Νάκου Λιλίκα
Nákou Lilíka
Λιλίκα Νάκου (1904-1989). Η Λιλίκα Νάκου γεννήθηκε στη συνοικία της Πλάκας στην Αθήνα, κόρη του δικηγόρου Λουκά Νάκου και της αριστοκρατικής καταγωγής Ελένης Παπαδοπούλου. Ο πατέρας της ήταν σοσιαλιστής και διετέλεσε δυο φορές υπουργός με την παράταξη του Βενιζέλου. Η μητέρα της ήταν αδελφή της λογοτέχνιδας Αρσινόης Παπαδοπούλου. Η Νάκου μαθήτευσε στο ιδιωτικό δημοτικό σχολείο της Χιλλ. Όταν ήταν δώδεκα ετών οι γονείς της χώρισαν και η ίδια εγκαταστάθηκε με τη μητέρα της στη Γενεύη, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο, πήρε μαθήματα πιάνου και σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου της Γενεύης. Μετά το τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου έφυγε με τη μητέρα της για το Παρίσι. Σπούδασε γαλλική λογοτεχνία στη Σορβόννη, ήρθε σε επαφή με τους σοσιαλιστικούς κύκλους του Παρισιού μέσω του Henry Barbusse (που σχετιζόταν με τον πατέρα της, ο οποίος την ίδια περίοδο διατηρούσε δικηγορικό γραφείο στο Παρίσι) και εργάστηκε σε γαλλικούς εκδότες ως lectrisse. Στη Γαλλία γνωρίστηκε επίσης με τους Romain Rolland και Miguel de Unamuno. Στην Ελλάδα επέστρεψε στις αρχές της δεκαετίας του ’30 και λόγω οικονομικών προβλημάτων εργάστηκε από το 1934 ως δασκάλα Ωδικής, αρχικά στο Ρέθυμνο και στη συνέχεια στα Πατήσια. Την ίδια χρονιά πέθανε ο πατέρας της. Δύο χρόνια αργότερα εγκατέλειψε τη διδασκαλία και αφοσιώθηκε στη δημοσιογραφία. Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Ακρόπολις και το Έθνος (ανταποκρίτρια και στο εξωτερικό), καθώς και με τα περιοδικά Νέα Εστία, Νεοελληνικά Γράμματα, Φιλολογική Πρωτοχρονιά, Ο κύκλος κ.α. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έχασε τη μητέρα της από την πείνα, έπεσε σε οικονομική εξαθλίωση, σώθηκε από λιμοκτονία από τον Ερυθρό Σταυρό, ανέπτυξε δράση υπέρ των διωγμένων κομμουνιστών και εργάστηκε εθελοντικά στο νοσοκομείο παίδων της ριζαρείου. Μετά την απελευθέρωση επισκέφτηκε ξανά την Ελβετία και ταξίδεψε στο εξωτερικό για οχτώ χρόνια περίπου. Η υγεία της γνώρισε έντονα προβλήματα ήδη πριν τη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της επισκεπτόταν συχνά την Ικαρία για θεραπευτικούς λόγους. Πέθανε στην Αθήνα. Την πρώτη της εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε στο Παρίσι, δημοσιεύοντας διηγήματα και νουβέλες σε περιοδικά όπως τα Monde, Clarte, Nouvelles Litteraires. Το 1928 η Γαλάτεια Καζαντζάκη δημοσίευσε μετάφραση της Φωτεινής της Νάκου από τα γαλλικά στην εφημερίδα Πρωία. Γνωστή στην Ελλάδα έγινε ωστόσο το 1932 με την έκδοση της συλλογής διηγημάτων Η Ξεπάρθενη, ενώ την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με το Νίκο Καζαντζάκη και μπήκε στο λογοτεχνικό κύκλο της Δεξαμενής (Βάρναλης, Θεοτόκης, Καμπύσης κ.