Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Vlachogiánnis Giánnis
Ο Γιάννης Βλαχογιάννης (1867-1945) γεννήθηκε στη Ναύπακτο. Ο πατέρας του Οδυσσέας Βλάχος καταγόταν από γενιά αγωνιστών της Ρούμελης και η μητέρα του Αναστασία Γκιώνη από το Σούλι. Είχε τρεις αδερφούς και τέσσερις αδερφές. Οι αναμνήσεις του 1821 διατηρήθηκαν ζωντανές στη μνήμη του και διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητά του. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στη Ναύπακτο και για τα γυμνασιακά μαθήματα ταξίδεψε στη Ζάκυνθο, την Κόρινθο και την Πάτρα. Το 1886 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών στο τμήμα Φιλολογίας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του (τις οποίες δεν ολοκλήρωσε), εργαζόταν ως οικοδιδάσκαλος και ως διορθωτής στην Εφημερίδα του Κορομηλά. Αργότερα έγινε συντάκτης στην Εστία, ενώ παράλληλα με την οικονομική συνδρομή ομογενών (μεταξύ άλλων και του Εμμανουήλ Μπενάκη) περισυνέλεξε τεράστιο σε όγκο αρχειακό υλικό του 19ου αιώνα κυρίως σχετικό με τον Αγώνα και κατόρθωσε να εκδώσει ένα μέρος του, (όπως τα αρχεία του Μακρυγιάννη, του Κασομούλη και του Σπυρομήλιου, το Χιακό αρχείο, το Αθηναϊκό αρχείο και τη βιογραφία του Καραϊσκάκη). Στην ολοκλήρωση της αρχειακής του έρευνας ο Βλαχογιάννης αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του και ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και το Λονδίνο. Η εργασία του υπήρξε εξαιρετικά συστηματική και συνέβαλε αποφασιστικά στην καταγραφή της ελληνικής ιστορίας του περασμένου αιώνα. Το 1914 με δική του εισήγηση ιδρύθηκαν από τον Βενιζέλο τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπου διετέλεσε και πρώτος διευθυντής ως το 1937. Πέθανε το 1945 στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας τοποθετείται στα 1893 με το διήγημα Ο ξενιτεμένος και με τις Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη, συλλογή τριών ηθογραφικών διγημάτων γραμμένων στη δημοτική. Έγινε γρήγορα δημοφιλής στους λογοτεχνικούς κύκλους και επαινέθηκε από τον Κωστή Παλαμά. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά (όπως τα Τέχνη, Ηγησώ, Μούσα), εφημερίδες (όπως οι Εστία, Αστραπή, Εφημερίς) και ημερολόγια της εποχής του. Οι οικονομικές δυσκολίες που τον συνόδευαν σ’ όλη τη ζωή του δεν του επέτρεψαν να εκδώσει παρά ένα μικρό μέρος του συνολικού έργου του. Εξέδωσε το περιοδικό Προπύλαια (έξι τεύχη από το 1901 ως το 1908), όπου δημοσίευσε ποιήματα, πεζογραφήματα και ιστορικές μελέτες. Με την ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από την ελληνική Ανεξαρτησία εξέδωσε με δικά του έξοδα τις συλλογές διηγημάτων Τα μεγάλα χρόνια (1930, πρώτη δημοσίευση του 1914) και Τα παλικάρια τα παλιά (1931). Στο σύνολο των γραπτών του περιλαμβάνονται ποιήματα, πεζογραφήματα, ιστορικές μελέτες, κριτικά δοκίμια, άρθρα, ακόμη και ένα μονόπρακτο έργο για το θέατρο (Χήρα μάνα). Ως λογοτέχνης είναι γνωστός κυρίως