Novalis 1772-1801
Ποιητής, πεζογράφος και στοχαστής, από τους πρωταγωνιστές του γερμανικού ρομαντικού κινήματος, ο κατά κόσμον Φρήντριχ φον Χάρντενμπεργκ έμεινε στην Ιστορία της λογοτεχνίας με το ψευδώνυμο Νοβάλις: Αυτός πού εισέρχεται σε νέα, αγεώργητη γη. Σπούδασε νομικά και φυσικές επιστήμες. Εργάστηκε στην εξορυκτική βιομηχανία. Η ποιητική σύνθεση "Ύμνοι στη νύχτα" και τα "Πνευματικά άσματα" είναι τα γνωστότερα έργα του. Έγραψε ακόμη μυθιστορήματα ("Οι μαθητευόμενοι στη Σάιδα", "Χάινριχ φον Οφτερντίνγκεν"), δοκίμια (" Χριστιανοσύνη ή άλλως Ευρώπη"), αποφθέγματα και στοχασμούς ("Πίστη και αγάπη", "Γύρη", "Το γενικό σημειωματάριο: στοιχεία εγκυκλοπαιδικής"). Οραματίστηκε μια ποίηση καθολική, ικανή να θεραπεύσει "τις πληγές πού ανοίγει η λογική". Στα δικά του μάτια, ο ποιητής ήταν "υπερβατικός θεράπων", "παντογνώστης", "ένας ολόκληρος κόσμος σε μικρογραφία". Τα ίχνη πού το έργο και η αισθητική του άφησαν υπήρξαν βαθιά. Ο Σολωμός και ο Μπόρχες, ο Τράκλ και ο Έσσε, ο Ζίντ και ο Μπρετόν είναι μερικοί μόνον από τους οφειλέτες του. Ο Οδυσσέας Ελύτης έγραψε γι' αυτόν το "Ελεγείο τον Gruningen". Οι συμβολιστές χρωστούν πολλά στην ποιητική του. Μουσικοί, από τον Βάγκνερ ως τη σύγχρονη ρόκ, στοχαστές, από τον Χέγκελ ως τον Ντιλτάυ, έσκυψαν πάνω από τις σελίδες του. Στίχοι του έγιναν εκκλησιαστικοί ψαλμοί άλλα και σύνθημα στο στόμα των ξεσηκωμένων φοιτητών του '68.
Σκέψεις
Novalis 1772-1801
Στιγμή (2012)
Ο Νοβάλις (1772-1801) δεν είναι μόνον ο ποιητής των Ύμνων στη νύχτα αλλά και ο σπουδαιότερος στοχαστής του "Κύκλου της Ιένας", ο οραματιστής του οικουμενικού καλλιτεχνικού έργου που θα ενοποιήσει την ποίηση με την πρόζα και τη φιλοσοφία. Καλλιέργησε συστηματικά το νέο λογοτεχνικό είδος των αποσπασμάτων: όχι απλούς στοχασμούς και ευφυολογήματα αλλά σπάνια, στοχευμένα θραύσματα συγκροτημένης σκέψης, ποιητικού δοκιμίου και φιλοσοφικής πραγματείας. Στο κατώφλι του 19ου αιώνα, της κρίσης του ορθολογισμού και των κοινωνικών ανατροπών ο Νοβάλις προετοιμάζει την αφοριστική σκέψη το...
Ύμνοι στη νύχτα
Novalis 1772-1801
Περισπωμένη (2011)
Κορυφαίο έργο του πρώιμου ευρωπαϊκού ρομαντισμού, οι "Ύμνοι στη νύχτα" (1799-1800) ξεκινούν ως υμνολόγηση του φωτός, γρήγορα όμως γίνονται λόγος εκστατικός για τη Νύχτα. Εγκαινιάζονται ως ερωτικό εγκώμιο, όμως τελειώνουν ως θρησκευτικός ψαλμός. Έχουν αφετηρία τους το επιτάφιο πένθος, ολοκληρώνονται όμως ως θεία δοξολογία. Στο ξετύλιγμά τους, η νεκρή Αγαπημένη ταυτίζεται με τον Εσταυρωμένο, ενώ η Νύχτα και οι κόσμοι της ευλογούνται ως μήτρα των πάντων, ως άλλη Πλατυτέρα που περιβάλλει τους Ουρανούς. Ο θάνατος αναγορεύεται σε πέρασμα σωτήριο προς την αιώνια ζωή. Το σύμπαν...
