Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τα 24 κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο καλύπτουν χρονικό διάστημα εξήντα και πλέον ετών. Παρουσιάζονται εδώ κατά τη χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους και διαγράφουν την αναμέτρηση της κριτικής με το ποιητικό και δοκιμιακό έργο του Σεφέρη. Ταυτόχρονα, καθιστούν ευκρινή την πορεία που ακολούθησε η κριτική για να εντοπίσει και να διερευνήσει κεντρικά θέματα του σεφερικού έργου, ενός έργου με βαθιές ρίζες στην ελληνική και την ευρωπαϊκή γραμματεία. Τα κείμενα που έχουν ανθολογηθεί, μαζί με την πλούσια επιλογή βιβλιογραφίας στο τέλος του τόμου, καθιστούν την "Εισαγωγή στ...

Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Βιβλιογραφικές συντομογραφίες - Paola Maria Minucci: "Παρουσίαση" Μέρος Πρώτο: Ο Ελύτης και η ποιητική του - Δημήτρης Ν Μαρωνίτης, "Συμβολή στην ποιητική του Οδυσσέα Ελύτη. Ανάγλυφα και ολόγλυφα ποιήματα" - Ξενοφών Α. Κοκόλης, "Ο κόσμος του καθρέφτη στο έργο του Ελύτη (σχόλια)" - Γιώργης Γιατρομανωλάκης, "Οδυσσέας Ελύτης. Η ποιητική της οικολογίας" - Μιχαήλ Λειβαδιώτης, "Ο μυστικός Ελύτης" - Μαρία Χατζηγιακουμή, "Ο κόσμος ο "δεύτερος" στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη" - Alvaro Garcia Marin, "Οδυσσέας Ελύτης. Μια ελληνική καββάλα" - Massi...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί επιλογή των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη του επιμελητή του, κριτικών κειμένων που γράφτηκαν για το έργο του Οδυσσέα Ελύτη από την πρώτη εμφάνισή του έως σήμερα. Μέσα από την ανάγνωση αυτών των κειμένων ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει καλύτερα την εξέλιξη ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του αιώνα μας και συγχρόνως να μελετήσει την πορεία της πρόσληψης του έργου του από τους Έλληνες κριτικούς. Η εκτενής εισαγωγική μελέτη του Μάριο Βίττι, που περιγράφει και σχολιάζει αυτή την πορεία, μπορεί να διαβαστεί και ως υποκεφάλαι...

Η συνύπαρξη στο ανά χείρας βιβλίο δύο τόσο διαφορετικών ποιημάτων, γραμμένων από δύο τόσο διαφορετικούς ποιητές, θα μπορούσε να είναι τυχαία, δηλαδή αυθαίρετη· αλλά δεν είναι, νομίζω. Εκτός του ότι τα δύο ποιήματα προέκυψαν από και μέσα σε δυο συγκεκριμένους τόπους (που όμως κι αυτοί διαφέρουν διαμετρικά), υπάρχει κάτι ακόμη που τα συνδέει - κατά κάποιον, έστω, τρόπο: αυτό που συμβαίνει με τους τίτλους τους. Το ποίημα του Καρυωτάκη είχε "τελικό τίτλο", σε αυτόγραφο που μάλλον έχει χαθεί, Επαρχία· φαίνεται ότι ο ποιητής ήθελε (δικαίως, θα έλεγα) το κείμενό του να α...

Την άνοιξη του 1977 ο Δ. Ν. Μαρωνίτης σε μια διάλεξή του στην "Τέχνη" της Θεσσαλονίκης κρίνει αρνητικά την πεζογραφική παραγωγή του Γιώργου Ιωάννου· από τη διάλεξη προκύπτουν τέσσερεις επιφυλλίδες, που δημοσιεύονται το καλοκαίρι στο "Βήμα", και αναδημοσιεύονται στις αρχές του 1978 στο περιοδικό "Διαβάζω". Ο Ιωάννου απαντά στην κριτική του Μαρωνίτη, στην αρχή κάπως ψύχραιμα, αργότερα με όλο και λιγότερη ψυχραιμία· θα συνεχίσει έτσι ως το θάνατό του το Φεβρουάριο του 1985. Ο Μαρωνίτης δεν αντιδρά. Η μονόπλευρη συνέχεια της επίθεσης υπήρξε διπλή: (α) το 1986, είκοσι δύο...