για την πεζογραφική παραγωγή του. Ο Βλαχογιάννης επιχείρησε να συνδυάσει ιστορικά (ηρωικής θεματικής) και ηθογραφικά στοιχεία με βασικό στόχο του να συμβάλει στον ορισμό της νεοελληνικής ταυτότητας και στην ψυχολογική σύνδεση των νεοελλήνων με το παρελθόν τους. Ιδιαίτερης σημασίας είναι επίσης οι ψυχογραφικές και συμβολικές διαστάσεις των έργων του. Γλώσσα των γραπτών του είναι η δημοτική την οποία υιοθέτησε εξαρχής, ακόμη και στις ιστορικές μελέτες του, δε συμμετείχε όμως στις γλωσσικές διαμάχες της εποχής του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιάννη Βλαχογιάννη βλ. Παπακώστας Άγγελος, «Βλαχογιάννης Γιάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 4. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Πίστας Π.Σ., «Βλαχογιάννης Γιάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Σταυροπούλου Έρη, «Γιάννης Βλαχογιάννης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Η΄ (1880-1900), σ.342-344. Αθήνα, Σοκόλης, 1997. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Οι κλέφτες του Μοριά 1715-1820
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Βιβλιοπωλείο Λαβύρινθος (2020)
Το παρόν βιβλίο του Γιάννη Βλαχογιάννη γράφτηκε ύστερα από μακροχρόνιες έρευνές του σε αμέτρητα -γνωστά και άγνωστα- ιστορικά ντοκουμέντα και αποτελεί καρπό έντιμης μεταχείρισης, αυστηρού κοσκινίσματος και εξονυχιστικής αντιπαραβολής όλων των διαθέσιμων πηγών. Χωρίζεται σε τρία μέρη: Στο πρώτο, εξετάζονται οι ιστορικοί θρύλοι γύρω από τον προεπαναστατικό Μοριά. Πώς προέκυψαν οι Αρματωλοί από τους Κλέφτες του Μοριά; Ποιες ήταν οι διαφορές στα χαρακτηριστικά τους σε σχέση με τους Αρματωλούς και Κλέφτες της Ρούμελης; Οι θρύλοι για τους Μεϊντάνηδες, τους Κάπους, τον Ζαχαριά...
Της τέχνης τα φαρμάκια
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Εναλλακτικές Εκδόσεις (2018)
Ο Γιάννης Βλαχογιάννης κατόρθωσε να δει τον Νεοέλληνα στις πρώτες του ριζιμιές απαρχές. Κατόρθωσε να βρει κάτι απ' το μυστικό, τον εσώτερο ρυθμό του. Πιάνει τον σφυγμό του Λαού και του τόπου. Βρίσκει μια γλώσσα απλή και ανθρώπινη, βρίσκει έναν τρόπο απέριττο να μας παρουσιάσει την τέχνη και τα φαρμάκια της. Αλλά επίσης τον καλλιτέχνη και τα φάρμακά του. Γιατί το θέατρο σκιών, όπως κάθε θέατρο και όπως κάθε τέχνη, είναι και "Ιατρείον των ψυχών"...
Τα παλικάρια τα παλιά και άλλα διηγήματα
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Μαλλιάρης Παιδεία (2016)
Το ελληνικό διήγημα, το οποίο άσκησε κατ' εξοχήν ο Βλαχογιάννης και τις ρίζες του οποίου πρέπει να αναζητήσουμε στα τέλη του 19ου αι., προσέφερε στον λογοτέχνη την ευκαιρία να αναπτύξει στον περιορισμένο του χώρο, με τη μεγαλύτερη δυνατή ενάργεια, τον χαρακτήρα των πρωταγωνιστών του, ηρώων της Επανάστασης, τους οποίους είχε γνωρίσει μέσα από το υλικό του, που αργότερα συγκρότησε το υλικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ο Βλαχογιάννης ήταν και ο πρώτος διευθυντής τους).
