Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ο Αλέκος Ε. Φλωράκης είναι διδάκτωρ εθνολόγος-λαογράφος και ποιητής. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε στην Αθήνα πολιτικές επιστήμες και στο Παρίσι εθνογραφία, εθνολογία και κοινωνική ανθρωπολογία, με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. DEA της Εcole des Hautes Εtudes en Sciences Sociales (Ανθρωπολογία της Θρησκείας), διδάκτωρ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Προβιομηχανική Τεχνολογία). Σπούδασε επίσης δημοσιογραφία και δημόσιες σχέσεις και εργάστηκε για ένα διάστημα ως δημοσιογράφος. Δημοσίευσε πολλά αυτοτελή βιβλία και πολλές μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους, με θέματα αναφερόμενα στην παραδοσιακή τεχνολογία, τη μαρμαρογλυπτική και άλλες μορφές της νεοελληνικής χειροτεχνίας, τη λαϊκή θρησκεία και τον ιερό χώρο, την εθνογλωσσολογία, την ονοματολογία και την εραλδική, ιδιαίτερα για την Tήνο. Υπήρξε συνεργάτης διαφόρων ερευνητικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, μουσείων και οργανισμών και του "Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, Θεσσαλονίκη 1997" στην έκθεση "Θησαυροί του Αγίου Όρους". Διετέλεσε επίσης πρώτος διευθυντής του "Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού", συνεδριακού, εκθεσιακού και ερευνητικού κέντρου, το οποίο και οργάνωσε, και επιστημονικός υπεύθυνος του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στον Πύργο Tήνου. Δίδαξε "λαϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική" στη Σχολή Ξεναγών ΕΟΤ της Αθήνας, και "λαϊκή τέχνη" στα Π.E.K. (Περιφερειακά Eπιμορφωτικά Kέντρα) του Yπουργείου Παιδείας. Έκανε ανακοινώσεις σε συνέδρια, καθώς και πολλές ομιλίες και διαλέξεις. Έγραψε τα κείμενα ή συνεργάστηκε ως επιστημονικός σύμβουλος σε 18 ερευνητικά ντοκιμαντέρ, για την EPT και άλλους φορείς. Συνέταξε και επιμελήθηκε την ψηφιακή παρουσίαση των κειμηλίων και εκθεμάτων του Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου και του Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού στο διαδίκτυο (Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου). Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας και της Εταιρείας Τηνιακών Μελετών (της οποίας διετέλεσε αντιπρόεδρος), της Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας, της Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος κ.ά. Έχει τιμηθεί με Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων και της Εν Αθήναις Γλωσσικής Εταιρείας, με τιμητική διάκριση του Επαρχείου Τήνου και του Δήμου Εξωμβούργου Τήνου, με τιμητικό δίπλωμα της Αδελφότητος των εν Αθήναις Τηνίων και με άλλες διακρίσεις. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία 19 ετών, στη "Φιλολογική Βραδυνή". Μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει εφτά ποιητικές συλλογές κι ένα βιβλίο με δοκίμια. Από τους πρωτεργάτες της ποιητικής γενιάς του '70, δημοσίευσε το 1971, σε συνεργασία με τον Στέφανο Κ. Μπεκατώρο, την ποιητική ανθολογία "Η νέα γενιά 1965-1970" (εκδ. Κέδρος), την πρώτη που αποτίμησε μια σειρά νέων τότε ποιητών που αργότερα καθιερώθηκε να ονομάζονται "Γενιά του '70". Το 2001 εκδόθηκε από το Δήμο Τήνου η πολυσέλιδη ανθολογία του "Τηνίων Πολιτεία", ανθολόγιο λογοτεχνίας και πολιτισμού. Είναι μέλος της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών. Τον Δεκέμβριο του 2018 τιμήθηκε με το Χαλκούν Μετάλλιο της Τάξης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, "για το σύνολο του εξαίρετου συγγραφικού του έργου, κυρίως λαογραφικού και εθνογραφικού ενδιαφέροντος".
Τα ορατά και τα αόρατα
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Γαβριηλίδης (2020)
Η συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Αλέκου Ε. Φλωράκη από το 1968 έως το 2018.
