Ησίοδος
Hesiod
Αρχαίος Έλληνας ποιητής του διδακτικού έπους (750-700 π.Χ.). Γιος του Δία και της Πυκιμήδης, γεννήθηκε στην Αιολική Κύμη. Οι γονείς του ήταν φτωχοί και γι' αυτό ξενιτεύτηκαν στη Βοιωτία, όπου καλλιεργούσαν ένα μικρό αγρόκτημα στις πλαγιές του Ελικώνα, στο χωριό Άσκρα, κοντά στις Θεσπιές. Η οικονομική τους όμως κατάσταση δε βελτιώθηκε σημαντικά, γιατί και εδώ ο τόπος ήταν φτωχός και επιπλέον είχε βαρύ κλίμα. Κατά την παράδοση στο μικρό Ησίοδο που έβοσκε τα πρόβατά του στον Ελικώνα, παρουσιάστηκαν οι εννέα Μούσες και του έδωσαν το χάρισμα να τραγουδά με γλυκιά φωνή τα περασμένα και τα μελλοντικά. Όταν πέθανε ο πατέρας του, ο αδερφός του Πέρσης δωροδόκησε τους δικαστές κατά τη διανομή της πατρικής περιουσίας και πήρε μεγαλύτερο μερίδιο από τον Ησίοδο. Επειδή όμως ήταν οκνηρός και κακός, αφού κατέφαγε την περιουσία του, απείλησε με νέες δίκες να αρπάξει και το μερίδιο του αδερφού του. Με αφορμή τα περιστατικά αυτά ο Ησίοδος έγραψε το ποίημα "Έργα και Ημέραι", όπου μετά την επίκληση των Μουσών ο ποιητής απευθύνει το λόγο προς τον Πέρση, τον οποίο προσπαθεί να αποτρέψει από τη δικομανία και να τον κατευθύνει προς την εργασία, γιατί η εργασία και το κέρδος που προέρχεται από αυτήν ωφελεί, ενώ χωρίς ιδρώτα κανένα αγαθό δε δίνουν οι θεοί στον άνθρωπο και καταλήγει με το περίφημο γνωμικό: "Έργον δ' ουδέν όνειδος, αεργίη δε τ' όνειδος". Όσο για τον ποιητικό αγώνα μεταξύ του Ησίοδου και Ομήρου, στον οποίο νίκησε ο πρώτος, φαίνεται χωρίς αμφιβολία ότι είναι δημιούργημα φανταστικό, που γεννήθηκε στο σχολικό περιβάλλον του 5ου αι. π.Χ., όπου διεξάγονταν συζητήσεις για την αξία του διδακτικού και του ηρωικού έπους, που πρώτος ξεκίνησε ο Αριστοφάνης στην "Ειρήνη". Διότι ο Ησίοδος ήταν οπωσδήποτε μεταγενέστερος του Ομήρου. Από τα πολλά ποιήματα του Ησίοδου σώζονται τα εξής: α) "Έργα και Ημέραι". Οι στίχοι 1-764 αποτελούν τα "Έργα", που ονομάστηκαν έτσι, γιατί ο ποιητής συμβουλεύει μέσα σ' αυτό για την εργασία, η οποία αποτελεί το μοναδικό δρόμο για την ευδαιμονία του ανθρώπου. Οι υπόλοιποι στίχοι (765-828) ασχολούνται με τις ευνοϊκές και αποφράδες ημέρες, στις οποίες οφείλεται το δεύτερο μέρος του τίτλου "Ημέραι" και θεωρούνται μεταγενέστερη προσθήκη. β) "Θεογονία" (1022 στίχοι). Σ' αυτό ο ποιητής προσπαθεί να καταγράψει σ' ένα σύστημα με συνέχεια και ευρυθμία τους διάφορους ελληνικούς μύθους που αναφέρονταν στη γένεση, στα αξιώματα και γενικά στην ιστορία των ελληνικών θεών. γ) "Ασπίς Ηρακλέους" (480 στίχοι). δ) "Ηοίαι" (54 στίχοι).
