Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Η "Οδύσσεια" είναι μια μεγάλη πληροφοριακή πύλη όπου, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, μαθαίνουμε ότι ο άνθρωπος είναι ιστορία, πολιτισμός, κουλτούρα, κατασκευή, επινόηση, ανοιχτό πνεύμα και μετασχηματισμός, καθώς και προσωπικές δυστυχίες και ευτυχίες, είναι κοινωνία και άτομο μαζί". (Ζαν-Πιερ Βερνάν, Οκτώβριος 2006) Όταν ένα έργο της αρχαιότητας ρίχνει φως στις δικές μας, σημερινές, αλήθειες... Το βιβλίο αυτό, που είναι η τελευταία του διάλεξη, στο Λύκειο Λε Κορμπυζιέ του Aubervilliers, ο Ζαν-Πιερ Βερνάν το αφιερώνει στο ταξίδι του γυρισμού του Οδυσσέα στην Ιθάκη, τις π...

Οι διάσημοι Γάλλοι Ελληνιστές Jacqueline de Romilly και Jean - Pierre Vernant ζήτησαν από ανθρώπους των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, αλλά και από νέους φοιτητές και μαθητές, που όλοι τους κάθισαν στα θρανία της ελληνικής γλώσσας, να επιλέξουν ένα αρχαιοελληνικό κείμενο και να καταγράψουν ένα σχόλιο για την επιλογή τους και την αγάπη τους για την Ελλάδα. Τα σχόλια που συγκέντρωσαν, προσαρτημένα στα κείμενα που τα ενέπνευσαν, αποκλίνουν από τη στοιχισμένη γραμμή της θεωρητικής ανάλυσης, ανατρέπουν τον ίδιο τον κανόνα της εξάρτησης από το γράμμα των μεγάλων δημιου...

Αφιέρωσα πάνω από πενήντα χρόνια στη μελέτη της αρχαίας Ελλάδας: μελέτησα τη θρησκεία της, τη λογοτεχνία της, τους θεσμούς της, τις πλαστικές τέχνες της, τις επιστήμες, τη φιλοσοφία της. Προσπάθησα, για να την κατανοήσω καλύτερα, να γίνω ο ίδιος Έλληνας, στον τρόπο σκέψης και στον τρόπο αντίληψης των πραγμάτων. Ποια διδάγματα αποκόμισα; Κατ' αρχάς, την απαίτηση της απόλυτης ελευθερίας του πνεύματος: καμία απαγόρευση, κανένα δόγμα, σε κανένα τομέα, δεν επιτρέπεται να παρεμποδίσει μια κριτική έρευνα, μια έρευνα δίχως a priori. Στη συνέχεια, ότι η ανθρώπινη υπόσταση κάποιου συ...

Αυτές οι πανάρχαιες ιστορίες με πρωταγωνιστές θεούς και ήρωες, για πολλούς έχουν ήδη πει ό,τι ήταν να πουν. Όχι όμως και για τον μεγάλο ελληνιστή Ζαν-Πιερ Βερνάν, που δεν κουράστηκε, όσο ζούσε, να τις διαβάζει, να τις αναλύει, να τις αφηγείται και να ανακαλύπτει, συγκρίνοντάς τες, τα σήματα που μας στέλνουν απ' τα βάθη των αιώνων και είναι πάντα ζωντανά. Έτσι, στον μύθο της Πανδώρας, της πρώτης γυναίκας, εντοπίζει τα ίχνη της διαφοροποίησης των δύο φύλων. Κι όταν αφηγείται τις περιπέτειες του Οδυσσέα και του Περσέα σε μαθητές, περιγράφει την πάλη του ανθρώπου να εξε...

Ο Jean - Pierre Vernant διηγείται τους μύθους της αρχαίας Ελλάδας. Μιλάει για τη δημιουργία του κόσμου, τον πόλεμο των θεών και τους δεσμούς που μονίμως η ανθρωπότητα διατηρεί με το θείο. Από τον ευνουχισμό του Ουρανού ως τις πανουργίες του Δία, από την επινόηση της γυναίκας στο ταξίδι του Οδυσσέα ως τον αγώνα δρόμου με τις Γοργόνες, ο συγγραφέας μάς μεταφέρει τους αρχαίους αυτούς μύθους, που παραμένουν πάντα ζωντανοί. Ο Jean - Pierre Vernant, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην ελληνική μυθολογία, μας βοηθά να αποκωδικοποιήσουμε καλύτερα το πολύπλοκο, συχνά, νόημα των μύθων...

