Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Κάποτε είχε μεγάλες φιλοδοξίες, αλλά τώρα, στα πενηνταπέντε του, ο Χένρι Μολίσε αισθάνεται ξοφλημένος. Τα βιβλία του δεν πουλάνε, τα σενάριά του απορρίπτονται, λεφτά δεν βγάζει. Η γυναίκα του κλείνεται με τις ώρες στο μπάνιο και δεν θέλει να του μιλήσει, ενώ τα τέσσερα αχάριστα βλαστάρια του, όχι μόνο τον περιφρονούν, μα κι ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν την πατρική εστία. Ταλαντευόμενος μεταξύ κυνισμού και αυτο­οικτιρμού, ο Χένρι Μολίσε θέλει να τα παρατήσει όλα και να πάει στη Ρώμη, στην Πιάτσα Ναβόνα, να τρώει καρπούζια, παρέα με μια μελαχροινούλα. Και τότε, αναπάντεχα, έ...

Η αγάπη είναι χωρίς καμία αμφιβολία μια βιβλική, ιουδαιοχριστιανική ιδέα. Το Ισλάμ την παρέλαβε από τη Βίβλο. Το σημαντικό με την αγάπη είναι βεβαίως να την πράττεις, έχει ωστόσο μεγάλη πνευματική σημασία, ενάντια στον γενικευμένο καθημερινό μηδενισμό, και να κάνουμε λόγο για αυτήν, να προσπαθούμε να την εννοήσουμε. Τα ερωτήματα είναι πολλά: πόσο αξεχώριστες είναι η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη για τον συνάνθρωπο; Αποκλείεται να υπάρχει η μία χωρίς την άλλη; Η αγάπη προϋποθέτει την πίστη; Η αγάπη για τους εχθρούς των συνοπτικών Ευαγγελίων και η αγάπη προς αλλήλους του τ...

Όλα για το τίποτα, είπε ο Εκκλησιαστής. Όλα είν' ανώφελα, όλα για το τίποτα. Μία είναι η μοίρα των ανθρώπων, δίκαιων και άδικων, φτωχών και πλούσιων, δούλων και ελεύθερων: ο θάνατος. Τα καλά θα χαθούν. Οι προσπάθειες θ' αποτύχουν. Τα όνειρα θ' αποδειχτούνε χίμαιρες. Μα οι έγνοιες δε θα κοπάσουν. "Ο Εκκλησιαστής" παραμένει ένα αίνιγμα. Την ίδια στιγμή που χαρακτηρίζεται ως το σκοτεινότερο κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Εκκλησιαστής περιγράφεται και σαν ένας φιλοσοφικός ύμνος στη χαρά. Ίσως γιατί τόλμησε να βυθιστεί πέρα ως πέρα στο σκοτάδι της ματαιότητας, για ν...

Ποιος άνθρωπος είναι ελεύθερος και ποιος δούλος; Πώς μπορούμε να ζήσουμε μια καλή ζωή; Πότε τα πράγματα κι οι καταστάσεις γίνονται αφέντες του εαυτού μας; Το σώμα μας, η υγεία μας, το σπίτι κι η περιουσία μας δεν είναι δικά μας, υποστηρίζει ο Επίκτητος. Δεν βρίσκονται κάτω απ' τον δικό μας έλεγχο και, επομένως, όταν επιθυμούμε κάποιο απ' αυτά τα πράγματα, επιθυμούμε κάτι που δεν εξαρτάται από εμάς. Κι ο άνθρωπος που επιθυμεί πράγματα που δεν εξαρτώνται από τον ίδιο δεν μπορεί παρά να είναι ένας δούλος. "Καθάρισε τις ιδέες σου, ώστε να μη δεθεί πάνω σου κάτι που δεν εί...

Πώς επιτυγχάνεται η κοινωνική δικαιοσύνη; Θα επέλθει νομοτελειακά μέσα από την αυτοκατάργηση του καπιταλισμού, όπως υποστηρίζει ο μαρξισμός; Αρκούν για τη διασφάλισή της οι κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως ισχυρίζεται ο πολιτικός φιλελευθερισμός; Στο βαθύτατα προσωπικό αυτό βιβλίο, ο Τζ. Α. Κοέν -ο διαπρεπέστερος εκπρόσωπος του αναλυτικού μαρξισμού και ένας από τους κορυφαίους αγγλοσάξονες πολιτικούς φιλοσόφους του 20ού αιώνα- ασκεί κριτική και στις δύο αντιλήψεις, κινούμενος ανάμεσα στην ιστορία των ιδεών και την πολιτική φιλοσοφία. Ο Κοέν απορρίπτει τη μαρξιστ...

