Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο τόμος συγκεντρώνει όλα τα αθηναϊκά κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1851-1911), διηγήματα και χρονογραφήματα, άλλα δημοσιευμένα όσο ζούσε και άλλα μετά το θάνατό του, βασισμένα στη φιλολογική έκδοση των Απάντων του που φρόντισε ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος. Εξαίρεση αποτελεί το διήγημα "[Ο αυτοκτόνος]", που δημοσιεύεται εδώ σύμφωνα με τη νέα εκδοτική πρόταση της Λαμπρινής Τριανταφυλλοπούλου (σε τρία "σχεδιάσματα"), η οποία βασίστηκε σε νέα ανάγνωση του παπαδιαμαντικού χειρογράφου. Ο Παπαδιαμάντης περιγράφει την πόλη όπου έζησε «υπέρ το ήμισυ της ζωής», και κυρίως τ...

Το διήγημα Στο Χριστό στο Κάστρο, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, είναι από τα ωραιότερα χριστουγεννιάτικα διηγήματα. Σ' αυτό, όπως και στα άλλα διηγήματα που περιλαμβάνονται σ' αυτό το βιβλίο, μπορεί να διακρίνει κανείς τις "αγάπες" του Παπαδιαμάντη: Την πατρίδα του, τη Σκιάθο, με τις φυσικές ομορφιές, τα βράχια, τα θαλασσοπούλια, τα κύματα, τα ανηφορικά μονοπάτια, τους γκρεμούς. Έπειτα, τους απλοϊκούς και ταπεινούς νησιώτες, με τα ήθη και τα έθιμά τους, τις προλήψεις, τις αδυναμίες, τις πονηριές, το μόχθο και τις αγωνίες τους. Τέλος, την αγάπη του για την εκκλησία, τα ξωκλήσ...

Το διήγημα "Στο Χριστό στο Κάστρο", του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, είναι από τα ωραιότερα χριστουγεννιάτικα διηγήματα. Σ' αυτό, όπως και στα άλλα διηγήματα που περιλαμβάνονται σ' αυτό το βιβλίο, μπορεί να διακρίνει κανείς τις "αγάπες" του Παπαδιαμάντη: Την πατρίδα του, τη Σκιάθο, με φυσικές ομορφιές, τα βράχια, τα θαλασσοπούλια, τα κύματα, τα ανηφορικά μονοπάτια, τους γκρεμούς. Έπειτα, τους απλοϊκούς και ταπεινούς νησιώτες, με τα ήθη και τα έθιμά τους, τις προλήψεις, τις αδυναμίες, τις πονηριές, το μόχθο και τις αγωνίες τους. Τέλος, την αγάπη του για την εκκλησία, τα ξωκλήσια...

Όταν έφθασαν εις το Κάστρον και εισήλθον εις τον ναόν του Χριστού, τόσον θάλπος εθώπευσε την ψυχήν των, ώστε, αν και ήσαν κατάσκοποι, και αν και ενύσταζόν τινες αυτών ησθάνθησαν τόσον την χαράν του να ζώσι και του να έχωσι φθάσει αισίως εις το τέρμα της πορείας των, εις τον ναόν του Κυρίου, ώστε τους έφυγε πάσα νύστα και πάσα κόπωσις... ... Έφεξεν ο Θεός την χαρμόσυνον ημέραν, και οι αιπόλοι εφιλοτιμήθησαν να σφάξωσι και ψήσωσι δύο τρυφερά ερίφια, ενώ οι υλοτόμοι είχαν φέρει από το βουνόν πολλάς δωδεκάδας κοσσύφια αλατισμένα... ... Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν, ε...

Δύο πασχαλινά διηγήματα του Παπαδιαμάντη, όπου η ανοιξιάτικη ομορφιά της φύσης είναι το πολύχρωμο και χαρωπό σκηνικό για να ταιριάξει ο αφηγητής όμορφες πςριγραφές με χαρούμενα έως κωμικά επεισόδια, γεμάτη ποίηση και ονειροπόληση. Ο άφθαρτος κυρ Αλέξανδρος θα μας πει ότι «ο Σωτήρ είναι συγκαταβατικότερος των επισήμων επί γης ερμηνευτών του» και ότι κατά την πρώτη νεότητα «η ζωή γίνεται εν με τον έρωτα και η ποίησις υποκαθιστά την πραγματικότητα εις το πνεύμα».

