Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Lamprídi Élli
Η Έλλη Λαμπρίδη γεννήθηκε στην Αθήνα στις 22 Ιανουαρίου 1898 από πατέρα Ηπειρώτη, τον δικηγόρο και γερουσιαστή Ιωάννη Λαμπρίδη, γνωστό από τους δημοσογραφικούς αγώνες του για την απελευθέρωση της Ηπείρου. Η μητέρα της ήταν Αθηναία, με καταγωγή από τη Μυτιλήνη. Σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, από όπου πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα το 1919 με διατριβή για τις γνωσιοθεωρητικές αρχές του Αριστοτέλη. Εργάσθηκε πρώτα στο Αμερικανικό Κολλεγιο Θηλέων της Κωνσταντινουπόλεως, στο Ζάππειο Διδασκαλείο και στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο Κωνσταντινουπόλεως. Αργότερα στο Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Αθηνών, όπου οργάνωσε ολόκληρο το πρόγραμμα του ελληνικού τμήματος, ώστε μετά από λίγα χρόνια να αναγνωρισθεί ως ισότιμο με τα δημόσια Γυμνάσια από την Κυβέρνηση. Το 1930 διορίσθηκε υποδιευθύντρια του Μαρασλείου Διδασκαλείου και κατόπιν υποδιευθύντρια των Διδασκαλείων Λαμίας και Τριπόλεως. Το μεταξικό καθεστώς έθεσε τέλος στην εκπαιδευτική και παιδαγωγική σταδιοδρομία της. Από τότε αφιερώθηκε στην μελέτη και την συγγραφή. Το 1937-1939 έκανε σειρές μαθημάτων φιλοσοφίας και ψυχολογίας στον Μορφωτικό Σύλλογο "Ασκραίος", που είχαν μεγάλη επιτυχία και πολυάριθμους ακροατές. Από τα μαθήματα αυτά προήλθε η "Εισαγωγή στη φιλοσοφία", που το πρώτο τεύχος της κυκλοφόρησε το 1956, ενώ το δεύτερο έμεινε ανέκδοτο με απόφαση της λογοκρισίας της 21ης Απριλίου 1967, και εκδόθηκε, τελικά, από την Ακαδημία Αθηνών, ως ενιαίο έργο μαζί με το πρώτο μέρος, το 2004. Το πρώτο πρωτότυπο βιβλίο της αρχαιολογικού περιεχομένου, "Οι Αιγαίοι" γνώρισε μεγάλη διάδοση στα χρόνια της Κατοχής και είναι σήμερα εντελώς εξαντλημένο μετά από τρεις εκδόσεις. Συνεργάσθηκε για την συγγραφή πολλών λημμάτων με τις μεγάλες Ελληνικές Εγκυκλοπαίδειες Ελευθερουδάκη και Πυρσού, μετέφρασε πολλά έργα από την ξένη διανόηση (Bergson, Schiller, Laforgue, Esterlich, κ.ά.) αλλά και την "Ψυχοπαθολογία της εφηβικής ηλικίας" του Στρομάιερ και τον "Ευπαλίνο" του Πωλ Βαλερύ με πρόλογο του Άγγελου Σικελιανού (1935). Το σπουδαίο αυτό έργο κυκλοφορεί πάλι στις μέρες μας σε μία άρτια έκδοση των εκδόσεων "Άγρα" (1988, 1993). Συνεργάσθηκε επί χρόνια με τη "Νέα Εστία" και άλλα έγκυρα περιοδικά {"Ορίζοντες", "Νεοελληνικά Γράμματα", "Εποχές", "Καινούρια Εποχή" και άλλα), κυρίως με φιλοσοφική και λογοτεχνική κριτική. Μετέφρασε τον "Μένωνα" του Πλάτωνος με εκτενές εισαγωγικό κείμενο (εκδόσεις Δημητράκου, 1939). Από το κριτικό της έργο εποχή άφησε η κριτική μελέτη για την "Οδύσσεια" του Καζαντζάκη (7 συνέχειες στα "Νεοελληνικά Γράμματα") και ένα "Συνεχές σχόλιο" στο μεγάλο ποίημα του Σικελιανού "Μήτηρ Θεού" ("Νέα Πολιτική", 1939). Το 1939 με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου πήγε στην Αγγλία, όπου εργάσθηκε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Η κατάληψη της Ευρώπης από τους Γερμανούς απέκλεισε την επιστροφή της στην Ελλάδα και η Έλλη Λαμπρίδη τότε προσέφερε τις υπηρεσίες της στο Υπουργείο Πληροφοριών της εξόριστης Ελληνικής Κυβερνήσεως στο Λονδίνο με σημαντικότατη εθνική δράση (συνεντεύξεις, ενημερωτικά έντυπα, διδασκαλία της ελληνικής στους Άγγλους άξιωματικούς-ουνδέσμους με τις Οργανώσεις αντίστασης στην Ελλάδα κλπ.). Αμέσως μετά την Απελευθέρωση επέστρεψε στην Αθήνα, όπου βρήκε νεκρή την μονάκριβη κόρη της Νίκη, αθώο θύμα των Δεκεμβριανών. Ξανάφυγε στην Αγγλία για να συμμαζέψει τις εκκρεμείς υποθέσεις της, άλλα η προσωρινή αυτή απουσία έμελλε να διαρκέσει δέκα ολόκληρα χρόνια, διότι είχε ανάμιξη στην "Κίνηση για την Δημοκρατία στην Ελλάδα" (στο Δ.