Λουκάτος Δημήτριος Σ. 1908-2003
Loukátos Dimítrios S.
Ο Δημήτριος Λουκάτος (1908-2003) γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλληνίας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1950 έλαβε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης με θέμα "La Bible dans le parler proverbial du peuple grec". Από το 1931 έως το 1938 υπηρέτησε στη μέση εκπαίδευση και στη συνέχεια, έως το 1962 στο Λαογραφικό Αρχείο (σημερινό Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας) της Ακαδημίας Αθηνών. Από το 1964 έως το 1969 δίδαξε ως καθηγητής λαογραφίας στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή). Το διάστημα 1979-1981 δίδαξε στη νεοσύστατη επίσης Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης (Ρέθυμνο) και το 1984-1985 στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Παιδαγωγικό Τμήμα). Έλαβε μέρος σε πολλά ελληνικά και διεθνή συνέδρια με επιστημονικές ανακοινώσεις, πραγματοποίησε διαλέξεις και ραδιοφωνικές ομιλίες για τη λαογραφική επιμόρφωση του κοινού και δίδαξε συστηματικά το μάθημα της λαογραφίας σε μορφωτικούς συλλόγους και σε σχολές κοινωνικών επαγγελμάτων. Το 1978 εκλέχθηκε πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και διευθυντής του περιοδικού "Λαογραφία". Τιμήθηκε με το παράσημο του Ταξιάρχου του Φοίνικος (1965) και του απονεμήθηκε ο τίτλος του "Ξένου Εταίρου" της Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών του Παλέρμο (1978). Το 1981 τιμήθηκε με το Βραβείο Herder (Λαογραφίας) της ΝΑ. Ευρώπης. Του αφιερώθηκαν τιμητικοί τόμοι ("Proverbium", ΗΠΑ, 1985, "Σύνδειπνον", Ιωάννινα 1988, "Λαογραφική Κύπρος", 1988). Το 2000 τιμήθηκε με το αργυρούν Αριστείον Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών. Απεβίωσε το 2003. Το συγγραφικό έργο του Δημητρίου Σ. Λουκάτου είναι πλουσιότατο. Αριθμεί περί τα 400 δημοσιεύματα (βιβλία, άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες ή λεξικά, ανακοινώσεις σε πρακτικά συνεδρίων, επιφυλλίδες κ.ά.), που καλύπτουν όλους τους τομείς της λαογραφικής έρευνας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε για τη μελέτη της νεοελληνικής παροιμίας, καθώς και για την έρευνα των λαογραφικών εκδηλώσεων της σύγχρονης ζωής και της αστικής εθιμολογίας. Στα δημοσιεύματά του εξετάζονται και άλλα φιλολογικά θέματα της ελληνικής Λαογραφίας (δημοτικά τραγούδια, παραμύθια, μύθοι, ευτράπελες διηγήσεις κλπ.), καθώς και θέματα λαϊκής λατρείας, μαντικής, αγροτικού βίου και επαγγελμάτων. Ιδιαίτερα χρηστικό είναι το εγχειρίδιό του: "Εισαγωγή στην ελληνική λαογραφία", που εκδόθηκε το 1977 από το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και γνώρισε πολλές επανεκδόσεις. Άλλα βιβλία του: "Κεφαλλονίτικη λατρεία" (1946), μεταφρασμένο και στα γαλλικά, "Κεφαλονίτικα γνωμικά" (1952), "Νεοελληνικά λαογραφικά κείμενα" (1957), "Σύγχρονα λαογραφικά" (1963), "Νεοελληνικοί παροιμιόμυθοι" (1972), "Χριστουγεννιάτικα και των γιορτών" (1979), "Πασχαλινά και της άνοιξης" (1980), "Τα καλοκαιρινά" (1981), "Τα φθινοπωρινά" (1982), "Συμπληρωματικά του χειμώνα και της άνοιξης" (1985).