Αν το 'ξερες ότι ακόμα στην ψυχή μου κρατάω την τρυφερότητα εκείνη που ένιωθα για σένα!... Ποιος ξέρει, ίσως, αν το 'ξερες πως δε σε ξέχασα ποτέ!... Γυρνώντας πίσω στα παλιά μπορεί και να με θυμηθείς... Οι φίλοι πια δεν έρχονται ούτε για μιαν επίσκεψη, κανείς δε με παρηγορεί μες στον καημό μου... Από τη μέρα που έφυγες είναι το στήθος μου σφιγμένο!... Γυναίκα, πες μου, τί έχεις κάνει τη φτωχή μου την καρδιά!... Κι όμως εγώ πάντοτε σε θυμούμαι μ' εκείνη την καθάρια τρυφεράδα που ένιωθα για σένα, κι είσαι μες στην ψυχή μου, κομμάτι της ζωής μου, μες...

[...] Πιστεύω η αυταξία των παρωδιών που δημοσιεύει ο Κοκόλης έγκειται στο γεγονός ότι δεν πρόκειται για ευκαιριακά ή επικαιρικά στιχουργήματα, όπως συμβαίνει συχνότατα στις κατά καιρούς παρωδίες καβαφικών ποιημάτων. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια συνομιλία, έναν διάλογο με τα πρωτότυπα ποιήματα του Αλεξανδρινού [...] [...] Ο Κοκόλης δεν διστάζει να παραθέσει δίπλα σε κάθε παρωδία του τα καβαφικά πρωτότυπα. Η μοιραίως παράλληλη ανάγνωση στην οποία οδηγείται με αυτόν τον τρόπο ο αναγνώστης εξασφαλίζει τα βασικά λειτουργικά στοιχεία της παρωδίας [...] [...] Για μιαν ακόμ...

ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ Πηγαίνω λες και μ' έχουνε συλλάβει: πίσω μου βαδίζει η σκιά μου και μπροστά τα βάσανά μου. * Σαν του σταφυλιού τη ρώγα, η αγάπη σου έτσι πάει: πρώτα τη δροσιά μου δίνει και κατόπι με μεθάει. * Ρολόι της άμμου είναι το κορμί σου. Από τη μέση σε κρατάω σφιχτά για να μην τρέχει ο χρόνος άλλο πιά. * Αφέντη μου κυρ-δήμαρχε να μην τους φυλακίζεις τους ληστές, γιατί έχεις και του λόγου σου μια κόρη που κλέβει τις καρδιές.

ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ Πηγαίνω λες και μ' έχουνε συλλάβει: πίσω μου βαδίζει η σκιά μου και μπροστά τα βάσανά μου. * Σαν του σταφυλιού τη ρώγα, η αγάπη σου έτσι πάει: πρώτα τη δροσιά μου δίνει και κατόπι με μεθάει. * Ρολόι της άμμου είναι το κορμί σου. Από τη μέση σε κρατάω σφιχτά για να μην τρέχει ο χρόνος άλλο πιά. * Αφέντη μου κυρ-δήμαρχε να μην τους φυλακίζεις τους ληστές, γιατί έχεις και του λόγου σου μια κόρη που κλέβει τις καρδιές.

ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ Πηγαίνω λες και μ' έχουνε συλλάβει: πίσω μου βαδίζει η σκιά μου και μπροστά τα βάσανά μου. * Σαν του σταφυλιού τη ρώγα, η αγάπη σου έτσι πάει: πρώτα τη δροσιά μου δίνει και κατόπι με μεθάει. * Ρολόι της άμμου είναι το κορμί σου. Από τη μέση σε κρατάω σφιχτά για να μην τρέχει ο χρόνος άλλο πιά. * Αφέντη μου κυρ-δήμαρχε να μην τους φυλακίζεις τους ληστές, γιατί έχεις και του λόγου σου μια κόρη που κλέβει τις καρδιές.

Στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη οι κατοπτρισμοί περιέχουν έναν ολόκληρο κόσμο: πλούσιο, ποικίλο, κάποτε ανησυχητικό, πάντοτε όμως γόνιμα ερεθιστικό για τη φαντασία μας. Και, όπως επιμένει ο ποιητής, "είναι η απουσία της φαντασίας που μεταβάλλει τον άνθρωπο σε ανάπηρο της πραγματικότητας". Οι υδάτινες επιφάνειες καθρεφτίζουν τον ουρανό και την ξηρά· ο κάτω κόσμος και ο ουρανός αλληλοκατοπτρίζονται· η θάλασσα και η ξηρά εισδύουν η μία στην άλλη· τα όρια, οριζόντια και κάθετα, καταλύονται· η κατάδυση προς το βυθό είναι μαζί και μια ανάδυση προς τους εφτά ουρανούς· οι φίλοι γίνοντα...

