Μεθοδολογία των προγραμμάτων επιστημονικής έρευνας

The methodology of scientific research programmes

Αντίθετα από τον Popper ο Imre Lakatos, ως βασικό σημείο αναφοράς της ανάλυσής του δε θεωρεί τις μεμονωμένες θεωρίες -ούτε και τη σύζευξη μιας συγκεκριμένης θεωρίας, κάποιων επικουρικών υποθέσεων και αρχικών συνθηκών. ΄Αξονας του θεωρητικού του οικοδομήματος είναι οι "σειρές θεωριών" ή ερευνητικά προγράμματα. Η μετατόπιση αυτή οφείλεται στο ότι τα κριτήρια "αποδοχής-απόρριψης" του Lakatos δεν αρθρώνονται στη λογική σχέση θεωρίας-εμπειρικής βάσης αλλά σε μια αντίληψη κατ' εξοχήν ιστορική, το πλαίσιο της οποίας ο εμπειρικός χαρακτήρας της επιστήμης άρρηκτα συναρτάται με την ικανότητά της να προοδεύει, να αναπτύσσεται. Ο Lakatos, με άλλα λόγια, απελευθερώνεται από τα τελευταία κατάλοιπα της λογιστικής θεώρησης της επιστήμης, απαλλάσσοντας την ποπερανής κατεύθυνσης φιλοσοφία του της επιστήμης από τα στοιχεία που ο νεοθετικισμός κληροδότησε στον Popper. (Διατήρησε παρ' όλα αυτά κάποια νεοθετικιστικά κληροδοτήματα και κυρίως το νομο-λογικο-παραγωγικό πρότυπο εξήγησης που επεξεργάστηκε ο Hempel).