Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Εκατό χρόνια πριν, η Γερμανική Επανάσταση συγκλόνιζε την Ευρώπη και όλο τον κόσμο. Ήταν η επανάσταση που σταμάτησε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο που μετρούσε εκατομμύρια νεκρούς στα πεδία των μαχών, από την πείνα και τις αρρώστιες στα μετόπισθεν. Ένα χρόνο μετά τη νίκη του Κόκκινου Οκτώβρη στην Ρωσία, η εργατική τάξη και οι φαντάροι στην Γερμανία ανέτρεπαν τον Κάιζερ, έφτιαχναν εργατικά συμβούλια και άνοιγαν την προοπτική για την ανατροπή του καπιταλισμού στην πιο ανεπτυγμένη χώρα της Ευρώπης. Για πέντε συνεχή χρόνια η Γερμανία πέρασε από αλλεπάλληλες κρίσεις που οδήγησαν...

Η συζήτηση για το έθνος και τον εθνικισμό απασχολεί την Αριστερά από την γέννησή της. Το ερώτημα τι στάση κρατάει απέναντι στο 'δικό της' έθνος ήταν πάντα δεμένο με το τι στάση κρατάει απέναντι στη 'δική της' άρχουσα τάξη. Είναι μια συζήτηση κεντρική για τις προοπτικές του ίδιου του εργατικού κινήματος, γεμάτη αντιπαραθέσεις και πολεμικές που ξεκίνησαν από την εποχή του Μαρξ και του Ένγκελς και κορυφώθηκαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ελλάδα, η σύγκρουση με τις 'εθνικές εκστρατείες' του ελληνικού καπιταλισμού -τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο, τη Μικρασιατικ...

Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το θρυλικό "Μάη του '68". Ήταν η χρονιά που 'αναπήδησε' όχι μόνο η Ευρώπη, αλλά ο κόσμος ολόκληρος. Από το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Ρώμη και το Βερολίνο, μέχρι το Ντιτρόιτ και την Πόλη του Μεξικού. Κι από την Πράγα, τη Βαρσοβία και το Βελιγράδι μέχρι τη Σαγκάη και το Τόκιο. Στις αρχές του 1968 η εφημερίδα Le Monde δημοσίευε ένα άρθρο 'έγκυρου' δημοσιογράφου που με κάθε σοβαρότητα διαπίστωνε ότι: "Οι Γάλλοι βαριούνται... η νεολαία βαριέται". Δυο μήνες αργότερα, το Μάη, οι φοιτητές και η νεολαία βγήκαν στους δρόμους. Και σε λίγες μέρε...

Η επανάσταση του Οκτώβρη 1917 στη Ρωσία έφερε την εργατική τάξη στην εξουσία. Για εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες σε ολόκληρο τον πλανήτη, το κράτος των εργατικών συμβουλίων -των σοβιέτ, η πραγματική δημοκρατία της πλειοψηφίας, το πανηγύρι των καταπιεσμένων, άνοιγε την προοπτική μιας καινούργιας σοσιαλιστικής κοινωνίας απαλλαγμένης από τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού. Το 1917 ο Λένιν στο βιβλίο του "Κρότος και Επανάσταση" έβαζε σαν στόχο μια κοινωνία όπου "η κάθε μαγείρισσα θα κυβερνάει". Όμως, δώδεκα χρόνια αργότερα τέτοια λόγια ήταν εισιτήριο για απόλυση και σύντομα γι...

Η πρώτη ιστορία που εξετάζει την παγκόσμια πορεία του Ανθρώπου από την πλευρά των αδυνάτων. Καμία άλλη παγκόσμια ιστορία δεν πραγματοποιεί αυτόν τον άθλο τόσο συναρπαστικά, τόσο τεκμηριωμένα, και με τόσο πρωτότυπη μέθοδο. Πώς έφτασε η ανθρώπινη κοινωνία στο δυσοίωνο σημείο που βρίσκεται σήμερα; Πώς διαμορφώθηκαν και πώς εγκαθιδρύθηκαν, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου, οι αυταρχικές εξουσίες, οικονομικές, πολιτικές, ιδεολογικές; Πώς οι εξουσίες αυτές υποχρέωσαν εκατομμύρια ανθρώπους, που με τον μόχθο τους οικοδόμησαν την πρόοδο, να έχουν ελάχιστα δικαιώματα, ελάχι...

