Lorca Federico García 1898-1936
Lorca Federico García
Ο Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου του 1898. Ο πατέρας του ήταν πλούσιος κτηματίας και η μητέρα του δασκάλα. Από τους πρώτους μήνες της ζωής του υπέστη την ταλαιπωρία σοβαρής ασθένειας, η οποία μάλιστα θα του αφήσει και μια μικρή χωλότητα. Τα παιδικά του χρόνια τα περνάει στον τόπο που γεννήθηκε: στο Φουέντε Βακέρος της Γρανάδας. Ο Λόρκα θα φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας όπου θα σπουδάσει Φιλοσοφία και Δίκαιο, ενώ παράλληλα παίρνει μαθήματα κιθάρας και πιάνου με δάσκαλο τον Μανουέλ ντε Φάλλια. Το 1918 εγκαθίσταται στη Μαδρίτη. Μένει στη Φοιτητική Εστία και εκεί έχει την ευκαιρία να γνωριστεί με τους Λουίς Μπουνιουέλ, Σαλβαδόρ Νταλί, Μιγέλ Ουναμούνο και άλλους. Το 1920 ανεβαίνει στη Μαδρίτη το έργο του "Τα μάγια της πεταλούδας". Την ίδια χρονιά γράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή και την επομένη κυκλοφορεί στη Μαδρίτη η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Βιβλίο ποιημάτων", ενώ παράλληλα γράφει το "Ποίημα του Κάντε Χόντο". Το 1922 δίνει διάλεξη για το κάντε χόντο (λαϊκό ανδαλουσιάνικο τραγούδι) και οργανώνει μαζί με τον ντε Φάλλια τη "Γιορτή του Κάντε Χόντο". Σε συνεργασία πάλι με τον ντε Φάλλια θα οργανώσει παραστάσεις του "Ανδαλουσιάνικου Κουκλοθέατρου Κατσιπόρα". Το 1925 ο θίασος της Μαργαρίτας Σίργκου ανεβάζει στη Βαρκελώνη το έργο "Μαριάνα Πινέδα" με σκηνικά του Σαλβαδόρ Νταλί. Το 1928 εκδίδει μαζί με φίλους του από τη Γρανάδα το περιοδικό "El Gallo" ("O πετεινός"), όπου και δημοσιεύονται τα μονόπρακτα του "Η παρθένος, ο ναύτης και ο σπουδαστής" και "Ο περίπατος του Μπάστερ Κήτον". Την ίδια χρονιά εκδίδει το πρώτο μέρος του "Ρομανθέρο Χιτάνο" με ποιήματα της περιόδου 1924-1927. Μετά τα ταξίδια του στην Νέα Υόρκη και την Κούβα ο Λόρκα επιστρέφει το 1930 στη Μαδρίτη, όπου ανεβαίνει στο θέατρο Εσπανιόλ το έργο του "Η θαυμαστή μπαλωματού". Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας στην Ισπανία, ο Λόρκα εκδίδει το "Ποίημα του Κάντε Χόντο" και το 1932 ιδρύει και διευθύνει, μαζί με τον Εντουάρντο Ουγκάρτε, τον πανεπιστημιακό θίασο "Λα Μπαράκα" ("Η Παράγκα"), ο οποίος περιοδεύει στην ισπανική επαρχία παρουσιάζοντας έργα του κλασικού ισπανικού θεάτρου. Το 1933 ανεβαίνουν στη Μαδρίτη τα έργα "Ματωμένος γάμος" και "Δον Περλιμπλίν", ενώ την επόμενη χρονιά ανεβαίνει στο Τεάτρο Εσπανιόλ η "Γέρμα" με τη Μαργκαρίτα Σίργου. Το θέατρο "Λα Μπαράκα" δίνει παραστάσεις στη Νότια Αμερική, και ο Λόρκα γράφει το "Θρήνο για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας". Τον επόμενο χρόνο θα παιχτούν τα έργα του "Η παραστασούλα του Δον Κριστόμπαλ" και "Δόνια Ροζίτα η ανύπαντρη". Το 1936 ο Λόρκα διαβάζει στη Μαδρίτη τη διακήρυξη των ισπανών συγγραφέων κατά του φασισμού, στη διάρκεια τιμητικής εκδήλωσης για τον ποιητή Ραφαέλ Αλμπέρτι και στις 16 Ιουλίου αναχωρεί για τη Γρανάδα. Την επομένη μέρα ξεσπά το πραξικόπημα του Φράνκο και τρεις μέρες αργότερα οι φαλαγγίτες καταλαμβάνουν τη Γρανάδα. Στις 3 Αυγούστου ο κουνιάδος του Λόρκα Μοντεσίνος, σοσιαλιστής δήμαρχος της Γρανάδας, συλλαμβάνεται και εκτελείται. Ο Λόρκα καταφεύγει στο σπίτι ενός φίλου του, του ποιητή Λουίς Ροσάλες, του οποίου τα αδέλφια ήταν φαλαγγίτες. Συλλαμβάνεται τη νύχτα 17 προς 18 Αυγούστου και κρατείται στο Κυβερνείο της Γρανάδας. Στις 19 Αυγούστου τα χαράματα εκτελείται στο χωριό Βιθνάρ.
