Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Xenópoulos Grigórios
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1867 από Ζακυνθινό πατέρα και από μητέρα Φαναριώτισσα. Η οικογένειά του εγκαταλείπει την Πόλη, όταν ο Γρηγόριος ήταν έντεκα μηνών και εγκαθίσταται στη Ζάκυνθο. Έτσι, τον κόσμο τον πρωτογνώρισε στο μαγευτικό αυτό νησί της Επτανήσου. Η γραφικότητα του τόπου, η πανώρια φύση με τις μοναδικές της ομορφιές, ο λαός της Ζακύνθου με τα ήθη και τα έθιμά του, η ιστορία και γενικά η επτανησιακή κουλτούρα, διαπλάθουν και επηρεάζουν βαθιά την ψυχή του. Ζυμώνεται με τους Ζακυνθινούς και όλα τα ερμηνεύει με την ιδιοσυγκρασία που κουβαλάει από το νησί του. Μετά το γυμνάσιο ο Ξενόπουλος παρακολουθεί μαθήματα φυσικομαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Όμως, η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία τον αποσπούν οριστικά. Συνεργάζεται με όλες σχεδόν τις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής του. Το 1890 ο Γεώργιος Δροσίνης του προτείνει και αναλαμβάνει αρχισυντάκτης στην Εστία. Το 1896 ο ιδιοκτήτης του παιδικού περιοδικού «Διάπλασις των παίδων» Νικόλαος Παπαδόπουλος τον παίρνει αρχισυντάκτη και αργότερα του αναθέτει τη διεύθυνση του περιοδικού. Στη "Διάπλαση των Παίδων" η αγάπη του για το ελληνόπουλο τον οδήγησε να γράψει χιλιάδες "αθηναϊκές επιστολές", στις οποίες μιλούσε για διάφορα θέματα. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έγινε ο δάσκαλος και μερίμνησε συστηματικά για το παιδί - αναγνώστη, για το παιδί που χρειάζεται αγωγή και παιδεία. Διακατέχεται από μια έμφυτη παιδαγωγική κλίση που την συνθέτουν η συμπάθεια και το ενδιαφέρον του για το παιδί, η δίψα και η πίστη του για την μόρφωσή του. Η προσφορά του στο τρίπτυχο σπίτι - οικογένεια - παιδί αρχίζει αμέσως μετά που αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού. Για πέντε περίπου δεκαετίες προσφέρει ένα αξιόλογο παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο. Βοηθάει το παιδί - αναγνώστη να ανακαλύψει μόνο του το αντικείμενο της γνώσης και να αγκαλιάσει τη φύση, τις αξίες και τους συνανθρώπους του. Παίρνει στα χέρια του μια τεράστιας σημασίας εξουσία, τη διαπλαστική. Η προσφορά του αυτή δεν κατευθύνεται από κάποιο συγκεκριμένο και οργανωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αλλά κυρίως από το ένστικτό του και από την αγάπη του για το παιδί. Συνειδητά, όμως, «Ο Φαίδωνας» εργάστηκε για τη δημιουργία μιας παιδικής λογοτεχνικής γλώσσας - μιας γλώσσας ζωντανής - που θα άγγιζε τις τρυφερές ψυχές των παιδιών και που θα μάθαιναν έτσι χωρίς βιβλία και χωρίς δασκάλους. Πετυχαίνει, έτσι, ένα θερμό δόσιμο με τον αναγνώστη και μια απελευθερωτική και θετική στάση που μορφώνει και συγχρόνως δεν σκλαβώνει. "Η αδελφούλα μου" είναι το πρώτο παιδικό μυθιστόρημα που γράφει στη δημοτική γλώσσα. Αν και είναι επηρεασμένος από τις ευρωπαϊκές πολιτιστικές ανακατατάξεις, δεν περιορίζεται μέσα στα πλαίσια του ηθογραφικού μυθιστορήματος, αλλά προχωράει και ασχολείται με την περιγραφή των ψυχικών ικανοτήτων