Στις αρχές του 2002, όταν το περιοδικό "Σοσιαλισμός από τα Κάτω" κυκλοφορούσε αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στην Αργεντινή με αυτό το κείμενο του Κρις Χάρμαν, οι σκηνές από την εξέγερση του προηγούμενου Δεκέμβρη έκαναν το γύρο του κόσμου κι η κατάσταση στην ίδια τη χώρα κάθε άλλο παρά σταθερή έμοιαζε. Οι κυβερνήσεις κατέρρεαν η μια μετά την άλλη, οι πρόεδροι έτρεχαν "ποιος θα πρωτομπεί στο ελικόπτερο" και οι δρόμοι κι οι πλατείες συνέχιζαν να βράζουν. Όμως, όλα αυτά τότε έμοιαζαν πολύ μακριά από την Ευρώπη. Διαπιστώσεις ότι η Αργεντινή μπορεί να μην απέχει και τόσο πολύ από τ...

Αντιμέτωποι με τη χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε το 2007, κάποιοι οικονομικοί σχολιαστές άρχισαν να μιλούν για "τράπεζες ζόμπι": για χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που βρίσκονταν σε μια "απέθαντη" κατάσταση και είναι ανίκανοι να επιτελέσουν οποιαδήποτε θετική λειτουργία, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν απειλή για κάθε τι ζωντανό που υπάρχει στον πλανήτη. Όμως, όχι μόνο οι τράπεζες αλλά συνολικά ο καπιταλισμός στον 21ο αιώνα είναι ένα σύστημα ζόμπι: ένα νεκροζώντανο σύστημα, ανίκανο να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανθρώπινη ανάγκη και συναίσθημα, αλλά ικανό για απότομες εκρήξε...

Σίγουρα κύλισαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια προτού η ανθρώπινη κοινωνία προκύψει από το κοπάδι των αναρριχόμενων πιθήκων. Ωστόσο τελικά εμφανίστηκε. Και τι θα βρούμε πάλι σαν σημαντική διαφορά ανάμεσα στο κοπάδι των πιθήκων και την ανθρώπινη κοινωνία; Την εργασία. Φρίντριχ Ένγκελς, "Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου" Πολύ λίγα επιστημονικά κείμενα που έχουν γραφτεί πάνω από 130 χρόνια πριν μπορούν ακόμα να εμπνέουν τη σύγχρονη έρευνα... "Ο Ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου και Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κ...

Στο κέντρο του μαρξισμού υπάρχει μια σύγχυση. Η σύγχυση αυτή επικεντρώνεται στο δίπολο "βάση" και "εποικοδόμημα". Το 1857 ο Μαρξ έγραψε στον πρόλογο της εισαγωγής στην "Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας" ότι "η οικονομική δομή της κοινωνίας" σχηματίζει την "πραγματική βάση" πάνω στην οποία "υψώνεται ένα κοινωνικό και νομικό εποικοδόμημα". Από τότε, οι μαρξιστές αντιπαρατίθενται για το νόημα αυτής της δήλωσης. Τι είναι η "βάση"; Η οικονομία; Οι παραγωγικές δυνάμεις; Η τεχνολογία; Οι παραγωγικές σχέσεις; Τι περιλαμβάνεται στο εποικοδόμημα; Σίγουρα το κράτος. Αλλά τι ισχ...