α.), μέσω του οποίου ήρθε σε επαφή με τη νεοελληνική λογοτεχνία. Μέχρι τότε τα διαβάσματά της στρέφονταν σχεδόν αποκλειστικά στο χώρο της γαλλικής και ρωσικής λογοτεχνίας (ιδιαίτερα θαύμαζε τους Ντοστογιέφσκι και Τολστόι). Η Λιλίκα Νάκου τοποθετείται στο χώρο της μεσοπολεμικής ελληνικής πεζογραφίας. Η γραφή της στηρίζεται πάντα σε προσωπικά της βιώματα και κινείται στα πλαίσια του κοινωνικού και ψυχογραφικού ρεαλισμού. Με την Ξεπάρθενη δημιούργησε αίσθηση ως νεοεμφανιζόμενη λογοτέχνιδα, καθώς υπήρξε μια από τις εισηγήτριες της επηρεασμένης από το φεμινιστικό κίνημα γραφής. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Λιλίκας Νάκου βλ. Κοκκίνης Σπύρος, «Aνέκδοτη βιογραφία της Λιλίκας Νάκου», Πάροδος 7, 4/1991, σ.496-498, Μαυροειδή - Παπαδάκη Σοφία, «Νάκου Λιλίκα», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 10. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Νάκας Θανάσης, Συνέντευξη με τη Λιλίκα Νάκου, Τομές48, 5/1979, σ.4-15, Ζήρας Αλεξ., «Νάκου Λιλίκα», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 7. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987 και Παρίσης Νικήτας, «Λιλίκα Νάκου», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Στ΄, σ.184-202. Αθήνα, Σοκόλης, 1993. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Αγαπημένες ελληνικές ιστορίες για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά
Συλλογικό έργο
Μίνωας (2012)
Οι κλασικές ιστορίες του Γεώργιου Βιζυηνού, του Ανδρέα Καρκαβίτσα, του Κώστα Κρυστάλλη, του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Παύλου Νιρβάνα και της Λιλίκας Νάκου ομορφαίνουν τις γιορτινές μέρες σε ένα μοναδικό βιβλίο διασκευασμένο για παιδιά. Ένα βιβλίο για αξέχαστα Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά με δέκα υπέροχες ιστορίες από τους πιο αγαπημένους Έλληνες συγγραφείς, εικονογραφημένες από σπουδαίους καλλιτέχνες.
Πως να ζήσετε εκατό χρόνια
Droz
Το Πέρασμα (2010)
Τον Δεκέμβρη του 1939, την στιγμή που ο Β ΄Παγκόσμιος Πόλεμος παρασύρει ολόκληρη την ανθρωπότητα, κυκλοφορεί στην Αθήνα σε πρώτη ένα μικρό βιβλίο υπόσχεται/καθοδηγεί "Πώς να ζήσετε εκατό χρόνια". Το ίδιο βιβλίο επανακυκλοφορεί στην Αθήνα τον Γενάρη του 1944 -δηλαδή μέσα στο ζόφο της Κατοχής, σε μια Ελλάδα καθημαγμένη από τον πόλεμο και τις κατοχικές στερήσεις, με την οσμή του θανάτου παρούσα στους δρόμους της Αθήνας, με την ίδια την υγεία των ανθρώπων σε κατάρρευση. Αυτό το πρώιμο δείγμα ενασχόλησης με την υγιεινολογία, των "σωστό" τρόπο ζωής, την wellness, που έχει κατακ...
Ανθολογία ελληνικού διηγήματος του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2009)
Μια ανθολογία ελληνικού διηγήματος του εικοστού αιώνα είναι, εκ των πραγμάτων, ένα εγχείρημα συνολικού χαρακτήρα. Οφείλει να αποτυπώνει μέσα από κατασταλαγμένες μορφές τόσο τις περιπέτειες της γραφής όσο και της γλώσσας αλλά και της χώρας που ανέδειξε τους επιλεγμένους διηγηματογράφους. Όσο απαραίτητοι είναι σε μια ανθολογία οι δημιουργοί-αγκωνάρια, οι δημιουργοί που σ’ αυτούς αναφερόμαστε αυθόρμητα, σχεδόν χωρίς σκέψη, άλλο τόσο ενδυναμώνουν την ανθολογία αυτή οι δημιουργοί ήσσονος σημασίας. Οι συγγραφείς δηλαδή που αποτυπώνουν «στιγμές» και «εικόνες» ταπεινές και φαινομεν...