Μαριάννα Πινέντα
Lorca Federico García 1898-1936
Δαμιανός (2006)
Μέρα γεμάτη θλίψη στη Γρανάδα κλαίνε κι οι πέτρες της ακόμα σα βλέπουν να πεθαίνει στην κρεμάλα γιατί δεν πρόδωσε, η όμορφη Μαριάννα. Στην κάμαρά της καθισμένη η Μαριαννίτα λέει κι όλο λέει με το μυαλό της: "Αν μ' έβλεπε ο Πεντρόσα να κεντώ της Λευτεριάς το λάβαρο..."
Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας
Lorca Federico García 1898-1936
Ηριδανός (2006)
Η μετάφραση του "Llanto por Ignacio Sanchez Mejias" έγινε απ' το πρωτότυπο, -χρησιμοποιήθηκε η έκδοση: Federico Garcia Lorca, "Obras completas", Aguilar, Madrid, 1960-, το φθινόπωρο του '66 κι έμεινε, όσο ήταν δυνατό, πιστή στο κείμενο του ποιητή ακόμα και στη μετρική, μ' όλο που μερικοί στίχοι είναι τελικά παραφρασμένοι, στην προσπάθεια να βρεθούν δικές μας αντιστοιχίες. Η τελική μορφή χρωστάει πολλά στα ερμηνευτικά σχόλια του Ισπανού ελληνιστή Jose Ramon Irigoyen Larrea και στις γλωσσικές και αισθητικές παρατηρήσεις του Βαγγέλη Ροζακέα. (Αργύρης Ευστρατιάδης)
Ανθολογία ποιημάτων
Lorca Federico García 1898-1936
Κοροντζής (2006)
"Μα τι να σου πω για την ποίηση; Τι να σου πω γι' αυτά τα σύννεφα, γι' αυτόν τον ουρανό; Να τα κοιτάζω, να τα κοιτάζω, και τίποτα άλλο. Καταλαβαίνεις πως ένας ποιητής δεν μπορεί να πει τίποτα για την ποίηση. Ας τ' αφήσουμε αυτά για τους κριτικούς και τους δασκάλους. Μα ούτε εσύ, ούτε εγώ, ούτε κανείς ποιητής δεν ξέρει τι είναι ποίηση. Είναι εκεί!! Κοίταξε!! Έχω τη φωτιά στα χέρια μου, το ξέρω και δουλεύω τέλεια μαζί της, μα δεν μπορώ να μιλήσω γι' αυτή χωρίς να κάνω φιλολογία. Καταλαβαίνω όλες τις ποιητικές τέχνες. Θα μπορούσα να μιλήσω γι' αυτές αν δεν άλλαζα γνώμη κάθε...
Δόνια Ροζίτα
Lorca Federico García 1898-1936
Ηριδανός (2006)
Η Ροζίτα, μια νέα ορφανή κοπέλα ζει στη Γρανάδα με τους θείους της και την παραμάνα της. Ο θείος της καλλιεργεί στο θερμοκήπιό του σπάνια λουλούδια. Το πιο αγαπημένο του και το πιο σπάνιο, είναι το τριαντάφυλλο "Rosa mutabile" που σημαίνει "μεταβαλλόμενο τριαντάφυλλο". Το τριαντάφυλλο αυτό, το πρωί είναι κόκκινο, το απόγευμα γίνεται άσπρο και το βράδυ φυλλορροεί. Η Ροζίτα, ερωτευμένη και αρραβωνιασμένη με τον ξάδελφό της, αναγκάζεται να τον αποχωριστεί όταν αυτός φεύγει για την Αμερική, δίνοντας της την υπόσχεση ότι θα ξαναγυρίσει και θα την πάρει μαζί του. Το έργο...
Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα
Lorca Federico García 1898-1936
Ηριδανός (2006)
"Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα" είναι θεατρικό έργο του Ισπανού συγγραφέα και ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Είναι το τελευταίο έργο που έγραψε ο Λόρκα, το 1936, και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1945. Μαζί με τη "Γέρμα" και το "Ματωμένο Γάμο" αποτελούν την τριλογία της "ισπανικής υπαίθρου" του συγγραφέα. Το εργο περιγράφει τα γεγονότα κατά την περίοδο πένθους σε ένα σπίτι στην Ανδαλουσία, όπου η 60χρονη Μπερνάρντα Άλμπα κατέχει τον απόλυτο έλεγχο πάνω στις κόρες της: Αγκούστιας, Μαγκνταλένα, Αμέλια, Μαρτίριο και Αδέλα. Στο σπίτι ζουν επίσης η Πόνθια, η οικονόμος, κι...
Τσιγγάνικο τραγουδιστάρι
Lorca Federico García 1898-1936
Εκδόσεις των Φίλων (2006)
[...] Έργο της αρμονίας αυτής το "Τσιγγάνικο τραγουδιστάρι", μ' όλες τις δυσχέρειες που παρουσιάζει στη μεταγλώττισή του, είναι προορισμένο ν' αγαπηθεί από τους Έλληνες που τους κυβερνά η μεσογειακότητα, -έσχατη λέξη του πολιτισμού σ' έναν αποθηριωμένο κόσμο. Η μετάφραση αυτή, που έγινε από τα Άπαντα του Λόρκα που από χρόνια κυκλοφορεί σ' ένα ογκώδη τόμο ο ισπανικός εκδοτικός οίκος "Aguilar", προσφέρεται με τιμή κι αγάπη σ' ένα πολύτιμο φίλο της Ελλάδας και γνήσιο πνευματικό άνθρωπο, τον κύριο Jose - Manuel Aniel Quiroga y Redondo. Κώστας Ε. Τσιρόπουλος
Σκηνικός λόγος
Συλλογικό έργο
Δωδώνη (2006)
Περιλαμβάνονται τα θεατρικά κείμενα: - Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: "Σύντομο θέατρο" - Τζέζαρε Παβέζε: "Οι αργοναύτες" - Πάολο Πούππα: "Καστέλλο, Κάμπο ντελλα Μπράγκορα" Έχουν επιλεχθεί και δημοσιεύονται σ' αυτό το βιβλίο μικρά θεατρικά κείμενα τριών σημαντικών ευρωπαίων συγγραφέων, η ιδιόρρυθμη δροσερή τριλογία που απαρτίζει το "Σύντομο θέατρο" του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ένας διάλογος που έχει εμπνευστεί από την ελληνική μυθολογία ο Τζέζαρε Παβέζε κι ένας βενετικός δραματικός μονόλογος του Πάολο Πούππα. Τα μεταφρασμένα κείμενα συνοδεύονται από τα απαραίτητα επεξηγημ...
Η θαυμαστή μπαλωματού
Lorca Federico García 1898-1936
Ηριδανός (2006)
Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (1898-1936) είναι ο ποιητής και δραματουργός που το θεατρικό όραμα του δημιούργησε ένα δεύτερο χρυσό αιώνα ισπανικού θεάτρου. Η "Θαυμαστή Μπαλωματού" (έργο γραμμένο το 1930) είναι μια λαϊκή κωμωδία που συγγενεύει πολύ με την Κομμέντια ντελ' Άρτε και το κουκλοθέατρο. Η νεαρή μπαλωματού, κακότροπη στην αρχή του γάμου της, αναγκάζει τον κατά πολύ μεγαλύτερο της μπαλωματή να φύγει από το σπίτι τους, αλλά στη συνέχεια καταλαβαίνει πόσο δύσκολο είναι για μια φτωχιά κοπέλα να επιβιώσει μόνη της και νοσταλγεί το λίγο χρόνο που έζησε με τον ταπεινό άντρα της...
Ματωμένος γάμος
Lorca Federico García 1898-1936
Ηριδανός (2006)
Μετά την επιστροφή του από την Αμερική, ο Λόρκα γράφει τον "Ματωμένο Γάμο" που πρωτοανέβηκε το 1933 σε θέατρο της Μαδρίτης. Θέμα του το αιμοσταγές "δράμα τιμής" του κλασικού ισπανικού θεάτρου. Ο ισπανικος κάμπος γίνεται φοβερή αρένα του έρωτα και του θανάτου, οι άντρες πεθαίνουν πριν μαραθούν και οι γυναίκες απομένουν θλιβερές λαβωμένες εκπρόσωποι του στείρου καθολικισμού και της σκληρής συντήρησης που χαρακτήριζε την προπολεμική Ισπανία. Εμβόλιμες οι ποιητικές φιγούρες του Φεγγαριού με τη μορφή νεαρού ξυλοκόπου και της Ζητιάνας - μεταφυσικής ενσάρκωσης της Κακίας. Το έ...
Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα
Lorca Federico García 1898-1936
Εκδοτική Θεσσαλονίκης (2007)
Μαρτίριο: Έχουν πάρει από φόβο την μητέρα μας. Είναι η μόνη που γνωρίζει την ιστορία του πατέρα τους και την προέλευση των κτημάτων του. Κάθε φορά που έρχεται σ' εμάς η Αδελάιδα, η μητέρα τής βάζει το μαχαίρι στην πληγή. Ο πατέρας της σκότωσε στην Κούβα τον σύζυγο τής πρώτης του γυναίκας για να μπορέσει να την παντρευτεί, κ' έπειτα την παράτησε κ' έφυγε με μιάν άλλη, που είχε και μία κόρη, και μετά έμπλεξε με τούτη την γυναίκα, την μητέρα της Αδελάιδα, και την παντρεύτηκε αφού η δεύτερη γυναίκα του πέθανε τρελή. Αμέλια: Κι αυτός ο αισχρός γιατί δεν βρίσκεται στην φυλακ...
Γέρμα
Lorca Federico García 1898-1936
Εκδοτική Θεσσαλονίκης (2007)
Χουάν: (Πλησιάζοντας) Σκέψου, απλά, ότι έτσι έπρεπε να γίνει. Άκουσέ με. (Την αγκαλιάζει για να την σηκώσει). Πολλές γυναίκες θα 'ταν ευτυχισμένες αν έκαναν την ζωή που κάνεις εσύ. Χωρίς παιδιά, η ζωή 'ναι πιο γλυκιά. Εγώ είμ' ευτυχισμένος που δεν έχουμε παιδιά. Δεν φταίμ' εμείς καθόλου. Γέρμα: Τότε, τι ήθελες από 'μένα; Χουάν: Εσένα την ίδια. Γέρμα: (Αναστατωμένη) Αυτό ήταν, λοιπόν! Ήθελες ένα σπίτι, την ησυχία σου και μια γυναίκα. Τίποτε περισσότερο, όμως. Είν' αλήθεια όσα λέω; Χουάν: Αλήθεια είναι. Όπως όλοι, κ' εγώ. Γέρμα: Και τα παραπέρα; Το παιδί...
Ματωμένος γάμος
Lorca Federico García 1898-1936
Εκδοτική Θεσσαλονίκης (2007)
Λεονάρδο: Τώρα το κάναμε το βήμα. Σώπα! Από κοντά μας κυνηγούν και πρέπει Μαζί μου να σε πάρω από 'δω πέρα. Νύφη: Και με την βία πρέπει να το κάνεις! Λεονάρδο: Με βία; Ποιός από τους δύο κατέβηκε τα σκαλοπάτια πρώτος; Νύφη: Μα, τα κατέβηκα εγώ. Λεονάρδο: Ποιος έβαλε στο άλογο καινούργιο χαλινάρι; Νύφη: Αλήθεια λες. Εγώ, εγώ. Λεονάρδο: Και χέρια ποια, μου φόρεσαν εμένα τα σπιρούνια; Νύφη: Τούτα τα χέρια, που δικά σου είναι, αλλά που θα 'θελαν πολύ, όταν σε βλέπουν, να σπάζουν τα γαλάζια τα κλωνάρια και το μουρμουρητό μέσα στις φλέβες σου. Σ' αγ...
Περλιμπλίν και Μπελίσα
Lorca Federico García 1898-1936
Ηριδανός (2007)
Μετά την ποιητική συλλογή "Romancero Gitano", ο Λόρκα τελειώνει (1929) το έργο "Έρωτας του δον Περλιμπλίν και της Μπελίσα στον κήπο", όπου ξαναδουλεύει το αγαπημένο του θέμα: τον ανεκπλήρωτο έρωτα. Έναν έρωτα όχι λιγότερο έντονο σε πάθος, όμως καταδικασμένον να οδηγηθεί στην αυτοκαταστροφή.
Ντουέντε
Lorca Federico García 1898-1936
Γαβριηλίδης (2007)
Το κείμενο για το "ντουέντε" (duende) προέρχεται από την διάλεξη που έδωσε ο Λόρκα τον Οκτώβριο του 1934 στο Μπουένος Άιρες, κατά την διάρκεια της περιοδείας που έκανε τότε στην Λατινική Αμερική. Το κείμενο περιλαμβάνεται στα άπαντα του Λόρκα, που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του. Ο ποιητής δεν το είδε ποτέ δημοσιευμένο. Το ντουέντε είναι μια από κείνες τις λέξεις που φέρνουν αμηχανία σε λεξικογράφους, φιλοσόφους και προπαντός μεταφραστές, γιατί είναι δύσκολο όχι μόνον να μεταφραστούν, άλλα και να οριστούν μέσα στα πλαίσια της δικής τους γλώσσας. Είναι από τα δημιουργήματα τη...
