Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Η Μετανάστις" (1879), το πρώτο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1851-1911), είναι μια δραματική ερωτική ιστορία. Η Μαρίνα, που χάνει στη Μασσαλία μάνα και πατέρα κατά τον φοβερό λοιμό του 1720, μεταφέρεται ασφαλής από τον Ζέννο στη Σμύρνη, την πατρίδα της. Ο Ζέννος είναι ερωτευμένος με τη Μαρίνα, η οποία, μόλις συνέλθει από τη συμφορά που τη βρήκε, θα ανταποκριθεί στον έρωτά του. Οι δύο νέοι αρραβωνιάζονται, ο γάμος όμως δεν θα γίνει ποτέ. Η πλεκτάνη που εξυφαίνει εναντίον της Μαρίνας η αντίπαλη ερωτική πλευρά θα την οδηγήσει τελικά στο θάνατο και τον Ζέννο στην εξαφάνιση...

Θα ήταν ψέμα αν έγραφα πως η σκέψη για την ανθολογία "Ποιητές για ποιητές" την θεώρησα τόσο πρωτότυπη, ώστε θα ήταν δύσκολο ή μάλλον αδύνατο (δεν γνωρίζω ακριβώς) να συναντήσει κανείς μιαν αντίστοιχη ανθολογία σε ξένη χώρα. Όπως, επίσης, θα ήταν ψέμα αν έγραφα πως, σε όλο το χρονικό διάστημα της έρευνας, αυτό που με ενθουσίαζε ήταν η πρόθεση να "ανακαλύψω" ένα ποίημα γραμμένο από έναν μεγάλο ποιητή για έναν εξίσου σημαντικό ομότεχνό του. Χωρίς να αδιαφορώ μόλις θυμόμουν ή "έπεφτα" πάνω σε μια σχετική "αφιέρωση", αισθανόμουν πως ανακαλύπτω έναν πραγματικό θησαυρό όταν ένας ή...

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911), ένας από τους πιο μεγάλους Ευρωπαίους διηγηματογράφους, θα ξεκινήσει τη συγγραφική δραστηριότητά του ως μυθιστοριογράφος. "Οι έμποροι των εθνών" (1882) είναι το δεύτερο από τα τρία μυθιστορήματα του συγγραφέα. Η δράση του τοποθετείται μεταξύ 1199 και 1207, δηλαδή λίγο πριν και λίγο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας. Πρόκειται άραγε για ιστορικό μυθιστόρημα, με θέμα τη σύγκρουση Βενετών και Ελλήνων στο Αιγαίο; Ή μήπως για ένα "μυθιστόρημα με θέση", το οποίο υπερασπίζεται την Ελληνορθόδοξη...

Η νουβέλα "Χρήστος Μηλιώνης" αποτελεί έργο-ορόσημο στην πορεία του συγγραφέα, καθώς απομακρύνεται από το ιστορικό μυθιστόρημα και εγκαινιάζει τη στροφή του στο διήγημα. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στην Ακαρνανία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

"Η μετανάστις" ερωτικό μυθιστόρημα με τραγική κατάληξη, διαδραματίζεται στη Μασσαλία και τη Σμύρνη του 1720. Βαθιά επηρεασμένος από τον ρομαντισμό, ο συγγραφέας τονίζει το φθαρτό και ανέφικτο του ανθρώπινου έρωτα, ενώ καταφάσκει στον θείο, όπου μόνο πεθαίνοντας παραδίδεται ο άνθρωπος.

Τρείς κλασικοί νεοέλληνες συγγραφείς από τη σειρά των "Ελληνικών διηγημάτων" συνυπάρχουν σε αυτό τον τόμο: Αργύρης Εφταλιώτης "Η Στραβοκώσταινα", Ανδρέας Καρκαβίτσας "Η γοργόνα και το γιουρούσι" και Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης "Εξοχική λαμπρή". Συνδετικός κρίκος η θαυμάσια εικονογράφηση του Νικόλα Ανδρικόπουλου.

Τέσσερις κλασικοί νεοέλληνες συγγραφείς από τη σειρά των "Ελληνικών διηγημάτων" συνυπάρχουν σε αυτόν τον τόμο: Γεώργιος Βιζυηνός "Ο Τρομάρας", Αργύρης Εφταλιώτης "Το λαγούμι", Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης "Ο Πανταρώτας" και Ανδρέας Καρκαβίβίτσας "Ο Κουτσοφλέβαρος". Συνδετικός κρίκος η θαυμάσια εικονογράφηση του Σβετλίν.