Υπάρχει ένας πλατιά διαδεδομένος μύθος που λέει ότι ο μαρξισμός είναι δύσκολος. Αυτόν τον μύθο τον διαδίδουν οι εχθροί του σοσιαλισμού. Ο ίδιος μύθος ενθαρρύνεται κι από ένα περίεργο είδος ακαδημαϊκών που αυτοαποκαλούνται "μαρξιστές". Αυτοί οι τελευταίοι, μιλούν επίτηδες με θολές, ασαφείς κι αινιγματικές εκφράσεις με σκοπό να δώσουν την εντύπωση πως κατέχουν μια ειδική γνώση την οποία δεν μπορούν να έχουν οι άλλοι. Στην πραγματικότητα οι βασικές ιδέες του μαρξισμού είναι πολύ απλές. Εξηγούν, όπως δεν καταφέρνει να το κάνει καμιά άλλη θεωρία, την κοινωνία μέσα στην οπο...

Οι επαναστάσεις που χάνονται, γρήγορα λησμονούνται. Μια τέτοια επανάσταση ήταν αυτή που ξέσπασε στη Γερμανία πριν ακριβώς 90 χρόνια. Όμως, η αλήθεια είναι ότι μέσα σε όλο το επαναστατικό κύμα που ακολούθησε το τέλος του Πρώτου Παγκόσμιου Πόλεμου, τα γεγονότα στη Γερμανία ήταν αυτά που ανάγκασαν τον πρωθυπουργό της Βρετανίας, Λόιντ Τζορτζ, να δηλώσει: "Οι μάζες αμφισβητούν όλη την υφιστάμενη πολιτική, κοινωνική και οικονομική τάξη πραγμάτων από τη μια άκρη της Ευρώπης μέχρι την άλλη". Για πέντε συνεχή χρόνια, ανάμεσα στο 1918 και το 1923, μια ανεπτυγμένη βιομηχανική κ...

Ζούμε τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από την εποχή της μεγάλης ύφεσης στη δεκαετία του 30. Ο ασύλληπτος κερδοσκοπικός τζόγος που έστησαν οι τράπεζες και οι συναφείς χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις πάνω στα εμπορεύματα, τις συντάξεις και τα σπίτια μας, έχει καταλήξει σε τεράστιες ζημιές, που απειλούν να τινάξουν τα θεμέλια όλου του οικονομικού συστήματος. Τρεις δεκαετίες κυριαρχίας των ιδεών του νεοφιλελευθερισμού και της ελεύθερης αγοράς καταρρέουν, καθώς οι κυβερνήσεις από τις ΗΠΑ μέχρι την Ισλανδία, προσπαθώντας να σώσουν τις οικονομίες τους, στρέφονται σε κρατικές παρε...

Αυτό το βιβλίο είναι αφιερωμένο στα σαράντα χρόνια από το Μάη του '68. Σαράντα χρόνια μετά, εκείνη η επαναστατική έκρηξη είναι ξανά στην επικαιρότητα. Γιατί ο καπιταλισμός σήμερα βρίσκεται πιο βαθιά μέσα στην κρίση απ' ό,τι πριν 40 χρόνια. Και γιατί ο Μάης δεν ήταν μόνο ένα φοιτητικό ξέσπασμα, ούτε ένα κίνημα της "διανόησης", περιορισμένο στη Γαλλία εκείνης της εποχής. Ήταν η επιστροφή της εργατικής τάξης και των επαναστατικών ιδεών στο προσκήνιο σε διεθνή κλίμακα. Αυτή η διαδικασία που ξεκίνησε τότε, πέρασε πολλές στροφές και γυρίσματα, αλλά σήμερα βρίσκεται ξανά στη...

Ο Λένιν είχε παρατηρήσει ότι τους μεγάλους επαναστάτες στη διάρκεια της ζωής τους, τους κυνηγάνε και τους συκοφαντούν οι άρχουσες τάξεις, όμως μετά θάνατον προσπαθούν να τους μετατρέψουν σε άκακα εικονίσματα αφαιρώντας την επαναστατική ουσία των ιδεών και της δράσης τους, με τη βοήθεια των ρεφορμιστών μέσα στο κίνημα. Ο Αντόνιο Γκράμσι είναι μια τέτοια περίπτωση. Φέτος τον Απρίλη συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από το θάνατό του στις φυλακές του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι. Η δράση και το έργο του είναι πολύτιμη παρακαταθήκη σήμερα για όσους όχι μόνο προσπαθούν να κ...