Τα τελευταία χρόνια, μετά από μια μεγάλη περίοδο σιωπής και κάπως απροσδόκητα, έχει αρχίσει να αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για το κριτικό και ποιητικό έργο του Κωστή Παλάμα, του ανθρώπου που επί τριάντα και πλέον χρόνια κατείχε προνομιακή θέση στην ιεραρχία των ελλήνων ποιητών. Ως εκ τούτου, σήμερα παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των τεκμηρίων που προδίδουν αυτό το ανανεωμένο ενδιαφέρον. Σε αυτά τα τεκμήρια συγκαταλέγονται και τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο: κείμενα που φωτίζουν άγνωστες πτυχές του παλαμικού έργου ή πραγματεύονται διεξοδικά τις πιο γνωσ...

Η δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους αποτελεί σημαντική τομή τόσο στην πολιτική και κοινωνική ζωή όσο και στην πολιτισμική και ιδεολογική συμπεριφορά των κατοίκων του Bασιλείου. Στα 1830 κλείνει ο κύκλος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μετατοπίζεται το ελληνικό κέντρο από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, πραγματώνονται παλαιά αιτήματα και προκύπτουν νέα. Στα αμέσως επόμενα χρόνια ο ελληνισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με δυσεπίλυτα προβλήματα, τα οποία τίθενται με τη μορφή διλημμάτων: κλασική αρχαιότητα ή Bυζάντιο, Ανατολή ή Δύση, Ελλάδα ή Ευρώπη, καθαρεύουσα ή δ...

Τα "Σατιρικά γυμνάσματα" πρωτοδημοσιεύτηκαν το 1908 και το 1909 στο γλωσσικά και πολιτικά μαχητικό περιοδικό "Ο Νουμάς". Πρόκειται για σαράντα τέσσερα αυτοτελή ποιήματα μικρού μεγέθους (δεκατρείς ενδεκασύλλαβοι στίχοι το καθένα: συνολικά, 143 συλλαβές). Γραμμένα σε περίτεχνες τερτσίνες, "το τρίστιχο απ' την Κόλαση του Δάντη", εκφράζουν - ενδεικτικότατα και θαρραλέα - τη μαστιγωτική οργή του ποιητή για τη θλιβερή κατάντια εκείνων των χρόνων ("της πολιτικής οι φασουλήδες", "μουρλή γλωσσοκοπάνα Πολιτεία", "της γραμματικής οι μανταρίνοι", "ψεύτες, άμυαλοι, κιοτήδες", "της αμαρτ...

Ο μεταφραστής Σεφέρης δε βρίσκεται, δυστυχώς, στο ύψος του ποιητή· ούτε του στοχαστή. Οι μεταφράσεις της Έρημης Χώρας και του Φονικού στην εκκλησιά του Έλιοτ και οι "μεταγραφές" της Αποκάλυψης και του Άσματος ασμάτων περιέχουν αδιαμφισβήτητα λάθη και ποικίλα ολισθήματα. Παρέμειναν ωστόσο για πολλά χρόνια στο απυρόβλητο και συνεχίζουν και σήμερα να θεωρούνται άψογες και αναντικατάστατες, και να ανατυπώνονται με αξιοσημείωτη συχνότητα. Το ανά χείρας βιβλίο καταγράφει, με τη δέουσα επιμέλεια και αυστηρότητα, τις αδυναμίες των σεφερικών μεταφράσεων· παράλληλα, επισημαίνει και σ...

Σε τι βοηθά λοιπόν η ποίηση (Αυτή εδώ η ποίηση, λέω) Στα υψηλά σου ιδανικά, στη συνείδηση του χρέους Στο μεγάλο πέρασμα από τον καταναγκασμό Στις συνθήκες της ελευθερίας; Σε τι βοηθά λοιπόν η ποίηση -Αυτό, έστω, που εγώ ποίηση ονομάζω- (Ας ζήσουμε λοιπόν και μ' αυτά ή μόνο μ' αυτά)

Ο Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984), πεζογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, καραγκιοζοπαίχτης δημιούργησε με το σύνολο του έργου του ένα σύμπαν του οποίου οι κάτοικοι δεν είναι πάντα, ή δεν είναι πλήρως ανθρώπινοι. Η ποικιλία αυτών των σκαριμπικών μη ανθρώπων είναι μεγάλη, η κατάταξή τους σε κατηγορίες δύσκολη, οι συνέπειες της δράσης ή της αδράνειας τους σημαντικές έως και ανησυχητικές· συνέπειες εντός του συγγραφικού σύμπαντος και επί του αναγνώστη.[...]