Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ ανήκει σ' εκείνη την κατηγορία δημιουργών που πέρασαν μέσα από το καμίνι όλων των γεγονότων που συγκλόνισαν την Ρωσία κατά τα πρώτα πενήντα χρόνια του 20ού αιώνα. Ανάμεσα στα έργα του ξεχωρίζει και αυτός ο μικρός κύκλος θεατρικών έργων, τα οποία μπορεί στην εποχή τους να κατατάχτηκαν στην κατηγορία του Φανταστικού, στην πραγματικότητα όμως αποτελούν μεγάλες ψηφίδες μίας άλλης ολοκληρωμένης προσέγγισης που στις μέρες μας αποκαλείται λογοτεχνίας της Αντι-ουτοπίας. "Το διαμέρισμα της Ζόγιας", μαζί με τα έργα του Γιεβγκένι Ζαμιάτιν, του Αντρέι Πλατόνο...

Δύο μέγιστοι Ρώσοι συγγραφείς, ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και ο Γεβγκένι Ζαμιάτιν, ασφυκτιούν στα χρόνια του Στάλιν στη Σοβιετική Ένωση. Τα έργα τους απαγορεύονται, χάνουν τις δουλειές τους και υποφέρουν τα πάνδεινα. Γράφουν απευθείας στον τρομακτικό ηγέτη, ακολουθώντας μια ρωσική παράδοση του 19ού αιώνα όταν ο Πούσκιν, ο Γκόγκολ και ο Ντοστογιέφσκι έστελναν επιστολές στον τσάρο εκλιπαρώντας για ζωτικές χάρες. Οι δυο φίλοι συγγραφείς ζητούν το πολυπόθητο διαβατήριο για να φύγουν για κάποιο διάστημα στο εξωτερικό και προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τον Γκόρκι ως μεσολαβητή. Ο Ζαμιάτ...

Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ αξιοποιεί τη θεατρική γλώσσα για να μας δώσει ένα έργο βαθιά πολιτικό, με ένα μήνυμα βαθιά ανθρωπιστικό. Αν και πολλοί θα το χαρακτήριζαν ως ένα έργο της λογοτεχνίας του Φανταστικού, εν τούτοις, το έργο αποτελεί μέρος του πυρήνα της ρωσικής λογοτεχνίας της Αντι-ουτοπίας, η οποία παρέμενε άγνωστη επί πολλές δεκαετίες τόσο για το Ρώσο αναγνώστη, όσο και για εκείνο της Δύσης. Η κατάργηση του ιστορικού χρόνου μέσα στην πλοκή του έργου, οι αλληγορίες και οι παραλληλισμοί με προηγούμενες εποχές, διαγράφουν το ζοφερό μέλλον που περιμένει όχι μόνο τους ήρωε...

Μία νέα σειρά εγκαινιάζουν οι εκδόσεις S@mizdαt, με έργα της ρωσικής δραματουργίας, με σκοπό να φέρουν κοντά στον Έλληνα αναγνώστη μεγάλα έργα της ρωσικής θεατρικής παράδοσης. Την αυλαίας της σειράς S@mizdαt/θ ανοίγει το θεατρικό έργο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ "Μακαριότητα ή το όνειρο του μηχανικού Ρέιν", το οποίο ανήκει στο κύκλο των έργων που αφιέρωσε ο μαιτρ της ρωσικής λογοτεχνίας στην Αντι-ουτοπία. Ένας αλλοπαρμένος μηχανικός, ο Ρέιν ανακαλύπτει μία μηχανή του χρόνου, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους επιβάτες της να πηγαινοέρχονται στο χρόνο. Κατά την εξέλιξη της π...

Για να ξανασυναντήσει τον άνθρωπο που αγαπά, έναν καταραμένο συγγραφέα κλεισμένο σε άσυλο, η Μαργαρίτα συμφωνεί να παραδώσει την ψυχή της στον Διάβολο. Το μυθιστόρημα "Ο μετρ και η Μαργαρίτα" αποτελεί μια σύγχρονη εκδοχή του μύθου του Φάουστ τοποθετημένη στη Μόσχα της δεκαετίας του 1930 και μια από τις πιο συγκινητικές και δυνατές ιστορίες αγάπης που γράφτηκαν ποτέ. Ο συγγραφέας δούλευε το μυθιστόρημα δώδεκα χρόνια εν μέσω απόλυτης κυριαρχίας της σταλινικής γραφειοκρα τίας, έχοντας επίγνωση ότι δεν υπήρχε καμία πιθανότητα να δει εν ζωή την έκδοση του βιβλίου του. Υμνώντας τ...