Τι είναι οι ισλαμιστές; Οι νέοι "προληπτικοί" πόλεμοι του Μπους, η σφαγή του ιρακινού λαού και η κατοχή, η βάρβαρη καταστολή της παλαιστινιακής Ιντιφάντα από τον Σαρόν, συνοδεύονται από μια βρόμικη και ρατσιστική εκστρατεία για του "φανατικούς και παράφρονες ισλαμιστές που μας απειλούν όλους". Ακόμα και τα τμήματα της αριστεράς καταλήγουν να υιοθετούν συχνά μια παρόμοια λογική "ίσων αποστάσεων" ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές και τον "ισλαμικό φονταμεταλισμό". [...]

Ακούμε συνέχεια από υπουργούς, οικονομολόγους, αναλυτές ΜΜΕ ότι ο καπιταλισμός είναι το μόνο σύστημα που μπορεί να λειτουργήσει σήμερα. Σε όλο τον κόσμο οι πολιτικοί των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων ενώνουν τις φωνές τους με τους δεξιούς αντιπάλους τους για να υμνήσουν μαζί το "δυναμισμό της αγοράς" χρησιμοποιώντας με αφθονία όρους όπως "εκσυγχρονισμός", "παγκοσμιοποίηση", "κοινωνία της πληροφορίας", "νέα οικονομία". Όμως, για την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού του πλανήτη το σύστημα αυτό έχει αποτύχει. [...] Σε αυτό το βιβλίο ο Chris Harman εξηγεί που οφείλονται οι κ...

Από το Σιάτλ μέχρι τη Γένοβα, το Πόρτο Αλέγκρε και τη Νέα Υόρκη, εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές πλημμυρίζουν τους δρόμους απαιτώντας να σταματήσει η καταστροφή και η εξαθλίωση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. Το 2001 έκλεισε με μια πραγματική εξέγερση στην Αργεντινή, μια χώρα που έφτασε στη χρεοκοπία ακολουθώντας τις εντολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Στο στόχαστρο των διαδηλωτών είναι το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Τι είναι όλοι αυτοί οι οργανισμοί και γιατί είναι μισητοί σε εκατομμύρια ανθρώπους; Τι σχέση έχουν με τις πολυεθνικές,...

Η επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 στη Ρωσία έφερε την εργατική τάξη στην εξουσία. Για εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, το κράτος των εργατικών συμβουλίων - των σοβιέτ - άνοιγε την προοπτική μιας καινούργιας σοσιαλιστικής κοινωνίας απαλλαγμένης από τη φρίκη του καπιταλισμού. Σήμερα που το σύστημα βρίσκεται ξανά βυθισμένο στην κρίση και οι εργαζόμενοι δίνουν σκληρές μάχες, οι πολιτικοί μας λένε ότι οι ελπίδες μας δεν μπορούν να στρέφονται στο 1917, γιατί η επανάσταση απέτυχε. Αυτό το βιβλίο υποστηρίζει ότι ο Σταλινισμός δεν ήταν η συνέχεια, αλλά η αντεπαναστατικ...

Μια επαναστατική έκρηξη των εργατών και την νεολαίας στην καρδιά της καπιταλιστικής Ευρώπης. Αυτός ήταν ο Μάης του '68 στη Γαλλία. Ο Μάης των φοιτητικών καταλήψεων της νύχτας των "οδοφραγμάτων" όταν δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, εργάτες και φοιτητές, πέταξαν την αστυνομία από το κέντρο του Παρισιού. Ο Μάης των καταλημμένων εργοστασίων και της μεγαλύτερης γενικής απεργίας στην ιστορία του εργατικού κινήματος. Ο Μάης που έγινε έμπνευση για εκατομμύρια αγωνιστές στην Πράγα, στο Μιλάνο, στη Λισαβώνα, στην Αθήνα, τα χρόνια που ακολούθησαν. Ο Μάης της επανάστασης.