Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρέλευση δεκαπενταετίας από την πτώση του τείχους του Βερολίνου παρέχει ίσως την ασφάλεια κάποιας απόστασης για μια πρώτη αποτίμηση, όπως έδειξε η πληθώρα των δημοσιευμάτων στον ελληνικό και ξένο Τύπο και οι σχετικές τηλεοπτικές εκπομπές, που το 2004 ήσαν πολυπληθείς και μάλιστα επεκτάθησαν αρκετά πέραν της 9ης του Νοεμβρίου εκείνου του έτους. Μέσα σε αυτό το κλίμα εγγράφηκε και το παρόν αφιέρωμα των "Αναγνώσεων", δηλαδή του ένθετου βιβλίου της "Αυγής", το οποίο διήρκεσε ενάμισι μήνα (31/10/2004 έως 12/12/2004). Όμως, αυτό το αφιέρωμα δεν προέκυψε ως μια "έξυπνη" ιδέα...

Η παρούσα έκδοση είναι μια σπουδή του έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη με την επισκόπηση τριών πυρήνων μελετών, που αναφέρονται στις συνθήκες και στο κλίμα του ιδεολογικού και λογοτεχνικού του περιβάλλοντος, στην ανάπτυξη των συλλογών του αναλυτικά και στα τελευταία του ποιητικότροπα πεζά, που είναι αποστάγματα ζωής και ιστορίας. Πρόθεση του συγγραφέα υπήρξε να δοθεί από πολλές πλευρές το στίγμα της ποιητικής του Αναγνωστάκη. Και δύο λόγια για το νόημα του τίτλου: "Ποίηση και ιδεολογία" είναι, ως σχέση των δύο όρων, η συνισταμένη και η ορίζουσα του στόχου όλου του βιβλίου. Στη...

Ανθολογούνται οι ποιητές: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Αντρέας Αγγελάκης, Βασιλης Αρφάνης, Σταύρος Βαβούρης, Ρέα Γαλανάκη, Γιάννης Δάλλας, Μηνάς Δημάκης, Κική Δημουλά, 'Αρης Δικταίος, Δημήτρης Δούκαρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Έκτωρ Κακναβάτος, Γιώργος Καραβασίλης, Διονύσης Καρατζάς, Τάσος Κόρφης, Θανάσης Κωσταβάρας, Χρίστος Λάσκαρης, Τάσος Λειβαδίτης, Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Λογαράς, Στέλιος Λύτρας, Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου, Γιώργος Μαρκόπουλος, Ερρίκος Μπελιές, Θανάσης Θ. Νιάρχος, Παυλίνα Παμπούδη, Αθηνά Παπαδάκη, Δ. Π. Παπαδίτσας, Τίτος Πα...

[...] Η ηθογραφία των "Κορφιάτικων ιστοριών" του Θεοτόκη λειτουργεί λοιπόν και ως προκατάθεση. Χωρίς βέβαια να χάνεται η αυτοτέλεια του είδους, που είναι και η πρωταρχική ταυτότητά τους. Σε μια εποχή που η μετάβαση από την αγροτική στην αστική ζωή και κοινωνία γίνεται και στη λογοτεχνία μας με αστάθεια ή προπέτεια, αρκετά συνειδητά ο Θεοτόκης πριν περάσει, από την πρώτη προς τη δεύτερη δεκαετία του αιώνα, στην απόδοση της ταξικής τοιχογραφίας του νησιωτικού του χωροχρόνου με τη σμίλη -ή το νυστέρι- του κοινωνικού ρεαλισμού του, με την ίδια επιμονή προηγουμένως είχε εγκαινιά...

