Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στη σημερινή εποχή αυτό το έργο του Χιουμ -το οποίο γιατί όχι έχει και πολιτικές προεκτάσεις- είναι επίκαιρο. Επιβάλλεται ο κόσμος μας να στηριχθεί στη συμπάθεια από άκρου εις άκρον της γης. Επιβάλλεται ο κόσμος μας να ακτινοβολεί την ευχαρίστηση μέσα από την ωραία επικοινωνία των ανθρώπων μεταξύ τους και με την ευνομούμενη κοινωνία. Η σχέση του ανθρώπου με το κράτος είναι ηθική σχέση και αυτό το άνοιγμα της ηθικής που καταφέρνει ο Βρετανός φιλόσοφος είναι σπουδαίο επίτευγμα. Το κράτος που πείθει τον πολίτη είναι ηθικό, ο πολίτης που προσφέρει στο κράτος είναι ηθικός. Ο πολ...

Γνωστός σαν ένας απο τους κορυφαίους φιλοσόφους του 18ου αιώνα, ο εμπειριοκράτης/σκεπτικιστής Ντέηβιντ Χιουμ - στην χορεία του Φράνσις Μπέηκον, του Τζών Λοκ , ή του Τόμας Χομπς - υπήρξε μια πολύπλευρη προσωπικότητα. Γιατί όμως αυτή η έκδοση ενός έργου του - του τελευταίου, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του το 1776 - που αποτελεί ένα ιδιότυπο είδος αυτοβιογραφίας; Το "My Own Life" αφήνει μια παράξενη αίσθηση για τον συνολικό χαρακτήρα του Χιουμ· επιτρέπει μια προσέγγιση του τι μπορεί να ήταν η πορεία ενός διανοούμενου αλλά και ενός πραγματικού, καθημερινού ανθρώπου της Εποχή...

Είναι η κατεύθυνση "προς έτερον" που κάνει την αγάπη και το μίσος, μαζί με τα παρεπόμενα και τα όμοιά τους παθήματα, να αποκτούν κομβική θέση σε ένα εγχείρημα μετάβασης από τη θεωρία της γνώσης στην ηθική θεωρία. Και παρ όλο που ο εαυτός πάντοτε προηγείται στη χιουμιανή -και ευρύτερα στη διαφωτιστική- λογική, χωρίς την προβολή του στους άλλους, χωρίς αυτή την "ενσυναίσθηση" που γίνεται η λυδία λίθος όλης της ψυχολογίας και της ηθικής του Χιουμ (όπως και του Άνταμ Σμιθ λίγο αργότερα), όλη η ιδιάζουσα θέρμη της ζωής εν κοινωνία αποστραγγίζεται από το φιλοσοφείν, μετατρέποντάς...

Στις 19 Φεβρουαρίου 2015 o διάσημος νευρολόγος και συγγραφέας Όλιβερ Σακς, στα ογδονταένα του χρόνια, ανακοινώνει την απρόσμενη διάγνωση των γιατρών για τον επικείμενο θάνατό του. Δημοσιεύει ένα κείμενο με τίτλο "Η δική μου ζωή", όπου δανείζεται τον τίτλο από αντίστοιχο κείμενο του Ντέηβιντ Χιουμ του 1776, στο οποίο ο μεγάλος φιλόσοφος ανακοίνωνε κι αυτός μια αντίστοιχη διάγνωση των γιατρών στα εξηνταπέντε του χρόνια. Ο Χιουμ, γράφοντας ένα αυτοβιογραφικό κομμάτι, συνέταξε ταυτόχρονα ένα μανιφέστο για τη φιλοσοφία του. Και οι δύο πραγματεύονται τη ζωή τους μέχρι τη στιγμ...

Ο μεγάλος Σκωτσέζος διαφωτιστής και ιστορικός Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) θεωρείται ως ο "απόλυτος σκεπτικιστής" ή ο κατ’ εξοχήν ηθικός φιλόσοφος. Στα τέσσερα αυτά δοκίμια, που περιλαμβάνονται στο δίτομο έργο-επιτομή της φιλοσοφίας του "Δοκίμια ηθικά, πολιτικά και λογοτεχνικά" (1758), ο Χιουμ αξιολογεί τέσσερις μεγάλες φιλοσοφικές σχολές της αρχαίας Ελλάδας αναζητώντας απαντήσεις στα κεντρικά ερωτήματα που διέπουν το έργο του: Ποια είναι η πραγματική φύση του Καλού και του Κακού; Αρετή και ευτυχία είναι έννοιες σύμφυτες; Ποια είναι η στάση ζωής που μας συμφιλιώνει πληρέστερα...