Πλάτανος ευσκιόφυλλος
Συλλογικό έργο
Σταμούλης Αντ. (2019)
Η σύνταξη και δημοσίευση τιμητικών τόμων, με μελέτες μαθητών, συναδέλφων και φίλων του τιμωμένου, για ευδοκίμως υπηρετήσαντες την επιστήμη καθηγητές αποτελεί παλαιά ακαδημαϊκή παράδοση. Ακολουθώντας την παράδοση αυτή, ξεκινήσαμε την προσπάθεια της σύνταξης και έκδοσης τιμητικού τόμου για τον Ομότιμο Καθηγητή Λαογραφίας κ. Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, ήδη από τις αρχές του 2016. Στο πρώτο κάλεσμά μας, η ανταπόκριση υπήρξε ενθουσιώδης, γεγονός που αντικατοπτρίζει την απήχηση του τιμωμένου καθηγητή στον λαογραφικό και στον επιστημονικό ευρύτερα χώρο, εντός και εκτός Ελλάδος. Είναι απολύ...
Παλιά λατομεία και σχιστήρια της Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (2018)
"Ολόκληρο σχεδόν το έδαφος της Τήνου είναι από μάρμαρο· επίσης υπάρχουν λατομεία πέτρας σε συνεχή λειτουργία". Αυτά μαρτυρεί ο περιηγητής J. Sandrart στα 1687. Ανάλογα μαρτυρούν και άλλοι περιηγητές, ενώ στα 1801 ο G. A. Olivier γράφει χαρακτηριστικά "οι κάτοικοι των χωριών Πύργος, Υστέρνια και Καρδιανή δουλεύουν και λαξεύουν το μάρμαρο που βρίσκεται στα μέρη τους, με προορισμό τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη", για να συμπληρώσει ότι το μεροκάματό τους κυμαινόταν από 20 έως 40 παράδες την ημέρα. Έχει πλέον καταδειχτεί από την έρευνα ότι η Τήνος κατέχε...
Μαρμάρινες κρήνες της Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ερίννη (2010)
Στο βιβλίο δημοσιεύονται 86 μαρμάρινες κρήνες της Τήνου, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και εμπεριστατωμένα σχόλια για κάθε μία από αυτές. Αναδεικνύονται έτσι δύο χαρακτηριστικά στοιχεία του νησιού: η αφθονία των πηγών, που από τα αρχαία χρόνια τού έδωσε την προσωνυμία "Υδρούσα", και η τέχνη του μαρμάρου, που το κατέστησε το μεγαλύτερο κέντρο της νεοελληνικής μαρμαρογλυπτικής. Ιστορικές και λαογραφικές πληροφορίες, αρχιτεκτονικές παρατηρήσεις, μορφολογικές και τεχνοτροπικές αναφορές, "ζωντανεύουν" τις κρήνες και τους άγνωστους ή εντοπισμένους τεχνίτες τους. Προτάσσεται εισαγω...
Βωλαξιανοί καλαθοπλέκτες
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Εμπορικές Επιχειρήσεις Παλαμάρης (2010)
Η Βωλάξ είναι ένα χωριό της Τήνου, του οποίου όλοι οι κάτοικοι ασχολούνται επαγγελματικά με την καλαθοπλεκτική, από πολύ παλιά. Ήδη στα τέλη του 18ου αιώνα, γραπτές μαρτυρίες τεκμηριώνουν τη μονοτεχνική αυτή απασχόληση των κατοίκων του χωριού. Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα επιτόπιας έρευνας από το 1974 και εξής, συντελεσμένη με την εθνογραφική μέθοδο. Περιλαμβάνει τα εξής κεφάλαια: 1. Τέχνη πανάρχαια και σημερινή (ήτοι αναδρομή στη γένεση και την πορεία της καλαθοπλεκτικής στους αιώνες και στο χώρο), 2. Εργαστήρια, τεχνίτες και πελάτες (κοινωνικοοικονομική προσέγγιση της χε...
Τοπωνυμικός περίπλους Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών (2010)
Δημοσιεύονται τα ακτωνύμια και το μέγιστο μέρτος των μικροακτωνυμίων της Τήνου, κατά σειρά διαδοχής (συνολικά 457). Διερευνώνται ετυμολογικά και συγκρίνονται με αντίστοιχα του αιγαιοπελαγίτικου χώρου. Στο τέλος παρατίθεται αλφαβητικό ευρετήριο των τοπωνυμίων, βιβλιογραφία και γαλλική περίληψη.