Πράγματι ο Άγρας, με την πρόθεση να συμβουλέψει, κατ' ουσίαν εξομολογείται. Εξομολογείται, με τη γνώριμη ψυχονοοτροπία του μέσα από το "πνεύμα παρακμής" της εποχής του, όπως εύστοχα τον σκιαγράφησε ο αρμοδιότερος μελετητής του. Και εξομολογούμενος αυτοχαρακτηρίζεται: πότε αυτοψυχαναλύεται και πότε παρακάμπτει τα λεγόμενα του "συνομιλητή" του και προβάλλει τις απόψεις του. Τι συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση; Ο Ευάγγελος Ιωάννου (γεν. 1899), καθιερωμένος στη "Διάπλασι των Παίδων" ήδη από το 1911 ως Τέλλος Άγρας και απ' το 1916 (6 Αυγούστου) ως "συνεργάτης" πλέον, αλληλογ...

Δύο ποιήματα, τρεις βιβλιοκριτικές και τρία δοκίμια αποτελούν τη συμμετοχή του ίδιου του Ηλία Λάγιου στον τόμο αυτό. Όλα κείμενα της ωριμότητάς του, πολυσχιδή και πολυσήμαντα, αποτυπώνουν ευκρινώς το ίχνος του πνευματικού ανθρώπου, δίνουν ένα ισχυρό δείγμα του ποιητικού λόγου και ένα ευκρινές στίγμα της δημόσιας παρουσίας του, του δημόσιου λόγου του. Τα υπόλοιπα κείμενα αναφέρονται στο έργο του, είναι γραμμένα από κριτικούς και ομοτέχνους του, και ως σύνολο αποτελούν το κύριο σώμα της κριτικογραφίας που αφορά την ποίησή του. Η έκδοση αυτή έχει τον χαρακτήρα της τελευταία...

"Σαν μισοφέγγαρα" Όταν καμιά φορά ταξίδευε στην άλλη συνοικία έβλεπε/ τα ίδια δέρματα φιδιών στο τείχος που μας χώριζε/ και φτάνοντας στην αγορά/ τους γείτονες του άλλου στρατοπέδου/ βγαίνοντας κι αυτοί σαν μισοφέγγαρα/ από την άλλη βάρδια και τη γαλαρία/ της υπεραξίας. (από τη σελ. 24 του βιβλίου)

O 7ος αιώνας π.X. είναι ο αιώνας που ο λυρισμός παίρνει από τα άλλα είδη την πρωτοβουλία να εκπροσωπήσει εξ υπαρχής αυτός την ποίηση, χιλιετηρίδες χιλιετηρίδων ύστερα από την προκοινοτική κραυγή του δέους του πρωτόγονου, προς την οποία με άλλα δεδομένα μοιάζει να ανταποκρίνεται η ρήση του πολιτισμένου ατόμου του καιρού μας πως κι η ποίηση δεν είναι κατά βάση παρά η ανάπτυξη ενός επιφωνήματος. Ο λυρισμός, ως γλώσσα του αισθήματος, γίνεται στους ΜΕΛΙΚΟΥΣ, πρώτη φορά, η δεσπόζουσα της ποίησης και μέσα από την ποίηση η δεσπόζουσα της πρόσληψης του κόσμου. Ένας λυρισμός που πέφ...

O 7ος αιώνας π.X. είναι ο αιώνας που ο λυρισμός παίρνει από τα άλλα είδη την πρωτοβουλία να εκπροσωπήσει εξ υπαρχής αυτός την ποίηση, χιλιετηρίδες χιλιετηρίδων ύστερα από την προκοινοτική κραυγή του δέους του πρωτόγονου, προς την οποία με άλλα δεδομένα μοιάζει να ανταποκρίνεται η ρήση του πολιτισμένου ατόμου του καιρού μας πως κι η ποίηση δεν είναι κατά βάση παρά η ανάπτυξη ενός επιφωνήματος. Ο λυρισμός, ως γλώσσα του αισθήματος, γίνεται στους ΜΕΛΙΚΟΥΣ, πρώτη φορά, η δεσπόζουσα της ποίησης και μέσα από την ποίηση η δεσπόζουσα της πρόσληψης του κόσμου. Ένας λυρισμός που πέφ...