των ηρώων του. Γίνεται ένας ψυχογράφος που τηρεί όμως αυστηρά την αντικειμενικότητά του. Μόνο όταν περιγράφει Ζακυνθινά τοπία και αρχίζουν να αναδύονται μέσα από αυτά οι μνήμες των παιδικών του χρόνων, εκφράζει υποκειμενικά συναισθήματα. Ο ρεαλισμός του 1900 ήταν εκείνο που ζητούσαν οι πολλοί και εκείνο που μπορούσε να ενώσει την απόσταση ανάμεσα στους πολλούς και στη νέα, στην αδιαμόρφωτη ακόμα ελληνική πεζογραφία. Με τα μυστικά της ρεαλιστικής σχολής η αφήγησή του έστρωνε πιο άνετα. Ο Ξενόπουλος βέβαια είχε έμφυτη αφηγηματική ευκολία, καλαισθησία, γλώσσα γλαφυρή, απλή, ρέουσα, έτσι που άρεσε σε όλους. Δεν υπήρξε ποτέ ανιαρός και κουραστικός. Στάθηκε ένας γλωσσοπλάστης - ένας ακούραστος δημιουργός του Λόγου είτε έγραφε για εφημερίδα ή για περιοδικό ή θέατρο ή μυθιστόρημα ή διήγημα ή παιδικό ανάγνωσμα, δοκίμιο ή ποίηση. Τα έργα του έχουν πλούτο, φυσικούς διαλόγους, οξύτητα παρατήρησης και άψογη τεχνική. Το περιβάλλον των μυθιστορημάτων του Ξενόπουλου είναι πότε η Αθήνα και πότε η Ζάκυνθος. Ο συγγραφέας θέλει να μας περιγράψει την ελληνική κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας. Σε αρκετά έργα του περιγράφονται και ζωντανεύουν παλαιότερες κοινωνίες κυρίως της Ζακύνθου. Σε χρόνια ακμής, δύναμης, μεγαλείου, πλούτου και πολιτισμού, αναζήτησε και βρήκε πλούσιο και άφθονο υλικό που το εκμεταλλεύτηκε κατάλληλα. Ένα θαυμάσιο και ίσως το πιο πρωτότυπο έργο του είναι «Το Φάντασμα», μια πρωτάκουστη αληθινή ιστορία που διαδραματίσθηκε το ΙΗ΄ αιώνα στη Βενετοκρατούμενη Ζάκυνθο. "Ο Κόκκινος Βράχος" (1905) δίνει μια πετυχημένη απεικόνιση της ζακυνθινής ζωής. Πρόκειται για έναν έρωτα καταλύτη που τον βιώνει η ηρωίδα χωρίς τίποτα το κίβδηλο. Τρία από τα καλύτερα έργα του έχουν επίσης υπόθεση ζακυνθινή (Λάουρα 1915, Αναδυόμενη 1923, Τερέζα Βάρμα Δακόσια 1925). Εκείνα όμως που η κριτική αναγνώρισε αναμφίβολα τα καλύτερα μέσα στα τόσα μυθιστορήματα του Ξενόπουλου, είναι οι "Πλούσιοι και Φτωχοί" (1919), και οι "Τίμιοι και Άτιμοι" (1921). Ανήκουν σε μια "κοινωνική τριλογία" όπου ο συγγραφέας προβληματίζεται πάνω σε κοινωνικά θέματα και το πετυχαίνει άριστα. Δίπλα στο μυθιστορηματικό, σημαντικό είναι και το θεατρικό του έργο. Επηρεασμένος από τον Ίψεν, δίνει το 1904 το πιο συγκροτημένο ίσως από τη θεατρική άποψη έργο του, "Το Μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας", με κέντρο μια ευγενική μορφή και το μυστικό της που αφορά μια σκόνη - μια άσπρη σκόνη που θεραπεύει τον καταρράκτη ματιών. Από τα θεατρικά του έργα αρκετά αντέχουν και σήμερα. Διατηρούνται στη ζωή όχι για λόγους νοσταλγίας, αλλά χάρη στα ολοζώντανα πρόσωπα που έπλασε ο συγγραφέας. Τα έργα του όπως ο "Πειρασμός", "Φιόρο του Λεβάντε", "Στέλλα Βιολάντη", "Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας", "Φωτεινή Σάντη", "Αναδυόμενη", "Ποπολάρος", κ.α. παίζονται στο Θέατρο, διασκευάζονται για τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Ο Ξενόπουλος πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 1951 στην Αθήνα μακριά από το αγαπημένο του νησί.
Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας. Το ζακυθινό μαντίλι. Η κούκλα της νύφης
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (2000)
Μανταλένα. Ερμίνα το πουλημένο κορμί. Έντεκα χρονών
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (2000)
Ο γύρος του κόσμου των παιδιών
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (2000)
Μια μικρή παρέα με πρώτο και καλύτερο το γενναίο Γιαννάκη και την εξαδέλφη του τη δυναμική Κική, τον πιο μικρό απ' όλους τον Μπέμπη και το δραστήριο Παυλή, σαν τους δόθηκε η ευκαιρία κι έμειναν μόνοι για λίγο, δοκιμάζουν να ταξιδέψουν με μία φοβερή "φρεγάτα'. Ένα ταξίδι στο άγνωστο με κωπηλάτη τον Γιαννάκη και τη λαχτάρα να γνωρίσουν τα μέρη που τα περιπετειώδη βιβλία που διάβαζαν τους είχαν ανοίξει την όρεξη. Ένα βιβλίο με χιούμορ, φαντασία, αγωνία και απροσδόκητους κινδύνους, γραμμένο για να γοητεύσει τους μικρούς αναγνώστες. Μια περιπέτεια διασκεδαστική και πολύ χορ...
Το σκαλιστήρι
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (2000)
Ο Σώτος δε διαφέρει σε τίποτα από όλα τα παιδιά, ακόμη και στις σκανταλιές του. Ε, καμιά φορά εκεί που ένα παιδί σκαλίζει για να διασκεδάσει μπορεί να το παρακάνει, όπως ο Σώτος που ήταν γνωστός στην οικογένειά του ως... Σκαλιστήρι: ο Σώτος το Σκαλιστήρι! Τα σκαλίσματα του Σώτου δεν έχουν τελειωμό. Γι' αυτό και ο Ξενόπουλος τον έκανε μυθιστόρημα και ήρωα! Οι περιπέτειες του Σώτου και πολλά ακόμη μαζί σκαλίσματα, κάνουν το "μυθιστορηματάκι" αυτό ένα γοητευτικό βιβλίο που απευθύνεται σε όλα τα σκαλιστήρια του κόσμου... Για να χαρούν διαβάζοντάς το και για να ξεσηκώσουν...
Μνήμη του Ηλία Βενέζη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1999)
Η παρουσία του Ηλία Βενέζη στα νεοελληνικά γράμματα εκφράζει με τρόπο ανεπανάληπτο μια δραματική περίοδο της Ιστορίας του Έθνους μας. Συγχρόνως όμως, αποτελεί μια βεβαίωση της ενότητας του Ελληνισμού με καρδιά του το Αιγαίο πέλαγος. Ανατολίτης, αιγαιοπελαγίτης, Έλληνας, συναίρεσε μέσα στο έργο του την τέχνη ως μεράκι κι ως υπαρξιακή λειτουργία με την κατάθεση μιας μαρτυρίας που σώζει την ιστορία ζωντανότερη από οποιοδήποτε ιστορικό βιβλίο. Ένας από τους πιο εκλεκτούς, λαοφιλείς συγγραφείς της περίφημης Γενιάς του '30, έφερνε μέσα στις φλέβες του το αίμα του παραμυθιού. Α...