Πειραιάς
Συλλογικό έργο
Τσαμαντάκη (2009)
Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...
Οι πιο αγαπημένες ιστορίες για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά
Συλλογικό έργο
Μίνωας (2007)
Ο Γ. Βιζυηνός, ο Αν. Καρκαβίτσα, ο Κ. Κρυστάλλης, ο Αλ. Μωραϊτίδης, η Λ. Νάκου, ο Π. Νιρβάνας και ο Αλ. Παπαδιαμάντης σε ένα μοναδικό βιβλίο διασκευασμένο για παιδιά.
Παιδιά του κόσμου
Συλλογικό έργο
Επίλογος (2005)
Όταν στα 1962 έκανα προσκαλεσμένος γι' αρκετό καιρό το πρώτο μου ταξίδι στην Κίνα, είχα την ευκαιρία να βρίσκομαι σε πάμφτωχα χωριά, σ' επαρχίες μακρινές μέσα σε οικογένειες με παιδιά πολλά. Οι δυσκολίες κι οι στερήσεις της τραχιάς ζωής ήταν ολοφάνερες στους χωρικούς που δέχονταν την ομάδα των ξένων. Όμως αυτοί, σαν να είχαν όλα τ' αγαθά που επιθυμούσαν, μας μιλούσαν με τρυφερότητα και μας έδειχναν τα γελούμενα λιγόχρονα παιδιά. Αυτά, φτωχικά ντυμένα κι όλα ίδια -όπως κι οι μεγάλο τότε-, μας πλησιάζουν με πρόσωπα φωτεινά, χαμογελώντας. Μας έκαναν εντύπωση! Πώς μπορούσαν μέ...
Παιδιά του κόσμου
Συλλογικό έργο
Επίλογος (2005)
Όταν κάποτε ρώτησαν τον σπουδαίο φιλάνθρωπο γιατρό και λάτρη της μουσικής Άλμπερ Σβάιτσερ ποιο ήταν στη ζωή του το μουσικό άκουσμα που τον είχε συγκινήσει περισσότερο από όλα τα άλλα, αυτός απάντησε: "Το κλάμα ενός μικρού παιδιού σ' ένα πρόχειρο νοσοκομειακό σταθμό, κάπου στην Αφρική. Από αυτό κατάλαβα ότι το παιδί είχε περάσει τη φοβερή κρίση από μια επικίνδυνη αρρώστια και προχωρούσε στην ανάρρωση του. 'Ενιωσα βαθιά αγαλλίαση στο άκουσμα αυτό, σαν να έφτανε θεία μουσική απ' τον ουρανό, γιατί είχα κάνει ό,τι μπορούσα γι' αυτό το παιδί" Τούτα τα λόγια του υπέροχου ανθρωπι...
Μόσχω Τζαβέλλα
Νάκου Λιλίκα
Εκδόσεις Καστανιώτη (1995)
Τον Ιούνιο του 1939, όταν η φασιστική βία αρχίζει να σαρώνει την Ευρώπη, η Λιλίκα Νάκου γράφει και δημοσιεύει στη νέα αθηναϊκή εφημερίδα Ασύρματος τη λαϊκή ιστορική αφήγηση Μόσχω Τζαβέλλα. Με το πεζογραφικό αυτό δημοσίευμα για τη Σουλιώτισσα ηρωίδα των αγώνων της Ελληνικής Ανεξαρτησίας η δημιουργός του μυθιστορήματος Παραστρατημένοι (1935) έθετε κατά τις κρίσιμες εκείνες ώρες που περνούσε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός στο στόχαστρο τις θεμελιώδεις αξίες της ατομικής ελευθερίας και αξιοπρέπειας.
Προσωπικότητες που γνώρισα
Νάκου Λιλίκα
Δωρικός (1994)
Περιέχονται τα κείμενα: "Ρομαίν Ρολλάν", "Ανρί Μπαρμπύς", "Μιγκουέλ ντε Ουναμούνο", "Αλβέρτος Αϊνστάιν", "Άλντους Χάξλεϋ", "Αντρέ Ζιντ", "Κολέτ", "Λουί Φερντινάν Σελίν", "Σιμόνη Βέιλ" και "Κάρολος-Φερδινάνδος Ραμύ".