Δεκαεννιά διηγήματα του Παπαδιαμάντη, όχι μόνο από τα πιο ενδιαφέροντα αλλά και από τα πιο αποκαλυπτικά για τον μοντέρνο χαρακτήρα των συγγραφικών του τρόπων. Ιστορίες που φανερώνουν ανάγλυφα την καθαρά ποιητική του πλευρά και που σφραγίζονται από το μυστήριο, τη μαγεία, τη δεισιδαιμονία, το υπερφυσικό, την ατμόσφαιρα του τρόμου και του ονείρου. Ένα έντονο κλίμα φυγής προς κάτι τραχύ κι απόκοσμο, συνεχώς υπονομευμένο από το χιούμορ, τον αδιόρατο σαρκασμό. Κόσμοι θρυλικοί και υποβλητικοί, αυστηροί και μυσταγωγικοί, σκοτεινοί και παραμυθένιοι, αντίθετοι προς τις αξίες μιας υπ...

Σε μιαν εποχή όπου η "στρογυλευμένη φράσις" εθεωρείτο διαπιστευτήριο ύφους, η "ανώμαλος και συχνά ακαλαίσθητος γλώσσα του, εν συγκρίσει προς τους στυλίστ της καθαρευούσης ή της δημοτικής, και το σχέδιον ακόμη του διηγήματος, ατελές ως κάτι πρωτόγονον και ακαλλιέργητον", μαζί με την "πενιχρότητα" της θεματολογίας του - αποτέλεσαν την αχίλλειο πτέρνα του Λόγου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, μολονότι ελάχιστοι από τους συγχρόνους του αμφισβήτησαν ή αρνήθηκαν τη μοναδικότητά του. Πού έγκειται αυτή η μοναδικότητα; "'Οτι σώζει και συχνάκις μεγαλύνει αυτάς τας αλλοκότους συνθέσεις,...

Αν ο Βιζυηνός υπερβαίνει την επίπεδη ηθογραφία της εποχής του προς την κατεύθυνση του ψυχογραφήματος, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911) απογειώνεται προς τα υψίπεδα της ποίησης. Οι ταπεινοί ήρωες του και οι τετριμμένες, συνήθως, ιστορίες τους αποκτούν μια λάμψη και μια σαγήνη. Η "χαλαρότητα" της αρχιτεκτονικής δομής των διηγημάτων του, όπως και η γλωσσική του "ακαταστασία" - καθαρεύουσα στις περιγραφές, ιδιωματική ντοπιολαλιά στους διαλόγους - όχι μόνο αποτελούν μέρος του μυστικού της μαγείας και της γοητείας της πεζογραφίας του, αλλά και συνιστούν προδρομικά στοιχεία...

Τα διηγήματα της Πρωτοχρονιάς, όπως και όλα τα εορταστικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη -των Χριστουγέννων, των Φώτων, της Λαμπρής- είναι μια ευκαιρία για το συγγραφέα να αντλήσει από τον κόσμο των θρησκευτικών του αναμνήσεων, με την κατανυκτική συνείδηση "ενός παπαδόπαιδου γεμάτου θύμησες και ενός συγγραφέα γεμάτου πίστη". Μέσα από αυτά, το "Γουτού Γουπατού", το "Σημαδιακό", την "Ντελησυφέρω", τα "Λιμανάκια" και άλλα, εορταστικός, πανηγυριστής, θρησκευόμενος, μαζί με τους απλοϊκούς και ανυποψίαστους συντοπίτες του, που στέκουν πάντα ανάμεσα στη φύση, μας απεικονίζει ανάγλυφα...