Η πορεία της συζήτησης για τη δικαιοσύνη και το Δίκαιο στον παρόντα τόμο είναι η γνωστή πορεία των "Συναντήσεων": Βίβλος, αρχαία Ελλάδα, χριστιανική παράδοση, νεότερη σκέψη, σύγχρονα ερωτήματα. Είναι πράγματι η Παλαιά Διαθήκη και ο ιουδαϊσμός εν γένει με το μέρος της δικαιοσύνης, ενώ η Καινή Διαθήκη και ο χριστιανισμός με το μέρος της αγάπης, ή μήπως και στις δύο Διαθήκες και θρησκευτικές παραδόσεις συνυπάρχουν -με ένταση- και η δικαιοσύνη και η αγάπη; Στην αρχαία Ελλάδα πώς συνδέεται άραγε ο φιλοσοφικός λόγος περί δικαιοσύνης με τον τρόπο που τίθεται το ζήτημα στη λο...

Η σχέση ανάμεσα στον ανθρώπινο νου και τον φυσικό κόσμο αποτελεί για τη φιλοσοφία των Νέων Χρόνων ένα πρόβλημα. Από τη μια μεριά, ο άνθρωπος πρέπει να νοηθεί ως ένα φυσικό πλάσμα υπαγόμενο στους ίδιους ακριβώς νόμους με αυτούς που διέπουν την υπόλοιπη φύση. Από την άλλη μεριά, μοιάζει να είμαστε υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε στον άνθρωπο την ικανότητα να δρα ελεύθερα και, συνεπώς, να φέρει την ευθύνη για τις αποφάσεις και τις πράξεις του. Όμως, η ιδέα μιας τέτοιας ελευθερίας δύσκολα μπορεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα μιας νομοκρατούμενης φύσης. Αυτός ο δυϊσμός φύσης και ελε...

Πολλοί πιστεύουν ότι η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο κυρίως των ημερών μας. Κι όμως, είναι παλιό όσο η ίδια η ανθρωπότητα. Η μετανάστευση είναι συνυφασμένη με την ανάδυση του πολιτισμού. Οι ανθρώπινες κοινωνίες, ωστόσο, αντιδρούσαν συνήθως αρνητικά στους νεοφερμένους. Ίσως ήταν ο αρχέγονος φόβος για τον "βάρβαρο", τον απολίτιστο κι απειλητικό ξένο... Σήμερα ζούμε μια εποχή ταχύτατων αλλαγών: την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Και η μετανάστευση παραμένει ένας από τους βασικούς μηχανισμούς της ανθρώπινης προόδου. Αλλά ο φόβος για τον "βάρβαρο" ζει και σήμερα, το ίδιο όπω...

"Το κράτος πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην εκτέλεση δημόσιων έργων. Ασχέτως τελικού αποτελέσματος, ένα είναι βέβαιο: το χρήμα θα κυκλοφορήσει κι η οικονομία θα κινηθεί!" Σ' αυτό συμφώνησαν οι περισσότεροι. "Να καταργήσουμε τους μεσάζοντες", πρότειναν κάποιοι άλλοι. "Δεν εξυπηρετούν κανέναν παρά μονάχα τον εαυτό τους!" "Να κλείσουμε τα σύνορα στα εισαγόμενα προϊόντα!", δήλωσε με αποφασιστικότητα μια τρίτη φωνή. "Η κοινωνία θ' αναγκαστεί να φτιάχνει τα αγαθά αυτά μόνη της. Θα απαιτηθούν παραπάνω εργατικά χέρια κι η απασχόληση στη χώρα μας μοιραία θα ενισχυθεί". Βλέπο...

"Το κράτος πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην εκτέλεση δημόσιων έργων. Ασχέτως τελικού αποτελέσματος, ένα είναι βέβαιο: το χρήμα θα κυκλοφορήσει κι η οικονομία θα κινηθεί!" Σ' αυτό συμφώνησαν οι περισσότεροι. "Να καταργήσουμε τους μεσάζοντες", πρότειναν κάποιοι άλλοι. "Δεν εξυπηρετούν κανέναν παρά μονάχα τον εαυτό τους!" "Να κλείσουμε τα σύνορα στα εισαγόμενα προϊόντα!", δήλωσε με αποφασιστικότητα μια τρίτη φωνή. "Η κοινωνία θ' αναγκαστεί να φτιάχνει τα αγαθά αυτά μόνη της. Θα απαιτηθούν παραπάνω εργατικά χέρια κι η απασχόληση στη χώρα μας μοιραία θα ενισχυθεί". Βλέπο...

