Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Αλκιβιάδης, απέναντι στον Σωκράτη, έκανε μια απόπειρα αποπλάνησης, θέλησε να τον μετατρέψει, και με τον πιο δηλωμένο τρόπο, σε εργαλείο, υποταγμένο σε τι; - στο αντικείμενο της επιθυμίας του, της δικής του, του Αλκιβιάδη, το οποίο είναι άγαλμα, το καλό αντικείμενο. Και θα μπορούσα να προσθέσω: πώς, εμείς, αναλυτές, να μην αναγνωρίσουμε περί τίνος πρόκειται; Έχει ειπωθεί με ξεκάθαρο τρόπο ? το καλό αντικείμενο το έχει ο Σωκράτης στην κοιλιά του. Ο Σωκράτης δεν είναι πλέον εδώ παρά το περίβλημα αυτού που αποτελεί το αντικείμενο της επιθυμίας. Για να τονίσει ξεκάθαρα ό...

ΠΑΡΕΛΘΟΝ Οι ώρες πήγαν πίσω Η σκόνη άλλαξε μορφή Σύντομη πτήση Μας έφερε Σε άλλη εποχή "Πέραν του καλού και του κακού" Η επιστήμη της καθημερινής ζωής

"Μιλάω στους τοίχους", λέει ο Λακάν και αυτό σημαίνει: "Ούτε σε σας ούτε στον μεγάλο Άλλο. Μιλάω μόνος μου. Είναι για την ακρίβεια αυτό που σας ενδιαφέρει. Δική σας ευθύνη να με ερμηνεύσετε". Αυτοί οι τοίχοι είναι οι τοίχοι του παρεκκλησίου του ψυχιατρικού νοσοκομείου της Σαιντ-Αν. Ο Λακάν ξαναβρίσκει εκεί τα νεανικά του χρόνια όταν ήταν ειδικευόμενος ψυχίατρος. Διασκεδάζει, αυτοσχεδιάζει, μιλάει ελεύθερα. Η πρόθεση είναι πολεμική: οι καλύτεροι από τους μαθητές του, αιχμαλωτισμένοι από την ιδέα ότι η ψυχανάλυση διαγράφει κάθε προϋπάρχουσα γνώση, σήκωσαν το λάβαρο της μη γνώ...

"Έμαθα ένα σωρό πράγματα από τον Κλωντ Λεβί-Στρως", λέει ο Λακάν. Κατ' αρχάς ότι η συμβολική δομή κυριαρχεί. Δηλαδή; Το κοινωνικό, οι σχέσεις συγγένειας, η ιδεολογία, αλλά επίσης, για τον καθένα, η σχέση του με τον κόσμο, οι σχέσεις που προσφέρουν οι αισθήσεις του, το οικογενειακό του σύμπλεγμα. Στη συνέχεια ότι τα φαντασιακά σενάρια, δηλαδή οι μύθοι και οι τελετουργίες που εγκαθιδρύουν, είναι απαραίτητα για να καλύψουν τις αντιθέσεις της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Τρίτο δίδαγμα: αυτά τα μορφώματα μετασχηματίζονται και αυτό γίνεται σύμφωνα με νόμους που είν...

"Υπάρχει γνώση μέσα στο πραγματικό. Μολονότι δεν είναι ο αναλυτής, αλλά ο επιστήμονας που, τούτης της γνώσης, οφείλει να της παράσχει στέγη. Ο αναλυτής παρέχει στέγη σε μια άλλη γνώση, μιας άλλης θέσης, γνώση που όμως οφείλει να λάβει υπόψη της τη γνώση μέσα στο πραγματικό. Ο επιστήμονας παράγει τη γνώση προσποιούμενος ότι είναι το υποκείμενό της. Συνθήκη αναγκαία αλλά όχι ικανή. Αν δεν σαγηνεύσει τον κύριο αποκρύβοντάς του ότι εκεί έγκειται ο αφανισμός του, αυτή η γνώση θα παραμείνει θαμμένη όπως έμεινε επί είκοσι αιώνες όπου ο επιστήμονας θεωρούσε εαυτόν υποκείμενο αλλά...

Η έκδοση αυτή αποτυπώνει το γεγονός της επίσκεψης της Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 2009. Είναι ένα μνημονικό αποτύπωμα μιας συνάντησης που άφησε πολλαπλά ίχνη - θεωρητικά και πολιτικά· ενός συμβάντος που παρήγαγε συμβάντα, σηματοδοτώντας πώς αυτό που "συμβαίνει" ασκεί αλλά ταυτόχρονα εκθέτει και υπερβαίνει την ισχύ της επιτελεστικότητας. Η έλευση της Τζουντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα συνέπεσε χρονικά με μια σημαίνουσα καμπή στο έργο της, η οποία θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια συστηματική επεξεργασία των θεωρητικών και πολιτικών δεσμών ανάμεσα αφενός στην επιτε...

"Είμαι ένα παπαδοπαίδι", έλεγε ο Λακάν. Εκπαιδευμένος από τους αδελφούς του Τάγματος της Μαρίας, ήταν ένα παιδί θεοσεβούμενο και απέκτησε μια γνώση σημαντική, εσωτερική, των δοκιμασιών και των τεχνασμάτων της χριστιανικής πνευματικότητας. Ήξερε επίσης να μιλάει θαυμάσια στους καθολικούς και να τους εξοικειώνει με την ψυχανάλυση. Το Τάγμα των Ιησουιτών στοιχημάτιζε στη Σχολή του. Ο Φρόυντ, αντλώντας την αισιοδοξία του από τον Διαφωτισμό, πίστευε ότι η θρησκεία δεν ήταν παρά αυταπάτη που η πρόοδος του επιστημονικού πνεύματος θα διέλυε στο μέλλον. Ο Λακάν δεν το πίστευε καθό...