Τα διηγήματα της Πρωτοχρονιάς, όπως και όλα τα εορταστικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη των Χριστουγέννων, των Φώτων, της Λαμπρής είναι μια ευκαιρία για το συγγραφέα να αντλήσει από τον κόσμο των θρησκευτικών του αναμνήσεων, με την κατανυκτική συνείδηση "ενός παπαδόπαιδου γεμάτου θύμησες και ενός συγγραφέα γεμάτου πίστη". Μέσα από αυτά, το "Γουτού Γουπατού", το "Σημαδιακός", την "Ντελησυφέρω", τα "Λιμανάκια" και άλλα, εορταστικός, πανηγυριστής, θρησκευόμενος, μαζί με τους απλοϊκούς και ανυποψίαστους συντοπίτες του, που στέκουν πάντα ανάμεσα στη φύση, μας απεικονίζει ανάγλυφα...

Θα ήταν ψέμα αν έγραφα πως η σκέψη για την ανθολογία "Ποιητές για ποιητές" την θεώρησα τόσο πρωτότυπη, ώστε θα ήταν δύσκολο ή μάλλον αδύνατο (δεν γνωρίζω ακριβώς) να συναντήσει κανείς μιαν αντίστοιχη ανθολογία σε ξένη χώρα. Όπως, επίσης, θα ήταν ψέμα αν έγραφα πως, σε όλο το χρονικό διάστημα της έρευνας, αυτό που με ενθουσίαζε ήταν η πρόθεση να "ανακαλύψω" ένα ποίημα γραμμένο από έναν μεγάλο ποιητή για έναν εξίσου σημαντικό ομότεχνό του. Χωρίς να αδιαφορώ μόλις θυμόμουν ή "έπεφτα" πάνω σε μια σχετική "αφιέρωση", αισθανόμουν πως ανακαλύπτω έναν πραγματικό θησαυρό όταν ένας ή...

Η νέα εκδοτική σειρά "Αιώνια Ποίηση" που εγκαινίασαν οι εκδόσεις "Ιωλκός", ξεκίνησε με την επανέκδοση των ποιημάτων τού μεγάλου μας πεζογράφου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ως γνωστόν, ο Παπαδιαμάντης έγραψε ελάχιστα ποιήματα. Κάποια από αυτά παρεμβάλλονται μέσα στα διηγήματά του σαν παλιοί λησμονημένοι στίχοι. Και κάποια άλλα, όπως τα υμνογραφικά, είναι ελεύθερες αποδόσεις από ψαλμούς και εκκλησιαστικούς ύμνους. Τα περισσότερα, όμως, είναι εμπνευσμένα από πανηγύρια και μοναστηριακά κτίσματα της Σκιάθου. Αν και ο ίδιος ποτέ δε θεώρησε τον εαυτό του ποιητή, εντούτοις αυ...

Ο Παπαδιαμάντης ζωγραφεί, περιγράφει και υμνεί τα γνήσια ελληνικά ήθη, τον έρωτα προς τη φύση και την αλήθεια του Χριστού. Η μικροπονηρία, η ασυνέπεια, οι καθημερινοί περισπασμοί είναι κοινό υλικό στην κοινωνία των ανθρώπων, που μόνο η μνήμη του Θεού τους συνεφέρνει και τουε συγκρατεί. Ο κακώς νοούμενος πολιτισμός δείχνει ουτιδανός μπροστά στην παραδείσια χαρά της παιδικής αθωότητας, των βρεφών τους ακατάληπτους ουράνιους φθόγγους...

Εις τα διηγήματα, όσα εδημοσίευσα κατά καιρούς ο υποφαινόμενος τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα ενεπνεύσθην, αληθώς, από τας αναμνήσεις μου και τα αισθήματα μου, τα οποία θέλγουσιν και συγκινούσιν εμέ αυτόν - ίσως και ολίγους φιλαναγνώστας [...] Έπειτα ουδαμού σχεδόν θα εύρηται ότι επέζησα βεβιασμένην θέσιν ή πλοκήν, όπως γαλβανίσω την περιέργειαν του αναγνώστου. Όπου γίνεται λόγος περί ξενιτεμένων, οίτινες επιστρέφουσι μετά μακράν απουσία ή στέλλουσι γράμματα μετά υλικής παρηγορίας εις τους οικείους, ταύτα όλα βασίζονται επί της πραγματικότητος [...] Αλλά τα πλείστα των υπ' εμού...