Το δικό μας Πάσχα
Συλλογικό έργο
Νάρκισσος (2016)
Πασχαλινά κείμενα και αφηγήσεις, από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τις μέρες μας. Στο "Δικό μας Πάσχα" επιλέχθηκαν πενήντα πέντε διηγήματα, κυρίως, από σαράντα έξι σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς και δημιουργούς, με σκοπό τη συνύπαρξη και συνήχηση διαφορετικών φωνών σε ένα πανοραμικό γιορταστικό πεδίο. Στο σπίτι της πόλης, στο πατρικό του χωριού, στην εξοχική πλατεία, παντού όπου γιορτάζεται το χαρμόσυνο Πάσχα, σμίγουν αγαπημένα πρόσωπα γύρω από το παραδοσιακό τραπέζι, μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα αναστάσιμης χαράς και ελπιδοφόρας προσμονής, σε πλήρη αρμονία με την αναγεννημένη α...
Έθιμα των Χριστουγέννων
Λουκάτος Δημήτριος Σ. 1908-2003
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2013)
Ο Δημήτριος Σ. Λουκάτος (1908-2003), καθηγητής λαογραφίας και πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, που έχει τιμηθεί με πλήθος διεθνή και ελληνικά βραβεία για το λαογραφικό έργο του, έχει εκδώσει πολλά σχετικά βιβλία αλλά έχει επίσης και πλούσια αρθρογραφία. Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει -σε τέσσερις ενότητες- δημοσιεύματα του συγγραφέα γενικά για το Δωδεκαήμερο των γιορτών, καθώς και ειδικά για τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα. Ο αναγνώστης θα ανακαλύψει στα κείμενα αυτά τα παραδοσιακά έθιμα του Δωδεκαημέρου, που αφενός αναβιώνουν τη ζεστασιά της ελληνική...
Οπλίτης στο αλβανικό μέτωπο
Λουκάτος Δημήτριος Σ. 1908-2003
Ποταμός (2001)
Ο γνωστός λαογράφος δημοσιεύει μετά από πολλές δεκαετίες το ημερολόγιο πού κράτησε από την πρώτη μέρα της κήρυξης του ελληνο-ιταλικού πολέμου έως την κατάρρευση του μετώπου τον Απρίλιο του 1941. Επίστρατος οπλίτης, περιγράφει το καθημερινό χάος των μονάδων στα μετόπισθεν αλλά και στην πρώτη γραμμή, διασώζει πράξεις αυτοθυσίας αλλά και ιδιοτέλειας και αποκαλύπτει το πλούσιο φρόνημα των κληρωτών και την εκτός λογικής στάση των επαγγελματιών του στρατού. Ο αναγνώστης θα ανακαλύψει σε αυτές τις ημερολογιακές σημειώσεις ένα κείμενο που στέκεται δίπλα σε μεγάλα έργα της νεοελληνι...
Νεοελληνικοί παροιμιόμυθοι
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1998)
Με την ανθολόγηση του είδους, που για πρώτη φορά επιχειρείται, ευρύνονται και προς το πεδίο της παροιμίας τα όρια του νεοελληνικού "μύθου" και πλουτίζεται η παρακαταθήκη των επεισοδίων-αλληγοριών, που "τεκμηριώνουν" τον ελληνικό λόγο, προφορικό και γραπτό, με την αμεσότητα των δικών του λαϊκών πηγών, από τη γύρω φύση και τον άνθρωπο.
Εισαγωγή στην ελληνική λαογραφία
Λουκάτος Δημήτριος Σ. 1908-2003
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1992)
Πρόκειται για ένα γενικό εγχειρίδιο Λαογραφίας που καλύπτει όλο το φάσμα της παραδοσιακής αυτής επιστήμης, από τη λαϊκή λογοτεχνία και τα λεγόμενα "μνημεία του λόγου" μέχρι τον λαϊκό βίο και τα έθιμα, τη λαϊκή τέχνη, τη λατρεία και τα επαγγέλματα, καθώς και τις αγροτικές ή αστικές ασχολίες. Σκοπός του είναι να μυήσει τον Έλληνα αναγνώστη στα κεφάλαια της λαογραφικής ιστορίας και έρευνας και να του κεντρίσει το ενδιαφέρον για τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό.