Δύο κυρίως λόγοι προέχουν για την επιλογή να εξετασθούν τα προβλήματα που θέτει η αιματηρή θυσία σε σχέση με τους Έλληνες. Καταρχήν, επειδή πρόκειται για μία κοινωνία, όπου οι βασικές τελετουργικές και πλέον καθημερινές πρακτικές εντάσσονται στον χώρο της θυσίας. Για δέκα περίπου αιώνες, υπακούοντας στις χαραγμένες σε λίθο λατρειακές ρυθμίσεις, οι Έλληνες δεν έπαυσαν να έρχονται σε επαφή με τις θεϊκές δυνάμεις, προβαίνοντας στην αυστηρά τελετουργική θυσία ζώων, τα οποία κατανάλωναν συλλογικά και με βάση συγκεκριμένους κανόνες. Σε αυτόν τον λόγο, που βασίζεται σε γεγονότα, π...

Η μελέτη του μύθου αποτελεί απαραίτητο "κλειδί" για την προσέγγιση και κατανόηση του αρχαίου ελληνικού κόσμου και ο Jean-Pierre Vernant ανήκει στους επιστήμονες εκείνους που έχουν εργαστεί συστηματικά προς την κατεύθυνση της αποκάλυψης των μυστικών του. Στο έργο του "Μύθος και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα" ο Vernant προτείνει μια σύνθετη ερμηνεία του αρχαίου ελληνικού κόσμου μέσα από την αποκωδικοποίηση του τρόπου λειτουργίας ενός πολύπλοκου συστήματος θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών παραμέτρων. Ο συγγραφέας συνταιριάζει με αξιοθαύμαστα αρμονικό τρόπο την παραδοσιακή...

Η χρήση και η σημαντική του κατόπτρου στην αρχαία ελληνική κοινωνία, μέσα από έναν περίπατο στην Αρχαία Ελλάδα, με πλούσιες λογοτεχνικές και εικαστικές αναφορές.

Ο Jean-Pierre Vernant, επίτιμος καθηγητής στο College de France, εισηγήθηκε ένα νέο τρόπο αντίληψης των αρχαίων μύθων. Στον παρόντα τόμο, ο συγγραφέας μάς καλεί σε μία "διαδρομή" ανάμεσα στον μύθο και την πολιτική, κατά την οποία περιγράφει τα στάδια διαμόρφωσής του και την πορεία που ακολούθησε ως στοχαστής και ως άτομο πολιτικά στρατευμένο απέναντι στα γεγονότα της εποχής του. Αντί, όμως, να μας παρουσιάζει μια πνευματική βιογραφία δύο όψεων, ο Jean-Pierre Vernant μάς δείχνει πως "τόσο στην πορεία του ως στοχαστή όσο και στις επιλογές του ως πολιτικά στρατευμένου ατόμου...

[...] Ο τιμητικός τόμος για τον Guy/Michel Saunier "Κανίσκιον φιλίας" αποτελείται, μετά το βιογραφικό-μυθιστορηματικό "Χαιρετισμό" του Βασίλη Βασιλικού, από μελέτες για την Ελλάδα στους ποικίλους πολιτιστικούς σταθμούς της, στους οποίους ο Saunier συχνάζει άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο. Πέρα από τις δύο μελέτες της Ε. Αρβελέρ και του J.P. Vernant που αποτελούν ένα είδος τελετουργικής Εισόδου και Εξόδου, οι υπόλοιπες είναι οργανωμένες σε τέσσερις θεματικού άξονες (μερικές από αυτές αλληλοεμπλέκονται θεματικά) σε διαχρονική προοπτική. Πολλά θέματα συμπίπτουν με ορισμ...

Τι είναι μια θρησκεία δίχως έναν και μοναδικό Θεό, δίχως Εκκλησία, δίχως κλήρο, δίχως δόγμα και "πιστεύω", δίχως υπόσχεση αθανασίας; Το να σκιαγραφείς την εικόνα της επίσημης θρησκείας των αρχαίων Ελλήνων σημαίνει ότι, επιχειρώντας να απαντήσεις στο ερώτημα αυτό, προβληματίζεσαι πάνω στη φύση της πίστης σ' αυτό το είδος της συναλλαγής με το θείον, πάνω στις σχέσεις του πιστού με τους θεούς του, πάνω στην αυστηρά καθορισμένη θέση που κατέχει το άτομο στην όλη οργάνωση του ιερού. Το θρησκευτικό στοιχείο, καθώς εμπλέκεται στους θεσμούς της πόλεως, εμφανίζεται σταθερά προσαν...

Η Αθήνα και η Ρώμη, ορόσημα του αρχαίου κόσμου, έχουν χαθεί ανεπιστρεπτί. Ωστόσο οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι δεν παύουν να είναι παρόντες στον νεότερο κόσμο, που τους ερευνά και τους επανερμηνεύει σε κάθε καμπή της ιστορίας τους. Είναι άραγε τυχαίο ότι το ενδιαφέρον για την αρχαιότητα μεγαλώνει ξανά σήμερα, τη στιγμή ακριβώς που η ευρωπαϊκή ταυτότητα τίθεται και πάλι επί τάπητος; Από τους διακεκριμένους συγγραφείς αυτού του τόμου, ορισμένοι δείχνουν πόσο κοντά μας βρίσκονται πάντα οι αρχαίοι, ενώ άλλοι υπογραμμίζουν αντίθετα την αγεφύρωτη απόσταση που μας χωρίζει από εκείνου...

