Νικολάου Κατερίνα ερευνήτρια ΕΙΕ
Nikoláou Katerína
Η Κατερίνα Νικολάου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτορας του ίδιου τμήματος. Από το 1982 ως το 1987 συνεργάστηκε σε ερευνητικό πρόγραμμα της τότε έδρας της Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα (ως το 1988) δίδασκε στο Αμερικανικό Κολλέγιο της Αγίας Παρασκευής. Από το 1988 ως σήμερα εργάζεται στο Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στο πρόγραμμα "Βυζάντιο και Σλαβοβαλκανικός κόσμος", στα πλαίσια του οποίου έχει συντάξει (σε συνεργασία με τη Θεώνη Μπαζαίου-Barabas) αναλυτική βιβλιογραφία των ετών 1945-1991 με θέμα: Ελληνικός χώρος και πρώιμοι Σλάβοι-Βούλγαροι-Σέρβοι (6ος-15ος αι.) Αθήνα 1992 και έχει επιμεληθεί την έκδοση πρακτικών συνεδρίων. Έχει δημοσιεύσει μελέτες σχετικές με τη θέση και το ρόλο της γυναίκας στη μεσοβυζαντινή κοινωνία, όπου και εστιάζεται το ερευνητικό ενδιαφέρον της. Αυτοτελή δημοσιεύματά της είναι: "Η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία" Αθήνα, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, 1993. - "Η γυναίκα στη βυζαντινή κοινωνία" (8ος-11ος αι.). Η εικόνα της στα αγιολογικά κείμενα", Αθήνα Δακτυλόγραφη διδακτορική διατριβή, 2000.
H γυναίκα στη Μέση Βυζαντινή εποχή
Νικολάου Κατερίνα ερευνήτρια ΕΙΕ
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (2005)
Βαλκάνια και ανατολική Μεσόγειος (12ος-17ος αιώνες)
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (1998)
Βυζαντινά βασιλικά συνοικέσια μετ' αλλοφύλων και αλλογλώσσων
Νικολάου Κατερίνα ερευνήτρια ΕΙΕ
Ίδρυμα Γουλανδρή - Χορν (2000)
Το φθινόπωρο του 927 η Κωνσταντινούπολη ήταν έτοιμη να γιορτάσει ένα μεγάλο γεγονός. Η αυτοκρατορική οικογένεια των Λακαπηνών επρόκειτο να συγγενέψει με το βασιλικό οίκο της Βουλγαρίας. Η εγγονή του αυτοκράτορα Ρωμανού Α΄, Μαρία, και ο Πέτρος, γιος του νεκρού πια Συμεών της Βουλγαρίας, θα ενώνονταν με τα δεσμά του γάμου. Στις 8 Οκτωβρίου μια λαμπρή πομπή ξεκίνησε από το παλάτι. Ο πατριάρχης Σεραφείμ Β΄, ο πρωτοβεστιάριος Θεοφάνης και σύσσωμη η σύγκλητος οδηγούσαν τη νεαρή πριγκίπισσα στο ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου της Πηγής για την τελετή. Ο αυτοκράτορας, με την απόφασή το...
Βυζάντιο και Βούλγαροι (1018 - 1185)
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (2008)
Το έτος 1018 είναι ένα από τα ορόσημα στην ιστορία των Βαλκανίων, καθότι τότε το Βυζάντιο κατόρθωσε να υποτάξει τη Βουλγαρία, να αποκαταστήσει τον έλεγχό του στις χώρες νότια του Δούναβη και -σε συνδυασμό με άλλες επιτυχίες του στο ανατολικό μέτωπο- να φτάσει στο απόγειο της ισχύος του. Στον ένα και μισό, περίπου, αιώνα που ακολούθησε επήλθαν ανακατατάξεις που οφείλονταν στην εμφάνιση νέων παραγόντων στην ευρύτερη περιοχή, όπως ήταν οι Σελτζούκοι, οι Νορμανδοί και βεβαίως οι σταυροφόροι. Οι εξελίξεις αυτές αλλά και εσωτερικές διεργασίες έμελλε να οδηγήσουν στη δημιουργία το...
Έλλην, Ρωμηός, Γραικός
Συλλογικό έργο
Ευρασία (2018)
Στην περίπτωση της ελληνική ιστοριογραφίας, με αφετηρία τη μεγάλη σύνθεση του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου για την ενιαία και συνεχή ελληνική εθνική ιστορία και την τριμερή διάκρισή της (αρχαιότητα-Βυζάντιο-νεότεροι χρόνοι), τέθηκαν μια σειρά από ζητήματα, όπως η γένεση του ελληνικού έθνους και η ιστορική διαδρομή του, η ελληνική ταυτότητα στη χρονική εξέλιξη και η συνυφασμένη με αυτήν εννοιολόγηση των όρων που αποτελούν τον πυρήνα του παρόντος τόμου. Τα τελευταία χρόνια και πάλι στην Ελλάδα παρατηρείται ζωηρός αναστοχασμός σε ζητήματα ταυτοτήτων, ειδικότερα στη σύνδεσή του...
Ελληνική Ιστορία: Βυζαντινός ελληνισμός
Συλλογικό έργο
Η Καθημερινή (2010)
Ένα πλήρες εγχειρίδιο της ελληνικής ιστορίας, από την προϊστορική εποχή έως τις μέρες μας, προσφέρει στο αναγνωστικό της κοινό η "Καθημερινή", από την Κυριακή, 20 Ιουνίου. Πρόκειται για την "Ελληνική Ιστορία" της Εκδοτικής Αθηνών, στην οποία παρουσιάζεται με τρόπο συνοπτικό και κατανοητό η πολυτάραχη πορεία του τόπου μας και των ανθρώπων του, από τη γεωλογική διαμόρφωση του ελλαδικού χώρου και την εμφάνιση του ανθρώπου, έως την περίοδο της Μεταπολίτευσης και τις αρχές του 21ου αιώνα. Παράλληλα, η σειρά περιλαμβάνει και εξαιρετικού ενδιαφέροντος κεφάλαια για τον Ελληνισμό τη...
Η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία
Νικολάου Κατερίνα ερευνήτρια ΕΙΕ
Ίδρυμα Γουλανδρή - Χορν (1994)
Η τέταρτη σταυροφορία και ο ελληνικός κόσμος
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (2008)
Περιέχονται τα κείμενα: - Χρύσα Μαλτέζου, "Βυζάντιο - Βενετία: μια σχέση αγάπης και μίσος" - Ιουλιανή Χρυστοστομίδου, "Η διείσδυση της δυτικής οικονομικής στη Βυζαντινή αυτοκρατορία" - Πάρις Γουναρίδης, "Η εικόνα των Λατίνων" - Νίκος Γ. Μοσχονάς, "Οι σταυροφορίες· το όραμα και η δράση" - Ταξιάρχης Γ. Κόλιας, "Βυζάντιο και σταυροφορίες: Η διαχείριση της σταυροφορικής κίνησης. Ένα γενικό πλαίσιο". - Μαρία Ντούρου - Ηλιοπούλου, "Η Δ΄ Σταυροφία: Οργάνωση της κίνησης και παρέκκλιση των στόχων" - Κατερίνα Νικολάου, "Οι πρωταγωνιστές της Δ΄ Σταυροφορίας" - Αλκμήνη Σταυρί...