Καθεμία από τις τρεις διαλέξεις του παρόντος τόμου είναι μια επιχείρηση κομάντος. Ο Λακάν προσγειώνεται μπροστά σε τυχαία ακροατήρια. Έχει μία ώρα για να τους πει ποιος είναι και τι κάνει. Ευαισθητοποιεί το ακροατήριό του στην ακόλουθη αντίθεση: α) Το ασυνείδητο είναι αποδεκτό, δεν εντυπωσιάζει πλέον κανέναν, όμως αυτό είναι αποτέλεσμα προπαγάνδας. Την ψυχανάλυση τη συνηθίσαμε, αλλά τη συνηθίσαμε όπως μια θεραπεία της μόδας που υπηρετούν "διαλαλήματα" που την ανάγουν σε κάτι ήδη γνωστό. β) Εντούτοις, η ψυχανάλυση εισάγει σε μια ασύγκριτη εμπειρία. Το φροϋδικό ασυνείδητο ε...

Καθεμία από τις τρεις διαλέξεις του παρόντος τόμου είναι μια επιχείρηση κομάντος. Ο Λακάν προσγειώνεται μπροστά σε τυχαία ακροατήρια. Έχει μία ώρα για να τους πει ποιος είναι και τι κάνει. Ευαισθητοποιεί το ακροατήριό του στην ακόλουθη αντίθεση: α) Το ασυνείδητο είναι αποδεκτό, δεν εντυπωσιάζει πλέον κανέναν, όμως αυτό είναι αποτέλεσμα προπαγάνδας. Την ψυχανάλυση τη συνηθίσαμε, αλλά τη συνηθίσαμε όπως μια θεραπεία της μόδας που υπηρετούν "διαλαλήματα" που την ανάγουν σε κάτι ήδη γνωστό. β) Εντούτοις, η ψυχανάλυση εισάγει σε μια ασύγκριτη εμπειρία. Το φροϋδικό ασυνείδητο ε...

[...] Το ίδιο το νόημα αυτού που αποκαλούσαμε ψυχαναλυτική θεραπεία έχει αλλάξει. Μπορούμε μάλιστα να πούμε ότι η λέξη "θεραπεία" δεν κορεννύει πλέον την αποδιδόμενη στην πρακτική της ψυχανάλυσης σημασία, κάτι που ένας Λακάν, ήδη από από τη δεκαετία του '50, επικύρωσε υποκαθιστώντας τη με τον όρο ψυχαναλυτική "εμπειρία". [...] Ο Φρόυντ επινόησε έναν πρωτόγνωρο τύπο υποκειμένου, εκπαιδευμένου αναμφίβολα να ερμηνεύει το ασυνείδητο και να στηρίζει τη μεταβίβαση, αλλά ως εκ τούτου κατάλληλου επίσης να υπομένει τον αυτοματισμό της επανάληψης του συμπτώματος και να ενσαρκών...

Το "Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση" είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει: "Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης". Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική, στο τάδε ή το δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει έναν νέο ορισμό του ασυνειδήτου...

Ο Ζακ Λακάν δίδαξε τον Φρόιντ. Τον δίδαξε με τα βιβλία στο χέρι προωθώντας την επιστροφή στον Φρόιντ. Ναι, όλα αυτά είναι αλήθεια. Ίσως όμως δεν έχουμε δίκιο να υιοθετούμε μια νοοτροπία ιστορικού· να πιστεύουμε δηλαδή ότι υπήρχε κάτι στις απαρχές, που με το πέρασμα του χρόνου έγινε θολό, ξεχάστηκε. Τη δεκαετία του 1950 ο Λακάν δεν απέρριπτε αυτή την ιδέα, που τότε ήταν διαδεδομένη ("η παράδοση, λήθη των καταβολών"). Έκανε μια ιστορική παρουσίαση του ασυνειδήτου, υποστηρίζοντας ότι ήταν το λογοκριμένο κεφάλαιο της ιστορίας, ωσάν η ιστορία να ήταν ένα βιβλίο όπου έλειπε ένα κ...

Ο Ζακ Λακάν δίδαξε τον Φρόιντ. Τον δίδαξε με τα βιβλία στο χέρι προωθώντας την επιστροφή στον Φρόιντ. Ναι, όλα αυτά είναι αλήθεια. Ίσως όμως δεν έχουμε δίκιο να υιοθετούμε μια νοοτροπία ιστορικού· να πιστεύουμε δηλαδή ότι υπήρχε κάτι στις απαρχές, που με το πέρασμα του χρόνου έγινε θολό, ξεχάστηκε. Τη δεκαετία του 1950 ο Λακάν δεν απέρριπτε αυτή την ιδέα, που τότε ήταν διαδεδομένη ("η παράδοση, λήθη των καταβολών"). Έκανε μια ιστορική παρουσίαση του ασυνειδήτου, υποστηρίζοντας ότι ήταν το λογοκριμένο κεφάλαιο της ιστορίας, ωσάν η ιστορία να ήταν ένα βιβλίο όπου έλειπε ένα κ...