Μουσείο μαρμαροτεχνίας
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (2009)
Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στην Τήνο κατασκευάστηκε με πολλή αγάπη και ιδιαίτερο μεράκι. Σε αυτό συνετέλεσε μια θετική συγκυρία, που επέτρεψε στο Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς, στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στους εξωτερικούς συνεργάτες και στην τοπική κοινωνία να συνεργαστούν σε εξαιρετικό κλίμα σύμπνοιας και συναντίληψης. Το αποτέλεσμα είναι ένας σύγχρονος πόλος έλξης, τόσο για τους επισκέπτες του νησιού όσο και για τους κατοίκους του, μικρούς και μεγάλους, μαθητές, νέα παιδιά, αλλά και παλιούς Τηνιακούς. Στόχος μας είναι αυτός ο χώρος να συνεχίσει να αποτελεί...
Museum of Marble Crafts
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (2009)
The Museum of Marble Crafts on Tinos has been created I with much love and great care and attention. To this contributed a happy coincidence of circumstances, which allowed the Piraeus Bank Croup Cultural Foundation, the Region of the South Aegean, the external collaborators and the local society to work together in an extraordinary climate of mutual goodwill and common conception. The result is a modern pole of attraction for the island's visitors, as well as for its inhabitants of all ages: schoolchildren, young people and Tinians of the older generation. Our aim is fo...
Οδοιπορικό στην Τήνο του Μαρμάρου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (2008)
[...] Το κείμενο που ακολουθεί και ο χάρτης που το συνοδεύει δίνουν στον "οδοιπόρο του μαρμάρου" τη δυνατότητα να αναζητήσει όλα τα σημεία ενδιαφέροντος που σχετίζονται με τη μαρμαροτεχνία και τη γλυπτική του νησιού. Λατομεία λευκού, γκρίζου και πράσινου μαρμάρου παροπλισμένα και σύγχρονα, παλαιοί δρόμοι μεταφοράς των εξορυγμένων όγκων προς τη θάλασσα, προβλήτες φόρτωσης (φορτωτήρες), σχιστήρια παλαιά και σημερινά, τοπικά κέντρα και εργαστήρια, χωριά και εκκλησίες με μαρμάρινα έργα διαφόρων εποχών, κοιμητήρια, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, συνθέτουν όλα ένα πανόραμα της τοπ...
Η τηνιακή μαρμαροτεχνία
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (2008)
Απ' όλα τα νεοελληνικά κέντρα μαρμαροτεχνίας, η Τήνος υπήρξε το πιο σημαντικό. Ιδιαίτερα στα Έξω Μέρη, περιοχή απομακρυσμένη από το διοικητικό κέντρο του νησιού, με έδαφος άγονο και με άφθονο μάρμαρο, φυσικό ήταν οι κάτοικοι να προσανατολιστούν προς τη ναυτιλία, τις τέχνες και το εμπόριο, αλλά και να αξιοποιήσουν τα λατομεία. Στον Πύργο και στους κοντινούς οικισμούς του (Πλατιά, Μπεναρδάδο, Μαρλά, Μαμάδο), στα Υστέρνια, και λιγότερο στην Καρδιανή, ολόκληρες οικογένειες καλλιέργησαν την τέχνη του μαρμάρου, από πατέρα σε γιο. Το μεγαλύτερο από αυτά τα κέντρα ήταν ο Πύργος. Τ...
Ψηφίδα την ψηφίδα
Συλλογικό έργο
Υπουργείο Πολιτισμού. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (2008)
Η ημερίδα "Ψηφίδα την ψηφίδα: Δημιουργία και συντήρηση του ψηφιδωτού" πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 2007, την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης "Γιάννης Κολέφας (1927-1986): Οδοιπορικό στην τέχνη του ψηφιδωτού". Ο στόχος της ήταν διπλός: αφενός να παρουσιάσει διαχρονικά την πορεία της ιστορίας του ψηφιδωτού, τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στη συντήρησή του, αλλά και τις νέες εκδοχές της καλλιτεχνικής δημιουργίας με ψηφίδες, και αφετέρου να αναδείξει, από μία ακόμη οπτική, την πολύπλευρη προσφορά του Γιάννη Κολέφα, προς τιμήν του οποίου οι περισσότεροι ομιλητές θέλησαν να συμμ...