Στρατηγού Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα, Α'
Μακρυγιάννης Ιωάννης 1797-1864
Η Καθημερινή (2014)
"Θα ήθελα τώρα προτού τελειώσω, να συνοψίσω τη γνώμη μου για την αξία του βιβλίου του Μακρυγιάννη. Ακούσατε λίγες περικοπές του. Είναι ελάχιστες και ανεπαρκείς. Αλλά θα σας δώσουν οπωσδήποτε μια μικρή βάση για να κρίνετε την ιδέα μου, που είναι η ακόλουθη: Ο Μακρυγιάννης είναι ο πιο σημαντικός πεζογράφος της νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, αν όχι ο πιο μεγάλος, γιατί έχουμε τον Παπαδιαμάντη. [...] Το περιεχόμενο της γραφής του Μακρυγιάννη είναι ο ατέλειωτος και ο πραγματικός αγώνας ενός ανθρώπου, που με όλα τα ένστικτα της φυλής του ριζωμένα βαριά μέσα στα σπλάχνα του, αναζη...
Στρατηγού Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα Β'
Μακρυγιάννης Ιωάννης 1797-1864
Η Καθημερινή (2014)
"Θα ήθελα τώρα προτού τελειώσω, να συνοψίσω τη γνώμη μου για την αξία του βιβλίου του Μακρυγιάννη. Ακούσατε λίγες περικοπές του. Είναι ελάχιστες και ανεπαρκείς. Αλλά θα σας δώσουν οπωσδήποτε μια μικρή βάση για να κρίνετε την ιδέα μου, που είναι η ακόλουθη: Ο Μακρυγιάννης είναι ο πιο σημαντικός πεζογράφος της νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, αν όχι ο πιο μεγάλος, γιατί έχουμε τον Παπαδιαμάντη. [...] Το περιεχόμενο της γραφής του Μακρυγιάννη είναι ο ατέλειωτος και ο πραγματικός αγώνας ενός ανθρώπου, που με όλα τα ένστικτα της φυλής του ριζωμένα βαριά μέσα στα σπλάχνα του, αναζη...
Τα Αετόπουλα
Συλλογικό έργο
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2013)
Το αναγνωστικό "Τα Αετόπουλα" για τα παιδιά της Γ' και Δ΄ τάξης του Δημοτικού της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), της λεγόμενης "Κυβέρνησης του Βουνού", γράφτηκε μέσα στην Κατοχή από την παιδαγωγό Ρόζα Ιμβριώτη. Τις συνθήκες στις οποίες γράφτηκε περιγράφει η ίδια το 1962: "Με φώναξαν στην έδρα της ΠΕΕΑ: "Θα γράψεις το αναγνωστικό της Γ' και Δ΄ τάξης του Δημοτικού" μου λέει ο γραμματέας της παιδείας, Πέτρος Κόκκαλης. "Σε ένα μήνα πρέπει να είναι και τυπωμένο. Έχεις γράψει αναγνωστικά και θα τα βγάλεις πέρα"… Το αναγνωστικό "Αετόπουλα" γράφτηκε μέσα σε 17 μέ...
Χριστούγεννα και χιονιάς
Συλλογικό έργο
Νάρκισσος (2013)
Χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα διηγήματα και αφηγήσεις, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ως τις μέρες μας. Στην ανθολογία "Χριστούγεννα και Χιονιάς" επιλέχθηκαν πενήντα τέσσερα διηγήματα, κυρίως, από τριαντατέσσερις σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς και δημιουργούς, με γνώμονα τη συνύπαρξη και συνήχηση διαφορετικών φωνών σε ένα ευρύ γιορταστικό πεδίο, χάριν μεγαλύτερης αναγνωστικής απόλαυσης. Με σκηνικό τις μέρες των Χριστουγέννων, προσωπικά βιώματα και μυθοπλασία -σε μεγάλες στιγμές- συνυφαίνονται και εμπνέουν κάθε λογής αφηγηματικά κείμενα, που αποτυπώνουν με...