Μακριά από μένα κάθε ιδέα για ημερολόγια. Τα περισσότερα απολογίες αζήτητες και άλλα νάρκισσοι: φριχτά επιμύθια, πληχτική διανόηση -τα γνωστά και τα δηλωμένα. Κι όμως υπήρχε τόσος βρασμός ζωής σ' εκείνες τις κρίσιμες ώρες μας, όπως τις ξεφυλλίζει τώρα ο χρονοδείκτης. Όχι η κρεβατοκάμαρα, αλλά η εξαγορά της ψυχής μες στην πλήθουσα αγορά με τα γυμνά της κατάστιχα. Εκεί χτυπήθηκα με δικούς και εκεί διασταυρώθηκα με τους ξένους.

Τα κείμενα αυτού του τόμου είναι τα πάρεργα ενός ποιητή. Γραμμένα τα περισσότερα μέσα στη δεκαετία του '50 και μερικά περιστασιακά και υστερόγραφα, του '60, σφραγισμένα από την παράδοση του λόγου και από τις επίκαιρες ροπές, είναι δημοσιευμένα, επώνυμα και ελάχιστα ψευδώνυμα, στα περιοδικά της εποχής ("Φιλολογική Πρωτοχρονιά", "Νέοι Ρυθμοί", "Νέα Πορεία", "Ηπειρωτικές Σελίδες", "Ηπειρωτική Εστία", "Ενδοχώρα", "Νέα Εστία", "Η λέξη"). Η συγκέντρωσή τους και η αναδιάταξή τους ανεξάρτητα από τη χρονολογική σειρά σ' αυτή την έκδοση έγινε για να υπηρετηθεί ο κύριος άξονας που τον...

Περιεχόμενα: - Το Ασκληπιείο του χρόνου - Σκηνικά της νύχτας: Πάει καιρός.., Γήινες νύχτες, Εκμαγείο της νύχτας, Δεύτερος νόστος - Οι πόθοι μας σε καθημερινή ανάληψη: Τα καθημερινά, Τρικυμία, Αμφιλύκη, Αυτή η γάτα, Δυο περστατικά, Η μαγική μονάδα, Δυο είδωλα, Των Αγίων Πάντων, Εικόνα δίπτυχη, Το σχήμα της απουσίας, Πέρα από την ιστορία - Οι τύποι των ήλων: Μνήμη αναξεργύρωτη, Κρατηθείτε.., Με την ψυχλη στο ζύγι, Σκηνές του '73, Βροχή και αίμα στάζοντας, Είπε ο τρομοκράτης, Μεταπολίτευση στην Καβάλα, Εύνοστοι φίλοι, Μετά το πέρασμα του παγοθραυστικού, Σπαράγματα από...

Από όλες τις μορφές του αρχαίου λυρισμού η χορική ποίηση είναι η πιο σύνθετη και πιο εξελιγμένη. Είναι ποίηση ομαδική: τραγουδιέται και εκτελείται ρυθμικά από τη συντεταγμένη ομάδα ενός χορού, με τη συνοδεία λύρας. Και στη συνοδεία αυτού του οργάνου οφείλει την ονομασία της από τους Αλεξανδρινούς ως "λυρική". Πού οφείλεται η προσήλωση ενός μεταφραστή, που ενεργεί ως δευτερογενής δημιουργός -δηλαδή και αυτός ως ποιητής-, στα σωζόμενα αποσπάσματα του έργου των αρχαίων λυρικών; Στην ιδιαιτερότητα εκείνων των αιώνων που χαρακτηρίζονται ως αρχαϊκοί, την ευαισθησία και τη σημασί...