Η Παναγία της Τήνου και η Μονή Κεχροβουνίου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Χελάνδιον (2007)
Η Παναγία της Τήνου θεωρείται, και όχι άδικα, το μεγαλύτερο Προσκύνημα της πατρίδας μας, ίσως μετά το αγιώνυμο όρος Άθω, το οποίο όμως δεν παρουσιάζει τον ομαδικό και λαϊκό χαρακτήρα της Τήνου. Από τα πρώτα χρόνια μετά την εύρεση της θαυματουργής εικόνας, το 1823, και την οικοδόμηση του ναού, χιλιάδες Έλληνες από την ελεύθερη και την υπόδουλη τότε Ελλάδα ανέβηκαν τα μαρμάρινα σκαλιά της Μεγαλόχαρης. Παλαιότερα, όταν οι συνθήκες ήταν ιδιαίτερα επίπονες, το ταξίδι πολύωρο ή και πολυήμερο, οι θάλασσες ατιθάσευτες για τα πλοία της εποχής, το προσκύνημα αυτό ήταν όντως μια ιερή...
Τηνιακοί φεγγίτες
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ερίννη (2006)
Οι φεγγίτες είναι χαρακτηριστικό δημιούργημα των Τηνιακών μαρμαράδων, με μεγάλη διάδοση στο νησί και κατ' επέκταση στον κυκλαδικό χώρο. Τοποθετημένοι πάνω από τις πόρτες και τα παράθυρα σπιτιών και εκκλησιών, συγκαταριθμούνται στα υπέρθυρα, καθώς όμως δεν είναι τυφλοί αλλά διάτρητοι αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία. Στα Έξω Μέρη, εκτός από την γενική ονομασία "φεγγίτης", χρησιμοποιείται και η ειδικότερη ονομασία "καμάρι", για όσους φεγγίτες έχουν σχήμα ημικυκλικό. Ο όρος "υπέρθυρο", που από τη δεκαετία του 1980 έχει σχεδόν εκτοπίσει τους δύο άλλους, προέρχεται από λόγια επίδρα...
Τήνος: Η παράδοση του μαρμάρου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Τήνος (2006)
Επιτομή της μελέτης του συγγραφέα για τη "Λαϊκή λιθογλυπτική της Τήνου". Προσεγγίζονται με τρόπο συνοπτικό θέματα όπως η πορεία της τηνιακής μαρμαρογλυπτικής από το 17ο αιώνα έως σήμερα, το ιστορικό πλαίσιο, το λατομείο και το εργαστήριο, οι κατηγορίες των λιθαναγλύφων, ο διάκοσμος και οσυμβολισμός των θεμάτων. Επιλογή βιβλιογραφίας και εικονογράφηση.
Tinos: La tradition du marbre
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Τήνος (2006)
Επιτομή της μελέτης του συγγραφέα για τη "Λαϊκή λιθογλυπτική της Τήνου". Προσεγγίζονται με τρόπο συνοπτικό θέματα όπως η πορεία της τηνιακής μαρμαρογλυπτικής από το 17ο αιώνα έως σήμερα, το ιστορικό πλαίσιο, το λατομείο και το εργαστήριο, οι κατηγορίες των λιθαναγλύφων, ο διάκοσμος και οσυμβολισμός των θεμάτων. Επιλογή βιβλιογραφίας και εικονογράφηση.
Οι τηνιακές βοτσαλωτές αυλές
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ερίννη (2005)
Δημοσιεύονται οι βοτσαλωτές αυλές εκκλησιών και σπιτιών της Τήνου (19ος-20ος αι.).Το θέμα εξετάζεται από άποψη μορφολογική, κοινωνικοοικονομική και λειτουργική. Ειδικότερη αναφορά γίνεται στις τεχνικές κατασκευής, στη σημασία των θεμάτων και συμβόλων του διακόσμου και στη, διαμέσου των παραστάσεων, οργάνωση των κινήσεων στο χώρο. Προτάσσεται ιστορική αναδρομή. Βιβλιογραφία, αγγλική περίληψη, εικονογράφηση.