Σ. μέ δέκα Άγγλους Εργατικούς βουλευτές), και της αφαιρέθηκε το ελληνικό διαβατήριο ως το 1959. Ήταν τα πιο δύσκολα χρόνια της, γιατί έπαθαν και τα μάτια της, και αναγκάσθηκε να διδάσκει παιδιά για να ζήσει. Επανέκτησε την ελληνική ιθαγένεια το 1959, ύστερα από επίμονες προσπάθειες της Αμαλίας Φλέμινγκ. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, εξέδωσε τό βιβλίο "Νίκη", έργο αυτοβιογραφικό αφιερωμένο στην τραγική ιστορία της κόρης της σε συνεχή παραλληλισμό με την σύγχρονη ελληνική ιστορία. Τότε τελείωσε και τον "Θουκυδίδη" της, μετάφραση με εισαγωγή και πρωτότυπα σχόλια (4 τόμοι, εκδόσεις Γκοβόστη 1962). Συνεργαζόταν τακτικά στις "Εποχές" με φιλοσοφικά άρθρα και ετοίμαζε το έργο, που ήθελε να αφήσει πίσω της και παραμένει ανέκδοτο, μία λογική, παραδοσιακή και νεότερη. Άλλα έργα της είναι: "Ένας φανταστικός διάλογος με τον Wittgenstein" (ένα απόσπασμα εκδόθηκε στα γερμανικά το 1963, στη Φιλοσοφική Επιθεώρηση του Μονάχου "Club Voltaire", και το πλήρες κείμενο, μαζί με κείμενα σύγχρονων ειδικών, εκδόθηκε το 2004 από την Ακαδημία Αθηνών στη σειρά των εκδόσεων της "Φιλοσοφικής Βιβλιοθήκης Έλλης Λαμπρίδη"), το ημιτελές "Fantasia Philosophic", "Η Ελλάδα στην εποχή μας'" (αγγλικά), και ''Υστερη συγκομιδή" (μυθιστόρημα στα αγγλικά). Μετά τον θάνατό της εκδόθηκε στην Αμερική ένα έργο της για τον Προσωκρατικό Εμπεδοκλή: "Empedocles. A Philosophicl Investigation", Alabama.1976. Πέθανε στην Αθήνα στις 28 Ιανουαρίου 1970. Με τη διαθήκη της ζητούσε να ιδρυθεί -με την μικρή περιουσία της και με την βοήθεια μερικών φίλων της, που όρισε εκτελεστές της διαθήκης- μία "Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη", επειδή θεωρούσε, ότι "η φιλοσοφία και η φιλοσοφική παιδεία είναι εντελώς παραμελημένα στην Ελλάδα και επειδή η ίδια, μολονότι εργάσθηκε αρκετά σε φιλοσοφικές μελέτες, εν τούτοις δεν εξετέλεσε την αποστολή, την οποία θεωρούσε κυριώτατο σκοπό της ζωής της". Την επιθυμία της αυτή εκπλήρωσε, τελικά, η Ακαδημία Αθηνών. (Πηγή: άρθρο της Γιολάντας Χατζή στο Περιοδικό "Εμείς", 1988).
Καπνός ήταν...
Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Εκδόσεις Καστανιώτη (2019)
Στη νουβέλα της Έλλης Λαμπρίδη "Καπνός ήταν..." περιγράφεται η γνωριμία της με τον Νίκο Καζαντζάκη το 1918 στη Ζυρίχη, η αρχή και η εξέλιξη του αισθηματικού τους δεσμού και οι περιηγήσεις τους σε διάφορα μέρη της Ελβετίας μέχρι τον αποχωρισμό τους. "Καπνός ήταν..." είναι οι στιγμές που η συγγραφέας έζησε στα είκοσί της χρόνια και άλλες που φαντασιώθηκε σε ονειρικές παραισθήσεις ή σε νυχτερινούς εφιάλτες, ανιχνεύοντας το εσωτερικό οικοδόμημα της προσωπικότητάς της αλλά και του Νίκου Καζαντζάκη, που ήταν και παρέμεινε παρών σε όλη τη διάρκεια της ζωής της. Στο δε...