Για την ελληνική σκέψη, αν η κοινωνία των ανθρώπων οφείλει να υποτάσσεται στον "αριθμό" και το "μέτρο", η φύση αντιπροσωπεύει μάλλον την επικράτεια του "περίπου", όπου δεν μπορεί να εφαρμοσθεί κανένας σχεδόν ακριβής υπολογισμός, κανένας αυστηρός λογισμός. Ο ελληνικός λόγος δεν διαμορφώθηκε τόσο μέσα από την ανθρώπινη επαφή με τα πράγματα, όσο μέσα από τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους. Αναπτύχθηκε λιγότερο δια μέσου των τεχνικών που δρουν στον κόσμο και περισσότερο μέσω εκείνων που κατακτούν τους άλλους και που έχουν κοινό εργαλείο τη γλώσσα: με την τέχνη του πολιτικού,...

Όταν το 1972 συγκεντρώσαμε και παρουσιάσαμε τις εφτά μελέτες, που αποτέλεσαν τον πρώτο τόμο του "Μύθος και τραγωδία" ("Mythe et tragedie"), τον οποίο δέχτηκε να εκδώσει ο Francois Maspero, γράψαμε, με κάποια απερισκεψία ίσως, ότι αυτόν τον πρώτο τόμο θα τον ακολουθούσε όσο γινόταν συντομότερα κι ένας δεύτερος. Είχαμε μάλιστα την ιδέα, χωρίς όμως να την εκφράσουμε, ότι κι ένας τρίτος δεν θα ήταν, στο κάτω κάτω, κάτι το ανέφικτο. [...] Όπως και το προηγούμενο έργο, έτσι και ο τόμος αυτός μπορεί, σε μια πρώτη ματιά, να φανεί ότι αποτελείται από ανομοιογενή κομμάτια: δέκα μελέ...

Περιέχονται τα δοκίμια: Η εργασία και η τεχνική σκέψη - Ο Προμηθεύς και η τεχνική λειτουργία - Εργασία και φύση - Ψυχολογικές πλευρές της εργασίας Από την κατηγορία του "διπλού" στην εικόνα - Απεικόνιση του αοράτου και ψυχολογική κατηγορία του "διπλού": ο κολοσσός - Από τον παρουσιασμό του αοράτου στη μίμηση του φαινομένου Το πρόσωπο στη θρησκεία - Πλευρές του προσώπου στην αρχαία ελληνική θρησκεία Από τον μύθο στον λόγο - Η διαμόρφωση της θετικής σκέψης στην αρχαϊκή Ελλάδα - Η καταγωγή της φιλοσοφίας

Περιέχονται τα δοκίμια: Δομές του μύθου - Ο ησιοδικός μύθος των γενών. Προσπάθεια δομικής ανάλυσης. - Ο ησιοδικός μύθος των γενών. Σχετικά με μια "προσπάθεια επανεξέτασης". - Δομική ανάλυση και μύθος των γενών Μυθικές πλευρές της μνήμης και του χρόνου - Μυθικές πλευρές της μνήμης - Ο ποταμός Αμέλης και η "μελέτη του θανάτου" Η οργάνωση του χώρου - Εστία-Ερμής. Σχετικά με τη θρησκευτική έκφραση του χώρου και της κίνησης. - Γεωμετρία και σφαιρική αστρονομία στην πρώτη ελληνική κοσμολογία - Γεωμετρική δομή και πολιτικές έννοιες στην κοσμολογία του Αναξιμάνδρου...

Σε αυτόν εδώ τον τόμο -που θα ακολουθήσει όσο γίνεται γρηγορότερα κι ένας δεύτερος- αποφασίσαμε να συγκεντρώσουμε εφτά μελέτες, δημοσιευμένες στη Γαλλία και στο εξωτερικό, γιατί αυτές ακριβώς οι εργασίες εντάσσονται στα πλαίσια μιας κοινής έρευνας, που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια κι έχει γι΄ αφετηρία της τη διδασκαλία του Louis Gernet. Τι εννοούμε ακριβώς με τον τίτλο "Μύθος και τραγωδία"; Οι τραγωδίες, βέβαια, δεν είναι μύθοι. Αντίθετα μάλιστα, μπορεί κανείς να υποστηρίξει πως το τραγικό είδος εμφανίζεται στο τέλος του 6ου π.Χ αιώνα, όταν η γλώσσα του μύθου δεν βρίσκεται...