Σταγειρίτης Αθανάσιος
Stageirítis Athanásios
Σταγειρίτης Αθανάσιος (περ. 1780 - περ. 1840). Λόγιος από τα Στάγειρα της Μακεδονίας, πιθανότατα από ευγενική οικογένεια, ο οποίος άκμασε στις αρχές του 19ου αιώνα. Έζησε πολλά χρόνια στη Βιέννη όπου διατέλεσε καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στην Καισαροβασιλική Ακαδημία Ανατολικών Γλωσσών και εξέδιδε το περιοδικό «Καλλιόπη» (1819-1821). Υπήρξε από τους πιο ισχυρούς αντίπαλους του Αδαμάντιου Κοραή, υπέρμαχος της αρχαιοπρεπούς γλώσσας. Συνέγραψε κείμενα φιλολογικού, ιστορικού, γεωγραφικού και μαθηματικού περιεχομένου με σκοπό να συνεισφέρει στην πνευματική πρόοδο των Ελλήνων της Αυστρίας και της Γερμανίας, ενώ μετάφρασε πολλά έργα κυρίως από τα γερμανικά. Στα περισσότερα από αυτά τα κείμενά του έκανε χρήση της απλοελληνικής.Προφανώς πρόκειται για τη γλώσσα της φαναριώτικης κοινωνίας, η οποία διέφερε τόσο από την αρχαΐζουσα, όσο και από την λεγόμενη «κοινή» ελληνική. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το πεντάτομο έργο του «Ωγυγία ή, Αρχαιολογία», το οποίο περιέχει τη θρησκευτική ιστορία, τη μυθολογία και τα έθιμα των αρχαίων χρόνων προς κατανόηση των ποιητών και συγγραφέων της περιόδου αυτής.
Ωγυγία ή αρχαιολογία
Σταγειρίτης Αθανάσιος
Εκδόσεις Διανόηση (2015)
Στον πέμπτο τόμο παρουσιάζονται οι πάνω από 625 συγγραφείς τους οποίους έχει χρησιμοποιήσει ως πηγές ο Αθανάσιος Σταγειρίτης για να συντάξει το υλικό της "Ωγυγίας". Λέγει ο ίδιος στον πρόλογό του: "Τα νέα βοηθήματα των Ευρωπαίων είναι πολλά και διάφορα, τα μεν καθολικώς και επιτόμως, τα δε μερικώς περί ενός μέρους ταύτης της πολυειδούς και ποικίλης ύλης πραγματευόμενα, ώστε μόνον περί Μυστηρίων έγραψαν βίβλους πολυτόμους, ομοίως και περί των Εορτών, Μαντείων και λοιπών. Αλλά ταύτα έχουσι τας πρωτοτύπους πηγάς σωζομένας εξ ων συνερανίσθησαν." Ταξίδεψε σε αρκετές βιβλιοθήκε...
Ωγυγία ή αρχαιολογία
Σταγειρίτης Αθανάσιος
Εκδόσεις Διανόηση (2015)
Στον τέταρτο τόμο της Ωγυγίας παρουσιάζονται oi ήρωες: προπάτορες και εποικιστές, επώνυμοι άνδρες και γυναίκες, γνωστοί από τα Ομηρικά έπη και τον υπόλοιπο Επικό Κύκλο, τοπικοί ήρωες οι οποίοι τιμώνταν κατά περιοχή, μάντεις, κήρυκες μουσικοί, γιατροί, ακόμη και περιώνυμοι πρωταίτιοι δυστυχιών και παθημάτων. Τα ονόματα, η γενεαλογία και οι πράξεις τους καταγράφονται και συνθέτουν ένα πέλαγος αφηγήσεων με πρωταγωνιστές πρόσωπα όπως: Μελάμπους, Αμφιάραος, Κάλχας, Τειρεσίας, Τροφώνιος, Οφιονεύς, οι Σίβυλλες, Ορφέας, Λίνος, Μουσαίος, Μαρσύας, Επιμενίδης, Παίων, Ασκληπιός, Μαχά...