[...] Η υπερβολή όμως μπορεί να έχει πολλές όψεις και να προκαλεί μέσα μας διαφορετικές αντιδράσεις. Λ.χ. στη "Διαβολιάδα", στην αρχή μένουμε έκπληκτοι από τις μεταμορφώσεις του αποθηκάριου Σκελέερ την έκπληξη διαδέχεται γρήγορα ή αμηχανία, για να παραχωρήσει κι αυτή τη θέση της σ’ ένα άγχος που διογκώνεται ολοένα και περισσότερο και που το τέλος του διηγήματος αντί να το κάνει να υποχωρήσει το επαυξάνει. Στα "Μοιραία Αυγά", πάλι, η σάτιρα της γραφειοκρατίας και των ακροτήτων του νέου καθεστώτος διαπλέκονται με τον αποτροπιασμό και τη φρίκη· ένα σφάλμα, που σε άλλη περίπτωσ...

Η ιστορία μας αρχίσει "το μεγάλο και φοβερό Έτος του Κυρίου μας", το ιριδ, στην Ουκρανία, που έχει πληγεί από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, και βυθίζεται στον ρωσικό εμφύλιο πόλεμο, μέσα σε μια απίστευτη κατάσταση βίας και χάους. Στο κέντρο της επικής αυτής αφήγησης βρίσκεται η οικογένεια Τουρμπίν, η οποία μόλις έχει θάφει τη μητέρα, και μέσα από την αφήγηση της ζωής των μελών της συγκροτείται σιγά σιγά μια ολοκληρωμένη εικόνα των οικονομικών, πολιτικών, στρατιωτικών και κοινωνικών, και βασικά εμφύλιων συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα στην Ουκρανία του 1918. Πρόκειται για...

"Πάνω από τον Δνείπερο, την αμαρτωλή, αιμόφυρτη και χιονισμένη γη, ανέβαινε προς τα σκοτεινά ύψη ο σταυρός του μεσονυκτίου του Αγίου Βλαντιμίρ. Από μακριά φαινόταν σα να είχε σβήσει η οριζόντια γραμμή του, σα να είχε γίνει ένα με την κάθετη, κι ο σταυρός έμοιαζε τώρα με ξίφος, ένα ξίφος αιχμηρό κι απειλητικό. Αλλά δεν ήταν τρομερό ξίφος. Όλα θα περάσουν. Οι πόνοι, τα βάσανα, το αίμα, η πείνα, η πανούκλα. Το ξίφος θα χαθεί και θα μείνουν μόνο τ' άστρα, όταν πάνω στη γη δεν θα έχει μείνει ούτε ίχνος από τα κορμιά μας και τις προσπάθειές μας. Δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο πο...

Οι "Σημειώσεις ενός νεαρού γιατρού" που ανήκουν στα πρώτα λογοτεχνικά πονήματα του Μπουλγκάκωφ και πρωτοδημοσιεύθηκαν τη διετία 1925-1926, αφενός δεν εμπίπτουν στον προβληματισμό της μετεπαναστατικής εποχής, αφετέρου όμως δεν εναρμονίζονται ούτε και με την ιδεολογία των προεπαναστατικών λογοτεχνών: Ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής στα επτά από τα συνολικά εννέα διηγήματα της συλλογής βρίσκεται σε μια τρομακτική απομόνωση, σχεδόν εκτός ιστορικής πραγματικότητας, σε έναν τόπο αδιάφορο εθνικά και ιδεολογικά, φυλακισμένος σχεδόν στην ερημιά ενός αποκομμένου από τον πολιτισμό, τις συγκο...

Μόσχα, τέλη του 1924. Ο καθηγητής Φ.Φ. Πρεομπραζένσκι μαζί με τον βοηθό του δρ. Μπορμεντάλ επιχειρούν ένα τολμηρό ιατρικό πείραμα. Μεταμοσχεύουν στον αδέσποτο σκύλο Σάρικ την υπόφυση και τους όρχεις ενός νεαρού άντρα. Η έκβαση όμως του πειράματος είναι εντελώς αναπάντεχη. Ο αγαθός Σάρικ μετατρέπεται σε έναν ανυπόφορο αγροίκο, που περιφρονεί κάθε κανόνα ευπρέπειας και ανατρέπει τη γαλήνια καθημερινότητα στο αριστοκρατικό διαμέρισμα του διεθνούς φήμης καθηγητή. Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, σε αυτή τη σατιρική νουβέλα επιστημονικής φαντασίας, διακωμωδεί κάθε επίδοξο αναμορφωτή αλλά κ...