Ο ευρωπαίος άνθρωπος της πράξης λέει: για να είμαι αποτελεσματικός, πρέπει να θέσω έναν ξεκάθαρο στόχο και να αναζητήσω τα μέσα που θα οδηγήσουν στην πραγματοποίησή του με τον πιο άμεσο τρόπο. Στην κινεζική σκέψη -όπως την παρουσιάζει εδώ ο Φρανσουά Ζυλλιέν, ένας από τους διαπρεπέστερους σινολόγους της εποχής μας- η αποτελεσματικότητα νοείται διαφορετικά. Ο κινέζος στρατηγός δεν θέτει στόχους ούτε καταστρώνει σχέδια. Αυτό που κάνει είναι να προσπαθεί να ανιχνεύσει και να εκμεταλλευτεί την εσωτερική δυναμική της κατάστασης· να συντονιστεί με τη φυσική πορεία των πραγμά...

Ο ευρωπαίος άνθρωπος της πράξης λέει: για να είμαι αποτελεσματικός, πρέπει να θέσω έναν ξεκάθαρο στόχο και να αναζητήσω τα μέσα που θα οδηγήσουν στην πραγματοποίησή του με τον πιο άμεσο τρόπο. Στην κινεζική σκέψη -όπως την παρουσιάζει εδώ ο Φρανσουά Ζυλλιέν, ένας από τους διαπρεπέστερους σινολόγους της εποχής μας- η αποτελεσματικότητα νοείται διαφορετικά. Ο κινέζος στρατηγός δεν θέτει στόχους ούτε καταστρώνει σχέδια. Αυτό που κάνει είναι να προσπαθεί να ανιχνεύσει και να εκμεταλλευτεί την εσωτερική δυναμική της κατάστασης· να συντονιστεί με τη φυσική πορεία των πραγμά...

Η τομή του Πασκάλ ανάμεσα στον Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ και στον Θεό των φιλοσόφων και των επιστημόνων είναι ασφαλώς στερεή και θεμελιώδης. Από τη μια, πράγματι, ο Θεός της Βίβλου, που παρεμβαίνει στην ιστορία και στη ζωή των ανθρώπων, με τον οποίο μπορείς να συνομιλήσεις, να ελπίσεις στο έλεός του ή να απελπιστείς, να αποστατήσεις και να επιστρέψεις (ή να μην επιστρέψεις) από την άλλη, ο Θεός των φιλοσόφων, δημιούργημα μιας ισχυρής διάνοιας, είτε έξω από τον Ιουδαιοχριστιανικό πολιτισμό (Αρχαία Ελλάδα) είτε εντός αυτού, συνδέεται στενά με τις ανάγκες και την...

Η Σκανδιναβία είναι μια μάλλον μικρή και αραιοκατοικημένη περιοχή στο βόρειο περιθώριο της Ευρώπης. Επί αιώνες, και μέχρι σχετικά πρόσφατα, τις σκανδιναβικές χώρες μάστιζαν η φτώχεια κι η μαζική μετανάστευση στο εξωτερικό. Ωστόσο, από τα μέσα του 20ού αιώνα, η Σκανδιναβία αποτελεί αντικείμενο παγκόσμιου θαυμασμού. Το διεθνές ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στο περίφημο "σκανδιναβικό μοντέλο", όπως αυτό εκφράζεται στα πεδία της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνικής πρόνοιας και των διεθνών σχέσεων. Το σκανδιναβικό μοντέλο είναι σήμερα συνώνυμο της οικονομικής αποτελε...

Η Σκανδιναβία είναι μια μάλλον μικρή και αραιοκατοικημένη περιοχή στο βόρειο περιθώριο της Ευρώπης. Επί αιώνες, και μέχρι σχετικά πρόσφατα, τις σκανδιναβικές χώρες μάστιζαν η φτώχεια κι η μαζική μετανάστευση στο εξωτερικό. Ωστόσο, από τα μέσα του 20ού αιώνα, η Σκανδιναβία αποτελεί αντικείμενο παγκόσμιου θαυμασμού. Το διεθνές ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στο περίφημο "σκανδιναβικό μοντέλο", όπως αυτό εκφράζεται στα πεδία της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνικής πρόνοιας και των διεθνών σχέσεων. Το σκανδιναβικό μοντέλο είναι σήμερα συνώνυμο της οικονομικής αποτελε...