Άπαντα
Ησίοδος
Κάκτος (1993)
Θεογονία: Η γένεση των θεών και η δημιουργία του κόσμου, οι αγώνες και οι συγκρούσεις για την κοσμική τάξη μετά την επικράτηση του Δία. Η πρώτη προσπάθεια συστηματοποίησης της ελληνικής μυθολογίας. Έργα και ημέραι: Με αφορμή τη φιλονικία με τον αδελφό του, ο ποιητής κατακρίνει την αδικία, υμνεί το δίκαιο και εκθειάζει ως ιδεώδες την εργασία. Με πολλές συμβουλές για ηθικά ζητήματα, με πλήθος πληροφοριών, λαογραφικών και ηθολογικών, το έργο φέρνει στο προσκήνιο τον κόσμο των φτωχών γεωργών και ναυτικών, την καθημερινή ζωή τους και τον μόχθο τους. Ασπίς Ηρακλέους: Περιγραφή...
Εκλογές από τον Ησίοδο
Ησίοδος
Το Ροδακιό (1995)
[...] Τον Ησίοδο χρειάστηκε να τον ανακαλύψω, σάμπως να ήταν εξαρχής δυσεύρετος, σχεδόν κρυμμένος· αυτή την αίσθηση ελπίζω πως κρατούν οι μεταφράσεις· επιλογές λίγο - πολύ αυθαίρετες, εκτός κι αν ήταν από κάπου εντεταλμένες ή και δοσμένες. Γιατί μεταφράζοντας εδώ και κάποια χρόνια την Οδύσσεια, γύρευα μιαν άλλη, δεύτερη φωνή, διαφορετική σχεδόν σε όλα της, για να μπορέσω να συνεχίσω. Μου χρειάστηκε αυτή η παράξενη συναδέλφωση των δύο ποιητών, που η ελληνική αρχαιότητα την θεώρησε φυσική και την επικύρωσε νωρίς, δίχως αναστολές. Θα φέρω ένα οικειότερο και πιο κοντινό μας πα...
Νεοελληνικά αναγνώσματα
Συλλογικό έργο
Δίδυμοι (2000)
Ο εκδοτικός οίκος "Δίδυμοι" προσφέρει σήμερα, με συγκίνηση, στο αναγνωστικό κοινό, ένα ακόμη εκπαιδευτικό βιβλίο, του έτους 1931, σε ανατύπωση, από το οποίο οι νέοι μαθητές της εποχής, έμαθαν να αγαπούν την Ελλάδα και να σέβονται, πάνω απ' όλα, γονείς δασκάλους και πρεσβύτερους. Είναι ένα εκπαιδευτικό βιβλίο γραμμένο από μια πλειάδα κορυφαίων Ελλήνων λογοτεχνών που τα έργα τους λάμπρυναν τα ελληνικά γράμματα, στις αρχές του 20ου αιώνα. Πιστεύουμε ότι οι σύγχρονοι νέοι, διαβάζοντας τη σειρά των Αναγνωστικών της γενιάς των παππούδων ή γονιών τους, τα οποία εδώ και μερικ...
Έργα και ημέραι
Ησίοδος
Σύγχρονοι Ορίζοντες (2003)
Το κυριότερο διδακτικό έπος της κλασικής γραμματείας μας κι ένα αριστουργηματικό ποίημα ταυτοχρόνως (παρά τη φθορά και την εξαχρείωση που υπέστη από διάφορους ραψωδούς της αρχαιότητας) σε μια νέα ποιητική και ακριβή μετάφραση. Σ' αυτό, ο Ησίοδος, ποιητής εμπνευσμένος κατευθείαν από τις Ελικωνιάδες Μούσες, σύμφωνα με ένα προσωπικό βίωμα που περιγράφει παραστατικότατα ο ίδιος, μιλά για τον αγροτικό βίο και την εν γένει ζωή της εποχής του, κρίνει την κοινωνία του καιρού του και προφητεύει τα δεινά που θα γνωρίσουν οι άνθρωποι του σιδερένιου γένους, φθάνοντας μάλιστα ως τα δικά...
Θεογονία. Έργα και ημέραι. Ασπίς Ηρακλέους. Αργοναυτικά
Ησίοδος
Ζήτρος (2005)
Η επική ποίηση της ελληνικής αρχαιότητας αντιπροσωπεύεται από τρεις μεγάλους ποιητές: τον Όμηρο, τον Ησίοδο και τον Απολλώνιο το Ρόδιο. Οι εκδόσεις Ζήτρος έθεσαν σε κυκλοφορία στη θεσπισμένη σειρά "Μεταφρασμένοι συγγραφείς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας" την ομηρική Ιλιάδα και την ομηρική Οδύσσεια. Στην προσπάθειά μας να ολοκληρώσουμε στη σειρά αυτή διάφορα γραμματειακά είδη, θέτουμε σε κυκλοφορία έναν τρίτο τόμο επικής ποίησης που περιλαμβάνει δύο μεγάλους ποιητές, τον Ησίοδο και τον Απολλώνιο το Ρόδιο. Η "Θεογονία" είναι ένα ποιητικό εγχειρίδιο κοσμολογίας, στο οποίο...
