλά δυναμικά πεδία επιστημονικής έρευνας που στοχεύουν σε νέες ανακαλύψεις; Ποια η σχέση παρατήρησης και θεωρίας; Εξαρτώνται τα γεγονότα από τα γλωσσικά ιδιώματα και τους φορμαλισμούς που τα εκφράζουν; Ποιος είναι ο ρόλος της αιτιότητας στην επιστημονική πρακτική; Ποια είναι η φύση των επιστημονικών θεωριών και νόμων; Η φιλοσοφική έρευνα που επιχειρεί εδώ ο Hanson, εμπνε...

Η "Συνάντηση στην Πόλη", τον Ιούλιο του 2006, καταγράφηκε στη συνείδηση όλων όσων συμμετείχαν σ' αυτήν ως ένα ορόσημο στην πορεία της μειονότητας. Εκεί ανανεώσαμε τις σχέσεις μας με τους εκπατρισθέντες, πιάσαμε ξανά επαφή, συναντηθήκαμε κυριολεκτικά και μεταφορικά. Εκεί, μέσα από έναν ορίζοντα μελέτης των σύγχρονων ζητημάτων της Κοινότητας, μέσα από επιστημονικές έρευνες για τη δημογραφία, την εκπαίδευση, την οργάνωση και το βακουφικό, που έγιναν ειδικά για το Συνέδριο από μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, διερευνήθηκαν οι προοπτικές που διαγράφονται για το μέλλον. Φάνηκε πω...