Στη "Φόνισσα" διαφαίνεται η συντηρητική κοινωνία της εποχής μέσα από τη ζωή, τις σκέψεις και τις ψυχολογικές μεταπτώσεις μιας γυναίκας, οδηγώντας τη σε αλλεπάλληλα εγκλήματα σε βάρος νεαρών κοριτσιών.

Στις σελίδες του μυθιστορήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Οι έμποροι των εθνών» ζωντανεύει η νησιωτική βενετοκρατία με πρωταγωνιστές τούς αδίστακτους και κτηνώδεις άρχοντες της Βενετίας, που κατά το κοινωνικό ιδεώδες της εποχής έπρεπε να ανταγωνίζονται στην ψευτιά, στην απάτη, στο ξεμυάλισμα των γυναικών καθώς και στην εκμετάλλευση των απλών ανθρώπων. Ο ιστορικός χρόνος του μυθιστορήματος τοποθετείται στα 1119. Χώρος δράσης η Νάξος, εκεί όπου ένας πλούσιος ευπατρίδης, ο Ιωάννης Μούχρας, επιδιδόμενος στο κυνήγι των πειρατών – με σκοπό να λάβει δίπλωμα ναυάρχου - πετυχαίνε...

Ηρωίδα του ιστορικού μυθιστορήματος «Η Γυφτοπούλα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη είναι η Αϊμά, μια πριγκιποπούλα που εκλάπη από το παλάτι της Πόλης. Λοιποί χαρακτήρες του έργου ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός, ο Γεώργιος Σχολάριος, οι γύφτοι που μεγαλώνουν την Αϊμά, καθολικοί μοναχοί και ο γύφτος Μάχτος που την αγαπά. Η ηρωίδα διαφέρει, αν και «γυφτοπούλα», από τους υπόλοιπους γύφτους, γεγονός που αποδίδεται στην κληρονομικότητα της ευγενικής της καταγωγής. Μα και ο Μάχτος ξεχωρίζει ανάμεσα στους δικούς του, αλλά αυτό οφείλεται στον έρωτα που νιώθει για την Αϊμά. Η πλοκή του έργου...

Όταν στα 1962 έκανα προσκαλεσμένος γι' αρκετό καιρό το πρώτο μου ταξίδι στην Κίνα, είχα την ευκαιρία να βρίσκομαι σε πάμφτωχα χωριά, σ' επαρχίες μακρινές μέσα σε οικογένειες με παιδιά πολλά. Οι δυσκολίες κι οι στερήσεις της τραχιάς ζωής ήταν ολοφάνερες στους χωρικούς που δέχονταν την ομάδα των ξένων. Όμως αυτοί, σαν να είχαν όλα τ' αγαθά που επιθυμούσαν, μας μιλούσαν με τρυφερότητα και μας έδειχναν τα γελούμενα λιγόχρονα παιδιά. Αυτά, φτωχικά ντυμένα κι όλα ίδια -όπως κι οι μεγάλο τότε-, μας πλησιάζουν με πρόσωπα φωτεινά, χαμογελώντας. Μας έκαναν εντύπωση! Πώς μπορούσαν μέ...

Όταν κάποτε ρώτησαν τον σπουδαίο φιλάνθρωπο γιατρό και λάτρη της μουσικής Άλμπερ Σβάιτσερ ποιο ήταν στη ζωή του το μουσικό άκουσμα που τον είχε συγκινήσει περισσότερο από όλα τα άλλα, αυτός απάντησε: "Το κλάμα ενός μικρού παιδιού σ' ένα πρόχειρο νοσοκομειακό σταθμό, κάπου στην Αφρική. Από αυτό κατάλαβα ότι το παιδί είχε περάσει τη φοβερή κρίση από μια επικίνδυνη αρρώστια και προχωρούσε στην ανάρρωση του. 'Ενιωσα βαθιά αγαλλίαση στο άκουσμα αυτό, σαν να έφτανε θεία μουσική απ' τον ουρανό, γιατί είχα κάνει ό,τι μπορούσα γι' αυτό το παιδί" Τούτα τα λόγια του υπέροχου ανθρωπι...