Το όνειρο της κόκκινης κάμαρας
Hsueh - Chin Tsao 1717-1763
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2018)
Το σημαντικότερο και δημοφιλέστερο μυθιστόρημα ολόκληρης της κινέζικης λογοτεχνίας με την υπογραφή του Κινέζου "Ντοστογιέφσκι", "Προυστ" και "Σαίξπηρ". Η άνοδος και η πτώση μιας αριστοκρατικής οικογένειας με επίκεντρο ένα ερωτικό τρίγωνο. Κεντρικό πρόσωπο ο Πάο-γιου. Γεννήθηκε με ένα κομμάτι νεφρίτη στο στόμα και τα περισσότερα μέλη της οικογένειας των Τσία, τον θεωρούν προορισμένο για κάτι πολύ σημαντικό. Ο ίδιος μοιάζει όμως να προτιμά να απολαμβάνει απλώς την άνετη ζωή που του προσφέρει ο πλούτος και η θέση της οικογένειάς του, τις σκανδαλιές ή τους καυγάδες με τους...
Αλληλογραφία με τη Μουντίτα
Καζαντζάκης Νίκος 1883-1957
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2018)
Η αλληλογραφία της Έλλης Λαμπρίδη με τον Νίκο Καζαντζάκη είναι ένας μακροχρόνιος διάλογος ανάμεσα σε δύο εξέχουσες φυσιογνωμίες της ελληνικής διανόησης. Είναι συγχρόνως ένας διάλογος ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που αγαπήθηκαν, ένιωσαν βαθιά φιλία ο ένας για τον άλλο και είχαν στενή σχέση και πνευματική επικοινωνία. Το ευρύ χρονολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι επιστολές που έχουμε στα χέρια μας (1927-1957) φωτίζει τη ζωή τους, τη σχέση τους, την πορεία τους, τις συνθήκες παραγωγής του δημιουργικού τους έργου. Συγχρόνως αποκαλύπτει τη διαρκή επαφή τους με τα πνευματι...
Σημειώματα στην Οδύσσεια του Ν. Καζαντζάκη
Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Έμβρυο (2017)
Από τις πενήντα περίπου βιβλιοκριτικές της Έλλης Λαμπρίδη ξεχωρίζει αυτή στην Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα. Στον παρόντα τόμο, μαζί με την επανέκδοση της κριτικής αυτής, παρουσιάζεται σε Παράρτημα υλικό συνδεδεμένο με την πρώτη δημοσίευση της καζαντζακικής Οδύσσειας. Πρόκειται για σημειώματα, σχόλια και αλληλογραφία, Επίμετρο, προσεγγίζεται ερμηνευτικά ο πρωταγωνιστής της Οδύσσειας και, με βάση μια εξωκειμενική μαρτυρία του ίδιου του Ν. Κ., κατατίθεται νέα στοιχεία για τον ρόλο της Ε. Λ. στην υπόθεση της συγγραφής της, ό...
Έλλη Λαμπρίδη: Επιστολές προς Νίκο Καζαντζάκη, Δ. Καπετανάκη, Π. Πρεβελάκη, Γ. Σεφέρη, Α. Σικελιανό
Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Έμβρυο (2016)
Τα 74 ανέκδοτα γράμματα της Έλλης Λαμπρίδη (1896 - 1970) προς τους Νίκο Καζαντζάκη, Δημήτρη Καπετανάκη, Παντελή Πρεβελάκη, Γιώργο Σεφέρη και Άγγελο Σικελιανό, που δημοσιεύονται εδώ, συνιστούν σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία και τη λογοτεχνία της περιόδου 1928 -1951. Σ' αυτά αποτυπώνονται η προσωπικότητα και ο βίος της Ελληνίδας διανοούμενης, η σχέση της με εξέχουσες φυσιογνωμίες των νεοελληνικών γραμμάτων, αλλά και η εποχή της, καθώς η ίδια είχε έντονη συμμετοχή στα κοινά, την περίοδο του Μεσοπολέμου, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Επιπλέο...