Όταν οι άγγελοι περπατούν
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2011)
Όταν οι άγγελοι περπατούν, τα πιο πεζά περιστατικά θυμίζουν θρύλους και παραμύθια. Οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι αποκαλύπτουν μια άλλη τους πλευρά, αλλόκοτη και μυστική. Ο καιρός είναι πάντα φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ακόμα δεν έχει φύγει. Η άνοιξη στέλνει απ' την αντίπερα όχθη τις σκληρές της αντανακλάσεις. Το αγρίμι του χειμώνα λουφάζει κρυμμένο στα μελαγχολικά σύννεφα. Οι λακκούβες των δρόμων με το μαύρο νερό καθρεφτίζουν κοπάδια σπάνιων πουλιών. Όλα μετέωρα, ακολουθούν τους ρυθμούς ενός απλού κι απόκοσμου βηματισμού. Στα πάρκα κυκλοφορούν ολομόναχες οι σιλουέτες των ίσκιων....
Όταν οι άγγελοι περπατούν
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2007)
Όταν οι άγγελοι περπατούν, τα πιο πεζά περιστατικά θυμίζουν θρύλους και παραμύθια. Οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι αποκαλύπτουν μια άλλη τους πλευρά, αλλόκοτη και μυστική. Ο καιρός είναι πάντα φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ακόμα δεν έχει φύγει. Η άνοιξη στέλνει απ' την αντίπερα όχθη τις σκληρές της αντανακλάσεις. Το αγρίμι του χειμώνα λουφάζει κρυμμένο στα μελαγχολικά σύννεφα. Οι λακκούβες των δρόμων με το μαύρο νερό καθρεφτίζουν κοπάδια σπάνιων πουλιών. Όλα μετέωρα, ακολουθούν τους ρυθμούς ενός απλού κι απόκοσμου βηματισμού. Στα πάρκα κυκλοφορούν ολομόναχες οι σιλουέτες των ίσκιων....
Η χριστιανοσύνη ή άλλως Ευρώπη
Novalis 1772-1801
Εκκρεμές (2004)
Η "Χριστιανοσύνη ή άλλως Ευρώπη" είναι ένα πολιτικό δοκίμιο του Νοβάλις γραμμένο στα 1799 υπό την άμεση επίδραση των "Λόγων" του Σλαϊερμάχερ για τη θρησκεία. Εκ πρώτης όψεως εμφανίζεται ως ένας ύμνος στη μεσαιωνική χριστιανοσύνη και έχει από πολλούς θεωρηθεί δείγμα μιας αντιδραστικής τάσης, που χαρακτηρίζει όχι μόνο τον Νοβάλις αλλά και τον γερμανικό ρομαντισμό γενικότερα. Ωστόσο το επιχείρημα του Νοβάλις δεν στρέφεται ενάντια στην αλλαγή και την εξέλιξη: "προϊούσες, διαρκώς διευρυνόμενες εξελικτικές διεργασίες αποτελούν το υλικό της ιστορίας", πιστεύει ο ευαίσθητος ποιητής...
Η προσδοκία
Novalis 1772-1801
Σμίλη (2003)
Το ημιτελές αυτό μυθιστόρημα, που ο πρόωρα χαμένος συγγραφέας του έβλεπε ως μια "αποθέωση της ποίησης", εμπνέεται από την αναζήτηση του γαλάζιου λουλουδιού, αυτού του κατεξοχήν ρομαντικού συμβόλου. Ο ήρωάς του φέρει το όνομα του μεγάλου ποιητή και ραψωδού Χάινριχ φον Οφτερντίνγκεν, μιας μορφής θρυλικής και συγχρόνως ιστορικής από τον γερμανικό μεσαίωνα.