[...] Τα κείμενα για την ποίηση του Χριστιανόπουλου καλύπτουν χρονική περίοδο, η οποία κατά τι υπερβαίνει το ήμισυ ενός αιώνα (1950-2002). Ανεξαρτήτως των κειμένων που επιλέξαμε, ένα ποσοτικό συμπέρασμα είναι δυνατόν να σκιαγραφηθεί: Με την πάροδο του χρόνου ο ουσιαστικός κριτικός λόγος υποκαθίσταται από έναν επιφανειακότερο δημοσιογραφίζοντα λόγο. Αξιόλογα κριτικά και φιλολογικά κείμενα γράφονται και σήμερα· "επιδερμικές" προσεγγίσεις επιχειρούνταν και στη δεκαετία του 1950, αλλά -ως γνωστόν- οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Η σύνταξη ενός τόμου με κριτικά κείμεν...

Η σπουδή αυτού του δοκιμίου αφορμάται από την ανακοίνωση ενός λανθάνοντος βαρναλικού κειμένου που τιτλοφορείται Επιστολή Μαϊμούς (1923-1924) και που μία πρόχειρη, αποκαθαρμένη από τις διαγραφές (και εν μέρει οικονομικότερη) μορφή είχε δημοσιευτεί στη Διανόηση (Φεβρ. 1925). Πρόκειται για μια σπουδή που μελετά τη σημασία του συμβολισμού της "μαϊμούς", όπως προεκτείνεται και ολοκληρώνεται στη δεύτερη ανακοίνωση: εννοώ του "Τρίτου Μέρους" της "διοθρωμένης" (1927-1930), και μετά "ξαναπλασμένης", έκδοσης της συλλογής Το φως που καίει (1932/1933). Ο αναγνώστης συνεπώς καλείται να...

Σκαπτή ύλη είχε ονομαστεί στην αρχαιότητα η χρυσοφόρα φλέβα του Παγγαίου. Σκαπτή ύλη είναι, στην περίπτωση που μελετούμε, μεταφορικά και η ύλη που ανορύσσει από τα δικά του μεταλλεία ο Σολωμός. Και σκαπτή πρέπει να είναι και η σπουδή αυτού του έργου : μία ανασκαφή του κριτικού μελετητή πάνω στα ίχνη της πρωταρχικής ανασκαφής του ποιητή. Τέτοια είναι, για τα κείμενα της ωριμότητάς του, η διαδικασία της παραγωγής του, και η σωστή τους αποτίμηση. Είναι ό,τι καμινεύεται από τον ποιητή και αναμοχλεύεται από τον ερευνητή στα Αυτόγραφα. Όχι μόνον ό,τι λαγαρίζει και ως ύλη καθαράς...

[...] Ο πολύπλευρος χαρακτήρας του θέματος που επιλέχθηκε γι' αυτό το συνέδριο και ποικιλία των προοπτικών από τις οποίες θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποτελούν και την απόδειξη της ζωτικότητας του και ελπίζουμε πως οι συζητήσεις γι' αυτά τα προβλήματα θα συνεχιστούν. Δύσκολα θα μπορούσε να βρεθεί ένας χώρος για μια τέτοια ανταλλαγή ιδεών πιο κατάλληλος από το Κέντρο Λογοτεχνών και Μεταφραστών της Ρόδου. Η ζωντανή παρουσία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου στον σύγχρονο κόσμο θα αποτελέσει αναμφιβόλως μέρος του εν εξελίξει προγράμμ...

Υπάρχει μια ιδιομορφία σ' αυτή τη συλλογή. Οι συγγραφείς που περιλαμβάνει δεν προέκυψαν από το επιλεκτικό ή αξιολογικό κριτήριο του γραμματολόγου ή του ειδικού ερευνητή· συνεπώς, οι πιθανές ελλείψεις ή απουσίες δεν υπονοούν καμία απορριπτική κρίση. Στο ανθολόγιο εκπροσωπούνται οι συγγραφείς που έλαβαν μέρος στη "Συνάντηση Ηπειρωτών Λογοτεχνών", τον Αύγουστο του 2000, στα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας. Η συνάντηση οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και άλλους τοπικούς φορείς, που είχαν και την ευθύνη της επιλογής των συνέδρων. Ανάμεσα στα πολλά και ενδιαφέροντα ζητήματα πο...