Αλληλογραφία 1939-1944
Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Εκδόσεις Αρχείο (2014)
Τον θάνατο ακολουθεί η σιωπή. Αντηχούν μόνο, ξανά και ξανά, τα λόγια που ειπώθηκαν πριν. Κι αν αυτά βρίσκονται για δεκαετίες κλεισμένα μέσα σε ένα συρτάρι, ο ψίθυρός τους ίσως επιμείνει, μέχρι να βγουν και να ακουστούν και πάλι. Μετά από εβδομήντα χρόνια, οι Εκδόσεις Αρχείο παρουσιάζουν την αλληλογραφία της ξενιτεμένης Έλλης Λαμπρίδη με την κόρη της Νίκη, που έμεινε πίσω στην Ελλάδα στις μαύρες μέρες της Κατοχής και των Δεκεμβριανών, με αποτέλεσμα να χάσει τόσο άδικα τη ζωή της.
Εισαγωγή στο έργο του Καζαντζάκη
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2011)
Πολλές και ποικίλες είναι οι κριτικές εκτιμήσεις για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Η παρούσα "Εισαγωγή" συνενώνει κείμενα που εκφράζουν ένα ευρύ φάσμα θεωρητικών, αισθητικών και ιδεολογικών απόψεων, προκειμένου να αναδειχτούν με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο τα πνευματικά ενδιαφέροντα του πολύτροπου αυτού συγγραφέα. Τα εν λόγω κριτικά κείμενα καλύπτουν μια περίοδο ενός περίπου αιώνα, από ένα κριτικό σχόλιο του 1916 μέχρι σήμερα. Το υλικό είναι οργανωμένο θεματικά, με κεφάλαια αφιερωμένα στην ποίηση του Καζαντζάκη, στο θεατρικό, ταξιδιωτικό και αυτοβιογραφικό έργο του, αλλά κα...
Φανταστικός διάλογος με τον Wittgenstein
Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Ακαδημία Αθηνών (2004)
Όσοι είχαμε το προνόμιο να γνωρίσουμε την Έλλη Λαμπρίδη στα τελευταία χρόνια της δημιουργικής ζωής της είμαστε ευτυχείς για την -έστω πολύ καθυστερημένη- μεταθανάτια έκδοση ενός ακόμη έργου της με μόνιμο σημαντικό ενδιαφέρον. Το χειρόγραφο του "Φανταστικού διαλόγου με τον Wittgenstein", όπως εξηγείται στην πρωτοσέλιδη σημείωση του έργου (εδώ σελ. 45), ανήκει στην συγγραφική περίοδο της δεκαετίας του 1950 και πιθανότατα στην τριετία 1956-1958.[...] [...] Όσα έχουν σχέση με την κύρια θεματική του έργου και την σημασία και την ακτινοβολία της φιλοσοφίας του Ludwig Wittgenste...
Εισαγωγή στη φιλοσοφία
Λαμπρίδη Έλλη 1898-1970
Ακαδημία Αθηνών (2004)
Με την "Εισαγωγή στη φιλοσοφία", η γνωστή φιλόσοφος Έλλη Λαμπρίδη παρουσιάζει μία νέα πλευρά της εργασίας της. Αποφεύγοντας τη συνηθισμένη κατάληξη των λεγομένων "Εισαγωγών" σε ιστορική ή άλλη απαρίθμηση των κατά καιρούς φιλοσοφικών συστημάτων, διερευνά θεμελιακά προβλήματα για τη θέση της φιλοσοφίας ανάμεσα στις άλλες νοητικές ενέργειες του ανθρώπου, δείχνει τους περιορισμούς που επιβάλλονται στα διάφορα συστήματα είτε από την προσωπικότητα είτε από τη διάχυτη κοσμοθεωρία της εποχής, όπου αναφάνηκαν, και προσπαθεί να καθορίσει την θέση τους απέναντι στην επιστήμη, κυρίως...
Η νεοελληνική κριτική για τον Παντελή Πρεβελάκη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1979)
Συγκροτώντας με τα "Τετράδιά" της η "Ευθύνη" την πινακοθήκη των εξαιρετικών μορφών του Νέου Ελληνισμού, θεώρησε καθήκον της να σταθεί και να γιορτάσει πνευματικά τα εβδομηντάχρονα του Παντελή Πρεβελάκη. Γιατί το έργο του υψώνεται σοβαρό και στέρεο, με ιερή προαίρεση αθανασίας, δίδαγμα και μάθημα των Ελλήνων. Στο έργο αυτό έχει εκφραστεί με αξιοζήλευτη γλώσσα η δραματική συνείδηση του Ελληνισμού και η τραγικότητα των καιρών μας, κι αποτελεί αναπαλλοτρίωτη κατάθεση του Έθνους, τιμή του λαού και καύχηση. Το "Τετράδιο" έπρεπε κανονικά να συγκροτήσουν μελετήματα γραμμένα για...