Φαουστικό, παιγνιώδες, ειρωνικό, απίθανο, σαρκαστικό, απολαυστικό, το μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα του 20ού αιώνα και θεωρείται από τις πιο διάσημες λογοτεχνικές σάτιρες του γραφειοκρατικού σταλινικού καθεστώτος. Το μυθιστόρημα γραφόταν από το 1928 έως τον πρόωρο θάνατο του Μπουλγάκοφ το 1940, αλλά δεν δημοσιεύτηκε -λαγοκριμένο- παρά πολύ αργότερα, το 1966-1967, σε συνέχειες στο περιοδικό Moskva. Η αυτοτελής έκδοση που ακολούθησε το 1967 υπήρξε η αφετηρία για τις μεταφράσεις και τη διεθνή καριέρα του βιβλίου, το οποίο έκτοτε άσκησε επ...

Φαουστικό, παιγνιώδες, ειρωνικό, απίθανο, σαρκαστικό, απολαυστικό, το μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα του 20ού αιώνα και θεωρείται από τις πιο διάσημες λογοτεχνικές σάτιρες του γραφειοκρατικού σταλινικού καθεστώτος. Το μυθιστόρημα γραφόταν από το 1928 έως τον πρόωρο θάνατο του Μπουλγάκοφ το 1940, αλλά δεν δημοσιεύτηκε -λαγοκριμένο- παρά πολύ αργότερα, το 1966-1967, σε συνέχειες στο περιοδικό Moskva. Η αυτοτελής έκδοση που ακολούθησε το 1967 υπήρξε η αφετηρία για τις μεταφράσεις και τη διεθνή καριέρα του βιβλίου, το οποίο έκτοτε άσκησε επ...

Στη "Μορφίνη" ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ επιχειρεί την αντιδιαστολή μεταξύ ναρκωτικών και συγγραφής. Ο Σεργκέι Πολιάκοφ, ο ήρωας του, χρησιμοποιεί τα ναρκωτικά για να δραπετεύσει από την πραγματικότητα στον κόσμο του ονείρου, προσπαθώντας να λησμονήσει τόσο τις αγριότητες της επανάστασης όσο και έναν άτυχο έρωτα που τον κάνει να υποφέρει. Όμως, αργά αργά, οδηγείται στον θάνατο. Η απάντηση λοιπόν δεν βρίσκεται εκεί. Βρίσκεται στη δύναμη της γραφής, στη δύναμη του συγγραφέα να πλάσει τον κόσμο από την αρχή και στη δημιουργία ακατάλυτων διαχρονικών ανθρώπινων δεσμών μέσα από τη δύνα...

Όταν ο διάβολος αποφασίζει να εμφανιστεί στη Μόσχα, με σάρκα και οστά, διαλέγει για την ακολουθία του δύο δαίμονες, μια γυμνή κοπέλα, και μια μεγάλη μαύρη γάτα που μιλάει, περπατάει στα πισινά της πόδια, καπνίζει μόνο πούρα, και καθαρίζει τους λογαριασμούς της μ' ένα αυτόματο. Σκοπός του είναι να αναστατώσει τα πάντα με τις αναρχικές φάρσες που σκαρώνει, ξυπνώντας μέσα στους ανθρώπους τον χειρότερο εαυτό τους. Στο πέρασμά του, τα φρενοκομεία γεμίζουν, οι δυνάμεις του νόμου και της τάξεως παραλύουν, οι άνθρωποι εξευτελίζονται. Μέσα σ' αυτόν τον χαλασμό, μόνο δύο πλάσματα μέν...