[...] Κάποιοι έκλεψαν στο ζύγι, κάποιοι εκβίασαν τον αδύναμο και τον λήστεψαν. Και κάποιοι με ολόκληρους στρατούς κυρίεψαν και λεηλάτησαν πόλεις και χώρες. Και οι πρόγονοί μας, της Επανάστασης του '21, Κλέφτες ονομάζονταν και τα καλύτερα τραγούδια μας είναι τα κλέφτικα και το μέχρι πρότινος εθνικό μας όνομα, στα γαλλικά σήμαινε κλέφτης. Και ας μην σκαλίζουμε άλλες πληγές... Περιοριζόμαστε εδώ στη στενή τού όρου έννοια. [...] (απόσπασμα από την εισαγωγή)

Δεκαεννιά διηγήματα του Παπαδιαμάντη, όχι μόνο από τα πιο ενδιαφέροντα αλλά και από τα πιο αποκαλυπτικά για τον μοντέρνο χαρακτήρα των συγγραφικών του τρόπων. Ιστορίες που φανερώνουν ανάγλυφα την καθαρά ποιητική του πλευρά και που σφραγίζονται από το μυστήριο, τη μαγεία, τη δεισιδαιμονία, το υπερφυσικό, την ατμόσφαιρα του τρόμου και του ονείρου. Ένα έντονο κλίμα φυγής προς κάτι τραχύ κι απόκοσμο, συνεχώς υπονομευόμενο από το χιούμορ, τον αδιόρατο σαρκασμό. Κόσμοι θρυλικοί και υποβλητικοί, αυστηροί και μυσταγωγικοί, σκοτεινοί και παραμυθένιοι, αντίθετοι προς τις αξίες μιας υ...

Ο Παπαδιαμάντης νοιάστηκε για τα πάντα, όχι σαν ανέστιος πολυπράγμων ή εντυπωσιοθήρας, αλλά ως βαθύτατος ανθρωπολόγος και κοινωνικός ανθρωπογνώστης που φιλοσοφεί τη ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων: υπήρξε ο αυθεντικός λογοτέχνης που αρέσκεται να παίρνει θέση για τη μοίρα του κόσμου του. Γι' αυτό ο θησαυρισμός των γνωμολογικών του στιγμών αποδεικνύει ακόμη και σήμερα την επάρκεια του παπαδιαμαντικού πνεύματος και την κλασική ενέργεια του λόγου του: ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης διδάσκει γραφή, διδάσκει και ζωή. Κι όλα αυτά με την προσδοκία να λυτρώσει τη χαμένη ευαισθησία μ...

Μια σταχυολόγηση κειμένων και αποσπασμάτων από τον Στρατή Πασχάλη που αναδεικνύει πώς λειτούργησε ως προς την προσωπική κοσμοθεωρία, τη λογοτεχνική ευαισθησία και τη δημιουργική φαντασία μεγάλων νεοελλήνων λογοτεχνών η τόσο παρεξηγημένη εποχή του Βυζαντίου, ενώ φανερώνει ανάγλυφα τις διαφορετικές όψεις που πήρε αυτή η εποχή ανάλογα με τα ιδιαίτερα χρακτηριστικά του κάθε συγγραφέα.

Η πλοκή: Η Φραγκογιαννού, η κεντρική ηρωίδα της "Φόνισσας", είναι μια ηλικιωμένη γυναίκα που πνίγει νέα κορίτσια για να λυτρώσει τη φτωχή τους οικογένεια από το βάρος τους -αλλά και τα ίδια από τα μελλοντικά βάσανα της προβλέψιμης ζωής τους. Στο περίφημο τέλος του μυθιστορήματος, η ηρωίδα χάνεται "εις το ήμισυ του δρόμου, μεταξύ της θείας και της ανθρώπινης δικαιοσύνης". Η σημασία του κλασικού έργου: Ο διαταραγμένος ψυχισμός, η διαταραγμένη ηθική, η δεινή κοινωνική συνθήκη αλλά και η υπόκωφη γοητεία του θανάτου συνδυάζονται αριστουργηματικά στο πρόσωπο της ηρωίδας η οποία...