Το καλό μου βιβλίο
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1999)
Μια συλλογή δεκαπέντε επιλεγμένων διηγημάτων, πρότυπα στο είδος τους. - Το Συμβούλιο των δαχτύλων - Τα ελαττώματα των άλλων - Τι είναι η ζωή - Η μουσική της ζωής - Το παλιό βιβλίο - Φθινοπωρινή συμφωνία - Τι θα πει ελεύθερος άνθρωπος - Η ανθισμένη αμυγδαλιά - Τα ελγίνεια μάρμαρα - Το μυστικό της ευτυχίας - Μια λευκή ανάμνηση - Τα στολίδια και η ουσία - Ο παππούς - Το κρασί - Στο ποντικόσπιτο
Ο Μπέμπης Αρχιλήσταρχος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1999)
Μια τρομερή συμμορία παιδιών-ληστών στο ξεκίνημά της. O Μπέμπης είναι ένα παιδί που διαβάζοντας με μανία βιβλία και ιστορίες με ληστές, αποφάσισε να γίνει κι αυτός λήσταρχος. Ο πιο κοντινός φίλος του και η πιο στενή φίλη του έγιναν τα μέλη της μεγάλης συμμορίας. Ξεκίνησαν για το βουνό και απειλούσαν τους περαστικούς. Ο φόβος και ο τρόμος που απλώθηκε στην πόλη ανάγκασε τους κατοίκους να αναλάβουν δράση και να τους πολιορκήσουν. Και τότε τι έγινε;
Ο κύριος Σπουργιτάκης
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1999)
Η φιλία ενός σπουργίτη με ένα παιδί. Άραγε πόσα έχει να μας πει ένα σπουργιτάκι; Κρε κρε, κρα κρα! Πολλά, πάρα πολλά... Γνωρίζει τη μοναξιά, το φόβο αλλά και τη φιλία. Αισθάνεται τη ζήλια αλλά και την αγάπη. Είναι ευτυχισμένος στο σπίτι της φίλης του της Άννας αλλά και προβληματισμένος. Είναι χαρούμενος όταν πετάει ελεύθερος. Γίνεται ζηλιάρης, αλλά πάνω απ' όλα αγαπά. Μετά την καταιγίδα, περιμένει να δει το ουράνιο τόξο. Μια ιστορία σαν τον ουρανό της Αθήνας.
Τα αρκουδάκια πρόσκοποι
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1999)
Η ζωή των προσκόπων σε μια συναρπαστική περιπέτεια. Ο κ. Αρκουδάκης, ο Αρκουδοπουλάκης, ο Αστρονόμος και τόσοι άλλοι αρκουδοπρόσκοποι έτοιμοι για περιπέτεια! Όλοι δραστήριοι και δυναμικοί με σπουδαίες ιδέες και παράξενα καμώματα. Ζουν αστείες και πρωτόγνωρες καταστάσεις με φοβερούς "κινδύνους". Οι φίλοι μας οι πρόσκοποι όμως... βγαίνουν πάντα νικητές. Μια ιστορία που θα ξετρελάνει τα παιδιά και -μεταξύ μας- όλα τα αρκουδάκια που ξέρουν να διαβάζουν.
Οι μικροί βοσκοί
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Η ζωή δύο παιδιών κοντά στη φύση και τα ζώα. Δύο αδελφάκια, ο Γιάννης και η Μάρω, που έχουν το προνόμιο να ζουν μόνιμα στην εξοχή, μέσα στη φύση γίνονται ξαφνικά βοσκοί. Η αγάπη τους για τα πρόβατα και η διάθεσή τους να γνωρίσουν από κοντά τη ζωή τους, θα τα οδηγήσει να γίνουν φίλοι με τα ζώα. Θα παρακολουθήσουν πώς ζουν στο μαντρί τους τα νεογέννητα αρνάκια και θα ανακαλύψουν τη μεγάλη τους προσφορά στον άνθρωπο. Θα πάρουν μέρος και θα γνωρίσουν πώς το μαλλί των προβάτων φθάνει να γίνεται κάλτσες, φορέματα, κοστούμια. Πόσα μαθαίνει κανείς όταν πλησιάσει από κοντά τα...
Ο Τάκης και ο Τοτός
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Ο Τάκης και ο Τοτός είναι δυο μικρά αδέλφια. Αγαπημένα και αξιαγάπητα απ' όλους. Είναι δίδυμοι. Κι αυτοί, πολύ το διασκεδάζουν και πάντα επωφελούνται από τα μπερδέματα που προκαλούν, ακόμη κι αν δε φταίνε. Ο Τάκης και ο Τοτός μια μέρα προσκάλεσαν την αγαπημένη ξαδελφούλα τους τη Λιλίκα να έρθει σπίτι τους να περάσουν μαζί λίγες μέρες. Κι όταν εκείνη ήλθε πέρασαν μια μέρα υπέροχη στον κήπο τους. Όταν η Λιλίκα γύρισε σπίτι της, ο Τάκης και ο Τοτός έμειναν μόνοι και απαρηγόρητοι. Συνέχισαν τη ζωή τους, την ανέμελη ζωή των παιδιών, πάντα, όμως, μονοιασμένοι και αγαπημένοι....