Ιστορικά ανέκδοτα και αξιοπερίεργα επιφανών Ελλήνων
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Γνώση (2012)
Ο Γιάννης Βλαχογιάννης (1867-1945), ήταν ένας παθιασμένος ιστοριοδίφης. Του χρωστάμε τη συγκέντρωση ενός ανεκτίμητου υλικού από την επανάσταση του ΄21, κι ακόμη την ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους (με δική του εισήγηση στον Βενιζέλο το 1914), την έκδοση των Απομνημονευμάτων του Μακρυγιάννη, αλλά και των αρχείων του Κολοκοτρώνη (μαζί με τον Α.Παπακώστα). Τα ιστορικά αυτά ανέκδοτα, όπως και διάφορα άλλα έργα του Γιάννη Βλαχογιάννη, εκδόθηκαν "δια της πατρικής γενναιοδωρίας του κυρίου Εμμανουήλ Α. Μπενάκη, εις τιμήν της μνήμης των ανδρών του Εικοσιένα". Όσο για τ...
Απομνημονεύματα
Μακρυγιάννης Ιωάννης 1797-1864
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2011)
Στόχος της τωρινής επανέκδοσης των "Απομνημονευμάτων" του στρατηγού Μακρυγιάννη είναι να δοθεί το κλασικό αυτό κείμενο στο κοινό σε μια μορφή χρηστική και έγκυρη, πλαισιωμένη με τα απαραίτητα σχόλια για την κατά το δυνατόν καλύτερη κατανόησή του. [...] Έτσι η σημερινή χρηστική έκδοση αποτελείται από τρεις τόμους: στους δύο πρώτους δίνεται το κείμενο των απομνημονευμάτων, οι σημειώσεις του Βλαχογιάννη και το Παράρτημα με τα έγγραφα, ενώ στον τρίτο τόμο συγκεντρώθηκαν άλλα κείμενα, συμπληρωματικά ή βοηθητικά: η βασική βιβλιογραφία που συνοδεύει πάντα τη σειρά της ΝΕΒ, η βιογ...
Απομνημονεύματα
Μακρυγιάννης Ιωάννης 1797-1864
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2011)
[set τριών τόμων] Στόχος της τωρινής επανέκδοσης των "Απομνημονευμάτων" του στρατηγού Μακρυγιάννη είναι να δοθεί το κλασικό αυτό κείμενο στο κοινό σε μια μορφή χρηστική και έγκυρη, πλαισιωμένη με τα απαραίτητα σχόλια για την κατά το δυνατόν καλύτερη κατανόησή του. [...] Έτσι η σημερινή χρηστική έκδοση αποτελείται από τρεις τόμους: στους δύο πρώτους δίνεται το κείμενο των απομνημονευμάτων, οι σημειώσεις του Βλαχογιάννη και το Παράρτημα με τα έγγραφα, ενώ στον τρίτο τόμο συγκεντρώθηκαν άλλα κείμενα, συμπληρωματικά ή βοηθητικά: η βασική βιβλιογραφία που συνοδεύει πάντα τη...
Απομνημονεύματα
Μακρυγιάννης Ιωάννης 1797-1864
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2011)
Στόχος της τωρινής επανέκδοσης των "Απομνημονευμάτων" του στρατηγού Μακρυγιάννη είναι να δοθεί το κλασικό αυτό κείμενο στο κοινό σε μια μορφή χρηστική και έγκυρη, πλαισιωμένη με τα απαραίτητα σχόλια για την κατά το δυνατόν καλύτερη κατανόησή του. [...] Έτσι η σημερινή χρηστική έκδοση αποτελείται από τρεις τόμους: στους δύο πρώτους δίνεται το κείμενο των απομνημονευμάτων, οι σημειώσεις του Βλαχογιάννη και το Παράρτημα με τα έγγραφα, ενώ στον τρίτο τόμο συγκεντρώθηκαν άλλα κείμενα, συμπληρωματικά ή βοηθητικά: η βασική βιβλιογραφία που συνοδεύει πάντα τη σειρά της ΝΕΒ, η βιογ...