Ωγυγία ή αρχαιολογία
Σταγειρίτης Αθανάσιος
Εκδόσεις Διανόηση (2015)
Στον δεύτερο τόμο της Ωγυγίας, συμπληρώνεται το υλικό του πρώτου τόμου με προσθήκη των εθίμων και της μυθολογίας και άλλων εθνών. Ο Αθ. Σταγειρίτης εστιάζει στην παρουσίαση των πηγών "απλώς μόνον μυθολογικών και Ιστορικώς· επειδή ο αναγνώστης πρώτον πρέπει να θεωρήση την ύλην ταύτην όντως απλώς, έπειτα να ζητήση την αγνοουμένην έννοιαν...". Αντιλαμβανόμενος δε την πολυσήμαντη έκφραση της αρχαίας ελληνικής θεολογίας σημειώνει: "...ο δε Ορφεύς λέγει τον Ουρανόν Θεού μέγα σοφόν έργον. Των δε Ηρώων τα αγάλματα ήσαν οι ανδριάντες αυτών προς τιμήν Ιδιαιτέραν, ων η τιμή εγίνετο ως...
Ωγυγία ή αρχαιολογία
Σταγειρίτης Αθανάσιος
Εκδόσεις Διανόηση (2015)
Στον τρίτο τόμο της Ωγυγίας, ο Αθ. Σταγειρίτης εξετάζει την παραγωγή των θείων ονομάτων, την αλληγορική τους σημασία, την ιστορία τους, τη λατρεία τους, τα επίθετα και ό,τι άλλο μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των αιτίων και λόγων που λάτρευαν κάθε θεό. Λέγει χαρακτηριστικά: "Στην Ελλάδα θεωρείται ότι ο πρώτος που καθιέρωσε τις τελετές αυτές ήταν ο ιερός ποιητής Ορφέας. Εγκαθιδρύθηκαν πρώτα στη Σαμοθράκη και από εκεί τα έφερε ο Μελάμπους στην Αργολίδα, ο Μουσαίος στην Αθήνα και ο Τροφώνιος στη Βοιωτία, όπως πιστεύουν ορισμένοι. Οι μυστηριακές τελετές ήσαν ταυτόσημες, έ...
Ωγυγία ή αρχαιολογία
Σταγειρίτης Αθανάσιος
Εκδόσεις Διανόηση (2015)
Πέρασαν 200 χρόνια από την έκδοση του πεντάτομου έργου "Ωγυγία ή Αρχαιολογία", του Αθανάσιου Σταγειρίτη, καθηγητή τότε της ελληνικής γλώσσας στην Ακαδημία Ανατολικών γλωσσών, στη Βιέννη της Αυστρίας. Εκδόθηκε από το 1816 έως το 1820, στο τυπογραφείο του Ιωάννη Β. Τσβεκίου. Σκοπός του, παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ήταν να αποτελέσει εγχειρίδιο αναφοράς της Προϊστορίας της Ελλάδας και να χρησιμοποιηθεί από τους εκπαιδευτικούς που αναλάμβαναν τη μόρφωση των νέων. Όπως ο ίδιος γράφει, περιέχει την ιστορία, τις κοσμογονίες και θεογονίες των αρχαίων λαών και πλ...
Ηπειρωτικά
Σταγειρίτης Αθανάσιος
Εκάτη (2014)
Το βασίλειο του Πύρρου ωνομάζετο και τότε και τώρα Ήπειρος. Το δε Ήπειρος γίνεται από του άπειρος, και σημαίνει ξηράν γην μεγάλην, και τρόπον τινά άπειρον, της οποίας το τέλος είναι αγνώριστον... ...Φαίνεται δε, ότι ο Όμηρος ωνόμασεν αυτήν πρώτον Ήπειρον, και έκτοτε έμεινε το όνομα. Ο Παρθένιος όμως αναφέρει τινά αρχαίαν γνώμην, πιθανωτέραν, και αληθεστέραν ίσως. Ο Εχίων εκ της Βοιωτίας, ος τις ήτον εκ του γένους των Σπαρτών, είχε θυγατέρα Ήπειρον ονομαζομένην. Ότε δε έφυγεν ο Κάδμος εκ της Βοιωτίας, ήλθε και αυτή, και απέθανε κατά την Χαονίαν. Έθαψαν λοιπόν αυτήν μεταξύ...