Ξένη ποίηση του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Ελληνικά Γράμματα (2007)
Ποίηση δεν είναι ό,τι χάνεται στη μετάφραση, όπως έχει λεχθεί. Και στη γλώσσα του πρωτοτύπου και στην αλλοδαπή έχουμε ένα ποίημα [...]. Θεωρώ αυτονόητη την ιδιοτροπία των ανθολογιών. [...] Προσπάθησα να συνδυάσω ποίηση και μετάφραση. (από τον πρόλογο) Η Μαρία Λαϊνά ανθολογεί μεταφράσεις ποιημάτων 111 σημαντικών ποιητών του 20ου αιώνα. Στην ανθολογία αυτή παρουσιάζειαι η "συνομιλία" του Άρη Αλεξάνδρου με την Άννα Αχμάτοβα, του Κλείτου Κύρου με τον Γκιγιώμ Απολλιναίρ, του Νίκου Σπανιά με τον Βαλερύ Λαρμπώ, του Γιώργου Σεφέρη με τον Έζρα Πάουντ, του Φ. Δ. Δρακονταειδή με...
Έντεκα σονέτα του σκοτεινού έρωτα
Lorca Federico García 1898-1936
Ελεγεία (2008)
[...] Τα "Σονέτα τον σκοτεινού έρωτα", που σήμερα παρουσιάζονται για πρώτη φορά, έχουν μια μικρή γνωστή ιστορία και μια μεγάλη που ίσως θα μείνει για πάντα άγνωστη. Ξέρουμε πως ήταν τρισευτυχισμένος που τα έγραφε. Τα άρχισε το 1935. Ένας φίλος του αναφέρει πόσο ενθουσιασμένος του ανάγγειλε το σχέδιό του: "Εκατό σονέτα, όπως τον Σαίξπηρ". Το 1968 ο Πάμπλο Νερούδα έγραφε πως του τα είχε διαβάσει ο Λόρκα την τελευταία φορά που τον είχε δει και πως ήταν ποιήματα "απίστευτου κάλλους". Το 1937 ο Βιθέντε Αλεϊχάντρε γράφει γι' αυτά: "Μου διάβασε τα "Σονέτα τον σκοτεινού έρωτα". Ένα...
Γέρμα
Lorca Federico García 1898-1936
Κέδρος (2008)
Η Γέρμα, της οποίας το όνομα σημαίνει άγονη γη, είναι παντρεμένη με τον Χουάν και ποθεί, από τον άντρα της και μόνο, παιδιά. Ο Χουάν δεν μπορεί, δεν έχει την φλόγα να κάνει. Ο Βικτόρ που θα μπορούσε δεν της ανήκει. Ο άντρας της, βυθισμένος στις υποψίες για κείνη, καλεί τις αδερφές του στο σπίτι του να την παρακολουθούν. Η Γέρμα, στην αγωνία της, φτάνει στην υστερία. Μια νύχτα σ' ένα μοναστήρι κάποιου γονιμικού άγιου, στην ύστατη ελπίδα της, πέφτει πάνω στον Χουάν που έχει κρυφτεί και ακούσει τον διάλογο ανάμεσα στην γυναίκα του και μια γριά η οποία της αποκαλύπτει ότι τ...
Οι φασουλήδες με το ρόπαλο
Lorca Federico García 1898-1936
Οιωνός (2008)
Η Παιδική Σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης, στην προσπάθειά της να γνωρίσει στους μικρούς μας φίλους έργα σημαντικών συγγραφέων απ' όλο τον κόσμο, ανοίγει τις πύλες της και φέτος και παρουσιάζει το έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα "Οι φασουλήδες με το ρόπαλο". Πρόκειται για μια φανταστική κωμική ιστορία που σχολιάζει την υποκρισία, τις παραβατικές συμπεριφορές και την κατάχρηση της εξουσίας, γραμμένη για τα παιδιά, αλλά και τους μεγάλους, από τον μεγάλο Ισπανό ποιητή και θεατρικό συγγραφέα. Επιλέξαμε το έργο αυτό γιατί νοιώθουμε υψηλό χρέος απέναντι στα παιδιά, στην ελπίδα του...