Έργα και ημέραι
Ησίοδος
Πύρινος Κόσμος (2005)
Τα "΄Εργα και Ημέραι" είναι ένα έπος μοναδικό και αξεπέραστο, μέσα από το οποίο θέλησε ο Ησίοδος να καθοδηγήσει τους ανθρώπους. Με λόγια σταράτα, χωρίς σοφιστικά τεχνάσματα και απεραντολογίες, ορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να κινείται ο άνθρωπος για να βγει από την παρανομία και να ζήση, σύμφωνα με τους θείους νόμους, ευτυχισμένος. Τα λόγια του Ησίοδου μοιάζουν με τα λόγια του παππού μας, που τον θυμόμαστε πάντα και σκεφτόμαστε πόσο δίκιο είχε. Αυτό είναι στην πραγματικότητα ο Ησίοδος για τους ανθρώπους. Ο αιώνιος παππούλης που μπορεί πάντοτε να μας δώσει μία συμβ...
Θεογονία
Ησίοδος
Εκδοτική Θεσσαλονίκης (2006)
Εμπνεόμενος από τις Ελικωνιάδες Μούσες -που τον διαφωτίζουν, τον καθοδηγούν και τον ενδυναμώνουν- ο Ησίοδος ασχολείται κυρίως με την καταγωγή και την γέννηση των Θεών, με τη δημιουργία του Κόσμου, με τη διαχρονική πορεία του ανθρώπινου γένους και με την Τιτανομαχία. Η βασική θεματολογία του έπους του είναι εκείνη που το κατατάσσει στο χώρο της καλούμενης "κοσμογονικής ποίησης", ενώ επάξια τοποθετεί τον ίδιο τον Ησίοδο μεταξύ των αρχαιότερων και επιφανέστερων θεολόγων της Ευρώπης.
Ο Έρως στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων
Συλλογικό έργο
Ζήτρος (2006)
Ο τόμος περιέχει τις θέσεις των Ελλήνων φιλοσόφων περί του έρωτος. Μετά από αναφορά στη θρησκεία και τη μυθολογία, το βάρος δίνεται στις περί έρωτος διδαχές των φιλοσόφων, από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ακολουθεί επίμετρο με τις απόψεις βυζαντινών φιλοσόφων. Ακόμη, περιλαμβάνει σελίδες για τη μνηστεία, το γάμο, την παρθενία, την παλλακεία, τη μοιχεία, την πορνεία, τον εταιρισμό και τον παιδαγωγικό έρωτα. Ο πολιτισμός των Ελλήνων, κυριότατα "ερωτικός" υπό πάσα έννοια (έρως των σωμάτων, των ψυχών, των αξιών κ.τ.λ.), "συγκρίνεται" στο τελευταίο κεφάλαιο με...
Ο Έρως στη ζωή των αρχαίων ελλήνων
Συλλογικό έργο
Ελληνικά Γράμματα (2006)
Περιλαμβάνονται μεταφρασμένα και σχολιασμένα αποσπάσματα από τους Ορφικούς Ύμνους, τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τον Παρμενίδη τον Ελεάτη, τον Εμπεδοκλή, τους Σοφιστές, τους Κυνικούς και τον Πλάτωνα ("Συμπόσιον"), που αναφέρονται στον Έρωτα.
Θεογονία. Έργα και Ημέραι
Ησίοδος
DeAgostini Hellas (2007)
Η "Θεογονία" θεωρείται έργο προγενέστερο από το "Έργα και Ημέραι": η αναφορά σε δύο είδη έριδας στο δεύτερο ποίημα φαίνεται να διορθώνει την αναφορά σε μία και μοναδική έριδα που γίνεται στη "Θεοφονία" ενώ και οι ίδιος ο ποιητής αναφέρει ότι η θεογονική ποίηση ήταν η πρώτη που εμπνεύστηκε από τις Μούσες. Το πιθανότερο είναι ότι ο τίτλος δόθηκε στο έπος κατά την αλεξανδρινή περίοδο, ενώ θεωρείται εξίσου πιθανό το έργο αυτό να καταγράφηκε ευθύς εξαρχής και να μη διασώθηκε μονάχα χάρη στην προφορική παράδοση. [...] (από την εισαγωγή, Έφη Ταμπακάκη)