Ιστορική ανθολογία
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2000)
Τι μπορεί να συμβεί όταν ένας λόγιος, γεννημένος ιστοριοδίφης, διαμαρτύρεται σε τόνον εξομολογητικό "Δεν είμαι εγώ επιστήμονας, ποιητής είμαι"; Τι άλλο, από το να προκύψει η περίπτωση Γιάννη Βλαχογιάννη. Και από έναν Βλαχογιάννη και μόνο να προκύψει η Ιστορική Ανθολογία. Ένας δημιουργός, που επειδή "έβλεπε" μέσα από την ποιητική του ιδιοσυγκρασία τα πρόσωπα που ιστοριοδιφούσε ως άτομα του οικείου περιβάλλοντός του, συνέλαβε την ιδέα να μας τα παρουσιάσει στην καθημερινότητά τους, με χαρακτηριστικές, έντονες πινελιές, που είναι αυτό που ονομάζουμε συνήθως ιστορικό ανέκδοτο....
Νεοελληνικά αναγνώσματα
Συλλογικό έργο
Δίδυμοι (2000)
Ο εκδοτικός οίκος "Δίδυμοι" προσφέρει σήμερα, με συγκίνηση, στο αναγνωστικό κοινό, ένα ακόμη εκπαιδευτικό βιβλίο, του έτους 1931, σε ανατύπωση, από το οποίο οι νέοι μαθητές της εποχής, έμαθαν να αγαπούν την Ελλάδα και να σέβονται, πάνω απ' όλα, γονείς δασκάλους και πρεσβύτερους. Είναι ένα εκπαιδευτικό βιβλίο γραμμένο από μια πλειάδα κορυφαίων Ελλήνων λογοτεχνών που τα έργα τους λάμπρυναν τα ελληνικά γράμματα, στις αρχές του 20ου αιώνα. Πιστεύουμε ότι οι σύγχρονοι νέοι, διαβάζοντας τη σειρά των Αναγνωστικών της γενιάς των παππούδων ή γονιών τους, τα οποία εδώ και μερικ...
Αθησαύριστα κείμενα
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπάκτου "Παπαχαραλάμπειος" (2000)
[...] Τα κείμενα που αναλαμβάνει να παρουσιάσει η παρούσα έκδοση είναι: 1) τα ηθογραφικά διηγήματα: "Η ψυχοπαίδα μας η Χιόνα", "Από τη χώρα στο χωριό", "Τα τρία ρωλόγια", "Πεινάνε και οι ψυχές", "Στα χώματα", "Ο νεκρός αγρυπνεί" 2) το ονειρικό διήγημα "Τα τρία λευκά άλογα", 3) ο μύθος "Ο Γκιώνης κι η γυναίκα του 4) ο με δοκιμιακή μορφή πρόλογος των Προπυλαίων 5) το ιστορικό ανέκδοτο "Το τάμα" και 6) η ιστορική μελέτη "Το διαγούμισμα του Μεσολογγίου". Στο παράρτημα συμπεριλαμβάνονται άλλα δύο κείμενα του Βλαχογιάννη "Το Φείδι στο κεφάλι" και μια συνέντευξή του με θέμα τους λ...
Διηγήματα
Βλαχογιάννης Γιάννης 1867-1945
Συλλογή (1998)
Ο Γιάννης Βλαχογιάννης γεννήθηκε το 1867 στη Ναύπακτο από πατέρα Ρουμελιώτη και μάνα Σουλιώτισσα. Σπουδάζει στη Φιλολογική Σχολή της Αθήνας όπου και γνωρίζεται με τον Παλαμά και τον Παπαδιαμάντη. Δραστηριοποιήθηκε στην ανεύρεση υλικού για την Επανάσταση και τον Αγώνα ψάχνοντας για αρχεία και ντοκουμέντα ακόμη και στα παλαιοπωλεία και παντοπωλεία. (Αυτός άλλωστε ήταν και ο πρώτος διευθυντής στα γενικά αρχεία του κράτους). Υπήρξε ταυτόχρονα ιστοριοδίφης και λογοτέχνης, του νεότερου ιστορικού βίου των Ελλήνων. Στο έργο του παρουσιάζει την ελληνική παράδοση, το δημοτικό τρα...