Ο ανδρείος Αχιλλέας
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Πώς διορθώνεται επιτέλους ένας ατίθασος σκανδαλιάρης! Ο Αχιλλέας δε δειλιάζει ποτέ. Είναι ένας ανδρείος. Κάνει πράξεις που αυτός τις θεωρεί ηρωικές. Οι άλλοι, και πιο πολύ απ' όλους οι δικοί του, δεν είναι τόσο βέβαιοι πως ο Αχιλλέας έχει πολλά κοινά με εκείνον τον άλλο Αχιλλέα του Τρωικού Πολέμου. Ό,τι κάνει έχει πάντα ένα κακό τέλος γι' αυτόν. Πάντοτε την παθαίνει και ποτέ μυαλό δε βάζει. Ώσπου ένα γεγονός τον οδηγεί να καταλάβει πως δεν μπορεί ένα παιδί να παίζει απερίσκεπτα. Και να γιατί έπειτα από εκείνο το επεισόδιο, έβαλε μυαλό...
Η κυρία Τρομάρα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Πόσα μπορεί να καταφέρει η δύναμη της θέλησης; Το αληθινό της όνομα είναι Μαρία. Είναι όμως γνωστή σε όλους ως... κυρία Τρομάρα: Παράξενο όνομα για ένα κοριτσάκι μικρό και χαριτωμένο. Δεν είναι ανεξήγητο. Με το παραμικρό τρέμει, κιτρινίζει, χάνεται. Και όπως λένε, ότι ο φοβητσιάρης και τον ίσκιο του ακόμη φοβάται, έτσι και η κυρία Τρομάρα. Έπειτα από ένα επεισόδιο όμως η μικρή μας φίλη σκέφτεται σοβαρά πώς να καταπολεμήσει τις φοβίες της. Θα τα καταφέρει άραγε;
Ο Γιαννάκης στο λούνα παρκ
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Σχολείο ή Λούνα Παρκ; Μεγάλο το δίλημμα. Ο Γιαννάκης πηγαίνει στο σχολείο. Ακούει τους γονείς του, παίζει, είναι χαρούμενος και γεμάτος ζωή. Ο φίλος του ο Μικές είναι ανήσυχος και σκανταλιάρης. Μια μέρα ο Μικές έπεισε το Γιαννάκη να μην πάνε σχολείο. Κι ο Γιαννάκης άλλο που δεν ήθελε... Ποιο παιδί θα έλεγε όχι; Ο Μικές είχε τη μεγάλη ιδέα να επισκεφτούν το Λούνα Παρκ, αυτό το μαγικό τόπο που ξετρελαίνει μικρούς και μεγάλους... Και πήγαν. Έζησαν ένα σωρό περιπέτειες και διασκέδασαν πολύ. Ώσπου άξαφνα οι γονείς τους έμαθαν τα κατορθώματά τους. Τι θα συμβεί μετά στους δύο...
Τα πουλιά της αυλής
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Τα ζώα συνομιλούν και οργανώνουν τη δική τους κοινωνία. Ο Φωνακλάς, η Αστέρω, η Ασπρούλα, ο Γκρινιάρης, ο Μυταράκης, ο Αυτέας, ο Μέντιος, ο Πασάς... Όλα ονόματα ζώων από τα πιο αγαπημένα του ανθρώπου. Ζώα που είναι οι ήρωες αυτής της χαριτωμένης ιστορίας, η οποία θα μπορούσε να μοιάζει και με ιστορία ανθρώπων, τόσο ζωντανά είναι γραμμένη και τόσο... ανθρώπινη! Πώς ζουν όλα τα... πρόσωπα; Τι σχέσεις μπορούν να αναπτύξουν μεταξύ τους, που άλλα είναι μικρά, άλλα τεράστια, άλλα πετούν, άλλα περπατούν, άλλα σέρνονται κι άλλα κολυμπούν;
Η παρούσα ώρα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1997)
Είναι η κωμικοτραγική ιστορία ενός ανθρώπου, ο οποίος ζει βέβαια στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά θα μπορούσε να ζει σε κάθε εποχή. Ο ήρωας προσπαθεί να απολαύσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις χαρές ή την ηρεμία της παρούσας ώρας χωρίς να τον μέλλει για την ερχόμενη, τη μέλλουσα.