Στις μέρες μας, η ύπαρξη του κράτους θεωρείται αυτονόητη. Διαμαρτυρόμαστε για τις απαιτήσεις του. Παραπονούμαστε ότι παρεισφρέει ολοένα και περισσότερο σε υποθέσεις που παλαιότερα θεωρούνταν ιδιωτικές. Μας είναι, όμως, σχεδόν αδύνατο να φανταστούμε τη ζωή χωρίς αυτό. Στον σημερινό κόσμο, η χειρότερη μοίρα που μπορεί να λάχει σ' έναν άνθρωπο είναι να μην έχει κράτος. Οι παλιές μορφές κοινωνικής αναγνώρισης έχουν σήμερα πάψει να είναι απόλυτα αναγκαίες. Ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει μια λίγο-πολύ ολοκληρωμένη ζωή δίχως οικογένεια, δίχως μόνιμο τόπο κατοικίας, δίχως θρησκευ...

Στις μέρες μας, η ύπαρξη του κράτους θεωρείται αυτονόητη. Διαμαρτυρόμαστε για τις απαιτήσεις του. Παραπονούμαστε ότι παρεισφρέει ολοένα και περισσότερο σε υποθέσεις που παλαιότερα θεωρούνταν ιδιωτικές. Μας είναι, όμως, σχεδόν αδύνατο να φανταστούμε τη ζωή χωρίς αυτό. Στον σημερινό κόσμο, η χειρότερη μοίρα που μπορεί να λάχει σ' έναν άνθρωπο είναι να μην έχει κράτος. Οι παλιές μορφές κοινωνικής αναγνώρισης έχουν σήμερα πάψει να είναι απόλυτα αναγκαίες. Ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει μια λίγο-πολύ ολοκληρωμένη ζωή δίχως οικογένεια, δίχως μόνιμο τόπο κατοικίας, δίχως θρησκευ...

Σύμφωνα με την πρόβλεψη του Χέγκελ, θεμέλιο της νεότερης κοινωνίας θα ήταν το κράτος για τον Μαρξ, η κολλεκτίβα για τον Λένιν και τον Χίτλερ, το πολιτικό κόμμα. Στους προνεωτερικούς χρόνους, ολόκληρη ακολουθία από αγίους και σοφούς είχαν ισχυριστεί το ίδιο για την ενοριακή εκκλησία, το φεουδαλικό τιμάριο, τη μοναρχία. Ο μεγαλόστομος ισχυρισμός του μικρού αυτού βιβλίου είναι πως τελικά όλοι τους έσφαλαν. Ο σημαντικότερος θεσμός στον κόσμο είναι η εταιρεία: σ’ αυτόν βασίστηκε η ευημερία της Δύσης, αυτός συνιστά την πιο αξιόπιστη ελπίδα για το μέλλον της λοιπής υφηλίου. Πράγμα...

Η έλευση και η εδραίωση των λεγόμενων "Νέων Χρόνων" συντελέστηκε μέσω μιας πολυμέτωπης ιδεολογικής αντιπαράθεσης, η οποία διεξάχθηκε ταυτόχρονα σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά γνώρισε την κορύφωσή της στο πεδίο της αφηρημένης σκέψης. Η κοσμοθεώρηση του Μεσαίωνα, στο πλαίσιο της οποίας είχε επιτευχθεί μια σύνθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία φιλοσοφία, έβρισκε τη θεωρητική της θεμελίωση σε μια επιστήμη που ονομαζόταν μεταφυσική. Η μεταφυσική, εξαιτίας της ξεχωριστής της θέσης και λειτουργίας, δέχθηκε την ανελέητη επίθεση των εκπροσώπων της κοσμοαντίληψης των Νέων Χρ...

Η έλευση και η εδραίωση των λεγόμενων "Νέων Χρόνων" συντελέστηκε μέσω μιας πολυμέτωπης ιδεολογικής αντιπαράθεσης, η οποία διεξάχθηκε ταυτόχρονα σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά γνώρισε την κορύφωσή της στο πεδίο της αφηρημένης σκέψης. Η κοσμοθεώρηση του Μεσαίωνα, στο πλαίσιο της οποίας είχε επιτευχθεί μια σύνθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία φιλοσοφία, έβρισκε τη θεωρητική της θεμελίωση σε μια επιστήμη που ονομαζόταν μεταφυσική. Η μεταφυσική, εξαιτίας της ξεχωριστής της θέσης και λειτουργίας, δέχθηκε την ανελέητη επίθεση των εκπροσώπων της κοσμοαντίληψης των Νέων Χ...