Μια αλληγορία, μια παραβολή, ένα αδυσώπητο χτύπημα στον φαύλο κύκλο της ανθρώπινης σκληρότητας και του ζόφου που σκεπάζει έναν ολόκληρο λαό. Το αντεστραμμένο είδωλο του καθεστώτος στο κάτοπτρο της σάτιρας. Μέσα από μεγεθυμένες λεπτομέρειες, ο ποιητής καταθέτει το χερουβικό του χρησμό, ότι το κενό της εξουσίας που υπάρχει στους ουρανούς δεν μπορεί να γεμίσει με την απερίγραπτα τραγική βία ενός καθεστώτος που στηρίζεται στην άγνοια και στα μισθωμένα χαμόγελα των υποτακτικών του. Τα "Μοιραία αυγά" είναι ένα έργο προφητικό, ένα σφιχταγκάλιασμα με το επερχόμενο μέλλον, μια κλε...

Σίγουρα δεν υπάρχει πιο παράξενο έργο στα χρονικά της λογοτεχνίας πολιτικής διαμαρτυρίας από το μυθιστόρημα "Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα". Γραμμένο και ξαναγραμμένο από το 1926 ως το 1940, το βιβλίο αποτελεί δριμύ "κατηγορώ" για το σταλινικό καθεστώς. Πρόκειται για μια σύνθετη αλληγορία του καλού και του κακού ή, αν θέλει κανείς, του κακού και του καλού. Ο βασικός ήρωας είναι ο Σατανάς, ο οποίος, μεταμορφωμένος σε αλλοδαπό επισκέπτη, φέρνει τα πάνω κάτω στη σταλινοκρατούμενη Μόσχα. Ο Σατανάς μαζί με την αλλοπρόσαλλη ακολουθία του -όπως ένας μαύρος γάτος με ανθρώπινη λαλιά- εισ...

Στη Μόσχα του 1930 ένας νεαρός δημοσιογράφος γράφει ένα μυθιστόρημα για τα χρόνια του εμφυλίου και το διασκευάζει για το θέατρο. Η είσοδος του ήρωα στους λογοτεχνικούς κύκλους, τα προβλήματα με τη λογοκρισία, το πάθος του για τον μαγικό κόσμο του θεάτρου και ο παραλογισμός αυτού του κόσμου, όλα αναδύονται ανάγλυφα μέσα από τη σατιρική, κοφτερή και διεισδυτική ματιά του Μπουλγκάκοφ. Ο φθόνος μεταξύ των λογοτεχνών, το απολυταρχικό καθεστώς, οι μηχανορραφίες στα παρασκήνια, ο μεγάλος σκηνοθέτης Κ. Σ. Στανισλάφσκι και η περίφημη υποκριτική μέθοδος του, όλα προβάλλουν ξεκαρδιστι...

Στη μεσοπολεμική Ρωσία το διήγημα αναπτυσσόταν παράλληλα με τη νουβέλα και το μυθιστόρημα, όμως, λόγω της μικρής έκτασής του είχε μεγαλύτερη πολυμορφία, οξύτητα θεμάτων και προβληματισμού. Μέσα από τα διηγήματα της δεκαετίας του '20 και της δεκαετίας του '30 παρουσιάζεται ένα πανόραμα της χώρας, με τις αλλαγές στην κοινωνική δομή και τις συμπεριφορές, με τους ηρωισμούς, τα λάθη, την ευτυχία και τη δυστυχία της. Αν δεν υπήρχαν τα διηγήματα αυτά θα είχαμε πολύ πιο φτωχή αντίληψη για εκείνη την ηρωική, όσο και τραγική εποχή, που τη σημάδεψαν οι απώλειες κι οι δυσκολίες, αλλά...

Μ' ένα περίτεχνο και όμως αφοπλιστικά οικείο ύφος ο αναγνώστης καλείται να πάρει μέρος σε μια περιπλάνηση από το πραγματικό στο ονειρικό και στην αιχμηρή κριτική ενός συστήματος που κατέρρευσε συμπαρασύροντας εκατομμύρια όνειρα. Ο Μπουλγκάκοφ καλεί τον αναγνώστη του σ' ένα χωρίς φραγμούς ταξίδι πάνω από τους χρυσούς τρούλους του Κρεμλίνου και τα γκρίζα κτίρια της Κα Γκε Μπε, ή πιο πέρα, προς την ανατολή, στις πεδιάδες της Ιουδαίας, στο λαμπερό παλάτι του προκουράτορα της Ρώμης Πόντιου Πιλάτου, στον τραγικό λόφο του Γολγοθά, και πάλι πίσω στην κάτασπρη απ' το χιόνι Μόσχα. Έν...