"Οι οπαδοί των νεράιδων δεν χτυπάνε την πόρτα σου για να σε προσηλυτίσουν. Δεν απαιτούν να διδάσκεται η ψευτοεπιστήμη τους στα σχολεία. Δεν καταδικάζουν σε θάνατο οπαδούς άλλων νεράιδων. Δεν ισχυρίζονται ότι οι ηθικοί κανόνες βγαίνουν από τις τελετές των νεράιδων και ότι χωρίς νεράιδες θα είχαμε συνουσίες στους δρόμους και την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Δεν λένε ότι οι νεράιδες έφτιαξαν τον κόσμο και ως εκ τούτου πρέπει να κλείνουμε το γόνυ στον Μεγάλο Αδελφό των νεράιδων. Δεν λένε ότι η νεράιδα θα σε διατάξει να σκοτώσεις την αδελφή σου αν κυκλοφορεί στο δρόμο με...

Καθώς κάθε έρευνα που αφορά τη θρησκεία είναι μεγίστης σημασίας, υπάρχουν δύο ειδικότερα ζητήματα [...] εκείνο δηλαδή που αναφέρεται στη θεμελίωση της θρησκείας στη λογική και εκείνο που αφορά την καταγωγή της από την ανθρώπινη φύση. Ευτυχώς, το πρώτο ζήτημα, που είναι το πιο σημαντικό, επιδέχεται την πιο προφανή ή τουλάχιστον την πιο ξεκάθαρη λύση. [...] Όμως το άλλο ζήτημα που αφορά την καταγωγή της θρησκείας από την ανθρώπινη φύση παρουσιάζει μεγαλύτερη δυσκολία. Η πίστη για κάποια αόρατη, ευφυή δύναμη έχει διαδοθεί [...] μεταξύ των ανθρώπων, σε όλους τους τόπους και τις...

Από τα μέσα του 17ου μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα διεξάγεται στη Βρετανία μια ηθικοφιλοσοφική συζήτηση κατά την οποία εμφανίζεται μια πρώιμη διατύπωση θεμάτων της νεωτερικής φιλοσοφίας και κατά συνέπεια των ιδεολογικών μορφωμάτων που προέκυψαν από αυτήν του φιλελευθερισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Το περιβάλλον της συζήτησης αυτής διαμορφώνεται από: α) την εν γένει πορεία της πολιτικής και κοινωνικής σταθεροποίησης των πρώιμων αστικών σχέσεων, β) την παρακμή των εκκλησιαστικών και θρησκευτικών αυθεντιών και των ηθών της παραδοσιακής κοινότητας, και γ) την κυριαρχία ενός...

Από τα κείμενα του Ντέιβιντ Χιουμ, τα οποία επιλέγει να παρουσιάσει αυτή η έκδοση για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι αυτοβιογραφίες του. Το πρώτο, "Ένα είδος ιστορίας της ζωής μου" ("A Kind of History of My Life"), ο Χιουμ το συντάσσει με τη μορφή επιστολής, την άνοιξη του 1734, καθ' οδόν προς το Μπρίστολ, με υποψήφιο αποδέκτη κάποιον ανώνυμο γιατρό, πιθανώς τον John Arbuthnot, για να ζητήσει συμβουλές σχετικά με την "ασθένεια του πεπαιδευμένου" από την οποία είχε προσβληθεί. Σαράντα δύο χρόνια αργότερα, γύρω στον Απρίλιο του 1776, λίγο...

Το θέμα της "Πραγματείας" είναι η ανθρώπινη φύση και ο συγγραφέας της, στο πρώτο βιβλίο, "Για τη νόηση", παρομοιάζει τον ανθρώπινο νου με ένα εύθραυστο και γεμάτο ρωγμές σκάφος που πρέπει να ριχτεί "στην ανοικτή θάλασσα της ανθρώπινης φύσης" προκειμένου "να κάνει τον γύρο του κόσμου". Έχοντας επίγνωση και των δικών του αδυναμιών, ο Χιουμ διαπιστώνει ότι η φιλοσοφική κριτική, την οποία ασκεί στις νοητικές ικανότητές του, τον οδηγεί σε σύγχυση. Παρά την ανθρώπινη περιέργειά του για τις αιτιακές συνδέσεις ανάμεσα στα πράγματα και την αγάπη του στους αυστηρούς συλλογισμούς, η φ...